Η σύνοδος της Χαλκιδικής συνέχισε στα γνώριμα μονοπάτια της Νίκαιας, της Λισσαβόνας, του Ελσίνκι και της Κοπεγχάγης. Παρ’ ότι επιχειρήθηκε να παρουσιαστούν τα αποτελέσματά της σαν «τομή» στην πορεία της ολοκλήρωσης της ΕΕ, αυτό στην πραγματικότητα δεν συνέβηκε.
Τρεις ήταν οι βασικοί άξονες των συζητήσεων στη Χαλκιδική:
1. Το «Ευρωπαϊκό Σύνταγμα»
2. Η έκθεση του Σολάνα για την «Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφαλείας» και
3. Η πολιτική της ΕΕ για την μετανάστευση και το άσυλο.
Αυτό που έγινε φανερό, για μια ακόμη φορά, είναι ότι, παρ’ όλες τις προσπάθειες που καταβάλλουν για να πείσουν για το αντίθετο, αυτά που χωρίζουν τους 25 εξακολουθούν να είναι τουλάχιστον το ίδιο σημαντικά μ’ αυτά που τους ενώνουν, αν όχι σημαντικότερα.
Σύνταγμα
Ειδικά για το πολυθρύλητο Σύνταγμα, αυτό έγινε ξεκάθαρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το σχέδιο που τελικά παρουσιάστηκε, ονομάστηκε «μια καλή βάση εκκίνησης για τη συζήτηση», που στην διπλωματική γλώσσα σημαίνει: «Πάλι καλά που δεν αρπαχτήκαμε, κι από ‘δω και πέρα έχει ο Θεός».
Ωστόσο, τα βασικά σημεία του σχεδίου μόνο μικρές τροποποιήσεις μπορούν να σηκώσουν
Είναι εντελώς αδύνατο να γίνουν τα ζητούμενα από το ευρωπαϊκό κεφάλαιο βήματα προς την ολοκλήρωση της ΕΕ, χωρίς να καταργηθεί η αρχή της ομοφωνίας, χωρίς να αλλάξει υπέρ των μεγάλων χωρών η αναλογία της εκπροσώπησης, χωρίς έναν σταθερό πρόεδρο και υπ. Εξωτερικών της ΕΕ, ακριβώς δηλαδή ότι προβλέπει το σχέδιο του Ντ’ Εσταίν.
Έτσι, η βασική κόντρα δεν είναι στα επί μέρους, αλλά στην ίδια την ύπαρξη, επί της ουσίας, ενός Συνταγματικού Χάρτη ή όχι. Όσο η διαδικασία αυτή θα προχωράει, αυτό μπορεί να γίνεται μόνο με συσσώρευση δικαιωμάτων στα χέρια των ισχυρών χωρών της ΕΕ, δικαιώματα που βέβαια θα αφαιρούνται αντίστοιχα απ’ τους πιο αδύναμους κρίκους.
Με άλλα λόγια, οι «δύο ταχύτητες» που ήδη υπάρχουν βέβαια όσον αφορά την οικονομική δύναμη και την πραγματική ισχύ, θα τείνουν να καθιερωθούν και σε επίπεδο θεσμών.
«Άμυνα» και μετανάστες
Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και όσον αφορά στα θέματα ασφάλειας, μεταναστών κλπ., όπου μετά την διαφοροποίηση των Γαλλο-γερμανών σε σχέση με τις ΗΠΑ στο θέμα του Ιράκ, έρχονται τώρα να φανούν «βασιλικότεροι του Βασιλέως». Γιατί,πραγματικά είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς αν το συγκεκριμένο κείμενο γράφτηκε απ’ τον Σολάνα (πρώην Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, για να μην ξεχνιόμαστε) ή από τον Ράμσφελντ (νυν υπουργό άμυνας των ΗΠΑ).
Διαβάζουμε, λοιπόν, σ’ αυτό ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι η τρομοκρατία, τα όπλα μαζικής καταστροφής, τα κράτη που «ξεφεύγουν απ’ την διεθνή νομιμότητα» και ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός. Και ότι για όλα αυτά η Ευρώπη πρέπει να είναι σε θέση να χτυπάει, πριν γίνουν απειλητικά (προσθέτοντας ότι ο πόλεμος δεν είναι η πρώτη προτεραιότητα σ’ αυτή τη διαδικασία, μόνο που αυτό θα το έλεγε και ο Μπους σε επίσημο κείμενο…).
Η ταύτιση είναι κάτι παραπάνω από πλήρης, ειδικά όταν δει κανείς ότι σ’ όλα αυτά τα κράτη περιλαμβάνεται, και μάλιστα με ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα, η… Κούβα.
Κάτω απ’ αυτό το πρίσμα, προσπαθούν να δικαιολογήσουν τόσο την αύξηση των αμυντικών δαπανών της ΕΕ και τη δημιουργία και ενίσχυση των στρατιωτικών μηχανισμών άμεσης επέμβασης, όσο και τα δρακόντεια μέτρα σε βάρος των μεταναστών και όσων ζητούν άσυλο – λες και μέχρι τώρα επιδείκνυαν ανοχή!
Συνολική ρήξη
Η απόφαση για μεγαλύτερη συσπείρωση και επίσπευση των διαδικασιών ενοποίησης της ΕΕ έχει ήδη παρθεί από τους βασικότερους εκπροσώπους του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Και όμως, είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι αυτή είναι μια εύκολη ή έστω ευθεία πορεία. Η ύφεση με την οποία είναι αντιμέτωπη ολόκληρη η ΕΕ, δημιουργεί επίσης αντίρροπες και φυγόκεντρες δυνάμεις, καθώς κάθε εθνική αστική τάξη είναι αποφασισμένη να διαφυλάξει για τον εαυτό της όσα περισσότερα πλεονεκτήματα μπορεί. Από ‘δω πηγάζουν οι έριδες και οι αντικρουόμενες πολιτικές, σαν αυτές που είδαμε στην πρόσφατη κρίση του Ιράκ ή στα θεσμικά ζητήματα που επιζητούν λύση.
Ο κοινός παρονομαστής ωστόσο, στον οποίο όλοι ανεξαιρέτως δείχνουν πλήρη ταύτιση απόψεων, είναι η επίθεση στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις δεκαετιών του ευρωπαϊκού εργατικού κινήματος.
Σ’ αυτή την εξίσωση όμως, οι εργαζόμενοι δεν αποτελούν έναν παθητικό και ουδέτερο παράγοντα. Οι μεγάλες απεργίες των τελευταίων χρόνων, το κίνημα ενάντια στην νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, δείχνουν ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να ευκολύνουμε την πορεία τους αλλά αντίθετα να την αμφισβητούμε διαρκώς, ετοιμάζοντας μια ριζικά διαφορετική πρόταση. Όχι διαχείρισης της κρίσης του συστήματός τους, αλλά συνολικής ρήξης με αυτό.
