Ρουμανία: Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας την Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Άμβλωσης

Δημοσιεύουμε άρθρο της Μαρίας-Λουίζας Γκεβάρα που αρχικά δημοσιεύτηκε στο  Internationalist Standpoint.

Στις 28 Σεπτέμβρη, Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Άμβλωσης, πραγματοποιήθηκαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας που κάλεσαν φεμινιστικές οργανώσεις στο Βουκουρέστι και το Ιάσιο, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ρουμανίας.

Η κύρια δύναμη πίσω από τις διαμαρτυρίες ήταν η φεμινιστική συλλογικότητα #MultumescPentruFlori –  #ThankYouForTheFlowers («Σε ευχαριστώ για τα λουλούδια» – το όνομα προέρχεται από την παράδοση που υπάρχει στη χώρα να γιορτάζεται η 8η Μάρτη με την Αστυνομία να μοιράζει λουλούδια στις γυναίκες…). Στη συγκέντρωση μπροστά στο υπουργείο υγείας στο Βουκουρέστι συμμετείχαν 150 άτομα, ενώ στο Ιάσιο η συγκέντρωση έγινε μπροστά στο γραφείο του νομάρχη. Το κεντρικό αίτημα στις δύο διαμαρτυρίες ήταν η κατοχύρωση της ελεύθερης πρόσβασης στην άμβλωση.

Νόμιμη αλλά όχι δωρεάν ή ασφαλής

Αν και η άμβλωση στη Ρουμανία είναι νόμιμη από το 1990, η πρόσβαση περιορίστηκε σταδιακά εξαιτίας της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και της ταυτόχρονης εμπλοκής της Ευαγγελικής καθώς και της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων. Τα στατιστικά στοιχεία είναι συγκλονιστικά: σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας, κατά την περίοδο 2020-2021, από 171 δημόσια νοσοκομεία μόνο 59 πραγματοποίησαν αμβλώσεις. Το πρώτο εξάμηνο του 2022, 13 κομητείες στη Ρουμανία ανέφεραν πως δεν έγινε καμία άμβλωση στην επικράτειά τους.

Η βασική αιτία είναι ότι οι ίδιοι οι γιατροί αρνούνται να κάνουν εκτρώσεις στα δημόσια νοσοκομεία επικαλούμενοι «λόγους συνείδησης». Είναι όμως πρόθυμοι να κάνουν αυτές τις επεμβάσεις στον ιδιωτικό τομέα υγείας, όπου το κόστος μπορεί να φτάσει έως και τα 4.500 λέου (900 ευρώ), ενώ ο κατώτατος καθαρός μισθός, με τον οποίο ζει το ένα τρίτο των Ρουμάνων υπαλλήλων, είναι μόλις 1.863 λέου (375 ευρώ)! Ακόμα κι έτσι, το κόστος μιας έκτρωσης σε δημόσιο νοσοκομείο μπορεί να φτάσει τα 1.000 – 1.200 λέου (200 – 240 ευρώ), γιατί δεν καλύπτεται από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Γι’ αυτό κι ένα από τα κεντρικά αιτήματα στη διαμαρτυρία ήταν οι αμβλώσεις να καλύπτονται εξ’ ολοκλήρου από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα υγείας.

Πέρα από τα πρακτικά και άμεσα αιτήματα, οι συγκεντρώσεις είχαν κι ένα στίγμα ευρύτερα σοσιαλιστικό – φεμινιστικό. Συνθήματα που πρόβαλαν οι φεμινιστικές οργανώσεις  που συμμετείχαν ήταν: «Η μήτρα μας δεν είναι το κέρδος σου», «Το καπιταλιστικό κράτος και η Ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι οι πραγματικοί καταπιεστές», «Δωρεάν δημόσια υγειονομική περίθαλψη για την εργατική τάξη», «Μείωση του στρατιωτικού προϋπολογισμού» και «Αύξηση των δαπανών για υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση». Παράλληλα υπήρχαν και αιτήματα για την ένταξη της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία και την αφαίρεση του μαθήματος των θρησκευτικών, για τη δημιουργία δημόσιων δομών παιδικής φροντίδας και για την ανάγκη μιας φεμινιστικής επανάστασης κατά της πατριαρχίας και του καπιταλισμού.

Οι διαδηλώτριες φορούσαν κόκκινες μπαντάνες στο κεφάλι ως σύμβολο του αίματος που χύθηκε από τις γυναίκες που πέθαναν λόγω έλλειψης πρόσβασης σε ασφαλείς αμβλώσεις, αλλά και ως σύμβολο του σοσιαλισμού. Επιπλέον κρατούσαν πανό και πικέτες με ζωγραφισμένες κρεμάστρες, που αποτελούν το σύμβολο των μη ασφαλών αμβλώσεων.

Οι διαμαρτυρίες αυτές έγιναν στο φως δύο τραγικών γεγονότων που αποδεικνύουν τη συστημική βία του καπιταλιστικού συστήματος εναντίον της εργατικής τάξης με τη μορφή του ρατσισμού και του μισογυνισμού.

Δύο τραγικά γεγονότα

Το πρώτο περιστατικό συνέβη τον Ιούλιο του 2023, όταν μια νεαρή έγκυος γυναίκα Ρομά γέννησε το μωρό της στον δρόμο μπροστά από το δημόσιο νοσοκομείο στη μικρή πόλη Ουρζιτσένι, καθώς της αρνήθηκαν την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη στο νοσοκομείο. Η νοσοκόμα του τμήματος των επειγόντων περιστατικών είπε στην έγκυο γυναίκα ότι δεν υπήρχε μαιευτήρας σε υπηρεσία και της ζήτησε να περιμένει έξω το ασθενοφόρο που θα τη μετέφερε σε άλλο νοσοκομείο. Ωστόσο ο τοκετός είχε ήδη ξεκινήσει και η Ρομά γυναίκα γέννησε μέσα σε λίγα λεπτά έξω από το νοσοκομείο χωρίς καμιά φροντίδα! Οι τοπικές αρχές που ερεύνησαν το θέμα διαπίστωσαν πως αν και δεν εφημέρευαν αναισθησιολόγος και μαιευτήρας εκείνη την ημέρα, υπήρχαν άλλοι γιατροί σε υπηρεσία για να φροντίσουν τη γυναίκα. Μάλιστα το πρωτόκολλο επέβαλε η έγκυος να φροντιστεί από το συγκεκριμένο νοσοκομείο ενώ περίμενε ασθενοφόρο μεταφοράς, κάτι που δεν έγινε.

Αυτή ήταν μια περίπτωση που ο συνδυασμός του ρατσισμού κατά των Ρομά, των διακρίσεων εις βάρος των εργαζομένων και των φτωχών και των συνεπειών της υποχρηματοδότησης και της σταδιακής ιδιωτικοποίησης της δημόσια υγείας που βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία τριάντα χρόνια, κατέληξαν σε ένα εξαιρετικά τοξικό κοκτέιλ.

Αμέσως μετά το περιστατικό, η μητέρα και το μωρό μεταφέρθηκαν σε μεγαλύτερο νοσοκομείο όπου φροντίστηκαν και είναι πλέον υγιείς και ασφαλείς, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες.

Το δεύτερο περιστατικό συνέβη στο Μποτοσάνι, μια πόλη στο βορειοανατολικό τμήμα της Ρουμανίας, όχι μακριά από το Ιάσιο. Εκεί μια 25χρονη έγκυος πέθανε γιατί της στέρησαν την πρόσβαση σε ασφαλή άμβλωση. Η μητέρα τριών παιδιών ήταν τριών μηνών έγκυος στο τέταρτο παιδί της, αλλά υπέστη αποβολή και έφτασε στο νοσοκομείο με έντονους πόνους και αιμορραγία. Το προσωπικό του νοσοκομείου της είπε ότι θα χειρουργηθεί την επόμενη μέρα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της νύχτας η κατάστασή της επιδεινώθηκε και άρχισε να επικοινωνεί με μηνύματα με το ιατρικό προσωπικό, χωρίς όμως να παίρνει απάντηση. Στις 04:18 π.μ., η Αλεξάνδρα έστειλε άλλο ένα μήνυμα, αυτή τη φορά σε έναν από τους εφημερεύοντες γιατρούς: «Είμαι η Ιβάνοφ Αλεξάνδρα. Νομίζεις ότι μπορείς να μου κάνεις απόψε την απόξεση γιατί δεν αντέχω άλλο τον πόνο! Σε παρακαλώ μέσα από την καρδιά μου, νιώθω σαν να τρελαίνομαι», αλλά κι αυτό το μήνυμα έμεινε αναπάντητο.

Τα μηνύματα που στάλθηκαν στους γιατρούς λίγες μόνο ώρες πριν πεθάνει βρέθηκαν στο τηλέφωνο της νεαρής γυναίκας. Στο τελευταίο μήνυμα που εστάλη στις 06:40 π.μ. στον σύζυγό της, η γυναίκα έγραψε: «Δεν αντέχω άλλο». Στις 07:30 π.μ. η νεαρή γυναίκα υπέστη σοκ. Μεταφέρθηκε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας όπου έγιναν προσπάθειες ανάνηψης αλλά στις 08:20 π.μ. διαπιστώθηκε ο θάνατος της.

Αυτό το τραγικό γεγονός δείχνει για άλλη μια φορά τι συμβαίνει όταν ο καπιταλισμός (και η πατριαρχία) μετατρέπουν τη δημόσια υγεία σε ένα άδειο κέλυφος δυσλειτουργικών μονάδων και δομών. Μετά από τριάντα χρόνια υποχρηματοδότησης και εξαιτίας του συστημικού μισογυνισμού των ρουμάνικων θεσμών, οι σημερινές Ρουμάνες γίνονται θύματα μαιευτικής βίας σε καθημερινή βάση. Ως πότε;