Της Ηλέκτρας Κλείτσα
Από τις αρχές Ιούλη, παρά τις έντονες αντιδράσεις και τις σοβαρές ανησυχίες που έχει εκφράσει η επιστημονική κοινότητα, ξεκίνησε σε διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Κρήτης η καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας.
Η διαδικασία που αφορά περίπου 600 τόνους χημικών γίνεται με απόλυτη μυστικότητα, με τη μέθοδο της υδρόλυσης που δεν έχει ποτέ στο παρελθόν δοκιμαστεί εν πλω και σε ένα γερασμένο πλοίο του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού, ο τύπος του οποίου θεωρείται ασταθής και ευάλωτος σε ατυχήματα.
Η υδρόλυση, το Cape ray, ο ΟΑΧΑ…
Σύμφωνα με αρκετούς επιστήμονες, η διαδικασία της καταστροφής αποτελεί στην πραγματικότητα ένα «πείραμα», αφού δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ πριν σε αντίστοιχες συνθήκες (μέχρι στιγμής έχει γίνει μόνο στην ξηρά). Τα χημικά τα οποία θα «καταστραφούν» με τη συγκεκριμένη μέθοδο (παράγοντας απόβλητα, των οποίων η επεξεργασία θα γίνει στη συνέχεια στη στεριά) είναι ιδιαίτερα τοξικά και επικίνδυνα για το περιβάλλον και την υγεία. Ανάμεσά τους, το νευροπαραλυτικό αέριο Sarin και το λεγόμενο «αέριο μουστάρδας».
Το πλοίο πάνω στο οποίο καταστρέφονται τα χημικά όπλα της Συρίας, δεν είναι μόνο 36 ολόκληρων ετών (τα πλοία του συγκεκριμένου τύπου –“Ro Ro” αποσύρονται συνήθως στα 30 χρόνια) αλλά επιπλέον θεωρείται ιδιαίτερα ασταθές και μπορεί εύκολα να ανατραπεί και να βυθιστεί.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Απαγόρευσης Χημικών Όπλων (ΟΑΧΑ) η διαδικασία θα διαρκέσει περίπου δύο μήνες, ενώ σε περίπτωση κακών καιρικών συνθηκών, το Cape ray θα ελλιμενισθεί στην Κροατία (κάνοντας βόλτα το φονικό του φορτίο, εν μέσω κακοκαιρίας σε όλη την Αδριατική).
Από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία της υπόθεσης ωστόσο, είναι το γεγονός ότι ο ίδιος ο ΟΑΧΑ δεν αποκλείει το ενδεχόμενο διαρροής, ενώ ταυτόχρονα δηλώνει μέσω εκπροσώπου του, ότι δε φέρει καμία ευθύνη για ενδεχόμενο ατύχημα.
…και το Υπουργείο Εξωτερικών
Στις έντονες ανησυχίες κατοίκων και φορέων της Κρήτης, ο υπουργός εξωτερικών, Ε. Βενιζέλος, απάντησε με επιστολή τον περασμένο Μάρτη. Ανάμεσα στα (επιεικώς προκλητικά) επιχειρήματά του, προσπαθώντας να εξηγήσει γιατί επελέγη η Μεσόγειος για αυτό τον εξαιρετικά επικίνδυνο πείραμα, αναφέρει και τα εξής:
«Δυστυχώς, παρά την ύπαρξη προσφοράς πορτογαλικού λιμένα στις Αζόρες (Ατλαντικός) αυτό δεν κατέστη δυνατό, διότι η Ιταλία είχε ήδη διαθέσει λιμάνι στην Καλαβρία (Μεσόγειος) για τη μεταφόρτωση των υλικών. Κυρίως, όμως, δεν κατέστη δυνατό, γιατί δεν υπήρξε από άλλες μεσογειακές χώρες αντίδραση αντίστοιχη με την ελληνική και διότι η διαδρομή στη Μεσόγειο είναι μικρότερη, καθώς το συριακό λιμάνι εκκίνησης βρίσκεται στη Μεσόγειο και οι καιρικές συνθήκες κρίνονται από τον ΟΑΧΟ καταλληλότερες από αυτές του Ατλαντικού».
Κοινώς, κάνουμε την πάπια, γιατί η άλλη «λύση» (αν μπορεί να χαρακτηριστεί λύση η εφαρμογή μιας επισφαλούς μεθόδου στον Ατλαντικό αντί στη Μεσόγειο) πέφτει μακριά, επομένως θα αυξήσει το κόστος μεταφοράς για το αμερικάνικο πολεμικό ναυτικό… Παράλληλα, παροτρύνει την κρητική κοινωνία να κάνει κι αυτή την πάπια, προκειμένου να μην προκαλέσει «μόνη της» ζημιά στον τουρισμό. Αυτό εξάλλου κάνουν και οι υπόλοιπες μεσογειακές χώρες:
«Θα ήταν όμως λάθος να δημιουργήσουμε μόνοι μας μια αρνητική συζήτηση στη διεθνή τουριστική αγορά, όταν άλλα μεσογειακά κράτη δεν θέτουν καν το θέμα».
Αυτό βέβαια που παρέλειψε να πει ο υπουργός, είναι ότι ήδη από τα τέλη του περασμένου χρόνου, οι «ισχυρές» χώρες, όπως η Ρωσία, η Αγγλία, η Γαλλία, αλλά και οι ίδιες οι ΗΠΑ, οι βασικές δηλαδή χώρες που πήραν τις αποφάσεις σχετικά με την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας, αρνήθηκαν να αναλάβουν και το έργο της καταστροφής τους!
Τι λένε οι επιστήμονες
Βαγγέλης Πισίας, Καθηγητής Τ.Ε.Ι. Αθήνας, Υπεύθυνος Εργαστηρίου Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων, σε ραδιοφωνική συνέντευξη στο σταθμό Radio 98.4:
«Είναι γνωστό ότι υδρόλυση εφαρμόζεται εδώ και χρόνια, όχι όμως υδρόλυση εν πλω, αυτών των χημικών τοξικών ουσιών, αυτής της επικινδυνότητας και με αυτές τις συνθήκες»
«Εάν οποιοσδήποτε ερευνητής σε αυτή τη χώρα υποβάλει μια ερευνητική πρόταση, αυτή η ερευνητική πρόταση αξιολογείται … ποιο ελληνικό επιστημονικό κέντρο … ορίστηκε από την ελληνική κυβέρνηση να κάνει μια αξιολόγηση αυτού του προγράμματος το οποίο απειλεί τη χώρα μας, το οποίο ενέχει κινδύνους…;»
«Γνωρίζουμε ότι όχι μόνο τα πλοία που είναι γύρω από το Cape Ray, αλλά και το ίδιο το Cape Ray … είναι ένα στρατιωτικά φρουρούμενο πλοίο … συνεπώς σε ένα τέτοιο καθεστώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να γνωρίζουμε ως το τέλος το τι θα συμβεί … Δεν μπορεί να έχει κανείς εμπιστοσύνη ότι δε θα ξεφορτωθούνε κάποια ποσότητα…»
Καθηγητής Ευάγγελος Γιδαράκος, επικεφαλής του εργαστηρίου Διαχείρισης Τοξικών και Επικίνδυνων Αποβλήτων, στην «Εφ.Συν.»:
«…απαραίτητος είναι ο έλεγχος από διεθνείς παρατηρητές, από περιβαλλοντικές οργανώσεις, από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από επιστήμονες των άμεσα εμπλεκόμενων χωρών»
«Σε κανέναν από αυτούς τους φορείς δεν επετράπη ο έλεγχος. Η όλη επιχείρηση μετατράπηκε σε υπόθεση του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού και ο επιστημονικός κόσμος μπήκε στο περιθώριο. Ακόμα και να συμβεί κάτι κακό, έχουν διασφαλίσει πως δεν θα το μάθουμε ποτέ…»
Οι επιπτώσεις…
Αν ωστόσο το μάθουμε με κάποιο τρόπο, είναι και πάλι αμφίβολο το αν θα μπορέσουμε να υπολογίσουμε την έκταση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και την οικονομία της περιοχής, όπως και στην υγεία των κατοίκων και των επισκεπτών της. Στην πραγματικότητα, η ελληνική κυβέρνηση αφήνει στο έλεος της τύχης το μέλλον ολόκληρης της περιοχής, προκειμένου να μη δυσαρεστήσει την αμερικανική κυβέρνηση.
Έχοντας ωστόσο πουλήσει ότι μπορεί να πουληθεί στους δανειστές και τους επιχειρηματίες φίλους τους, μάλλον αυτή η μικρή «εξυπηρέτηση» δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη.
… και αντιστάσεις
Ωστόσο, οι κάτοικοι της Κρήτης εξακολουθούν να αντιστέκονται, παρά το γεγονός ότι οι αντιδράσεις και οι ανησυχίες που εκφράζουν εδώ και πολλούς μήνες αντιμετωπίστηκαν από την κυβέρνηση σαν μια ενοχλητική λεπτομέρεια.
Το Σάββατο 17 Αυγούστου, τελευταία ημέρα του τριήμερου αποκλεισμού της βάσης της Σούδας, κορυφώθηκαν οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, ενώ ταυτόχρονα σχεδιάζεται η αποστολή τριών καραβιών, με περίπου 40 ακτιβιστές, που θα προσπαθήσουν να προσεγγίσουν όσο πιο κοντά γίνεται το “πλοίο φάντασμα”.
