Τον καιρό που το ΠΑΣΟΚ βρισκόταν στην αντιπολίτευση, κατάφερε, μέσα από τις ρητορείες για την «πράσινη ανάπτυξη» και τις καταγγελίες ενάντια στην περιβαλλοντοκτόνα πολιτική της ΝΔ, να αποχτήσει ένα «φιλοπεριβαλλοντικό προφίλ» και να δημιουργήσει προσδοκίες ή και αυταπάτες σε μια μερίδα των περιβαλλοντικά ευαίσθητων πολιτών. «Τουλάχιστον θα κάνουν κάτι για το περιβάλλον», σκεφτόταν πολύς κόσμος. Σήμερα, με το πρώτο νομοσχέδιο του νεοσύστατου Υπουργείου Περιβάλλοντος, οι αυταπάτες αυτές μπορούν να αρχίσουν να διαλύονται…
Το νομοσχέδιο για τις καμένες εκτάσεις της Αττικής εμπεριέχει όλες τις σταθερές αξίες του ελληνικού καπιταλισμού για τα δάση: παραθυράκια για την προστασία των αυθαιρέτων, χωροθετήσεις μεγάλων έργων «δημοσίου συμφέροντος» μέσα στο δάσος (βλ. ΧΥΤΑ στη δασική έκταση του Γραμματικού), περίπλοκες και αμφίσημες διατυπώσεις, έτσι ώστε να μπορούν να ερμηνευτούν ανάλογα με την περίπτωση των συμφερόντων που χρειάζεται κάθε φορά να εξυπηρετηθούν κοκ.
Προστασία των Δασών:
προεκλογικές ρητορείες και κυβερνητικές πρακτικές
Δυο μήνες πριν το ΠΑΣΟΚ γίνει κυβέρνηση (1/9/2009) 31 βουλευτές του κατέθεταν ερώτηση στη Βουλή για την προστασία των καμένων εκτάσεων της Αττικής και απαιτούσαν από τον τότε Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, Γιώργο Σουφλιά:
«Την άμεση κήρυξη αυστηρού καθεστώτος προστασίας σε όλους τους ορεινούς όγκους της Αττικής, τη δημιουργία και σωστή λειτουργία φορέα/ων διαχείρισης γι’ αυτούς, και ενδυνάμωσης του ρόλου των δασικών υπηρεσιών και των δασαρχείων….»
Το νομοσχέδιο όμως που παρουσιάζει σήμερα το Υπουργείο Περιβάλλοντος:
– Περιορίζεται στις δασικές εκτάσεις που κάηκαν στην Αττική τον Αύγουστο του 2009. Δεν αναφέρεται δηλαδή στην προστασία δασών που κάηκαν στην Αττική πριν τον Αύγουστο (όπως είναι το κομμάτι του Υμηττού που κάηκε στις 15/6/2009) ούτε βέβαια αναφέρεται στα δάση που κάηκαν τον Αύγουστο του 2009 εκτός Αττικής π.χ. στην Εύβοια, τη Ζάκυνθο κοκ.
– Δεν περιέχει κανένα αυστηρό καθεστώς προστασίας για τους ορεινούς όγκους της Β. Α. Αττικής στους οποίους αναφέρεται (πόσο μάλλον για το σύνολο των ορεινών όγκων της Αττικής).
-Δεν περιέχει καμία διάταξη που να ενδυναμώνει τις δασικές υπηρεσίες και τα δασαρχεία. Και αυτό γιατί ουσιαστική ενδυνάμωση της δασικής υπηρεσίας δεν σημαίνει τίποτε άλλο από κονδύλια για τα έργα αποκατάστασης και τη φύλαξης δάσους, κονδύλια για τα έργα πρόληψης μελλοντικών πυρκαγιών και βέβαια κονδύλια για προσλήψεις προσωπικού (καθώς σήμερα, ακόμα κι από τις λιγοστές θέσεις που προβλέπονται από το νόμο για τη δασική υπηρεσία, το 50% είναι κενές).
Τα επίμαχα σημεία του νομοσχεδίου
Το νέο νομοσχέδιο προστατεύει (;) τις καμένες εκτάσεις της Β.Α. Αττικής απαγορεύοντας κατ’ αρχήν τη δόμηση στις αναδασωτέες εκτάσεις καθώς και στις περιοχές εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών που βρίσκονται περιμετρικά των αναδασωτέων εκτάσεων, μέχρι να κυρωθούν οι δασικοί χάρτες.
«Αναστέλλεται η έκδοση οικοδομικών αδειών και απαγορεύεται η εκτέλεση οποιασδήποτε οικοδομικής εργασίας σε όλα τα μη δασικού χαρακτήρα γήπεδα που βρίσκονται εν όλω ή εν μέρει εντός του περιγράμματος των αναδασωτέων περιοχών του Νομού Αττικής, που επλήγησαν από τις πυρκαγιές του Αυγούστου του 2009, έως ότου κυρωθούν οι σχετικοί δασικοί χάρτες.
Μέχρι την, κατά νόμο, απόφαση κήρυξης των ως άνω περιοχών ως αναδασωτέων, η αναστολή της έκδοσης οικοδομικών αδειών και η απαγόρευση εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών ισχύει για όλα τα μη δασικού χαρακτήρα γήπεδα που βρίσκονται στις εκτός σχεδίου πόλεων και εκτός ορίων οικισμών περιοχές των διοικητικών ορίων των Δήμων και Κοινοτήτων, οι οποίοι προσδιορίζονται στην απόφαση κήρυξης των εκτάσεων ως αναδασωτέων.»
(άρθρο 1 του νέου νομοσχεδίου)
Η παραπάνω απαγόρευση θα λέγαμε πως είναι πραγματικά δύσκολο (τυχαία ή σκόπιμα;) να εφαρμοστεί, καθώς
– το κτηματολόγιο δεν έχει ολοκληρωθεί,
– τα όρια των κοινοτήτων είναι ασαφή και πολλές φορές φτάνουν μέσα στο ίδιο το δάσος (όπως π.χ. στην περίπτωση της Ανθούσας),
– δασικοί χάρτες δεν υπάρχουν.
Με δυο λόγια οι περιοχές («εκτός ορίων οικισμών», «εκτός σχεδίου πόλεων», «αναδασωτέες περιοχές» κοκ) στις οποίες απαγορεύεται προσωρινά η δόμηση με αυτό το σχέδιο νόμου δεν μπορούν να καθοριστούν με ακρίβεια, σαφήνεια και αντικειμενικά κριτήρια!
Ωστόσο θα μπορούσε κανείς να πει πως τουλάχιστον η πρόθεση της κυβέρνησης είναι καλή. Θα μπορούσε να το πει αυτό μέχρι… να αρχίσει να διαβάζει τις εξαιρέσεις που προβλέπει το νομοσχέδιο από αυτή την απαγόρευση.
Προστατεύοντας το δάσος με … χωματερές
«Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η έκδοση οικοδομικών αδειών επισκευής και η εκτέλεση σχετικών εργασιών, μόνο για νομίμως υφιστάμενα κτίσματα, δημόσια κτίρια, ειδικές εγκαταστάσεις και έργα, δημόσια έργα και έργα υποδομής…»
(απόσπασμα από το άρθρο 2 του νέου νομοσχεδίου)
Με την παραπάνω διατύπωση η κυβέρνηση δίνει το πράσινο φως για να συνεχιστούν έργα όπως για παράδειγμα η δημιουργία του ΧΥΤΑ στο Γραμματικό, δηλαδή μια χωματερή 530.000 τ.μ., η οποία χωροθετείται μέσα στο (καμένο πλέον) δάσος.
Πώς προστατεύεται λοιπόν το δάσος όταν με τη βούλα του νόμου επιτρέπεται η απόρριψη τόνων σκουπιδιών και η καθημερινή κίνηση ενός στόλου απορριμματοφόρων σε αυτό; Με δεδομένο μάλιστα ότι στις χωματερές ξεσπούν συχνά πυρκαγιές αναρωτιέται κανείς, πώς η κυβέρνηση μπορεί να μιλά για προστασία των δασών, όταν η δημιουργία ΧΥΤΑ στο δάσος του Γραμματικού αποτελεί μια βραδυφλεγή βόμβα, η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να προκαλέσει την επόμενη πύρινη καταστροφή.
Σώζοντας το αυθαίρετο του φίλου…
Επίσης, «Επιτρέπεται κατ? εξαίρεση η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών για κτίσματα εντός των αναδασωτέων περιοχών για τα οποία είχε εκδοθεί νομίμως οικοδομική άδεια…»
(απόσπασμα από το άρθο 2 του νέου νομοσχεδίου)
Αλήθεια, πώς μπορεί να έχει εκδοθεί «νομίμως οικοδομική άδεια» στα δάση της Β.Α. Αττικής (σημερινές αναδασωτέες περιοχές) όταν η δόμηση στα δάση απαγορεύεται;
Στην πραγματικότητα η παραπάνω διατύπωση προστατεύει τα αυθαίρετα κάποιων (μήπως των φίλων της νέας κυβέρνησης) οι οποίοι έχτισαν τις βίλες τους με «νόμιμες» άδειες αναψυκτηρίων ή χρησιμοποιώντας τα «παραθυράκια» της δασικής νομοθεσίας που επιτρέπουν π.χ. την διατήρηση «παλαιών αγρών» (όχι όμως και μεγάρων με πισίνες σε αυτούς) μέσα στα δάση.
Κάτω από αυτό το πρίσμα μπορούμε να καταλάβουμε και ποιο θα είναι το έργο της νέας «Ειδικής Υπηρεσίας Κατεδαφίσεων», που συστήνεται με το νέο νομοσχέδιο. Αν λοιπόν αυτή η Υπηρεσία λειτουργήσει ποτέ πραγματικά και δεν μείνει στα χαρτιά, το πιο πιθανό είναι ότι θα κατεδαφίζει τις αυθαίρετες παράγκες και όχι τις «νόμιμες» βίλες που βρίσκονται στις αναδασωτέες περιοχές.
Την ίδια στιγμή πρέπει να πούμε πως η σύσταση «Ειδικής Υπηρεσίας Κατεδαφίσεων» αποτελεί μόνο μια κίνηση «εντυπωσιασμού», καθώς το πρόβλημα με τα αυθαίρετα των τελευταίων δεκαετιών δεν ήταν η έλλειψη υπηρεσίας που θα τα κατεδάφιζε αλλά η βούληση να κατεδαφιστούν και να σταματήσει η οικιστική επέκταση μέσα στα δάση.
Η «κατάργηση» του δασοκτόνου νόμου Δρυ (Ν. 3208/2003)
Το νέο νομοσχέδιο καταργεί τις διατάξεις προηγούμενου νόμου του ΠΑΣΟΚ («νόμος Δρυ», 3208/2003), οι οποίες άλλαζαν την έννοια του δάσους και είχαν ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα να αποχαρακτηριστεί το 1/3 των δασών της Ελλάδας (π.χ. ο νόμος Δρυ όριζε μια περιοχή ως δασική όταν καλυπτόταν σε ποσοστό 25% με δέντρα, ενώ ο παλιότερος νόμος, 998/79, όριζε αυτό το ποσοστό στο 15%).
Αναγνώρισε το Υπουργείο Περιβάλλοντος τα λάθη των κυβερνήσεων Σημίτη; Πρόκειται για μια κυβέρνηση με πραγματική βούληση να προστατέψει τα δάση; Ή μήπως συμβαίνει κάτι άλλο; Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση ήταν υποχρεωμένη να καταργήσει αυτές τις διατάξεις του νόμου Δρυ, καθώς μετά από προσφυγή στο ΣτΕ, η εφαρμογή του νόμου είχε «μπλοκάρει». Με δυο λόγια το Υπουργείο Περιβάλλοντος κατάργησε τις διατάξεις ενός νόμου που ήταν λίγο πολύ νεκρές.
Την ίδια στιγμή η νέα κυβέρνηση αφήνει ανέπαφες άλλες σημαντικές δασοκτόνες διατάξεις του νόμου Δρυ, όπως π.χ. η διάταξη του άρθρου 17 (αρθ. 17 παραγρ. 6), με την οποία επιτρέπεται η παραχώρηση δασικών εκτάσεων σε ορεινές περιοχές για οικιστική χρήση.
Ακόμα πιο σημαντικό όμως είναι το γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση δεν κάνει λόγο για κατάργηση της αναθεώρησης που έγινε στο άρθρο 24 του Συντάγματος το 2001 (κυβέρνηση Σημίτη) με την οποία επιτρέπεται ο αποχαρακτηρισμός και η αλλαγή χρήσης των δασών για λόγους «εθνικής οικονομίας» και «δημοσίου συμφέροντος».
Ο αγώνας συνεχίζεται…
Αρχίζοντας η νέα κυβέρνηση να υλοποιεί το πρόγραμμά της για το περιβάλλον, οι μάσκες πέφτουν, τα ωραία λόγια περί «πράσινης ανάπτυξης», «προστασίας των φυσικών πόρων» κοκ ξεφτίζουν και οι όποιες αυταπάτες διαλύονται. Ο αγώνας για την προστασία των δασών αλλά και του περιβάλλοντος συνολικά συνεχίζεται, καθώς καμία κυβέρνηση του κεφαλαίου δεν πρόκειται να το κάνει… Γιατί καμία τέτοια κυβέρνηση δεν πρόκειται να βάλει ποτέ το περιβάλλον πάνω από το κέρδη. Για να δοθεί ωστόσο αυτή η μάχη πιο αποτελεσματικά, δεν φτάνουν οι διαμαρτυρίες των περιβαλλοντικών οργανώσεων, αλλά χρειάζεται το ζήτημα του περιβάλλοντος να γίνει υπόθεση και του εργατικού κινήματος, της νεολαίας και της αριστεράς.
Πηγές:
Το νομοσχέδιο για τις καμένες εκτάσεις της Αττικής:
http://www.minenv.gr/download/2009/2009.10.25.sxedionomou.kamenes.ektaseis.attikis.doc
Νόμος 3208/2003:
http://www.civilitas.gr/books/laws/3208-2003.pdf
http://www.opengov.gr/minenv/Synodeytika_Fek.pdf
Άρθρο 24 του Συντάγματος:
http://www.arthro24.gr/forestap_sintagma.htm
Ερώτηση 31 βουλευτών του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή 1/9/2009:
http://www.pasok.gr/portal/resource/contentObject/id/06860356-089e-4d8b-bf22-97d5b0804756
Για το «μπλοκάρισμα» του άρθρου 1 του νόμου 3208/2003 (Νόμος Δρυ) στο ΣτΕ:
– Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Ελεύθερων Επαγγελματιών (http://www.pedee.gr) Δελτίο Τύπου 10/1/2006
– http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=60701
– http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_27/10/2009_335023
Ελένη Μήτσου
