Της Χριστίνας Ζιάκκα
Άλλη μια σύνοδος της ΕΕ ασχολήθηκε με τη δρομολόγηση μέτρων καταστολής και αποτροπής των προσφύγων, επιβεβαιώνοντας πλήρως τη ρήση «Παράνοια είναι να κάνεις ξανά και ξανά το ίδιο πράγμα περιμένοντας διαφορετικά αποτελέσματα». Η ΕΕ περιμένει αυτή την φορά να δουλέψει το μοντέλο της «Ευρώπης-Φρούριο», που χτίζει δυο 10ετίες τώρα, αυξάνοντας υπέρμετρα τη δοσολογία της καταστολής. Αντίστοιχα περιμένει οι νέοι βομβαρδισμοί και η ενίσχυση της ιμπεριαλιστικής εμπλοκής στη Συρία και στη Μ.Ανατολή –που γέννησαν το ISIS και την προσφυγιά– σήμερα να φέρουν διαφορετικό αποτέλεσμα.
Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή
Μια από τις βασικές αποφάσεις της Συνόδου είναι η μετατροπή της Frontex σε Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή (ΕΣΑ) με ενισχυμένες εξουσίες. Θα απασχολεί 1.000 άτομα μόνιμο προσωπικό συν 1.500 συνοριοφύλακες και το κόστος λειτουργίας θα είναι διπλάσιο από της Frontex. Οι πιο σημαντικές αλλαγές όμως είναι δύο:
- Θα μπορεί να κάνει απευθείας απελάσεις – χωρίς κανέναν νομικό έλεγχο ή άσκηση δικαιώματος έφεσης από ένα μετανάστη ή πρόσφυγα.
- Θα μπορεί να παρεμβαίνει στα σύνορα μιας χώρας που ταυτόχρονα είναι και εξωτερικά σύνορα της ΕΕ χωρίς να το ζητήσει η αντίστοιχη εθνική κυβέρνηση ή και παρακάμπτοντας τις αντιρρήσεις της, αν υπάρχουν. Οι αντιρρήσεις μιας εθνικής κυβέρνησης θα λαμβάνονται υπόψη μόνο αν τα 2/3 των κρατών-μελών θα συμφωνούν με αυτό!
Τα εθνικά σύνορα μιας χώρας-μέλους, που είναι ταυτόχρονα και εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, σε μια περίοδο κρίσης θα χάνουν αυτή τη διπλή ιδιότητα. Πιο καθαρά απ’ όλους το έθεσε η Μέρκελ:
«Η Σένγκεν και η ελευθερία κίνησης μας έφεραν και μεγάλες οικονομικές επιτυχίες….. Η Σένγκεν μπορεί να αντέξει μακροπρόθεσμα, μόνο αν φυλάσσονται αποτελεσματικά τα εξωτερικά σύνορα».
Αυτός είναι λοιπόν ο νέος εκβιασμός: όποιος θέλει Σένγκεν πρέπει να το πάρει απόφαση πως τα σύνορα του δεν του ανήκουν.
Ακριβές πολιτικές, μηδενικά αποτελέσματα
Και αυτή την φορά όμως οι αναβαθμισμένες πολιτικές καταστολής θα αποτύχουν. Όπως απέτυχαν δυο δεκαετίες τώρα. Μια αποτυχία που την πλήρωσαν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι. Πρόκειται για λεφτά πεταμένα σε πηγάδι χωρίς πάτο…!
Από στοιχεία που συγκέντρωσε η Πανευρωπαϊκή Ένωση Δημοσιογράφων, που διαχειρίζεται το φάκελο www.themigrantsfiles.com, με βάση προϋπολογισμούς των κρατών-μελών ή της Κομισιόν (για το διάστημα 2000-2014) προκύπτει του λόγου το αληθές. Παραθέτουμε ενδεικτικά:
- Για τη χρηματοδότηση κυβερνήσεων τρίτων κρατών με στόχο να εμποδίσουν μεταναστευτικά και προσφυγικά κύματα, δόθηκαν 74,6 εκ. €. Ανάμεσά τους, πρωταθλητές στην καταπάτηση δικαιωμάτων όπως οι δικτάτορες Μπεν Άλι της Τυνησίας, Μουμπάρακ της Αιγύπτου και Καντάφι στη Λιβύη!
- Για τα πάνω από 235 χμ. φράχτες στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, δαπανήθηκαν 175 εκ. €!
- Για τον εξοπλισμό των Ευρωπαίων συνοριοφυλάκων χρειάστηκαν 225,7 εκ. €! Αφορά από απλά εξαρτήματα και εξοπλισμό μέχρι αγορά Drones, ταχύπλοων σκαφών, κοκ.
- Από το 1999 μέχρι σήμερα η ΕΕ έχει δαπανήσει 954,7 εκ. € για το συντονισμό της δράσης των δυνάμεων ασφαλείας, μέσα από σχέδια όπως το «Δίκτυο Seahorse», η «Eurodac», η «Eurosur», η «Εu-LISA» και η «Frontex»!
- Η Frontex κοστίζει σε ετήσια βάση 669,6 εκ. €!
- Οργανώθηκαν 39 (!!) προγράμματα έρευνας και εξέλιξης (R&D projects) από το 2000 έως σήμερα, για το πως θα κρατηθούν μετανάστες και πρόσφυγες μακριά από τα ευρωπαϊκά σύνορα και κόστισαν 230 εκ. €.
- Το μεγαλύτερο κόστος όμως μακράν ήταν αυτό των απελάσεων. 11,3 δισ. € το διάστημα 2000-2014!
Σε πόσα κρεβάτια σε ξενώνες υποδοχής αντιστοιχούν αυτά τα ποσά; Πόσοι οικοδόμοι θα δούλευαν για να στεγαστούν αυτοί οι άνθρωποι; Πόσοι γιατροί και νοσηλευτές για να τους περιθάλψουν; Πόσοι δάσκαλοι για να τους διδάξουν; Πόσα πιάτα φαΐ για να μην πεινάνε; Πόσοι άνεργοι θα έβρισκαν δουλειά για να καλυφθούν αυτές οι κοινωνικές ανάγκες; Δυστυχώς όμως για τους πρόσφυγες, δεν είναι τράπεζες. Αν ήταν θα τους είχαν ήδη σώσει!
Συμφωνία χωρίς εγγυήσεις
Βιωσιμότητα δεν μπορεί να έχει ούτε η συμφωνία ΕΕ με Τουρκία ή με τις χώρες που γειτονεύουν με τη Συρία.
Ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός κάνει «ανατολίτικο παζάρι» κι απαιτεί για τα ανταλλάγματα που θα δώσει, εγγυήσεις πως τα καθεστώτα σε αυτές τις χώρες δεν θα αφήσουν τους πρόσφυγες να ξεκινήσουν καν το ταξίδι προς την Ευρώπη. Το ζήτημα δεν είναι η υπογραφή κάποιων συμφωνιών – αυτό θα γίνει. Αλλά δεν υπάρχει καμιά εγγύηση για την ουσιαστική εφαρμογή τους!
Ας αφήσουμε κατά μέρος ότι δεν επίκειται άμεσα ειρήνευση σε κανένα μέτωπο της Μ. Ανατολής (Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν) που σημαίνει πως οι αριθμοί των προσφύγων θα αυξηθούν κι άλλο. Αρκεί να λάβουμε υπόψη πως μόνο στη Συρία, πριν τους τελευταίους βομβαρδισμούς, 12,5 εκ. άνθρωποι δεν μπορούσαν να επιβιώσουν χωρίς ανθρωπιστική βοήθεια, το 50% των παιδιών δεν πάει σχολείο και στη μισή επικράτεια δεν υπάρχει νερό και ηλεκτρικό γιατί οι βόμβες κατάστρεψαν τις υποδομές! Τα πράγματα μόνο χειρότερα μπορούν να γίνουν με τη νέα έξαρση που παίρνει ο πόλεμος με το ISIS!
Ας υποθέσουμε ότι Τουρκία, Λίβανος και Ιορδανία προσπαθούν να κρατήσουν πίσω τα 4 εκ. Σύριων που βρίσκονται ήδη στα εδάφη τους καθώς και τα εκατομμύρια των Ιρακινών, Αφγανών κ.λ.π. Αυτό είναι απλά… αδύνατο! Οι λόγοι είναι εύκολο να γίνουν κατανοητοί:
- Στην Ιορδανία από τους 629.000 Σύριους πρόσφυγες μόνο το 20% διαμένει στους 4 επίσημους καταυλισμούς! Από τον Ιούλη του 2014 η κυβέρνηση ζήτησε από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ να μην δίνει πιστοποιητικό αιτούντος άσυλο στους πρόσφυγες που δεν μένουν στους καταυλισμούς. Χωρίς αυτό το πιστοποιητικό όχι απλά δεν μπορούν να μπουν σε κανένα πρόγραμμα μετεγκατάστασης, δεν έχουν καν πρόσβαση σε διανομή φαγητού! Την ίδια στιγμή η ιορδανική νομοθεσία απαγορεύει στους πρόσφυγες να εργαστούν!
- Στο Λίβανο ζουν αυτή την στιγμή 2,2 εκατ. Σύριοι πρόσφυγες. Όμως δεν τους επιτρέπεται να καταγραφούν στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ ως αιτούντες άσυλο παρά μόνο αν κάνουν υπεύθυνη δήλωση ότι δεν θα εργαστούν στη χώρα! Είναι δε υποχρεωμένοι να ανανεώνουν την άδεια παραμονής τους κάθε χρόνο για 200 δολάρια!
- Στην Τουρκία ζουν αυτή την στιγμή 2 εκατ. πρόσφυγες. Όμως στους 22 κυβερνητικούς καταυλισμούς μένει μόνο το 30 % των προσφύγων! Οι υπόλοιποι είναι διασκορπισμένοι στις πόλεις, ζουν πολύ κάτω από το όριο της φτώχειας, εργαζόμενοι σε χειρωνακτικές δουλειές μέχρι να μαζέψουν κάποια χρήματα για να περάσουν στην Ευρώπη.
Χωρίς πλήρη αναγνώριση των δικαιωμάτων των προσφύγων σε αυτές τις χώρες είναι απλά αδύνατο να μην αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη σε κάποιες από τις περισσότερο «αναπτυγμένες» χώρες της Ευρώπης!
Το κυνήγι του κέρδους
Όμως ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός –βαθιά χωμένος στην κρίση– δεν θέλει να προσφέρει περισσότερα οικονομικά ανταλλάγματα. Αυτά που υπόσχεται σήμερα σ’ αυτές τις χώρες είναι μια σταγόνα στον ωκεανό!
Αντιθέτως αν κάτι αναπτύσσεται το τελευταίο διάστημα είναι μια δημόσια συζήτηση για το πως ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός θα κερδοφορήσει από το προσφυγικό δράμα με όλους τους πιθανούς και απίθανους τρόπους…
Στη Φιλανδία η κυβέρνηση θέλει να νομοθετήσει την αμισθί εργασία των αιτητών ασύλου, ενώ και στη Δανία έχουν περάσει σκληρά αντιμεταναστευτικά μέτρα (Δανία: στροφή προς τα δεξιά με σκληρότερη νομοθεσία για το μεταναστευτικό)
Ταυτόχρονα, δεν λείπουν και οι «άνθρωποι» των πολυεθνικών που προτείνουν στην ΕΕ να υποστηρίξει πειράματα όπως εκείνο της Ελεύθερης Οικονομικής Ζώνης στο Γκαζιαντέπ της Τουρκίας και πως οι προσφυγικοί καταυλισμοί στις γειτονικές από τη Συρία χώρες πρέπει να γίνουν μαγνήτες για επιχειρήσεις που θα βρούν έτοιμο εργατικό δυναμικό.
Προφανώς σε αυτές τις ειδικές ζώνες δεν θα εφαρμόζεται κανένα εργατικό δικαίωμα και θα επαναλάμβανεται αυτή η μεσαιωνική αθλιότητα που ονομάζεται εργασία μεταναστών και ισχύει στο Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία ή την πιο μακρινή Κίνα!
Λύσεις προς όφελος των προσφύγων, των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων
Εχουμε γράψει πολλές φορές για το πρωτοφανές μέγεθος του κινήματος αλληλεγγύης στην χώρα μας. Χωρίς αυτό οι 769.000 πρόσφυγες που πέρασαν από την Ελλάδα ως τις 8/12, θα είχαν μείνει νηστικοί, γυμνοί, αφρόντιστοι, γιατί το επίσημο κράτος ήταν και παραμένει απών. Εργαζόμενοι και λαϊκά στρώματα, όλοι θύματα των Μνημονιακών οδοστρωτήρων, πρόσφεραν κυριολεκτικά από αυτά που δεν έχουν.
Βέβαια μετά τα γεγονότα στο Παρίσι άρχισε να αλλάζει το κλίμα ανάμεσα στους Ευρωπαίους εργαζόμενους και τις κοινωνίες. Η ανησυχία αυξήθηκε περισσότερο στις χώρες με τις μεγαλύτερες μουσουλμανικές κοινότητες. Η διαδικασία δεν ήταν αυτόματη.
Προηγήθηκαν ενορχηστρωμένες αντι-προσφυγικές και ισλαμοφοβικές εκστρατείες από τα ΜΜΕ, τις κυβερνήσεις, και όλα τα σχεδόν τα αστικά κόμματα πανευρωπαϊκά.
Η αλλαγή του κλίματος στην Ελλάδα θα κριθεί επιπλέον από τον αριθμό και τη διαχείριση των εγκλωβισμένων προσφύγων/μεταναστών που αρχίζει να εμφανίζεται. Η Ελλάδα παραμένει η κύρια πύλη εισόδου, αλλά η πλειοψηφία των εισερχομένων είναι από Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν και άρα καταφέρνουν ακόμα να συνεχίζουν το ταξίδι, γιατί τα σύνορα παραμένουν ελεγχόμενα ανοικτά γι’ αυτούς και ερμητικά κλειστά για όλες τις υπόλοιπες εθνικότητες. Δεν μπορεί να αποκλειστεί βέβαια πως κάποια στιγμή τα σύνορα θα κλείσουν για όλους.
Για το εργατικό κίνημα, για την Αριστερά που παραμένει Αριστερά, είναι λοιπόν κατεπείγουσα ανάγκη να παρουσιάσουν το δικό τους πρόγραμμα πάλης.
Α. Ασφαλές πέρασμα
Το πρώτο θέμα παραμένει η αποσώβηση των θανάτων στο ταξίδι. 3.650 οι νεκροί φέτος, 30.000 σε μια 10ετία. Για να σταματήσει η αιματοχυσία απαιτούνται συγκεκριμένα πράγματα, όπως η από κοινού κατάργηση των φραχτών που υψώθηκαν και η άμεση καταγραφή και οργανωμένη, νόμιμη και χρηματοδοτημένη μεταφορά των προσφύγων από τις χώρες στις οποίες έχουν κυρίως καταφύγει.
Β. Κατάργηση της συνθήκης του Δουβλίνου
Αν η Ελλάδα θεωρείται η κύρια πύλη εισόδου, η Γερμανία είναι η χώρα στην οποία καταλήγει η πλειοψηφία από όλες τις «εισόδους». Μέχρι τα τέλη Νοέμβρη το Γερμανικό Υπουργείο Εσωτερικών είχε καταγράψει 964.574 αφίξεις προσφύγων και μεταναστών!
Αυτοί οι αριθμοί είναι από μόνοι τους αρκετοί για να αποδείξουν πως η Συνθήκη Δουβλίνο ΙΙ πρέπει να καταργηθεί. Η βασική ρύθμιση της Συνθήκης είναι πως ένας πρόσφυγας δικαιούται να ζητήσει άσυλο στην ευρωπαϊκή χώρα που θα εισέλθει πρώτα. Αν αυτή η ρύθμιση είχε εφαρμοστεί ώς έχει, τότε τώρα οι ελληνικές υπηρεσίες θα ‘πρεπε να έχουν παραλάβει 769.000 αιτήματα ασύλου! Και η Γερμανία θα είχε στείλει πίσω στις χώρες εισόδου (βασικά Ελλάδα και Ιταλία) 964.574 πρόσφυγες!
Γ. Αναλογικό μοίρασμα
Η μόνη απάντηση σε αυτή την παράνοια είναι το αναλογικό μοίρασμα των προσφύγων με βάση τον πληθυσμό ή καλύτερα την οικονομική ευρωστία της κάθε χώρας που ανήκει στην ΕΕ. Πολύ πρακτικά και συγκεκριμένα, 1-2 εκ. πρόσφυγες –ίσως και περισσότεροι– μοιρασμένοι στην έκταση των 4 εκ. χλμ² της ΕΕ και αναμεμειγμένοι με τα άλλα 508 εκ. κατοίκους, δεν αποτελούν κανενός είδους πρόβλημα.
Δ. Άμεσα μέτρα
Επειδή όμως το παραπάνω σχήμα αποτελεί αντικείμενο πάλης, και μάλιστα πάλης που δεν είναι εύκολη και απαιτεί χρόνο, χρειαζόμαστε κι ένα πρόγραμμα άμεσων και επειγόντων μέτρων. Αν εγκλωβιστούν στην Ελλάδα μερικές δεκάδες χιλιάδες μετανάστες/πρόσφυγες θα πρέπει να μπορούν να καλυφθούν άμεσα οι πιο έκτακτες βιοτικές τους ανάγκες σε στέγαση, σίτιση, περίθαλψη, νομική βοήθεια.
Το να στοιβαχθούν κάποιες δεκάδες χιλιάδες σε τεράστια στάδια ή θηριώδεις εγκαταστάσεις, θα ήταν πηγή προβλημάτων από όλες τις απόψεις. Το αναλογικό μοίρασμα συνολικά στην ελληνική επικράτεια σε μικρότερες κι αξιοπρεπείς εγκαταστάσεις μπορεί να βρει καλύτερη υποδοχή και από τις τοπικές κοινωνίες.
Το αντιρατσιστικό κίνημα, η νεολαία, τοπικές λαϊκές συνελεύσεις ή επιτροπές αγώνα, αριστερές δημοτικές παρατάξεις, τοπικά ενωτικά αριστερά σχήματα, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η ΛΑΕ (και το ΚΚΕ, μόνο που αυτό δεν θέλει να έχει σχέση με κανέναν άλλο εκτός απ’ τον εαυτό του) πρέπει να παλέψουν μαχητικά για την υιοθέτηση των παραπάνω αιτημάτων από την πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας.
Ε. Ενάντια στη λιτότητα και τον πόλεμο. Κοινοί αγώνες ντόπιων, προσφύγων και μεταναστών
Αυτό που συμβαίνει στις κορυφές της ΕΕ είναι ένας κυνικός καβγάς για το ποιος θα «φορτωθεί» τους περισσότερους πρόσφυγες, για το ποιος θα πληρώσει το κόστος από την αναγνώριση όλων των δικαιωμάτων τους, όπως επιτάσει η Συνθήκη της Γενεύης και οι διεθνείς νόμοι.
Αυτός ο καβγάς δεν πρέπει να μετατραπεί σε διαμάχη και σύγκρουση μέσα στις γραμμές των λαϊκών στρωμάτων. Ο ρατσισμός πρέπει να εξοστρακιστεί. Γι’ αυτό πρώτα από όλα θα πρέπει να συνεχίσουμε να παλεύουμε για το χτίσιμο ενός μαζικού, λαϊκού κινήματος και μιας Αριστεράς που θα ανατρέψει τα Μνημόνια και τον καπιταλισμό που γεννά τους πολέμους, τη φτώχεια και την προσφυγιά. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει…
