Της Ηλέκτρας Κλείτσα
Το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, με τίτλο «Οριοθέτηση, διαχείριση και προστασία αιγιαλού και παραλίας», αποτελεί ένα ακόμη «λιθαράκι» στην προσπάθεια ξεπουλήματος κάθε ελεύθερου χώρου, κάθε τμήματος του φυσικού πλούτου της χώρας στα ιδιωτικά συμφέροντα.
Το νομοσχέδιο υπεραπλουστεύει με προκλητικό τρόπο τη δυνατότητα κατασκευής μιας σειρά έργων σε παραλίες και όχθες, ενώ στην ουσία καταργεί την ελεύθερη πρόσβαση σε ένα ως και μέχρι σήμερα δημόσιο αγαθό.
Ήδη, πολλές από τις ωραιότερες παραλίες της χώρας, σε περιοχές όπως η Χαλκιδική, η Πελοπόννησος, οι Κυκλάδες, η Ρόδος, η Εύβοια, τα Επτάνησα κ.α., φιγουράρουν ήδη στη λίστα του ΤΑΙΠΕΔ[1] με τα προς αξιοποίηση ακίνητα του δημοσίου, έχοντας μάλιστα δίπλα τους την ένδειξη – πρόταση στον επίδοξο αγοραστή «για τουριστικές κατοικίες».
Παρά τις τεράστιες αντιδράσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων, τοπικών και δημοτικών κινήσεων, του συνόλου της Αριστεράς κλπ, που οδήγησαν στις προεκλογικές κωλοτούμπες της κυβέρνησης και τις υποσχέσεις για «εξαντλητική και ουσιαστική» διαβούλευση μετά τις εκλογές, υπάρχει πάντα κάποιος έτοιμος να πει την αλήθεια: ο Επίτροπος Οικονομικών της Κομισιόν, Siim Kallas, απαντώντας σε ερώτηση του Ν. Χουντή στην Ευρωβουλή, «εξήγησε» ότι το ξεπούλημα των παραλιών που προωθείται από το νομοσχέδιο, δεν είναι τίποτα παραπάνω από «μνημονιακή υποχρέωση» της χώρας. [2]
Το νομοσχέδιο: «επιτρέπεται η εξαίρεση από κοινή χρήση…»
Αυτό εξάλλου αναφέρεται και στο ίδιο το νομοσχέδιο, που προβλέπει ότι για αιγιαλούς, όχθες λιμνών και ποταμών:
«…επιτρέπεται η εξαίρεση τμημάτων τους από την κοινή χρήση, για την εξυπηρέτηση επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος που αφορά την εθνική άμυνα και δημόσια ασφάλεια, την υγεία και την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος ή όταν απορρέει σχετική υποχρέωση από διεθνείς συμβάσεις…»
Πέρα όμως από τους γνωστούς «αρνητές της ανάπτυξης», οικολόγους, αριστερούς, και λοιπούς «εξτρεμιστές», δυστυχώς για την κυβέρνηση ακόμη και βουλευτές της δήλωσαν ότι δεν πρόκειται να ψηφίσουν το νομοσχέδιο. Πιο χαρακτηριστική η περίπτωση της γνωστής για την… ακτιβιστική της δράση σε περιβαλλοντικά θέματα Φωτεινής Πιπιλή, που το χαρακτήρισε «νομοσχέδιο τέρας» και «αντισυνταγματικό», σε συνέντευξή της στο ραδιοφωνικό σταθμό ΒΗΜΑ fm.
Για να καταλάβουμε τον τεράστιο θόρυβο που έχει προκληθεί σε σχέση με το νομοσχέδιο, είναι χρήσιμο να ρίξουμε μια σύντομη ματιά σε συγκεκριμένα σημεία του.
Ελεύθερες παραλίες;
Μέχρι σήμερα, παρά τις τεράστιες αυθαιρεσίες που ίσχυαν στην πράξη, υπήρχε αν μη τι άλλο περιορισμός στην παρέλαση της ομπρέλας και της ξαπλώστρας, τυπικά δηλαδή προβλεπόταν ότι σε κάθε παραλία θα υπάρχει ελεύθερος χώρος και για αυτούς που δε θέλουν, ή δεν μπορούν να πληρώσουν τον ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου, ή της καφετέριας που έχει καταλάβει την παραλία. Για την ακρίβεια, μέχρι σήμερα ο νόμος προβλέπει ότι:
«Αν παραχωρηθεί η χρήση αιγιαλού για την εκμίσθωση καθισμάτων και ομπρελών, η έκταση αιγιαλού κάθε παραχώρησης δεν δύναται να υπερβαίνει τα πεντακόσια (500) τετραγωνικά μέτρα…»
Προβλεπόταν μάλιστα συγκεκριμένα ότι:
«…Απαγορεύεται η παραχώρηση της αποκλειστικής χρήσης του αιγιαλού και της παραλίας, εκτός αν τούτο επιβάλλεται για λόγους εθνικής άμυνας, δημόσιας τάξης ή ασφάλειας ή προστασίας αρχαίων…»
Το νομοσχέδιο που προωθείται σήμερα, δεν προβλέπει κανέναν τέτοιο περιορισμό, χαρίζοντας έτσι σε κάθε ιδιοκτήτη ξενοδοχείου ή κέντρου «αναψυχής», ολόκληρη την παραλία που βρίσκεται μπροστά από την επιχείρησή του, αποκλείοντας ουσιαστικά την ελεύθερη πρόσβαση στους πολίτες:
«…Επιτρέπεται η παραχώρηση της απλής χρήσης αιγιαλού και κοινόχρηστης παραλίας για την εξυπηρέτηση λουομένων ή την αναψυχή του κοινού (όπως, ενδεικτικά, για την εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής, καθισμάτων, ομπρελών, λειτουργία αναψυκτηρίων, αθλοπαιδιές και γενικά κατασκευών και εγκαταστάσεων αναψυχής προσωρινού χαρακτήρα)».
Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις εκτέλεσης έργων, το νομοσχέδιο προβλέπει:
«Στην πράξη παραχώρησης περιλαμβάνονται όροι χρήσης που διασφαλίζουν την πρόσβαση του κοινού … Με τις πράξεις παραχώρησης μπορούν να τίθενται περιορισμοί της χρήσης για λόγους επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος…».
Με απλά λόγια, στις πράξεις παραχώρησης για την εκτέλεση έργων θα τίθενται περιορισμοί της χρήσης του αιγιαλού από το κοινό για… «λόγους δημοσίου συμφέροντος»!
Τι είδους έργα;
«...επιτρέπεται η παραχώρηση της χρήσης αιγιαλού, κοινόχρηστης παραλίας, όχθης, κοινόχρηστης παρόχθιας ζώνης, πυθμένα και υδάτινου τμήματος θάλασσας, λίμνης και ποταμού της παρ. 2 του άρθρου 2, με σκοπό την οικονομική τους αξιοποίηση ή την εκτέλεση έργων…»
Στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει καμία αναφορά στο είδος των έργων που μπορούν να χωροθετηθούν σε αιγιαλούς, όχθες και παραλίες, κάτι που αφήνει περιθώριο ουσιαστικά για τα πάντα. Για την ακρίβεια, το νομοσχέδιο αναφέρει:
«Για την έκδοση της απόφασης παραχώρησης κατά την παράγραφο 1, υποβάλλεται αίτηση στην Κτηματική Υπηρεσία, συνοδευόμενη από:
α) Τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του έργου κατά τις διατάξεις του Ν. 4014/2011, όπως ισχύει κάθε φορά…»
Ο 4014/2011, ο διαβόητος νόμος για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, δεν περιλαμβάνει απλά κάθε είδους έργα, από «Αεροδρόμια σε υδάτινες επιφάνειες», «Υδροληψία ή εκτροπή νερού από υδατορέματα, λίμνες, κλπ», μέχρι «υδρογεωτρήσεις», «αγωγούς μεταφοράς νερού», «αρδευτικά έργα», «Εμπορικούς και επιβατικούς λιμένες», «Ολοκληρωμένες Εγκαταστάσεις Διαχείρισης Αποβλήτων», «εξορυκτικές δραστηριότητες» και πάρα πολλά άλλα.
Πέρα από αυτά, απλουστεύει σε σκανδαλώδη βαθμό τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, μετατρέποντας την έγκριση μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε περίπατο για κάθε μεγάλο επενδυτή, ειδικά αν έχει σκοπό να… σώσει την εθνική οικονομία.
«Αξιοποίηση» με… «προστασία»
«…Όταν στην παραχωρούμενη έκταση περιλαμβάνονται κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία, ιστορικοί τόποι ή προστατευόμενες περιβαλλοντικά περιοχές, τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ή ευπαθή οικοσυστήματα απαιτείται σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργείου…»
Η μόνη περίπτωση δηλαδή στην οποία μια παραλία ή όχθη δεν μπορεί να παραχωρηθεί αδιάκριτα και χωρίς κανενός είδους ουσιαστική διαδικασία ελέγχου, είναι να περιλαμβάνει είτε αρχαιολογικό χώρο, είτε ευαίσθητη περιβαλλοντικά περιοχή. Όλες οι υπόλοιπες, στις περιπτώσεις παραχώρησης για εκτέλεση έργων, απλά χαρίζονται με απόφαση Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Όσο για τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά, ή αρχαιολογικά περιοχές, ο συντάκτης του νομοσχεδίου προσπαθεί να μας πείσει, ότι η «αξιοποίηση» – εκμετάλλευση των ακτών και των υδάτινων τμημάτων λιμνών, ποταμών και θαλασσών θα γίνεται με «μέτρο» και «ευαισθησία».
Ωστόσο, είναι παραπάνω από προφανές, ότι τα αρμόδια υπουργεία που θα φροντίσουν να δώσουν, ή να μη δώσουν τη σύμφωνη γνώμη τους σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι πιο επικίνδυνα και από το λύκο που φυλάει τα πρόβατα.
Δε χρειάζονται πολλά παραδείγματα από τα έργα και της ημέρες του ΥΠΕΚΑ (Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής) για να πειστούμε γι αυτό. Τα τελευταία χρόνια, μια σειρά «επενδύσεις», όπως τα έργα εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική, αλλά και νομοθετήματα διευκόλυνσης των επιχειρηματικών δράσεων, όπως η σκανδαλώδης χαλάρωση των όρων για την περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων έργων που αναφέρθηκε παραπάνω [3] ή το νομοσχέδιο για τα δάση 4] είναι αρκετά για να πειστεί κανείς ότι το ΥΠΕΚΑ δε θα διστάσει πολύ πριν συμφωνήσει σε κάθε είδους καταστροφικό έργο, από τις όχθες μέχρι το βυθό του υδάτινου φυσικού πλούτου της χώρας.
Αυθαίρετα έργα; Όχι πια!
«…Έργα … που κατασκευάστηκαν πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου στον αιγιαλό, την παραλία ή τη θάλασσα, την όχθη, την παρόχθια ζώνη και το υδάτινο στοιχείο ποταμών και λιμνών του άρθρου 2 παρ. 2, χωρίς να υφίσταται απόφαση παραχώρησης της χρήσης, μπορούν να νομιμοποιηθούν με απόφαση του αρμόδιου κατά την παρ. 1 του άρθρου 12 οργάνου. Σχετικώς υποβάλλεται αίτηση του ενδιαφερόμενου προς την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία εντός ενός έτους από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου … Προϋπόθεση για τη νομιμοποίηση των έργων είναι η καταβολή ή ο νόμιμος διακανονισμός της αποζημίωσης αυθαίρετης χρήσης». (Οι υπογραμμίσεις δικές μας)
Με αυτό τον απλό τρόπο, το υπ. Οικονομικών καταφέρνει να εξασφαλίσει λίγα ακόμη έσοδα για τα ταμεία του κράτους, κρατώντας ταυτόχρονα χαρούμενους τους επιχειρηματίες φίλους της κυβέρνησης, που έσπευσαν να προλάβουν το νομοθέτη, κατασκευάζοντας και λειτουργώντας τις διαφόρων ειδών επιχειρήσεις τους σε κάποια παραλία, παραλείποντας τη μικρή λεπτομέρεια της έκδοσης άδειας.
Η εικόνα είναι καθαρή. Αυτοί, δηλαδή κυβερνώντες, Τρόικα και κεφάλαιο, έχουν βάλει σαν στόχο τους κι έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν ένα κυβερνητικό ολοκαύτωμα. Ο μόνος τρόπος να διασωθούν οι παραλίες μας, οι λίμνες, τα ποτάμια, τα δάση, και κάθε είδους φυσικό αγαθό που δεν έχει ακόμη καταστραφεί ή ιδιωτικοποιηθεί, είναι η μαχητική υπεράσπισή τους από τα δικά μας κινήματα, τοπικά και πανελλαδικά.
