Το παρακάτω κείμενο βασίζεται στην εισήγηση της σ. Νατάσσας Αργυράκη στην συζήτηση «Πώς θα πολεμήσουμε το σύστημα – περί “νέων” και “παλιών” μεθόδων πάλης» που έγινε στιο 25ο κάμπινγκ Antinazizone-YRE
Σε μια περίοδο υποχώρησης και ήττας του κινήματος, όπως αυτή που ζούμε σήμερα μετά τους μεγαλειώδεις αγώνες που δόθηκαν και το ξεπούλημα του ΣΥΡΙΖΑ, είναι πολύ σημαντική μια συζήτηση σχετικά με τις μεθόδους πάλης.
Το Δημοψήφισμα του 2015 ήταν το πιο πρόσφατο παράδειγμα αποφασιστικότητας και μαζικότητας του κινήματος. Είχε μάλιστα και διεθνή αντίκτυπο, καθώς τη βδομάδα της μεγάλης μάχης του δημοψηφίσματος της 5ης Ιούλη διοργανώθηκαν συνολικά 250 διαδηλώσεις σε ισάριθμες πόλεις, ως αλληλεγγύη και συμπαράσταση στην πάλη των λαϊκών στρωμάτων της Ελλάδας. Το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα απέδειξε ότι ήταν διατεθειμένο να υποστηρίξει μια πραγματική έξοδο από τα Μνημόνια και την λιτότητα και παρά την εκστρατεία τρόμου που κυριάρχησε εκείνες τις μέρες από τα ΜΜΕ, το αποτέλεσμα του 61,3 % ήταν αποκαλυπτικό.
Η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ και η κωλοτούμπα του δημοψηφίσματος, αποτελεί ήττα ιστορικών διαστάσεων για το ελληνικό εργατικό κίνημα και πρέπει να την αναγνωρίζουμε ως τέτοια. Σε συνδυασμό με τις ήττες των αγώνων που σημειώθηκαν στα χρόνια των Μνημονίων, από το 2010 δηλαδή και μετά, μας βοηθάεινα καταλάβουμε καλύτερα την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το κίνημα.
Αυτή τη στιγμή μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να πανηγυρίζει ότι δήθεν βγαίνουμε από τα Μνημόνια, αλλά θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται σκληρά μέτρα λιτότητας μέχρι το… 2060 (!) για την αποπληρωμή του χρέους, ενώ θα βρισκόμαστε σε καθεστώς «ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας». Δηλαδή θα έρχονται κάθε τρίμηνο κλιμάκια των θεσμών που θα ελέγχουν την πορεία της οικονομίας και των μέτρων που εφαρμόζονται. Η καθημερινότητα θα συνεχίσει να είναι δυσβάσταχτη για την πλειοψηφία της κοινωνίας, όπως είναι ήδη, Παρόλα αυτά, βλέπουμε το μαζικό εργατικό κίνημα παραλυμένο. Φταίει άραγε το ίδιο το κίνημα και τα λαϊκά στρώματα που δεν αντιδρούν σε αυτή τη βαρβαρότητα;
Είναι πολύ άδικο και λανθασμένο να κατηγορεί κανείς τους εργαζόμενους πως δεν αντιδρούν, όπως κάνει ένα μεγάλο κομμάτι της Αριστεράς, ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς τους μεγαλειώδεις αγώνες που έχει δώσει το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα όταν έβλεπε μια προοπτική νίκης.
Από την άλλη πρέπει να πούμε πως το κίνημα δεν έχει απωλέσει τη δυνατότητα του να παλέψει και να αντισταθεί! Ένα καλό παράδειγμα του πόσο δυναμικά κινήματα μπορούν να προκύψουν ακόμα και σε μια τέτοια περίοδο γενικευμένης ήττας, είναι το παράδειγμα του Βόλου, με την μαζική πορεία στις 5 Μάη ενάντια στην καύση σκουπιδιών, που λόγω της δυναμικής του υποχρέωσε όλες τις δυνάμεις της Αριστεράς στην περιοχή να το στηρίξουν.
Το βασικό πρόβλημα όμως, για το ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα της γενικευμένης αντίστασης και πάλης του κινήματος είναι το ότι δεν υπάρχουν οι ηγεσίες (ούτε συνδικαλιστικά ούτε πολιτικά) που να μπορούν να το βοηθήσουν να το κάνει! Το κίνημα δεν έχει μπορέσει να δημιουργήσει ακόμα τις ηγεσίες που να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του και στις αγωνιστικές του παραδόσεις.
Τα κόμματα της Αριστεράς πρέπει πρώτα και κύρια να αναλογιστούν τις δικές τους ευθύνες και τους λόγους που δεν ενέπνευσαν νέους αγώνες και τελικά δεν βοήθησαν στην ανασύνταξη των δυνάμεων του κινήματος μετά την κωλοτούμπα του ΣΥΡΙΖΑ.
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της Λαϊκής Ενότητας που στις εκλογές της 20ης Σεπτέμβρη δεν μπόρεσε να περάσει το 3% για να μπει στη Βουλή αν και το θεωρούσε σχεδόν σίγουρο.
Το σύνολο των ποσοστών της Αριστεράς (δηλαδή ΚΚΕ, ΛΑΕ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ) ήταν κάτω από το 10%. Και αυτό εξηγείται αν λάβουμε υπόψη ότι η συνείδηση των λαϊκών στρωμάτων δεν είναι μια ευθεία γραμμή, τα λαϊκά εργατικά στρώματα δηλαδή δεν θα πήγαιναν με έναν αυτόματο τρόπο από το ΣΥΡΙΖΑ στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ ή το ΚΚΕ. Το κίνημα στην Ελλάδα μετέτρεψε τον ΣΥΡΙΖΑ από ένα κόμμα του 3% σε κυβερνητικό κόμμα, περίμενε να αλλάξει η καθημερινότητά του και έδωσε σκληρές μάχες. Όταν όλα αυτά ξεπουλήθηκαν ήταν λογικό να περάσει μια φάση «κοιλιάς» και απογοήτευσης, από τη στιγμή που η υπόλοιπη Αριστερά, ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ και ΛΑΕ δεν μπόρεσαν λόγω των πολιτικών που ακολουθούσαν να καλύψουν το κενό που δημιούργησε η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ.
Την ίδια στιγμή, η Αριστερά διασπασμένη, μην μπορώντας να οργανώσει ούτε μια κοινή πορεία, δεν στάθηκε ικανή να συμβάλει καθόλου στην ανασύνταξη του κινήματος, για το οποίο πρώτη προϋπόθεση είναι η ενωτική δράση.
Μέσα σε αυτό το γενικό κλίμα υποχώρησης μπαίνει το ζήτημα των μεθόδων πάλης και μέσα σε αυτό το κλίμα είναι που κάνουν την εμφάνισή τους ομάδες μεμονωμένων ακτιβιστικών δράσεων ή τρομοκρατικές οργανώσεις, προσπαθώντας να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια της κοινωνίας μέσα όμως από μεμονωμένες δράσεις, ξεκομμένες από το μαζικό κίνημα.
Ξεκινώντας από την ατομική τρομοκρατία
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ατομική τρομοκρατία (αλλά και όλες αυτές οι μέθοδοι ατομικιστικών δράσεων) είναι παράγωγο της εξοντωτικής καταπίεσης και εκμετάλλευσης που χαρακτηρίζει το καπιταλιστικό σύστημα.
Νέοι κατά κύριο λόγο άνθρωποι, που φτάνουν στα όρια της απόγνωσης, καταφεύγουν σε τέτοιες ενέργειες ασφυκτιώντας μέσα σε ένα βάρβαρο καταπιεστικό σύστημα, θεωρώντας πως έτσι χτυπούν το σύστημα, εκδικούνται, υπηρετούν επαναστατικούς σκοπούς. Μέσα σε σημαντικά τμήματα της νεολαίας, από την άλλη, τέτοιες ενέργειες «θάρρους» και «ηρωισμού» ασκούν αρκετή έλξη. Από τη μια λοιπόν, πρέπει να κατανοήσουμε τις αιτίες που δημιουργούν όλα αυτά τα συναισθήματα. Από την άλλη πρέπει να πούμε ξεκάθαρα ότι η ουσία είναι μία: η ατομική τρομοκρατία δεν χτυπάει στην πραγματικότητα το σύστημα, αντίθετα το ενισχύει, κυρίως γιατί προσφέρει το ιδανικό άλλοθι στην άρχουσα τάξη να ενισχύει τους κατασταλτικούς μηχανισμούς.
Η μέθοδος της ατομικής αντεκδίκησης στο όνομα του κινήματος και της κοινωνίας, μόνο αρνητικές συνέπειες μπορεί να έχει ακόμα και αν το θύμα είναι κάποιος μισητός εκπρόσωπος του συστήματος. Γιατί, τι είδους μηνύματα στέλνονται μέσα από τέτοιες ενέργειες προς τους εργαζόμενους και τη νεολαία; Όσο και αν οι υποτιθέμενοι επαναστάτες μιλάνε ξανά και ξανά για το λαϊκό κίνημα και τους μαζικούς αγώνες η πείρα πολλών δεκαετιών δείχνει ακριβώς το αντίθετο. Στον βαθμό που μια ενέργεια ατομικής τρομοκρατίας, βρίσκει υποστήριξη σε κάποιο τμήμα του πληθυσμού, οδηγεί στο συμπέρασμα πως η οργάνωση της πάλης τους, οι μαζικοί αγώνες του νεολαιίστικου και του εργατικού κινήματος, δεν έχουν και καμιά ιδιαίτερη σημασία. Αρκεί να έρθει κάποιος «Ζορό» για να σώσει τους καταπιεσμένους από τους καταπιεστές.
Τέτοιου είδους επιθέσεις ενισχύουν αντικειμενικά τις δυνάμεις του συστήματος που ζητούν περισσότερη αστυνόμευση και ποινικοποίηση των αγώνων. ΜΜΕ και αστικά κόμματα συνδέουν πολύ συνειδητά τις οργανώσεις ατομικής βίας με τους αγώνες της νεολαίας και την Αριστερά επενδύοντας στην συντηρητικοποίηση τμημάτων της κοινωνίας.
Ατομική τρομοκρατία και Μαρξισμός
Η έννοια της επανάστασης για τη Μαρξιστική Αριστερά δεν έχει καμιά σχέση με τη δράση μικρών ένοπλων ομάδων, αλλά αφορά τις μεγάλες μάζες της κοινωνίας. Δεν έχει καμία σχέση επίσης με τη «λατρεία» της βίας και της αιματοχυσίας. Από την άλλη ο μαρξισμός αναγνωρίζει πως οι βίαιες συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες σε περιόδους κοινωνικής επανάστασης, ο βαθμός τους όμως εξαρτάται πάντα από τις συγκεκριμένες συνθήκες και παράγοντες. Γι’ αυτό και η Μαρξιστική Αριστερά απορρίπτει τις θεωρίες περί «ειρηνικού περάσματος στο σοσιαλισμό» που υποτίμησαν και υποτιμούν αυτό το γεγονός. Οι θεωρίες αυτές δοκιμάστηκαν σε μια προηγούμενη ιστορική περίοδο (πχ Χιλή), οδήγησαν τις επαναστάσεις σε ήττα και παρόλα αυτά επιστρέφουν σήμερα έστω και με διαφορετικό τρόπο.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η ίδια η επανάσταση του Οκτώβρη του ’17 και η κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους ήταν ουσιαστικά αναίμακτη. Η αιματοχυσία ξεκίνησε όταν οι στρατηγοί του τσάρου ξεκίνησαν τον εμφύλιο πόλεμο με την υποστήριξη των ιμπεριαλιστών.
Η εργατική τάξη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για την περίπτωση να αντιμετωπίσει τη μαζική βία της αστικής τάξης αλλά φυσική επιδίωξή της θα είναι πάντα να πετύχει τους σκοπούς της με τον πιο ειρηνικό τρόπο που είναι δυνατό. Η έκταση της βίας εξαρτάται επομένως από το πόσο μεγάλη θα είναι η δύναμη της εργατικής τάξης, πόσο γρήγορη και αποφασιστική θα είναι η δράση της, και πόσο γρήγορα θα πάρει διεθνείς διαστάσεις η επανάστασή της.
Μιλώντας το 1938 ο Τρότσκι εξήγησε πως ενώ ο εμφύλιος πόλεμος στη Ρωσία ήταν αναπόφευκτος, αν η ρώσικη επανάσταση δεν εκφυλιζόταν αλλά επεκτεινόταν σε μια από τις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, οι επαναστάσεις που θ’ ακολουθούσαν από ‘κει και πέρα θα ήταν κατά τη γνώμη του ειρηνικές (καθώς οι αστικές τάξεις δεν θα είχαν τη δυνατότητα να επαναλάβουν τον εμφύλιο όπως στη Ρωσία).
Τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η 17Ν ή σημερινές όπως η Συνομωσία Πυρήνων της Φωτιάς στην πραγματικότητα δεν προχωράνε το κίνημα μπροστά και σίγουρα δεν βοηθάνε την επανάσταση να πραγματοποιηθεί. Οι δράσεις τους υποδηλώνουν σίγουρα οργή προς το σύστημα, μην έχοντας όμως λογική σκέψη, αφού οι εκτελέσεις δεν έκαναν καλύτερους ανθρώπους τους εφοπλιστές ή αυστηρότερους τους νόμους για την άρχουσα τάξη.
Αντιθέτως είδαμε το κίνημα να βγαίνει ζημιωμένο αφού η αστική τάξη με τα ΜΜΕ και την αστυνομία, βασιζόμενη σε τέτοιες ενέργειες χτυπούν την αριστερά και το εργατικό κίνημα με διάφορους νόμους και τρόπους (πχ θεωρία των δυο άκρων, τρομονόμος, κάμερες, καταστολή κτλ).
Το άλλο σημείο βέβαια, που είναι εξίσου σημαντικό, είναι πως τέτοιες ενέργειες είναι τελικά πλήγμα και αποπροσανατολισμός για την μαζικοποίηση του κινήματος. Οι Μαρξιστές τονίζουν με κάθε τρόπο πως η ατομική τρομοκρατία δεν μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά με το κίνημα.
Ρουβίκωνας- ένα παράδειγμα πολιτικής συλλογικότητας που προέκυψε μέσα σε ένα γενικό κλίμα ήττας
Πώς προέκυψε ο Ρουβίκωνας που τόσο φαίνεται να ανησυχεί τους κυβερνώντες και τα ΜΜΕ;
Μόλις άρχισε να υποχωρεί το κίνημα και οι μεγάλες απεργίες και κινητοποιήσεις, βρέθηκε ο χώρος για κάποιες ομάδες να κάνουν «ηρωικές ενέργειες», μην μπορώντας απλά να παρακολουθούν αυτή την κατάσταση υποχώρησης και θεωρώντας ότι με αυτό τον τρόπο μπορεί να καταφέρουν να κινητοποιήσουν την εργατική τάξη στο όνομα της οποίας μιλάνε. Ακριβώς όμως αυτό το «μούδιασμα» του κινήματος είναι που έδωσε χώρο και απήχηση στις δράσεις του Ρουβίκωνα, που ξεκίνησε τις πιο γνωστές του δράσεις το 2015, κυρίως σε ένα κομμάτι της κοινωνίας που νιώθει πως πλέον δεν μπορεί να κάνει τίποτα σε επίπεδο μαζικών-συλλογικών αγώνων για να βελτιωθεί η καθημερινότητά του και βλέπει σε αυτές τις δράσεις μια «εκδίκηση» προς το σύστημα.
Τελικά όμως το ζήτημα είναι αν μπορούν οι πράξεις του Ρουβίκωνα να φέρουν αποτελέσματα, αν μπορούν να φέρουν νίκες για το κίνημα ή αν μπορούν να προκαλέσουν κάποια ουσιαστική ζημιά στην άρχουσα τάξη. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι αρνητική και μάλιστα αυτές οι μέθοδοι πάλης τελικά προκαλούν ζημιά στο κίνημα αντί για ζημιά στο σύστημα, όπως εξηγούμε στη συνέχεια.
Τι πλήγματα μπορεί να προκαλέσει τελικά στον ταξικό εχθρό;
Στην πραγματικότητα μιλάμε για ανώδυνες υλικές ζημιές και για μια «συμβολική αντίσταση» στο σύστημα.
Το σπάσιμο τζαμαριών στη Novartis, οι φθορές σε υπολογιστές της ΜΚΟ Oxfam, οι μπογιές και τα φέιγ βολάν σε κυβερνητικά κτίρια, τα πρόσφατα σπασίματα σε ΔΟΥ Νέου Ψυχικού και ΥΠΕΞ κλπ., που προκαλούνται από μια ομάδα 20-50 ανθρώπων που μιλούν στο όνομα της (απογοητευμένης) κοινωνίας και των άθλιων συνθηκών της κρίσης, είναι σαφές ότι αποτελούν ασήμαντες υλικές ζημιές για τους καπιταλιστές.
Αλλά ακόμα και σε επίπεδο συμβολισμού δεν καταφέρνουν τελικά και πολλά. Από τη μία δεν είναι δράσεις που έχει επιλέξει το ίδιο το μαζικό κίνημα και επομένως δεν το αντιπροσωπεύουν πραγματικά. Από την άλλη, παρόλο που δεν προκαλούν ουσιαστική ζημιά στο σύστημα, τα ΜΜΕ και η άρχουσα τάξη παρουσιάζουν αυτές τις επιθέσεις σαν πολύ σοβαρότερες, προκειμένου να εμφανιστούν σαν «αυτοαμυνόμενοι» και να ενισχύσουν τελικά τα μέσα καταστολής ενάντια στα κοινωνικά κινήματα.
Η πραγματικότητα είναι πως όσο μεγαλύτερη απήχηση έχουν οι δράσεις του Ρουβίκωνα στην κοινωνία, τόσο χειρότερα θα είναι τα πράγματα για μαζικές κοινωνικές διεκδικήσεις και αγώνες. Αυτό θα συμβαίνει γιατί όπως και στην περίπτωση της ατομικής τρομοκρατίας, θα προκύπτει το συμπέρασμα πως αφού οι μαζικοί αγώνες δεν ωφελούν, αρκεί να έρθει κάποιος σούπερ ήρωας για να δράσει αντί για εμάς.
Σε ανακοινώσεις του ο Ρουβίκωνας καταφέρεται ενάντια στην ύπαρξη «Ζορό» που θα δρουν εκ μέρους του κινήματος και δηλώνει κατά της ανάθεσης, αλλά στην πράξη λειτουργεί σαν ένας σύγχρονος «Ζορό». Τι νόημα έχει να οργανωθείς στο σωματείο σου, στη σχολή σου, στη γειτονιά σου, σε ένα πολιτικό φορέα της Αριστεράς, αν θεωρείς πως τελικά η δράση μιας οποιαδήποτε αναρχικής ομάδας καταφέρνει να πλήξει με κάποιο τρόπο το σύστημα;
Η αλήθεια είναι πως αντί αυτές οι δράσεις να κινητοποιούν τα εργατικά στρώματα, όπως θέλουν να πιστεύουν αυτές οι ομάδες, όσο πιο «επιτυχημένες» είναι τόσο περισσότερο τα «παραλύουν» μετατρέποντάς τα σε απλούς θεατές των γεγονότων.
Αυτό ισχύει σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό για τις ανοιχτά τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως ήταν η 17Ν, που τελικά όταν οι τρομοκρατικές τους ενέργειες είχαν απήχηση (και υπήρξαν εποχές που η 17 Νοέμβρη και αντίστοιχες οργανώσεις στο εξωτερικό απολάμβαναν πραγματικά μαζικής υποστήριξης ή τουλάχιστον συμπάθειας) στην πραγματικότητα βοηθούσαν στον αποπροσανατολισμό του κινήματος. Όλοι οι κλασσικοί του μαρξισμού (Μαρξ, Λένιν, Τρότσκι, Λούξεμπουργκ, κλπ) εξηγούν πολύ αναλυτικά γιατί ήταν ενάντια στην ατομική τρομοκρατία και πόσο αυτή έβλαπτε τους αγώνες της εργατικής τάξης. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Τρότσκι:
«όσο ”αποτελεσματικότερες” είναι οι πράξεις των τρομοκρατών, όσο η προσοχή των μαζών συγκεντρώνεται πάνω σε αυτές, τόσο περιορίζεται το ενδιαφέρον των μαζών στην αυτοοργάνωση και την αυτοδιαπαιδαγώγηση» γιατί «ελαττώνει στις μάζες την ίδια την αυτοεκτίμησή τους».
Όπως ανέφερα ήδη, οι δράσεις του Ρουβίκωνα, από την κατάληψη των κεντρικών γραφείων του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τη ρίψη φέιγ βολάν ή μπογιάς σε πρεσβείες και κυβερνητικά κτίρια, δεν προκαλούν καμία ζημιά στο σύστημα αλλά ίσα ίσα το σύστημα χρησιμοποιεί αυτές τις επιθέσεις προκειμένου να αποπροσανατολίσει την κοινωνία από σοβαρότερα ζητήματα ή για να μπορέσει με μεγαλύτερη ευκολία να χτυπήσει τα κινήματα και την Αριστερά, είτε με τη χρήση τρομονόμων είτε με την αναπαραγωγή της θεωρίας των δύο άκρων. Το μόνο που μπορεί να ταρακουνήσει την άρχουσα τάξη είναι τα μαζικά κινήματα και οι μαζικές απεργίες όπως έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν.
Αποπροσανατολισμός μαχητικών νέων ανθρώπων
Δεν χωράει αμφιβολία ότι οι δράσεις του Ρουβίκωνα είναι ελκυστικές σε μαχητικά στρώματα νεολαίας που δεν αντέχουν την «παθητικότητα» που επικρατεί και αναζητούν τρόπους αντίστασης. Και οι δράσεις που προσφέρει ο Ρουβίκωνας αποτελούν μια άμεση και ελκυστική διέξοδο. Πέρα όμως από το να εκτονώνουν το θυμό που νοιώθουν πολλοί νέοι άνθρωποι, δεν προσφέρουν κάτι περισσότερο. Το τελικό αποτέλεσμα είναι αδιέξοδο και σε πολλούς από τους πρωταγωνιστές αυτών των δράσεων προκύπτει μια αναπόφευκτη απογοήτευση. Το ίδιο και με τα σπασίματα και τα μπάχαλα αναρχικών ομάδων.
Έτσι, ένα ακόμα σημαντικό σημείο είναι πως οι μέθοδοι του Ρουβίκωνα στρέφουν μαχητικούς νέους ανθρώπους στην ατομική δράση – και με αυτό τον τρόπο τους αποσπούν από το μαζικό κίνημα.
Αυτοί οι νέοι άνθρωποι μετά από κάποιο χρονικό διάστημα αναπόφευκτα θα καταλάβουν ότι οι δράσεις τους είναι αναποτελεσματικές και τότε, κάποιοι που έχουν μπει μαχητικά σε τέτοιου είδους δράσεις, θα περάσουν στην αποστράτευση, απογοητευμένοι ότι «δεν γίνεται τίποτα». Έτσι το κίνημα θα στερηθεί σοβαρούς, δυνητικά, αγωνιστές.
Ακόμα χειρότερα, κάποιοι άλλοι, και μάλιστα ίσως οι πιο μαχητικοί, μπορεί να περάσουν πάνω στην απελπισία τους στην ανοικτή τρομοκρατία, τύπου ΣΠΦ (Συνομωσία Πυρήνων της Φωτιάς), κλπ.
Υπεράσπιση εργαζομένων – κόντρα στα αφεντικά
Δεν αμφισβητεί κανείς ότι τα ζητήματα με τα οποία ασχολείται ο Ρουβίκωνας είναι πολύ σημαντικά – είτε είναι η εναντίωση του στα σύμβολα της εξουσίας του κεφαλαίου, είτε είναι εργατικά ατυχήματα, απολύσεις, το ασφαλιστικό, κ.α.. Όμως, οι μεμονωμένες δράσεις δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα, ούτε καν για τους άμεσα ενδιαφερόμενους (πχ απολυμένους εργαζόμενους ή συνταξιούχους).
Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει ο Ρουβίκωνας τη δίωξη, για παράδειγμα, ενός συνδικαλιστή της βάσης του κινήματος; Ή την άδικη απόλυση ενός εργαζόμενου; Πηγαίνοντας να «τραμπουκίσει» το αφεντικό; Και τι αποτέλεσμα θα έχει αυτό; Θα επαναπροσληφθεί ή θα δικαιωθεί ο εργαζόμενος; Θα αποκατασταθεί ο διωκόμενος συνδικαλιστής στη θέση του; Το πολύ πολύ να ενισχύσει τα μέτρα ασφαλείας με μπράβους ή κάμερες.
Κι όταν τα αντεργατικά μέτρα δεν τα περνάει ένας μικρός εργοδότης αλλά μια μεγάλη, και συνεπώς απρόσωπη διοίκηση, πολύ περισσότερο όταν αυτή είναι πολυεθνική, ποιον θα «τραμπουκίσει» ο Ρουβίκωνας και τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει αυτό;
Πώς θα αντιμετωπίσει την επίθεση ενάντια στις συντάξεις που θα έρθει στις αρχές του 2019 και τη μείωση του αφορολόγητου που θα έρθει στις αρχές του 2020; Σε όλα αυτά είναι αδύνατο να υπάρξουν απαντήσεις από τον Ρουβίκωνα.
Τα όρια της συνωμοτικής δράσης
Τα όρια της συνωμοτικής δράσης του Ρουβίκωνα είναι επίσης πολύ περιορισμένα.
Αυτές οι ομάδες που δρουν συνωμοτικά δεν μπορούν να πάνε πολύ μακριά γιατί μετά από έναν αρχικό πυρήνα 20-30 ανθρώπων καταρρέει και η ασφάλεια και η μυστικότητα των αποφάσεών τους. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη παρακολουθούνται οι δράσεις τους ακόμα και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ούτε ότι στην προσπάθεια κατάληψης του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που επιχειρήθηκε στις 11 Ιουνίου, ο Ρουβίκωνας βρήκε τις δυνάμεις ασφαλείας να τον περιμένουν απ’ έξω και τελικά τα μέλη του προσήχθησαν στη ΓΑΔΑ.
Όσο «μεγαλώνει» ο Ρουβίκωνας τόσο τα θέματα ασφάλειας θα τον υποσκάπτουν. Είναι εξάλλου θέμα χρόνου προτού ασφαλίτες αναλάβουν δράση – είναι γνωστό σε όλους, ότι ήδη ομάδες των αναρχικών είναι διάτρητες από ασφαλίτες που το παίζουν «επαναστάτες».
Από την άλλη βλέπουμε ότι όταν ένα ζήτημα επίθεσης ενάντια στο κίνημα ή ακόμα και σε μεμονωμένους εργαζόμενους παίρνει μαζικό χαρακτήρα, μέσα από εκστρατεία, συμμετοχή των εργαζόμενων και της τοπικής κοινωνίας σε αυτό, κλιμάκωση του αγώνα, συμμετοχή ευρύτερων δυνάμεων της Αριστεράς κοκ έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι νικηφόρο! Έτσι μπορεί να δώσει ώθηση και ελπίδα και σε άλλες διεκδικήσεις άλλων εργαζομένων ή στρωμάτων.
Ας δούμε κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα εργατικών εκστρατειών που πήραν μαζικό χαρακτήρα και τελικά είχαν επιτυχία.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η νίκη που σημείωσε ο αγώνας του Π.Γ. ο οποίος απολύθηκε από την αλυσίδα εστιατορίων Ελιά Λεμόνι στη Θεσσαλονίκη.
Το «Ξ» Θεσσαλονίκης προχώρησε σε εκστρατεία για να αναδείξει το ζήτημα, απαιτώντας μαζί με τον απολυμένο εργαζόμενο την επαναπρόσληψή του στο κατάστημα.
Με την δημοσιοποίηση του θέματος, με παρεμβάσεις έξω από τα εστιατόρια και ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για το ζήτημα ένα μήνα μετά οριστικοποιήθηκε η επαναπρόσληψη του. Αλλά στη συνέχεια η εργοδοσία τον απέλυσε ξανά, γιατί ο συνάδελφος αρνιόταν να σταματήσει να μιλά για το θέμα σε άλλους συναδέλφους. Ξεκίνησε νέα εκστρατεία, με βασικό αίτημα την αποπληρωμή των δεδουλευμένων υπερωριών κλπ που χρωστούσε η εταιρεία που πλησίαζαν τις 2.000 €. Η εταιρεία αρχικά αρνιόταν την ύπαρξη των χρεωστούμενων, στο τέλος όμως αναγκάστηκε να τα πληρώσει! Ο αγώνας κράτησε ένα ολόκληρο χρόνο, από τον Απρίλη του 2017 μέχρι το τέλος του Μάρτη του 2018!
Άλλο ένα σημαντικό παράδειγμα είναι η απόλυση δύο «ενοικιαζόμενων» εργαζόμενων από τη Vodafone, του Χάρη Σιδέρη και της Βίκυς Κωστοπούλου. Ξεδιπλώθηκε μια μεγάλη εκστρατεία συμπαράστασης η οποία πήρε διεθνείς διαστάσεις, με τακτικές παρεμβάσεις έξω από τα καταστήματα της Vodafone, με δυο εξαιρετικά πετυχημένες 24ωρες απεργίες, με μεγάλη δημοσιότητα γύρω από το θέμα με πολλά ψηφίσματα αλληλεγγύης και συμπαράστασης από σωματεία, παρατάξεις και συνδικαλιστές της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού κλπ. Τελικά, οι δύο απολυμένοι κατάφεραν έναν πρωτοφανή εξωδικαστικό διακανονισμό, με αποζημίωση 14.000 ευρώ στη Βίκυ και 8.000 στο Χάρη, κάτι που όπως έλεγαν οι δικηγόροι τους δεν έχει προηγούμενο. Αυτός ο αγώνας κράτησε ενάμιση χρόνο!
Υπάρχουν και πολλά άλλα παραδείγματα – από το Πλαίσιο μέχρι Diamant, την H&M κλπ.
Η περίπτωση της Η&Μ είναι επίσης εξαιρετικά διδακτική: μετά από μια εντατική εκστρατεία έξω από τα καταστήματα της εταιρείας στις διάφορες πόλεις η Η&Μ απέσυρε τις αντεργατικές ατομικές συμβάσεις με τις οποίες επιχείρησε να αντικαταστήσει τη συλλογική σύμβαση των εργαζομένων! Μια πάρα πολύ σημαντική νίκη!
Τελευταίο παράδειγμα που αξίζει να αναφέρουμε είναι αυτό των καθαριστριών της ΟΣΥ. Για μήνες απλήρωτες, κατάφεραν να πάρουν τον κύριο όγκο των δεδουλευμένων τους, χιλιάδες ευρώ για την κάθε μια, τους μόνο μετά από ένα σκληρό αγώνα απεργιών και πορειών που κράτησε σχεδόν 2 χρόνια.
Επομένως το ζήτημα της μεθόδου πάλης είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν θες να πετύχεις νίκες. Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μαζική ενωτική και συλλογική δράση των εργαζομένων. Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την συνδικαλιστική και πολιτική οργάνωση των εργαζομένων σε επίπεδο βάσης, αν είναι οι αγώνες τους να έχουν σοβαρές δυνατότητες επιτυχίας!
Αποτελεσματικότητα για να έχουμε νίκες
Στην πραγματικότητα δεν μιλάμε για «νέες» και «παλιές» μεθόδους πάλης, αλλά μεθόδους που έχουν δοκιμαστεί από την ιστορία του εργατικού κινήματος και μεθόδους που βγαίνουν στην επιφάνεια όταν το κίνημα είναι παραλυμένο ή ηττημένο. Και οφείλουμε να κρίνουμε αυτές τις μεθόδους κρίνοντας τα αποτελέσματα που έχουν για την πλειοψηφία της κοινωνίας, αν καταφέρνουν δηλαδή να φέρουν νίκες ή να προχωρήσουν τη συνείδηση ή αν αντίθετα βοηθάνε στον αποπροσανατολισμό και τη συνέχιση της απογοήτευσης της κοινωνίας.
Η Αριστερά οφείλει να απαντά πολιτικά στο ζήτημα της ατομικής βίας, είτε πρόκειται για τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η ΣΠΦ ή ο ΕΛΑ και πιο παλιά η 17Ν, είτε πρόκειται για ομάδες όπως ο Ρουβίκωνας, που δεν είναι τρομοκρατικές αλλά επιλέγουν ατομικές λύσεις ή την «προπαγάνδα της δράσης» μικρών ομάδων, ξεκομμένων από το μαζικό κίνημα και τις αντικειμενικές συνθήκες.
Καμιά τέτοια μεμονωμένη ομάδα ποτέ στην ιστορία δεν κατάφερε να εκβιάσει με τεχνητό τρόπο την επανάσταση.
Μάλιστα όποτε είχαμε πραγματικά μαζικές εξεγέρσεις και επαναστάσεις οι ομάδες αυτές ήταν στο περιθώριο ανίκανες να παίξουν κάποιο σημαντικό ρόλο. Αντίθετα, οι εποχές που βγαίνουν στην επιφάνεια είναι όταν το κίνημα είναι σε υποχώρηση και αντανακλούν την ανυπομονησία που υπάρχει σε τμήματα της κοινωνίας.
Πολλοί, κυρίως νέοι/νέες, βλέπουν σε αυτές τις δράσεις έναν άμεσο τρόπο να χτυπήσουν το σύστημα, να το εκδικηθούν. Δεν έχουν όμως εντέλει κανένα αποτέλεσμα, ούτε άμεσο ούτε έμμεσο. Ο μόνος τρόπος να «χτυπηθεί» το σύστημα, ο μόνος τρόπος να αλλάξουν τα πράγματα είναι μέσα από τη μαζική δράση της βάσης της κοινωνίας. Είναι ο δύσκολος, υπομονετικός δρόμος, της οργάνωσης των πλατιών λαϊκών στρωμάτων, του συντονισμού του αγώνα και της επαναστατικής πάλης, με τελικό στόχο την εργατική δημοκρατία και τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
