Του Ανδρέα Παγιάτσου
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις προσδίδουν στον ΣYN ραγδαία άνοδο της απήχησης του. Σε σχέση με πριν από δύο χρόνια έχουμε σχεδόν τριπλασιασμό της δύναμης του – από 3% περίπου, για πολλά χρόνια, βρίσκεται κοντά στο 8% (πρόθεση ψήφου).
Μεγάλη είναι επίσης η άνοδος του Κ.Κ.Ε. Από 5-6% πριν λίγο καιρό σήμερα οι δημοσκοπήσεις του δίνουν σχεδόν 8.5%.
Άμα ληφθούν υπόψη οι αναποφάσιστοι, τα δύο κόμματα της αριστεράς μαζί ξεπερνούν το 20% (πάνω από 10% το καθένα).
Καμπή
Πρόκειται για την πιο σημαντική πολιτική εξέλιξη της τελευταίας περιόδου – αποτέλεσμα της τεράστιας αγανάκτησης της κοινωνίας από τις διαρκείς επιθέσεις της Ν.Δ. σε συνδυασμό με την βαθιά απογοήτευση από την αφασία στην οποία βρίσκεται το ΠΑ.ΣΟ.Κ., όντας ανίκανο να αρθρώσει αντιπολιτευτικό λόγο.
Αυτό το ποσοστό, του 20% και πάνω θα μπορούσε να δημιουργήσει μια τεράστια δυναμική στην κοινωνία που να ανατρέψει το πολιτικό σκηνικό. Οι αντικειμενικές δυνατότητες γι’ αυτό είναι υπαρκτές. Οι ηγεσίες της αριστεράς όμως θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στο καθήκον αυτό;
Με δεδομένες τις αγκυλώσεις της ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. το οποίο αρνείται ακόμα και την κοινή δράση, ακόμα και τις κοινές πορείες με την υπόλοιπη Αριστερά, η πρωτοβουλία στην πραγματικότητα ανήκει στον ΣΥΡΙΖΑ.
Αριστερά βήματα ΣΥΝ
Αυτό που επέτρεψε στον ΣΥΡΙΖΑ να καρπωθεί το κύριο όφελος από την κρίση των δύο κομμάτων εξουσίας, Ν.Δ. και ΠΑ.ΣΟ.Κ., ήταν κατά κύριο λόγο τα αριστερά βήματα της τελευταίας περιόδου του ΣΥΝ, επί προεδρίας Αλαβάνου, μιας και ο ΣΥΝ λόγω μεγέθους παίζει καθοριστικό ρόλο στη φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ.
Ήταν η δραστήρια συμμετοχή του Συνασπισμού στα διάφορα κινήματα, η εμπλοκή του στα βασικά προβλήματα της κοινωνίας, και ο έντονος, επιθετικός αντιπολιτευτικός λόγος απέναντι στην Ν.Δ. Προγραμματικά επίσης ο ΣΥΝ έκανε βήματα προς τα αριστερά αναφερόμενος στην αναγκαιότητα του σοσιαλισμού κοκ.
Σε συνδυασμό με αυτό καθόλου δεν πρέπει να υποτιμηθούν οι ενωτικές πρωτοβουλίες του ΣΥΝ, η συνεργασία του με οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς για τη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ – που αφήνει έκθετες τις διασπαστικές τακτικές του ΚΚΕ.
Τέλος η προώθηση από τη μεριά του Α. Αλαβάνου του Αλέξη Τσίπρα για την ηγεσία του Συνασπισμού παίζει επίσης ρόλο καθώς δίνει στην κοινωνία την αίσθηση του καινούργιου, του φρέσκου και της νεανικής ζωντάνιας και δυναμικής.
Δυνατότητες και όρια
Όλα τα πιο πάνω προσφέρουν στον ΣΥΝ και στον ΣΥΡΙΖΑ την προοπτική περαιτέρω ενίσχυσης της δύναμής του.
Όμως υπάρχει κάτι που πρέπει να τονιστεί: Ο ριζοσπαστισμός, το καινούργιο, η νεανικότητα, κοκ, δεν φτάνουν. Μπορούν να ελκύσουν ψήφους διαμαρτυρίας, κάτω από κάποιες συνθήκες μπορούν να δώσουν εκρηκτική ώθηση όμως η εμπειρία δείχνει ότι εύκολα όλα αυτά μπορούν να ξεφουσκώσουν.
Σχετικά παραδείγματα έχουμε και από το χώρο της αριστεράς και από το χώρο της δεξιάς και στην Ελλάδα και διεθνώς. Πολλοί θυμούνται την αρχική μαζική απήχηση του ΔΗΚΚΙ, του Δ. Τσοβόλα, αλλά και την μετέπειτα εξαφάνιση του. Καθώς επίσης τα εκπληκτικά ποσοστά του 20% περίπου που έπαιρνε ο Αβραμόπουλος (σε δημοσκοπήσεις) αλλά που τελικά εξατμίστηκαν.
Στην Ευρώπη, από την άλλη, είχαμε το 11% που πήραν οι τροτσκιστικές οργανώσεις στη Γαλλία, το 2002, που δεν αξιοποιήθηκε ποτέ. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα Σκοτίας, με πάνω από 6%, διαλύθηκε (πέρυσι). Τους προηγούμενους μήνες είχαμε την διάσπαση του Ρησπέκτ στη Βρετανία, κοκ. «Πολύτιμη» (αρνητικά) είναι η εμπειρία από την Κομμουνιστική Επανίδρυση (ΚΕ) στην Ιταλία: από το πιο μαζικό αριστερό κόμμα της Ευρώπης είναι σήμερα στην κυβέρνηση του Πρόντι εφαρμόζοντας νεοφιλελεύθερες πολιτικές.
Το κρίσιμο ζήτημα – πρόγραμμα/φυσιογνωμία
Το κρίσιμο ζήτημα για το μέλλον του ΣΥΝ είναι το πρόγραμμα και η φυσιογνωμία του (που αποτελούν βέβαια τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος).
Το Ξ υποστήριζε πάντοτε ότι για να μπορούσε ο ΣΥΝ να ξεπεράσει την καθήλωση στο 3% έπρεπε να κινηθεί δραστικά προς τα αριστερά. Οι εξελίξεις της τελευταίας περιόδου επιβεβαιώνουν αυτή την εκτίμηση.
Σήμερα πρέπει να πούμε ότι για να σταθεροποιήσει τα κέρδη του ο Συνασπισμός και για να αποκτήσει πραγματική κοινωνική δυναμική, πρέπει να πάει ακόμα πιο αριστερά.
Που σημαίνει ότι:
- Πρέπει να εξηγήσει τολμηρά ότι λύση στα καθημερινά προβλήματα των λαϊκών στρωμάτων μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού δεν μπορεί να υπάρξει. <br/>
- Πρέπει να ξεκαθαρίσει, από θέση αρχής, ότι δεν συμμετέχει σε καμία κυβέρνηση η οποία υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου και το καπιταλιστικό σύστημα.
- Να καταγγείλει κάθε συνδιοίκηση με το ΠΑΣΟΚ και να διαχωρίσει τη θέση του από τα κόμματα της «Ευρωπαϊκής Αριστεράς» (ΚΕΑ) που συμμετέχουν σε κεντροαριστερές-αντεργατικές κυβερνήσεις.
- Να ξεκαθαρίσει ότι παλεύει για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και για το χτίσιμο μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας αλλά και να περιγράψει τι ακριβώς σημαίνει σοσιαλισμός αφού οι έννοιες του «σοσιαλισμού» και «κομμουνισμού» έχουν σήμερα φθαρεί που σημαίνει:
– Πέρασμα όλων των σημαντικών παραγωγικών μονάδων στο δημόσιο
– σχεδιασμός της οικονομίας (κεντρικά με διαφάνεια και δημοκρατία)
– εργατικός έλεγχος και εργατική διαχείριση σε όλο το φάσμα της παραγωγής
– εργατική δημοκρατία και πολυκομματισμός (αντί του δικτατορικού μονοκομματικού σοβιετικού και κινέζικου μοντέλου).
Εννοείται πως ένα τέτοιο πρόγραμμα αποτελεί συμπλήρωμα της καθημερινής και μαχητικής δράσης και παρέμβασης γύρω από τα καθημερινά προβλήματα των εργατικών μαζών.
Το δίλημμα του Α. Τσίπρα
Τα πιο πάνω στοιχεία δεν αποτελούν χαρακτηριστικά του ΣΥΝ σήμερα. Και όσο και αν το νέο πρόγραμμα του ΣΥΝ, που προτείνεται για το 5ο συνέδριό του, είναι πιο αριστερό από προηγούμενα, παραμένει πολύ μακριά από ένα πραγματικά ταξικό σοσιαλιστικό πρόγραμμα και φυσιογνωμία.
Μια πιο αριστερή πορεία, όπως περιγράφεται πιο πάνω, στο επίπεδο και του προγράμματος και της δράσης, θα βοηθούσε τον ΣΥΝ να αποκτήσει τα ταξικά, εργατικά χαρακτηριστικά που σήμερα του λείπουν.
Αυτό με τη σειρά του θα προκαλούσε ρωγμές στο εσωτερικό του Κ.Κ.Ε. που θα το υποχρέωναν να αλλάξει πορεία, θα προσέδιδε στον ΣΥΝ και την Αριστερά γενικά μια εντυπωσιακή κοινωνική δυναμική, θα ανέτρεπε τα δεδομένα στο πολιτικό σκηνικό.
Το βασικό δίλημμα για τον Αλέξη Τσίπρα σήμερα δεν είναι αν θα εκλεγεί πρόεδρος του ΣΥΝ ή όχι. Είναι τι θα κάνει την επόμενη μέρα. Αν θα δώσει την ώθηση που μπορεί για να πάει ο ΣΥΝ περισσότερο προς τα αριστερά, ή αν θα συμβιβαστεί με τους εκβιασμούς της δεξιάς (λεγόμενης «ανανεωτικής») πτέρυγας. Στην πρώτη περίπτωση ο Συνασπισμός θα μπορέσει να φέρει σε πέρας μεγάλες ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό. Στη δεύτερη θα ακολουθήσει την θλιβερή πορεία πολλών από τους νέους σχηματισμούς των τελευταίων χρόνων στην Ευρώπη.
