Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση ή όχι της Σκωτίας από την Μεγάλη Βρετανία που τόσο τρόμαξε το βρετανικό και διεθνές κατεστημένο έληξε με νίκη του «Όχι» που συγκέντρωσε περίπου 55% έναντι 45% υπέρ του «Ναι».
1,6 εκατομμύρια Σκωτσέζοι ψήφισαν «Ναι» στην ανεξαρτησία. Απέναντί τους είχαν το Σκωτσέζικο και Βρετανικό «Συντηρητικό Κόμμα», το «Εργατικό Κόμμα» και τους «Φιλελεύθερους», είχαν τα ΜΜΕ, τους τραπεζίτες και τους βιομήχανους, είχαν τη στήριξη προς τη βρετανική άρχουσα τάξη που πρόσφεραν νυν ηγέτες όπως ο Ομπάμα, πρώην ηγέτες όπως ο Κλίντον, «κομμουνιστές» ηγέτες όπως η… κινέζικη κυβέρνηση, θρησκευτικοί ηγέτες όπως ο Πάπας Φραγκίσκος, κοκ! Όλο το κατεστημένο του πλανήτη πήρε θέση στο πλευρό της βρετανικής κυβέρνησης! Κι όλα αυτά στα πλαίσια μιας χωρίς προηγούμενο καμπάνιας κατατρομοκράτησης που ονομάστηκε «Project Fear».
Το 45% απάντησε «δεν σας φοβόμαστε» και η άρχουσα τάξη της Βρετανίας (κι όχι μόνο) προσπαθεί ακόμα να συνέλθει από τον πανικό. Ξέρει πως αυτή η μάχη δεν τελείωσε ακόμα και πως θα υπάρξουν κι άλλοι γύροι. Ήταν μια μαζική έκρηξη αμφισβήτησης που βγήκε από τη βάση της κοινωνίας και ξέρουν πως με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα έχει συνέχεια.
Η πόλωση ήταν ταξική…
Όπως έδειχναν όλα τα δεδομένα εδώ και μήνες, ο κύριος όγκος των υποστηρικτών του «Ναι» προερχόταν από τα εργατικά στρώματα και τη νεολαία. Αντίθετα τα μεσαία (και ιδιαίτερα τα ανώτερα μεσαία) στρώματα, οι αγρότες και οι ηλικίες άνω των 55, ήταν αυτοί που κυρίως στήριξαν το «Όχι».
Στις μεγάλες πόλεις και τα βιομηχανικά κέντρα όπου συγκεντρώνεται και ο κύριος όγκος της εργατικής τάξης (Γλασκόβη, Νταντί, Β. Λάναρκσάιρ, κλπ.) υπερίσχυσε το «Ναι» (εξαίρεση αποτέλεσε το Εδιμβούργο, πρωτεύουσα και δεύτερη μεγαλύτερη πόλη).
Η συμμετοχή στο δημοψήφισμα έφτασε το ποσοστό-ρεκόρ του 85% όταν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές ανήλθε μόλις στο 50%.
…και όχι «εθνικιστική»
Σε αντίθεση με ότι υποστηρίζουν πολλοί διεθνώς, αλλά και στην χώρα μας, η τεράστια πλειοψηφία των υποστηρικτών της ανεξαρτητοποίησης της χώρας δεν πήραν αυτή την θέση βασισμένοι σε οποιουδήποτε είδους «εθνικιστικά» αισθήματα, αλλά πάνω απ’ όλα εξαιτίας των διαρκών πολιτικών λιτότητας που εφαρμόζονται στην χώρα εδώ και 25 χρόνια και που εκπορεύονται από την κυβέρνηση του Λονδίνου.
Είναι ενδεικτικό άλλωστε πως το βασικό κόμμα του σκωτσέζικου εθνικισμού, το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα (SNP, εθνικιστικό κόμμα με «αριστερίζουσα» –μέχρι πρόσφατα- ρητορική) είδε τα ποσοστά του να «φουντώνουν» σημαντικά για πρώτη φορά κατά την διάρκεια της –αποτυχημένης τελικά- προσπάθειας της Μ. Θάτσερ να επιβάλλει τον Poll Tax (κεφαλικός φόρος που οδήγησε σε ένα μαζικό κίνημα άρνησης πληρωμής με «ατμομηχανή» την Σκωτία, διαβάστε περισσότερα στο σχετικό αφιέρωμα του «Ξ» εδώ) στα τέλη του ’80 και τις αρχές του ’90.
Από εκείνο το σημείο και έπειτα η πορεία του ήταν διαρκώς ανοδική, τάση που δεν ανακόπηκε ούτε μετά το 1999, όταν στα πλαίσια της διευρυμένης αυτονομίας που παραχωρήθηκε στην Σκωτία, ιδρύθηκε το σκωτσέζικο κοινοβούλιο και έτσι οι Σκωτσέζοι απέκτησαν «δική τους» κυβέρνηση («κυβέρνηση», όμως, της οποίας ο προϋπολογισμός καθορίζεται από την κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας). Ούτε αυτή η εξέλιξη, ούτε και κάποια προνόμια που δόθηκαν στους Σκωτσέζους (πχ. σε αντίθεση με τους Άγγλους, δεν πληρώνουν δίδακτρα στα βρετανικά πανεπιστήμια!) έφεραν την ανακοπή του ρεύματος υπέρ της ανεξαρτησίας της Σκωτίας που επιθυμούσε η βρετανική άρχουσα τάξη.
Αντίθετα, εξαιτίας κυρίως της συνεχιζόμενης λιτότητας, σε μια χώρα που έτσι κι αλλιώς είχε μεγαλύτερη φτώχεια και ανεργία από την Αγγλία, το SNP πήρε την πρώτη θέση στις εκλογές του 2007 σχηματίζοντας κυβέρνηση μειοψηφίας με την ψήφο ανοχής των «Πράσινων». Το 2011 κατέκτησε την αυτοδυναμία στην σκωτσέζικη βουλή με ποσοστό 45,4%.
«Σχέδιο Τρομοκράτησης»
Οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας βρήκαν απέναντι τους μια απίστευτη εκστρατεία τρομολαγνείας (γνωστή ως «Project Terror», που μπορεί να μεταφραστεί «Σχέδιο Τρομοκράτησης») για την επερχόμενη «καταστροφή» σε περίπτωση που νικούσε το «Ναι». Επιπλέον, τις τελευταίες βδομάδες πριν το δημοψήφισμα και υπό την πίεση των δημοσκοπήσεων που έδειχναν διαρκή άνοδο των ποσοστών του «Ναι», η βρετανική κυβέρνηση έδωσε μια σειρά υποσχέσεις για περισσότερες παραχωρήσεις στην Σκωτία (στο επίπεδο του κοινωνικού κράτους, του προϋπολογισμού κοκ) σε περίπτωση που παρέμενε στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Απέναντι τους βρήκαν επίσης την συντονισμένη προπαγάνδα των τριών βασικών αστικών κομμάτων (Εργατικών, Συντηρητικών και Φιλελεύθερων Δημοκρατών) που έκαναν ενιαία εκστρατεία υπέρ του «Όχι». Από κοντά και μια σειρά μεγάλες επιχειρήσεις (όπως, η Royal Bank of Scotland και η Lloyds, οι δυο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας) που απειλούσαν με αποχώρηση από την Σκωτία σε περίπτωση επικράτησης του «Ναι». Την πλήρη στήριξη τους στο «Όχι» έδωσαν και όλα (με την εξαίρεση μιας μόνο σκωτσέζικης εφημερίδας, της «Κυριακάτικης Χέραλντ») τα αστικά ΜΜΕ, ενώ μια σειρά ηγέτες ξένων χωρών όπως αναφέραμε πιο πάνω παρείχαν ανοιχτή στήριξη στην εκστρατεία υπέρ του «Όχι».
Το «Ναι» έφτασε κοντά στη νίκη
Παρόλη αυτή την απίστευτης έντασης προπαγάνδα, το «Ναι» ανέβασε τα ποσοστά του από 24% στις δημοσκοπήσεις του περασμένου Γενάρη στο τελικό ποσοστό του 45% που πήρε σήμερα, 8 μήνες μετά. Τις τελευταίες δέκα μέρες πριν το δημοψήφισμα μάλιστα, μια σειρά δημοσκοπήσεις έδειχναν το «Ναι» να προηγείται, οδηγώντας τον πρωθυπουργό της Μ. Βρετανίας, Τζ. Κάμερον, να κάνει μια σειρά δακρύβρεχτες και πανικόβλητες δηλώσεις σχετικά με το «πόσο πολύ θα συντριβεί προσωπικά» σε περίπτωση ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας.
«Ελπίδα Αντί του Φόβου»
Η απάντηση στη μαζική καμπάνια κατατρομοκράτησης, μέσα από το Project Fear, ήταν η καμπάνια «Hope Over Fear» («Ελπίδα Έναντι του Φόβου») η οποία στήριξε μαχητικά το «Ναι».
Σ’ αυτήν έπαιξε κεντρικό ρόλο το Σοσιαλιστικό Κόμμα της CWI (αδελφή οργάνωση του «Ξ» στην Σκωτία) μαζί με δεκάδες συνδικαλιστές καθώς και το ιστορικό στέλεχος της σκωτσέζικης Αριστεράς Τόμι Σέρινταν. Η καμπάνια οργάνωσε συγκεντρώσεις σε δεκάδες πόλεις, που τις παρακολούθησαν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, αναπτύσσοντας, στην πραγματικότητα, ένα κίνημα στη βάση της κοινωνίας, ενάντια στην άρχουσα τάξη και το κατεστημένο.
Η παρέμβαση του Σοσιαλιστικού Κόμματος
Η καμπάνια του Σοσιαλιστικού Κόμματος – CWI δεν περιορίστηκε σ’ ένα απλό κάλεσμα υπέρ του «Ναι» (υπέρ της ανεξαρτησίας). Το ΣΚ εξήγησε ότι στην εποχή της βαθιάς κρίσης του διεθνούς καπιταλισμού, η ανεξαρτησία από μόνη της δεν είναι αρκετή για να δώσει λύσεις στα προβλήματα της κρίσης και της λιτότητας. Ότι ο μόνος τρόπος να ανατραπούν οι πολιτικές της λιτότητας περνάει μέσα από την ανατροπή του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Έτσι συνέδεε την πάλη υπέρ του «Ναι»με την πάλη για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό και την κοινή πάλη με τους υπόλοιπους Βρετανούς και Ευρωπαίους εργαζόμενους.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα – CWI, μπήκε στη μάχη υπέρ του «Ναι» κατανοώντας πως θα ήταν σοβαρό λάθος η Αριστερά να μείνει αδιάφορη στο ρεύμα της Ανεξαρτησίας που αγκάλιαζε μαζικά τα εργατικά και λαϊκά στρώματα που έβλεπαν την ανεξαρτησία σαν ένα μέσο για να κτυπήσουν τις πολιτικές της λιτότητας που εκπορευόταν από το Λονδίνο. Η Σκωτία, μια μικρή χώρα, 5 εκατομμυρίων περίπου, ήταν υποχρεωμένη να δέχεται τις συνέπειες των πολιτικών των «Συντηρητικών» που κυβερνούν το Ηνωμένο Βασίλειο τη στιγμή που στην ίδια τη Σκωτία το κόμμα αυτό (οι Συντηρητικοί) έχει μόνο έναν εκλεγμένο βουλευτή στο Σκωτσέζικο κοινοβούλιο!
Η ανεξαρτησία, επομένως, σήμαινε για τις εργατικές και λαϊκές μάζες της Σκωτίας το μέσο για να χτυπήσουν τη λιτότητα που αποφασιζόταν μακριά απ’ αυτούς, κι ενάντια στη θέλησή τους, αντανακλούσε την ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας ενάντια στο κατεστημένο.
Η πολιτική του SNP «μπλόκαρε» τη δυναμική του «Ναι»
Σε πλήρη αντίθεση με την πιο πάνω προσέγγιση, το SNP, που αποτελούσε την βασική πολιτική δύναμη στο στρατόπεδο του «Ναι», με την ρητορική του «φράκαρε» στην ουσία την δυναμική της εκστρατείας, αφού όχι μόνο μέχρι τώρα εφαρμόζει τις πολιτικές λιτότητας (υποτίθεται επειδή «δεν μπορεί να κάνει αλλιώς» αφού ο προϋπολογισμός ορίζεται από την βρετανική κυβέρνηση) αλλά δεν δεσμεύτηκε ποτέ ότι θα τις σταματήσει σε περίπτωση ανεξαρτησίας της χώρας.
Στις απειλές μάλιστα των μεγάλων επιχειρήσεων πως θα αποσυρθούν από την Σκωτία, αντί να δηλώσει πως θα τις εθνικοποιήσει, απαντούσε πως θα δώσει φοροαπαλλαγές στο κεφάλαιο προκειμένου να επενδύσει – μια πρόταση που αν εφαρμοζόταν, θα σήμαινε πρακτικά ακόμη σκληρότερα μέτρα λιτότητας.
Στην πραγματικότητα το SNP δεν μπόρεσε καν να πείσει τους δικούς του ψηφοφόρους να στηρίξουν το «Ναι». Αυτό φάνηκε από το γεγονός πως σε αγροτικές περιοχές όπου το SNP έχει ηγεμονική παρουσία, το «Όχι» (στην ανεξαρτησία) εμφανίστηκε πολύ ισχυρό και αισθητά πάνω από τον εθνικό μέσο όρο.
Πύρρεια νίκη για το κατεστημένο
Το πολιτικό κατεστημένο και η άρχουσα τάξη της Βρετανίας, μπορεί να πήραν μια προσωρινή ανάσα, όμως αυτό που πέτυχαν ήταν μια πύρρεια νίκη.
Στην πραγματικότητα, η διάθεση για ανεξαρτησία (όχι μόνο στην Σκωτία, αλλά και στην Ουαλία) και η οργή ενάντια στις πολιτικές λιτότητας θα συνεχίσει να μεγαλώνει. Αυτό άλλωστε είναι κάτι που το καταλαβαίνουν και οι ίδιοι. Καθόλου τυχαία, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, ο πρωθυπουργός Τζ. Κάμερον, δήλωσε πως θα ετοιμάσει μια συνταγματική μεταρρύθμιση σύμφωνα με την οποία «οι Άγγλοι βουλευτές θα αποφασίζουν για τους αγγλικούς νόμους» – προαναγγέλλοντας δηλαδή στην ουσία πως οι νόμοι που ψηφίζει το βρετανικό κοινοβούλιο δεν θα είναι δεσμευτικοί για την Σκωτία.
Ένα είναι σίγουρο, κι αυτό το ξέρουν όλες οι πλευρές που συγκρούστηκαν σ’ αυτή τη μάχη: αυτός ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει!
