«Ευρεία γεωγραφική διασπορά των περιστατικών ρατσιστικής βίας, επιθέσεις με στοιχεία οργάνωσης, υπό τη σκιά της αυξανόμενης ρητορική μίσους στο δημόσιο χώρο, έντονη και συνεχής ρατσιστική βία στα σύνορα της χώρας, κυρίως κατά προσφύγων και μεταναστών, συστηματική ρατσιστική συμπεριφορά από εκπροσώπους του κράτους, καθώς και στοχοποίηση θυμάτων στο πλαίσιο της ενδοσχολικής και ενδο-οικογενειακής ρατσιστικής βίας.
Την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2023, το Δίκτυο κατέγραψε, μέσω συνεντεύξεων με τα θύματα, 158 περιστατικά ρατσιστικής βίας, συμπεριλαμβανομένων 89 στα οποία στοχοποιήθηκαν μετανάστες, πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο και 61 στα οποία στοχοποιήθηκαν ΛΟΑΤKI+ άτομα».
Αυτά είναι κάποια από τα βασικά στοιχεία της τελευταίας ετήσιας έκθεσης του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας για το 2023.
Μετά την εκπαραθύρωση της Χρυσής Αυγής από τη Βουλή και την καταδίκη της στο Εφετείο στις 7 Οκτώβρη του 2020, ακολούθησε μια περίοδος δραστικής μείωσης των ρατσιστικών επιθέσεων οργανωμένων φασιστικών ομάδων στους δρόμους. Τα τάγματα εφόδου της προηγούμενης περιόδου αποσύρθηκαν. Οι πάλαι ποτέ περιοχές άβατα του Α. Παντελεήμονα, της Νίκαιας κα ήταν παρελθόν.
Αυτές οι εξελίξεις, οδήγησαν τότε πολλούς, ακόμα και μέσα στις γραμμές του αντιφασιστικού κινήματος, στο συμπέρασμα ότι «η Χρυσή Αυγή τελείωσε». Ότι λίγο πολύ ξεμπερδέψαμε με τον φασισμό στη χώρα μας και ότι δεν είναι ένα φαινόμενο που χρειάζεται αυτοτελή αντιμετώπιση, αρκεί η ένταξή του στον γενικό πολιτικό αγώνα.
Αποδείχτηκε ότι δεν ήταν έτσι. Στο πολιτικό επίπεδο η Ακροδεξιά έχει πλέον τρία κόμματα στη βουλή και στην Ευρωβουλή με αθροιστικά ποσοστά 16,75%. Στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις η Ελληνική Λύση του Βελόπουλου εμφανίζεται 3ο κόμμα ενώ η Φωνή Λογικής της Α. Λατινοπούλου παρουσιάζει άνοδο προσεγγίζοντας το 5%.
Νέες επιθέσεις
Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Ταυτόχρονα έχουμε την επανεμφάνιση οργανωμένων επιθέσεων ρατσιστικών ομάδων σε μια σειρά περιοχές.
Η αρχή έγινε στη Θεσσαλονίκη πριν λίγα χρόνια με τις επιθέσεις σε μέλη αριστερών οργανώσεων στις περιοχές της Σταυρούπολης και του Ευόσμου. Είχαμε περιστατικά επιθέσεων σε καλλιτεχνικά events που αφορούσαν έκθεση ζωγράφου από την Β. Μακεδονία ή παρουσίαση παραμυθιών από gueer συλλογικότητα. Πιο πρόσφατα είχαμε επίθεση σε τρανς άτομα στην πλατεία Αριστοτέλους.
Στην Αθήνα την 1η Νοέμβρη πέρυσι, είχαμε τη δολοφονική ενέδρα ομάδας φασιστών στο μετρό Μοναστηράκι σε αντιφασίστες διαδηλωτές μέσα σε συρμό τραίνου. Μέσα στο 2024 είχαμε αλλεπάλληλα περιστατικά επιθέσεων και ξυλοδαρμού μεταναστών σε Σεπόλια, Περιστέρι, Νίκαια, Καλλιθέα, κα.
Πριν λίγες εβδομάδες είχαμε το πρωτοφανές περιστατικό της οργανωμένης εισβολής ομάδας 20 ατόμων σε δομή ανήλικων ασυνόδευτων προσφύγων στα Σεπόλια με αποτέλεσμα τον τραυματισμό δύο παιδιών.
Όλα αυτά προφανώς δεν είναι τυχαία. Η Ακροδεξιά βρίσκεται σε τροχιά ανόδου εθνικά και διεθνώς. Η κρίση βαθαίνει και σε συνδυασμό με την έλλειψη μιας μαζικής αντικαπιταλιστικής αριστερής εναλλακτικής, οδηγεί στρώματα της κοινωνίας στη σύγχυση, την απελπισία και στα δίχτυα της Ακροδεξιάς στο κοινοβουλευτικό πεδίο και των φασιστών στο πεδίο του δρόμου.
Η οργανωτική αποδυνάμωση της Χρυσής Αυγής έχει οδηγήσει στη δημιουργία διάσπαρτων ομάδων ορφανών μελών της, ή και οργανώσεων που θέλουν να πάρουν την πρωτοκαθεδρία στον χώρο (π.χ. Propatria κα). Ωστόσο η Χρυσή Αυγή παραμένει η μόνη ναζιστική οργάνωση που ακόμα και σήμερα με φυλακισμένα τα ηγετικά της στελέχη, διατηρεί τον πολυχώρο ΣΑΡΙΣΑ στη Θεσσαλονίκη, ενώ καλεί σε δημόσιες συγκεντρώσεις στις Θερμοπύλες, στα Ίμια, στο Νέο Ηράκλειο, κα.
Ασφαλώς ο αριθμός όσων συμμετέχουν σε επιθέσεις ή εκδηλώσεις της Χρυσής Αυγής και άλλων ομάδων είναι πολύ μικρός. Όμως αφενός παρουσιάζει αυξητικές τάσεις και αφετέρου μικρός ήταν και ο αριθμός στις αρχικές συγκεντρώσεις της ΧΑ τη δεκαετία του 90 και του 2000, για να φτάσει λίγο αργότερα να έχει χιλιάδες μέλη και 536.000 ψήφους (9,36%) στις ευρωεκλογές του 2014, παρότι είχε προηγηθεί η δολοφονία του Παύλου Φύσσα.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι μια παρόμοια εξέλιξη είναι σίγουρη και για την παρούσα φάση. Στον βαθμό όμως που σήμερα κυριαρχήσει από τη μεριά της Αριστεράς αυτό που ήδη συμβαίνει με το ΚΚΕ, δηλαδή η υποτίμηση του φαινομένου και η έλλειψη αντιφασιστικών δράσεων, είναι θέμα χρόνου η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της απήχησης των φασιστικών ομάδων, ειδικά στη νεολαία.
Δεν αρκεί η λογική του ακολουθητισμού και του «απαντάμε μόνο όταν κάνουν κάτι οι φασίστες». Ούτε αρκούν μόνο οι πορείες και οι αντισυγκεντρώσεις. Αυτό δεν σημαίνει να μην κάνουμε πορείες ή αντισυγκεντρώσεις, αλλά ότι δεν πρέπει να κάνουμε μόνο αυτό.
Χρειάζεται συστηματική και καλά σχεδιασμένη δράση σε όλα τα πεδία παρέμβασης των φασιστών και της Ακροδεξιάς. Και βέβαια ενότητα του αντιφασιστικού κινήματος που να καταδεικνύει ότι οι φασίστες παραμένουν μειοψηφία στην κοινωνία.
Στις περιπτώσεις του Νέου Ηρακλείου και των Σεπολίων πρόσφατα, είχαμε δύο καλά νέα: Στο Νέο Ηράκλειο τοπικές συλλογικότητες της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς δημιούργησαν μέτωπο που πραγματοποίησε παρεμβάσεις στην περιοχή, συναυλία και πορεία ενάντια στις τοπικές δράσεις των φασιστών και τη συγκέντρωση της Χρυσής Αυγής στην περιοχή την 1η Νοέμβρη. Στα Σεπόλια, φορείς της περιοχής όπως η Λαϊκή Συνέλευση Σεπολίων – Κολωνού – Ακαδημίας Πλάτωνα, ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αριστοτέλης, κα, οργάνωσαν στις 20 Οκτώβρη τοπική πορεία, σαν απάντηση στη ρατσιστική επίθεση στη δομή ανήλικων προσφύγων.
Αυτές είναι σημαντικές κινήσεις που πρέπει να έχουν διάρκεια, και να επεκταθούν σε πολλά επίπεδα. Στις γειτονιές, στα σχολεία, στους συλλόγους γονέων, στα μέρη όπου συχνάζει η νεολαία, κα. Οι σημαντικές επιτυχίες του αντιφασιστικού κινήματος τα τελευταία χρόνια έχουν πολλά να προσφέρουν στο επίπεδο των εμπειριών, των συμπερασμάτων και του δρόμου που πρέπει να ακολουθήσουμε.
