Σχόλιο από το «Ξ»
Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, αλλά και τον αυτοδιοικητικών εκλογών της 26ης Μάη, επιβεβαιώνουν μια πανευρωπαϊκή τάση: τα κόμματα που εφαρμόζουν λιτότητα, είτε είναι δεξιά είτε κεντροαριστερά, δέχονται ισχυρά πλήγματα στις εκλογικές αναμετρήσεις. Ο λόγος είναι ότι οι ψηφοφόροι θέλουν να τιμωρήσουν αυτούς που τους επιτίθενται καθημερινά και τους καταστρέφουν τη ζωή, ανεξάρτητα από το πόσο «ευαίσθητοι» εμφανίζονται, και ανεξάρτητα από το ποιό κόμμα είναι στο άλλο άκρο του διπολισμού.
***
Ο ΣΥΡΙΖΑ αποδεχόμενος να εφαρμόσει τις πολιτικές επιταγές του διευθυντηρίου της ΕΕ και των εγχώριων καπιταλιστών εκ των πραγμάτων στράφηκε ενάντια στα λαϊκά στρώματα. Και πλήρωσε το τίμημα, έστω με κάποια καθυστέρηση. Την εικόνα αυτή δεν μπόρεσαν να την αλλάξουν ούτε οι μικρο-παροχές της τελευταίας στιγμής ούτε τα επιδόματα τα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε για να «τσιμπήσει» κάποιες ψήφους.
Η σκληρή νεοφιλελεύθερη δεξιά του Κ. Μητσοτάκη βγήκε πρώτο κόμμα μόνο εξαιτίας των πολιτικών της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ που εγκατέλειψε κάθε λέξη από τις υποσχέσεις και τα ριζοσπαστικά κομμάτια του προγράμματος της. Που έκανε ΝΑΙ το βροντερό ΟΧΙ του δημοψηφίσματος. Που ψήφισε μαζί με την ΝΔ το τρίτο μνημόνιο. Που ενσωμάτωσε κάθε καρυδιάς καρύδι από το πάλαι ποτέ ΠΑΣΟΚ (Τζουμάκας, Ξενογιαννακοπούλου, Κοτσακάς), από τους ΑΝΕΛ (Κουντουρά, Κουίκ), μεγαλοεπιχειρηματίες τύπου Π. Κόκκαλη κα, προκειμένου να μετατραπεί στην νέα Κεντροαριστερά τύπου ΠΑΣΟΚ. Γι’ αυτό και το μεγαλύτερο μέρος της αποχής είναι πρώην ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ και η συσπείρωση του κόμματος δεν ξεπέρασε το 62%.
Η αποχή λόγω αυτού του κλίματος γενικά κινήθηκε σε υψηλά ποσοστά. Η συμμετοχή ήταν στο 58%, με επιπλέον 2,85% άκυρα και 1,5% λευκά. Δηλαδή, σχεδόν 1 στους 2 ψηφοφόρους είτε δεν πήγε να ψηφίσει είτε αρνήθηκε να ψηφίσει κάποια από τα υπάρχοντα κόμματα. Και όλα αυτά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα που παραδοσιακά είχαμε υψηλό ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές και μεγάλη πολιτικοποίηση στον πληθυσμό σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό από μόνο του είναι στοιχείο αποτυχίας για ένα κόμμα σαν το ΣΥΡΙΖΑ που υποτίθεται παλεύει για τις «ανάγκες των πολλών» και είχε εμπνεύσει στην αρχή την εμπιστοσύνη ενός σημαντικού μέρους της κοινωνίας.
***
Η ΝΔ από την άλλη είχε μια σημαντική άνοδο, χωρίς βέβαια αυτό να αντανακλά κανέναν ενθουσιασμό, αλλά ούτε και στήριξη για το πρόγραμμά της. Απλά, ως αξιωματική αντιπολίτευση είναι προνομιακός δέκτης της διαμαρτυρίας απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ. Ταυτόχρονα, είδαμε και την «αναδιοργάνωση» του κεντροδεξιού χώρου προς όφελος της ΝΔ, λόγω του ότι φαίνεται να βρίσκεται σε τροχιά προς την εξουσία. Έτσι, η μεγάλη πτώση κομμάτων της κεντροδεξιάς έστρεψε ψηφοφόρους προς τη ΝΔ. Με βάση τα exit poll η ΝΔ πήρε το 30% των ψηφοφόρων του Ποταμιού, το 20% των ΑΝΕΛ, το 10% της Χρυσής Αυγής, το 15% της Ένωσης Κεντρώων, αλλά και το 10% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ.
Η ΝΔ επίσης είναι πάνω από το ΣΥΡΙΖΑ σε 12 από τις 13 περιφέρειες της χώρας και σε σημαντικούς Δήμους όπως της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, κα.
Οι ψήφοι στη ΝΔ είναι κατά βάση ψήφοι «για να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ» και όχι ψήφοι στήριξης των σκληρών νεοφιλελεύθερων μέτρων που έχει σκοπό να εφαρμόσει ο Μητσοτάκης. Και αυτό θα φανεί σύντομα αν η ΝΔ γίνει κυβέρνηση όπως διαφαίνεται. Σε ένα βαθμό βέβαια ρόλο έπαιξε και το Μακεδονικό, ιδιαίτερα στην Βόρεια Ελλάδα, πάνω στο οποίο πάτησαν η ΝΔ και κάθε λογής ακροδεξιοί για να κερδίσουν υποστήριξη.
***
Ένα άλλο στοιχείο-κλειδί αυτών των εκλογών είναι η πολύ μεγάλη πτώση της Χρυσής Αυγής. Η ΧΑ παίρνει κάτω από 5% και βγαίνει 5ο κόμμα, σε σχέση με το 7% που πήρε το Σεπτέμβρη του ’15 (και βγήκε 3ο κόμμα) και το 9,3% που πήρε στις προηγούμενες ευρωεκλογές. Καθίζηση είχε επίσης και στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, με τον Παναγιώταρο στην Περιφέρεια Αττικής να παίρνει 5,5% ενώ στις προηγούμενες εκλογές είχε πάρει 11%, τον Κασιδιάρη στην Αθήνα να πέφτει από το 16% στο 10%, ενώ ο Χρυσομάλλης στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας από 8,7 έπεσε στο 3,8%.
Πρόκειται για την πρώτη σημαντική πτώση των ποσοστών της ΧΑ από τότε που άρχισε η ανοδική της πορεία στην αρχή της κρίσης, και είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη.
Η πτώση αυτή οφείλεται σε μια σειρά παράγοντες: από τη μια στην πορεία της δίκης που αποκαλύπτει κάθε μέρα και περισσότερο τον εγκληματικό και ναζιστικό της χαρακτήρα, αλλά και στην δράση του αντιφασιστικού κινήματος που έχει καταφέρει οργανωτικά και πολιτικά χτυπήματα στον μηχανισμό και στην απήχηση της ΧΑ. Από την άλλη, οφείλεται στην διάψευση των προσδοκιών αρκετών ψηφοφόρων της ότι «θα χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι και θα κάνει την διαφορά», αφού απέδειξε ότι είναι ένα κόμμα που κατά βάση εντάσσεται στο συστημικό τόξο του κατεστημένου.
Όλα αυτά έχουν προκαλέσει τριγμούς στο εσωτερικό της και εσωτερικές αναδιατάξεις στην ακροδεξιά πολυκατοικία. Έτσι, έχουμε την άνοδο του Βελόπουλου στο 4%, που φαίνεται αυτή τη στιγμή να γίνεται το επίκεντρο των εξελίξεων στο χώρο. Το που ακριβώς θα οδηγήσουν αυτές οι εξελίξεις μένει να το δούμε.
Παρότι η άνοδος της ακροδεξιάς κάθε απόχρωσης είναι επικίνδυνη, και παρότι αθροιστικά το ποσοστό της ακροδεξιάς στην Ελλάδα παραμένει ψηλό, το γεγονός ότι μειώθηκαν σημαντικά οι δυνάμεις της ναζιστικής ακροδεξιάς που έχει τάγματα εφόδου και μαχαιροβγάλτες είναι από τα θετικά αυτών των εκλογών.
Ο αντιφασιστικός αγώνας βέβαια δεν πρέπει με βάση αυτό να υποχωρήσει, αλλά αντίθετα να ενταθεί και να εστιάσει στους χώρους της νεολαίας όπου η Χρυσή Αυγή, σύμφωνα με τα exit polls, σημείωσε ποσοστά ψηλότερα από το μέσο όρο.
***
Το μεγάλο πρόβλημα βέβαια αυτών των εκλογών αφορά την Αριστερά. Το αποτέλεσμα προκάλεσε απελπισία σε μαζικά στρώματα γιατί δεν φαίνεται από πουθενά στην Αριστερά κάποιο «φως». Αντίθετα, τα αποτελέσματα της είναι τραγικά.
Το ΚΚΕ παρά την τεράστια κρίση του συστήματος και την αποτυχία του ρεφορμισμού του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει στάσιμο στο 5,5%, λες και δεν έχουν συμβεί κοσμοϊστορικές αλλαγές στην ελληνική κοινωνία. Η ΛΑΕ από το 2,86% των εκλογών του Σεπτέμβρη του ’15 γκρεμοτσακίστηκε στο 0,5%. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ παίρνει 0,6%, χαμηλότερο ποσοστό και από τις ευρωεκλογές του ’14 και από τις εκλογές του ’15. Τα αποτελέσματα αυτά αποτελούν μια σκληρή κριτική στις ηγεσίες αυτών των σχηματισμών, και πρέπει να προβληματίσουν κάθε κομμάτι της Αριστεράς και κάθε ενεργό αγωνιστή των κινημάτων.
Η άρνηση των ηγεσιών της Αριστεράς να συνεργαστούν ακόμα και στα πιο απλά ζητήματα μάχης (και που είναι το βασικό χαρακτηριστικό του ΚΚΕ), η διολίσθηση της ΛΑΕ σε θέσεις που φλερτάρουν με τον εθνικισμό, η αδυναμία της ΑΝΤΑΡΣΥΑ να παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο, συνεκτικό και ενωτικό σχέδιο δράσης και μαζικής απεύθυνσης, είχαν μεγάλο κόστος. Σημαντικό κομμάτι ψηφοφόρων της Αριστεράς στήριξε το ΜΕΡΑ25 του Βαρουφάκη (3,4%) και την Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου (1,6%), κόμματα που εντάσσονται στην διαμαρτυρία προς τα Αριστερά, αλλά με μεγάλες αυταπάτες και περιορισμούς και στο πρόγραμμα τους, και με προσωποπαγή χαρακτηριστικά. Όπως και να έχει, μέσα σε αυτό το σκηνικό, το 3,4% του Βαρουφάκη ανακούφισε ένα κομμάτι των ψηφοφόρων της Αριστεράς.
***
Υπό το βάρος της ήττας, ο Τσίπρας το βράδυ της 26ης Μάη δήλωσε ότι θα προκαλέσει άμεσα εθνικές εκλογές. Σε αυτές τις εκλογές είναι λίγο-πολύ προδιαγεγραμμένη η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ.
Το πιο δύσκολο καθήκον της ανατρεπτικής Αριστεράς είναι να βγάλει τα συμπεράσματα από τις αποτυχημένες πολιτικές που ακολούθησαν οι ηγεσίες της και να βρει τρόπο να συγκροτηθεί για την δύσκολη περίοδο που βρίσκεται μπροστά μας. Αυτό αναγκαστικά θα περάσει μέσα από κινηματικές και εκλογικές συνεργασίες, που μπορούν να δημιουργήσουν την απαραίτητη δυναμική που αυτή τη στιγμή λείπει.
Αν το καταφέρει, θα μπορέσει να δώσει ελπίδα ξανά σε μαζικά στρώματα για να δώσουν τις μάχες ενάντια στην «αγριεμένη» δεξιά που ετοιμάζεται για την εξουσία. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό στοίχημα που έχουμε μπροστά μας αυτή τη στιγμή.
