Του Δημήτρη Πανταζόπουλου
Χιλιάδες μαθητές που τελειώνουν το Λύκειο κάθε χρόνο και θέλουν να αποκτήσουν πτυχίο σε κάποιο τεχνικό επάγγελμα κατευθύνονται στα ΙΕΚ, δημόσια και ιδιωτικά. Μαζί με αυτούς και αρκετοί μεγαλύτεροι εργαζόμενοι που για διάφορους λόγους θέλουν να αποκτήσουν τεχνική κατάρτιση και «επιστρέφουν στα θρανία» των ΙΕΚ σε μεγαλύτερη ηλικία για να αποκτήσουν ένα πτυχίο. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι αρκετοί από τους παραπάνω που κατάγονται από μικρότερες πόλεις ή χωριά αφήνουν τα σπίτια τους και έρχονται στις μεγάλες πόλεις (κυρίως σε Αθήνα και Θεσ/νίκη αλλά και πρωτεύουσες νομών) για να σπουδάσουν. Όλοι αυτοί οι σπουδαστές που προέρχονται κατά πλειοψηφία από τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα είναι οι αόρατοι και οι αόρατες της εκπαίδευσης.
Η πλειοψηφία των σπουδαστών των ΙΕΚ φοιτά σε ιδιωτικές σχολές. Αυτό συμβαίνει γιατί τα δημόσια ΙΕΚ είναι λίγα και με περιορισμένες θέσεις αλλά και γιατί η κατάστασή τους είναι τραγική λόγω της εγκατάλειψής τους από όλες τις κυβερνήσεις. Χαρακτηριστικό είναι μάλιστα ότι φέτος τα δημόσια ΙΕΚ άρχισαν τα μαθήματα του χειμερινού εξαμήνου το Δεκέμβρη. Με αυτό το δεδομένο, όλες οι κυβερνήσεις έχουν αφήσει όλη την τεχνική κατάρτιση στα χέρια των ιδιωτών οι οποίοι θησαυρίζουν. Οι σπουδαστές λοιπόν, που στην πλειοψηφία τους φοιτούν σε ιδιωτικά ΙΕΚ, καλούνται να πληρώσουν δίδακτρα που ξεκινούν από 1.500 € και μπορούν να φτάσουν ακόμα και τις 6.000 € σε κάποιες ειδικότητες και σχολές. Εκτός όμως από το γεγονός ότι πληρώνουν από την τσέπη τους το σύνολο των σπουδών τους δεν έχουν κανένα φοιτητικό δικαίωμα. Παρόλο που σπουδάζουν η ιδιότητα τους αυτή δε τους αναγνωρίζεται. Δεν έχουν πάσο για να μπορούν να έχουν τις εκπτώσεις που έχουν οι φοιτητές της ανώτατης εκπαίδευσης. Δεν έχουν κανενός είδους παροχή σίτισης, στέγασης ή μεταφοράς. Με λίγα λόγια δεν απολαμβάνουν ούτε αυτές τις πενιχρές παροχές των υπολοίπων φοιτητών και σπουδαστών.
Επιπλέον στα περισσότερα ιδιωτικά ΙΕΚ μετά από τις σπουδές τους και την απόκτηση πτυχίου οι σπουδαστές καλούνται να δώσουν εκ νέου εξετάσεις πιστοποίησης στο υπουργείο. Πρόκειται για τραγέλαφο. Το υπουργείο πιστοποιεί ιδιωτικούς φορείς να παρέχουν τεχνική εκπαίδευση αλλά δεν πιστοποιεί τα πτυχία που δίνουν απευθείας αλλά καλεί όσους τα απέκτησαν να δώσουν ξανά εξετάσεις.
Η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη όταν φτάσουν στο κομμάτι της πρακτικής τους η οποία είναι υποχρεωτική για την απόκτηση του πτυχίου τους. Με τη Διυπουργική Απόφαση 139931/Κ1 της υπηρεσιακής κυβέρνησης (ΦΕΚ Β’/1953/10.9.2015) η πρακτική άσκηση γίνεται από προαιρετική υποχρεωτική και ταυτόχρονα η αμοιβή των σπουδαστών για την πρακτική τους άσκηση επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη. Πρόκειται για την επίσημη θεσμοθέτηση του εργασιακού μεσαίωνα. Την ίδια στιγμή οι ασκούμενοι σπουδαστές δουλεύουν ουσιαστικά ανασφάλιστοι. Ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να πληρώνει στο ΙΚΑ μόλις το 1% του ελάχιστου μισθού για κάθε κλάδο μόνο για την κάλυψη του ασκούμενου σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος. Δουλειά τσάμπα, χωρίς κόστος για τον εργοδότη και χωρίς ούτε καν πλήρη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και συντάξιμα ένσημα.
Με την παραπάνω μάλιστα υπουργική απόφαση ο εργοδότης απαλλάσσεται και από την πληρωμή αυτού του ελάχιστου 1% για τους σπουδαστές των δημοσίων ΙΕΚ και το κόστος βαρύνει τη Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς του υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων. Αποτέλεσμα αυτή της κατάστασης είναι τα αφεντικά, ειδικά στα τουριστικά επαγγέλματα, να κάνουν πάρτι στις πλάτες των πρακτηκάριων. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, χιλιάδες σπουδαστές που κάνουν τις πρακτικές σε τουριστικά επαγγέλματα δουλεύουν με ψίχουλα χωρίς ωράριο και ρεπό και βγάζουν όλη τη δουλειά για τις επιχειρήσεις.
Η πρόσφατη μάλιστα νομοθεσία κάνει ένα ακόμα δώρο στους εργοδότες αφού απελευθερώνει των αριθμό των πρακτηκάριων που μπορεί να απασχολεί μία τουριστική επιχείρηση με αποτέλεσμα οι εργοδότες να μην προσλαμβάνουν παρά το ελάχιστο προσωπικό με πλήρη μισθό και ασφαλιστικά δικαιώματα.
Για να μπει ένα τέλος σε αυτή την κατάσταση απαιτείται η ενεργοποίηση και η κινητοποίηση των σπουδαστών αλλά και όλου του εκπαιδευτικού κινήματος για να διεκδικήσουν:
- Δημόσια και δωρεάν μεταλυκειακή τεχνική εκπαίδευση
- Καμία πιστοποίηση, όλα τα εργασιακά δικαιώματα με την απόκτηση του πτυχίου
- Πάσο και παροχές σίτισης και στέγασης στους σπουδαστές των ΙΕΚ
- Πρακτική με πλήρη εργασιακά δικαιώματα, μισθό και πλήρη ένσημα, κατάργηση του θεσμού της μαθητείας
