“Εξόριστη στη Σιβηρία”*
“… Δεν μπορούσα να απαντήσω. Η γλώσσα μου ήτανε παράλυτη, ο λαιμός μου στεγνός. Μόνο κάτι
άμορφα γουργουρητά βγήκανε.
– “Δεν ακούτε; Πρέπει να απαντήσετε. Πού και με ποια μέσα ασχολήθηκες με αντεπαναστατική οργάνωση
και προπαγάνδα;”
– “Ποτέ”.
– ”Είστε μια ντροπιασμένη ψεύτρα… Μήπως μπορείτε να σκεφθείτε ακόμα λιγάκι; Έχω καιρό.
Σηκωθείτε”.
…Πόσες ώρες θα με αφήσει άραγε όρθια; Μερικές υποχρεωθήκανε να στέκονται έτσι τρεις και τέσσερις
μέρες…
– “Δεν έχω κάνει ποτές μου τίποτα ενάντια στη Σοβιετική Ένωση”.
… Στην τρίτη ανάκριση ο ανακριτής άρχισε πια στ’ αληθινά να με βαριέται.
– “Καλά. Τώρα θα σου πω που και πώς πήρες μέρος σε δράση ενάντια στο σοβιετικό κράτος. Δεν θα
αρνηθείις πως στα 1931 – 1932 βρισκόσουνα στην αντιπολίτευση του Γερμανικού Κομμουνιστικού
Κόμματος”.
– “Δεν ήμουνα ποτέ στην αντιπολίτευση”. Και πριν προλάβει να με βρίσει με χοντρόλογα, συνέχισα,
κάνοντας έτσι ένα ανεπανόρθωτο λάθος. “Μα και τι σχέση μπορεί να έχει μια αντιπολιτευτική στάση μέσα
στο Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα με μια αντεπαναστατική δραστηριότητα και με υποκίνηση ενάντια
στο Σοβιετικό Κράτος;”
Έβγαλε τότε μια δυνατή κραυγή υστερική
– “Δεν είσαι μόνο αντεπαναστάτρια, είσαι τροτσκίστρια!” …” (σελ. 81)
Η Μαργκαρέτε Νόυμαν βρέθηκε μαζί με τον άντρα της Χάιντς Νόυμαν στη Σοβιετική Ένωση,
κυνηγημένοι από το καθεστώς των Ναζί. Ο Χ. Νόυμαν ήταν μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Κ.Κ.
Γερμανίας και η Μαργκαρέτε απλό μέλος του κόμματος. Αντί για προστασία βρέθηκαν στα χέρια των
υπηρεσιών ασφαλείας της Σοβιετικής Ένωσης της Γκεπεού (GPO) και της Νικαβεντέ, (NKVD).
Βρέθηκε χωρίς καμιά απόδειξη για την ενοχή της και χωρίς να περάσει από καμιά δίκη στη Σιβηρία. Εκεί οι
συνθήκες δύσκολα περιγράφονται με λόγια. Η λέξη “απάνθρωπες” δεν είναι αρκετή για να περιγράψει τις
συνθήκες στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, σε θερμοκρασίες που έφταναν μέχρι και 40ο υπό το
μηδέν, χωρίς κρεβάτι και χωρίς στρώμα τις νύχτες, μέσα σε κοριούς, ψύλλους και ψείρες, με υποτυπώδη
τροφή και χωρίς στοιχειώδης συνθήκες υγιεινής…
“… Λίγο αργότερα ήρθαν να πάρουν τη δασκάλα μαζί με τα πράγματα της… Περάσανε πολλές βδομάδες
και τότε ήρθε μια “καινούργια” ενδιαφέρουσα. Όλες γονάτισαν απάνω στις σανίδες. “Ποια να ‘ναι τούτη
εδώ; Καμιά μαύρη;” Μια γυναίκα σωριάστηκε εξαντλημένη… Δώστε μου λίγο νεράκι σας παρακαλώ…
Γνωρίσαμε τότε τη δασκάλα μας. Ύστερα από σαράντα μέρες σε μπουντρούμι ξαναγύρισε στο κελί μας. 40
μέρες είχε να πλυθεί, να χτενιστεί. Ζούσε μέσα στο σκοτάδι, με ψωμί και νερό…” (σ. 79)
…
Εκατομμύρια βρέθηκαν διωκόμενοι, βασανίστηκαν, πέθαναν, χωρίς να ξέρουν γιατί, μέσα στις
παρανοϊκές εκκαθαρίσεις της περιόδου από το 36 και μετά, είτε ήταν πολιτικοποιημένοι είτε όχι, Σοβιετικοί
πολίτες είτε όχι – κομμουνιστές ή απλοί δημοκράτες που φύγανε από άλλες χώρες της Ευρώπης και πήγαν
στη Σ. Ένωση για να βρουν προστασία από το Ναζισμό.
…
“Ούτε η Κάρολα Νέχερ ούτε η Ζενσλ Μιούσαμ ανήκαν στο Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Έτσι
λοιπόν δεν ήταν υποχρεωμένες να ακολουθούν την ‘κομματική πειθαρχία’, που απαγορεύει τις επισκέψεις
στους αντιπάλους του σταλινισμού. Πήγαν να δούνε τον Έριχ Βόλλενμπεργκ απλά και μόνο επειδή τον
γνωρίζανε καλά από το Μόναχο. Σε εκείνη την επίσκεψη ο Βόλλενμπεργκ έδωσε στην Κάρολα Νέχερ τη
διεύθυνση ενός φίλου του στη Μόσχα και η Κάρολα πήγε να τον βρει όταν έφτασε. Τούτη στάθηκε η αιτία
για να πιαστεί. Η κατηγορία της Νικαβεντέ έκανε την Κάρολα τροτσκιστικό πράκτορα του Βόλλενμπεργκ
και την καταδίκασαν σε δέκα χρόνια ειρκτή”. (σελ. 228)
…
Το απελπιστικό δίλημμα χιλιάδων κομμουνιστών, που είχαν ζήσει από κοντά τις σταλινικές θηριωδίες,
να καταγγείλουν τον σταλινισμό διεθνώς, εμφανίζεται με πολύ παραστατικό τρόπο σε διάφορα σημεία στο
βιβλίο.
“… Ξαναβρήκα ακόμα μιαν άλλη μου παλιά φίλη από τη Γερμανία την παλιά κομουνίστρια βουλευτίνα,
Ρομπέρτα Γκρόπερ… Το δέρμα της είχε την γκρίζα χλωμάδα των φυλακών, με βαθιούς μαύρους κύκλους
κάτω από τα μάτια και έξυνε το κεφάλι της να αναρωτιέται: Πώς τα έπαθα όλα αυτά; Τι λάθος να έχω κάνει
άραγε;
Μια μέρα με ρώτησε:
– “Όταν θα βγούμε από εδώ μέσα θα πεις στους ξένους εργάτες ότι είδες και έζησες στη Σ. Ένωση;”.
Καθώς της αποκρινόμουνα πως αυτό ήτανε χρέος μας, μου αποκρίθηκε με φωνή τρεμάμενη:
– “Για το όνομα του θεού, μην το κάνεις αυτό, δεν έχεις το δικαίωμα να αφαιρέσεις από τους εργάτες τις
αυταπάτες τους, την στερνή τους ελπίδα”. (σ. 231)
Κι ο επίλογος…
– “Που θα μας απελάσουν;”
– “Δεν μπορώ να σας δώσω καμιά πληροφορία. Υπογράψτε.”
Είχανε μπάσει κιόλας την Κλάρα Φάτερ και της βάζανε το χαρτάκι στο χέρι. Εκείνη δεν ήξερε ρωσικά.
Ήρθαν και να φώναξαν από το διάδρομο.
– “Μεταφράστε.”
Το κείμενο ήταν ίδιο με το δικό μου.
– “Υπογράφετε;”
Αναστατωμένη με τρεμάμενη φωνή η Κλάρα Φάτερ μίλαγε μια σε μένα μιας στους πράκτορες της
Νικαβεντέ:
– “Όχι, θέλω πρώτα να πάρω το παιδί μου! Δώστε μου το παιδί μου και φεύγω μονομιάς από το έδαφος της
Σοβιετικής Ένωσης, αλλά πρώτα το παιδί μου!”
Μετάφρασα.
Κουνώντας τη γροθιά με δύναμη στον αέρα, ο στρατιώτης απάντησε:
– “Δεν έχουμε τον καιρό να ασχοληθούμε με αυτό. Θα σου στείλουμε το παιδί σου μετά. Υπόγραψε και λίγο
γρήγορα
– “Όχι, ποτέ! Φώναξε εκείνη απελπισμένη”.
…” (σ. 243)
…
Η Νόυμαν μαζί με τις άλλες συγκρατούμενές της δεν μπορούσαν να καταλάβουν γιατί τις πήραν από τη
Σιβηρία και για αρκετές βδομάδες τις είχαν σε κελιά με θέρμανση κάτω από σχετικά καλές συνθήκες και
πολύ καλή διατροφή στη Μόσχα. Μετά καταλάβανε… Είχε υπογραφεί το σύμφωνο Στάλιν – Χίτλερ (**) και ο
Στάλιν επέστρεφε στους Ναζί όλους τους πολιτικούς πρόσφυγες που είχαν φύγει κυνηγημένοι απ’ αυτούς! Η
Νόυμαν παραδόθηκε στην Γκεστάπο, και συνέχισε την “ποινή” της στα γερμανικά στρατόπεδα
συγκέντρωσης μέχρι το τέλος του β’ παγκόσμιου πολέμου..
Η μαρτυρία της ενάντια στη βαρβαρότητα του σταλινισμού έγινε μια από τις πρώτες και πιο σημαντικές,
μετά το τέλος του β’ παγκόσμιου πολέμου.
(*) “Εξόριστη στη Σιβηρία”, εκδόσεις “Εργατική Πάλη”, σελ. 284, τιμή 11€.
(**) Γνωστό και σαν Μολότοφ – Ρίμπεντροπ, το σύμφωνο υπογράφηκε στις παραμονές του Β΄ Π Πολέμου
ανάμεσα στη Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση και προνοούσε σύμφωνο μη επιθέσεως ανάμεσα στη
Γερμανία και τη Σ. Ένωση και το μοίρασμα ανάμεσα τους, των Βαλτικών χωρών, της Πολωνίας της
Φιλανδίας και της Ρουμανίας. Το σοβιετικό καθεστώς αρνούνταν την ύπαρξη του (όπως και της συμφωνίας
της Γιάλτας μετά τον β’π.π.) για πολλές δεκαετίες, μέχρι και το 1989, όταν επιβεβαιώθηκε η ύπαρξή του
μετά από έρευνα στα σοβιετικά ιστορικά αρχεία.
Αγριόκυκνοι
Οι τρεις κόρες της Κίνας
Η ιστορία τριών γενιών γυναικών στη Κίνα και η αυτοβιογραφία μιας ερυθροφρουρού, μαχητικής
υποστηρίχτριας της επανάστασης του Μάο, δραστήρια στην πολιτιστική επανάσταση της δεκ του ’60. Μέσα
από την ιστορία της οικογένειας της Γιουνγκ Τσανγκ, ξεδιπλώνεται στην πραγματικότητα η ιστορία της
Κίνας, των τελευταίων 100 χρόνων. Εξαιρετικό.
Εκδόσεις ΕΣΤΊΑ,
σελ 726,
τιμή 32 €
Η Μεξικανική Επανάσταση,
1910 – 1920
“… Σταματήσαμε σ’ ένα ανώνυμο χωριό, ξεχασμένο από τους οδικούς χάρτες και από τις πινακίδες
κυκλοφορίας. Ρωτήσαμε έναν αγρότη πως ονομαζόταν το χωριό. Μας απάντησε: ‘Γραρντούνιο σε καιρό
ειρήνης. Ζαπάτα σε καιρό πολέμου'”.
Εξαντλημένο εδώ και πολλά χρόνια ένα κλασσικό βιβλίο για την Μεξικανική Επανάσταση
επανεκδίδεται.
Απαραίτητο.
Εκδόσεις Κουκίδα, σελ. 484, τιμή 20 €
