Οι εκλογές στη Σουηδία στις 9/9 άνοιξαν ένα νέο κεφάλαιο για τη χώρα με κεντρικά χαρακτηριστικά την βαθιά πολιτική κρίση, την αστάθεια και την αβεβαιότητα. Κανένα κόμμα από μόνο του και καμιά συμμαχία δεν έχει εξασφαλισμένη κυβερνητική πλειοψηφία και κανείς δεν ξέρει σε πόσο χρόνο θα προκύψει και ποια θα είναι η νέα κυβερνητική συμμαχία.
Το μόνο δεδομένο είναι η μεγάλη δυσπιστία που καταγράφηκε για τα παραδοσιακά κόμματα του κατεστημένου. Οι εκλογικές αναλύσεις διαπιστώνουν ότι το 41% (!) των ψηφοφόρων ψήφισε άλλο κόμμα σε σχέση με τις εκλογές του 2014, ενώ 1 στους 3 ψηφοφόρους αποφάσισε την ψήφο του τις τελευταίες μέρες!
Τα αποτελέσματα
Οι Σοσιαλδημοκράτες (του σημερινού πρωθυπουργού Στέφαν Λόφβεν), πήραν το 28,4% των ψήφων και σημείωσαν την χειρότερη επίδοση τους από το 1908! Η πτώση τους συγκριτικά με τις εκλογές του 2014 είναι 2,8% και είναι μικρότερη από την πτώση του συντηρητικού κόμματος, των Μετριοπαθών, που ήρθαν δεύτεροι με το 19,8% των ψήφων. Οι Μετριοπαθείς έχασαν 3,5% από το 2014 και 11% από το 2010!
Το κόμμα των Πρασίνων που συμμετείχε στην κυβέρνηση με τους Σοσιαλδημοκράτες,«τιμωρήθηκε» γι’αυτή του την επιλογή με μεγάλη πτώση, και πλέον είναι το μικρότερο κοινοβουλευτικό κόμμα με 4,4%. Και αυτό παρόλο που τα ζητήματα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής βρέθηκαν πολύ ψηλά στην συνείδηση μετά τις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές στη χώρα το καλοκαίρι. Είναι μάλιστα ενδεικτικό –καθώς οι γενικές εκλογές γίνονταν ταυτόχρονα με τις δημοτικές εκλογές – πως οι Πράσινοι έχασαν τους δημοτικούς τους συμβούλους σε 62 δήμους της χώρας!
Το Αριστερό Κόμμα πήρε το 8% των ψήφων σημειώνοντας μικρή άνοδο. Όμως η επιλογή του να είναι το «δεκανίκι» της κυβέρνησης Στέφαν Λόφβεν τα προηγούμενα χρόνια, στηρίζοντας με την ψήφο του στην Βουλή τον προϋπολογισμό ή άλλα νομοσχέδια, δεν του επέτρεψε να καρπωθεί ουσιαστικά την μαζική δυσαρέσκεια. Αν η ηγεσία του Αριστερού Κόμματος συνεχίσει να «περισώζει» και την επόμενη κυβέρνηση, χωρίς να παίρνει πρωτοβουλίες για να οικοδομήσει μια μαχητική, αριστερή, ενωτική αντιπολίτευση και ένα μαζικό αντιφασιστικό κίνημα, η περαιτέρω ενίσχυση των ακροδεξιών Σουηδών Δημοκρατών θα είναι δεδομένη.
Η άνοδος της ακροδεξιάς
Η εκλογική άνοδος του ακροδεξιού, αντι-μεταναστευτικού κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών, σόκαρε τους πρωτοπόρους αγωνιστές, τη νεολαία και το κίνημα στη Σουηδία, αλλά και διεθνώς. Γιατί έρχεται και κουμπώνει με τα γεγονότα στο Κέμνιτς, την προκλητικότατη ρατσιστική υστερία του Σαλβίνι και του Όρμπαν, την εκλογική άνοδο της ακροδεξιάς σε Γερμανία, Ιταλία, Αυστρία (AfD, Λέγκα του Βορρά, Κόμμα της Ελευθερίας) και πολλαπλασιάζει την ανησυχία για τις επερχόμενες ευρωεκλογές τον Μάη του 2019.
Οι Σουηδοί Δημοκράτες είναι το μόνο κόμμα που είχε αύξηση στις εκλογές. Από το 12,9% του 2014 έφτασε στο 17,9% και αποτελεί πια το 3ο κόμμα σε δύναμη στη βουλή. Σε δύο εκλογικές περιφέρειες στο Skåne είναι το πρώτο κόμμα σε επιρροή, και σε 12 ακόμα μεταξύ του Norrbotten και του Blekinge είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα. Σύμφωνα με μια εκλογική έρευνα η επιρροή του είναι μεγαλύτερη μεταξύ ανδρών και ιδιαίτερα της εργατικής τάξης.
Το παράδειγμα της Γερμανίας
Βέβαια κάποια στρώματα ανακουφίστηκαν εν μέρει από αυτό το αποτέλεσμα, γιατί διαψεύστηκαν όλες οι καλοκαιρινές δημοσκοπήσεις που πρόβλεπαν ποσοστά 20-25% για τους Σουηδούς Δημοκράτες. Αλλά αυτό το σενάριο θα παραμείνει ως μια πιθανότητα όπως αποδείχθηκε και στην περίπτωση της Γερμανίας. Η εκεί πολιτική αστάθεια που προέκυψε μετά τις εκλογές τον Σεπτέμβρη του 2017, οι 7μηνες διαπραγματεύσεις για το σχηματισμό κυβέρνησης και η επίσημη κυβερνητική σκλήρυνση για τους πρόσφυγες στο όνομα του να συγκρατηθεί η άνοδος του νεοναζιστικού ΑfD, οδήγησαν τελικά στο ανάποδο αποτέλεσμα. Το ΑfD όχι μόνο καταγράφει άνοδο σε πρόσφατες δημοσκοπικές έρευνες, αλλά προσπαθεί να πάρει και τον έλεγχο στους δρόμους, όπως φάνηκε και στο Κέμνιτς. Η Ακροδεξιά στις υπόλοιπες χώρες θα βγάλει τα συμπεράσματα της από το Γερμανικό παράδειγμα, αλλά το ίδιο πρέπει να κάνουμε κι εμείς από την σκοπιά του κινήματος.
«Αντισυστημικοί»
Γι’ αυτό και η ερμηνεία της επιτυχίας των Σουηδών Δημοκρατών και πάνω από όλα η απάντηση στο ερώτημα «πως μπορούμε να τους σταματήσουμε;» θα κρίνει τις εξελίξεις. Όπως και σε άλλες χώρες οι Σουηδοί Δημοκράτες έστησαν όλη τους την προεκλογική εκστρατεία πάνω στο μότο: «είμαστε οι μόνοι διαφορετικοί απέναντι σε όλα τα κόμματα, είμαστε οι μόνοι ενάντια στο κατεστημένο». Κατηγόρησαν τους πρόσφυγες που βρίσκονται στη χώρα (163.000 από το 2015 και μετά) ως τους μόνους υπεύθυνους για την κρίση στην υγεία, την έλλειψη στέγης και την ανεργία.
Στις τηλεοπτικές του εμφανίσεις ο αρχηγός τους, Jimmie Akesson, για ευνόητους λόγους φιλοτεχνούσε το προφίλ του κόμματος που έμαθε από το παρελθόν του… και έχει αποκλείσει από τις γραμμές του όσους επαινούν τον Ναζισμό. Αλλά στα social media στελέχη και μέλη των Σουηδών Δημοκρατών απελευθερώνουν τον ναζιστικό τους εαυτό χωρίς καν να τηρούν τα προσχήματα. Βρίσκονται μάλιστα πίσω από όλους τους λογαριασμούς που παράγουν αντι-προσφυγικά fake news και οργανώνουν εκστρατείες κατά των προσφύγων και ιδιαίτερα των Μουσουλμάνων.
Στο οικονομικό τους πρόγραμμα προτείνουν την έξοδο από την ΕΕ, το «Swisexit», όπως το αποκαλούν. Αλλά συνολικότερα οι προτάσεις τους είναι απολύτως συγκρίσιμες με αυτές των παραδοσιακών αστικών σχηματισμών. Καθόλου «διαφορετικοί» δεν είναι λοιπόν και καθόλου «μόνοι ενάντια στο κατεστημένο». Τουναντίον, από τις πρώτες δηλώσεις που έκανε ο Jimmie Akesson, αξίζει προσοχής αυτή στην οποία είπε ότι… προσφέρεται αυτός και το κόμμα του για να λυθεί το κυβερνητικό αδιέξοδο.
Μόνο το κίνημα μπορεί να δώσει απάντηση
Για το κίνημα στη Σουηδία και διεθνώς πρέπει να γίνει σαφές πως η τροπή των εξελίξεων θα αλλάξει μόνο εφόσον το ίδιο βάλει την σφραγίδα του. Δεν υπάρχει καμιά ελπίδα να αλλάξουν οι πολιτικές των κομμάτων του κατεστημένου που τους έδωσαν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν.
Πριν από ένα χρόνο, στις 30/9 του 2017, το Σουηδικό κίνημα είχε αποδείξει τι μπορεί να καταφέρει αν κινηθεί μαζικά. Με μια ιστορική πορεία 20.000 ατόμων στην πόλη Γκέτεμποργκ, είχαν περικυκλώσει 500 φασίστες του «Σκανδιναβικού Κινήματος Αντίστασης», διώχνοντας τους κακήν-κακώς από την πόλη! Και μπορούν ξανά!
