Tης Ηλέκτρας Κλείτσα
Οι εκλογές της 4ης Οκτώβρη στην Πορτογαλία, ανέδειξαν νικητή τον κεντροδεξιό συνασπισμό του Πάσος Κοέλιο, που συγκέντρωσε περίπου το 40% των ψήφων. Ακολουθούν οι «Σοσιαλιστές» με 31,65%, το «Αριστερό Μπλοκ» με 9,44% και τέλος η συμμαχία του «Κομμουνιστικού Κόμματος» με τους «Πράσινους» που κινήθηκε στο 7,63%.
Παρά το γεγονός ότι το 40% δεν του εξασφαλίζει την αυτοδυναμία, ο Κοέλιο δηλώνει «έτοιμος να σχηματίσει κυβέρνηση», η οποία αναμένεται να είναι ιδιαίτερα ασταθής, αφού εκτός των άλλων βασική της δουλειά θα είναι να συνεχίσει την πολιτική λιτότητας που εφαρμόζει όλα τα τελευταία χρόνια.
Σκληρή λιτότητα και «ανάπτυξη» για τους λίγους
Η νίκη αυτή της κεντροδεξιάς, κάθε άλλο παρά θρίαμβος μπορεί να χαρακτηριστεί. Από τη μια γιατί κατάφερε μεν να νικήσει τους αντιπάλους της, αλλά με χαμηλότερα ποσοστά από τις εκλογές του 2011, όταν είχε φτάσει το 50,37%.
Από την άλλη, γιατί σε μια χώρα ήδη χτυπημένη από το μνημόνιο, την κρίση και τη λιτότητα, η οικονομική ανάκαμψη που παρουσιάζεται το τελευταίο διάστημα δεν έχει ουσιαστικό αντίκρισμα στις ζωές των εργαζομένων, των ανέργων και των φτωχών.
Παρά την έξοδο από το μνημόνιο την άνοιξη του 2014, η ανεργία βρίσκεται κοντά στο 14%, ενώ το δημόσιο χρέος, που το 2010 αντιστοιχούσε στο 96,2% του ΑΕΠ, έχει φτάσει σήμερα στο 130%.[1]
Παράλληλα, αν και οι εξαγωγές της χώρας δείχνουν αισθητά βελτιωμένες το τελευταίο διάστημα, η εσωτερική αγορά παραμένει σε λιμνάζοντα νερά, αφού τα εισοδήματα της κοινωνίας παραμένουν πολύ χαμηλά και κατά συνέπεια η αγοραστική της δύναμη βρίσκεται κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα.
Έτσι, μια κυβέρνηση που κινείται στη λογική της συνέχισης της λιτότητας και καλείται να διαχειριστεί την οργή που σιγοβράζει στη βάση της κοινωνίας, δεν μπορεί να ονειρεύεται ότι θα κάνει «περίπατο» στην προσπάθεια της να επιβάλει νέες περικοπές. Για την ακρίβεια, πρόκειται για μια κυβέρνηση ευάλωτη και ασταθή.
Οι μεγάλοι αγώνες του πρόσφατου παρελθόντος
Τα τελευταία χρόνια, η πορτογαλική κοινωνία (όπως και οι κοινωνίες όλων των χωρών που βρέθηκαν αντιμέτωπες με τα μνημόνια και τη λιτότητα) έχει αναπτύξει σημαντικούς εργατικούς αγώνες.
Τα τρία χρόνια που ακολούθησαν την ένταξη της χώρας στο μνημόνιο (2011-2013) σημαδεύτηκαν από πέντε μεγάλες γενικές απεργίες, μαζικές διαδηλώσεις που σε κάποιες περιπτώσεις ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο συμμετέχοντες, αλλά και αγώνες σε επιμέρους εργατικούς κλάδους.[3]
Όλα τα παραπάνω δείχνουν τις δυνατότητες ανάπτυξης σημαντικών αγώνων το επόμενο διάστημα, υπό το βάρος των νέων μέτρων λιτότητας που θα προσπαθήσει να περάσει η κυβέρνηση του Κοέλιο.
Κέρδη, αλλά όχι «εκτίναξη» για την Αριστερά
Από την άλλη μεριά, η πορτογαλική Αριστερά κατάφερε να αυξήσει τις δυνάμεις της, αγγίζοντας αθροιστικά σχεδόν το 18%.
Ιδιαίτερα το «Αριστερό Μπλοκ» που πλησίασε το 10%, κατάφερε σχεδόν να διπλασιάσει τις δυνάμεις του σε σχέση με το 2011 και να υπερδιπλασιάσει τον αριθμό των εδρών του. Από 8 έδρες και 5,17% κατάφερε να εκλέξει 19 βουλευτές στις εκλογές της 4ης Οκτώβρη.
Ωστόσο, αν και τα εκλογικά αποτελέσματα της Αριστεράς μπορούν να θεωρηθούν ως μια σημαντική επιτυχία, τόσο το «Αριστερό Μπλοκ», όσο και η συνεργασία του «Κομουνιστικού Κόμματος» με τους «Πράσινους» δε δείχνουν να αποτελούν σημαντική απειλή για το σύστημα, ούτε βέβαια και πραγματική εναλλακτική ή μέσο πάλης για την κοινωνία.
Μέσα σε συνθήκες ακραίας λιτότητας και δυσαρέσκειας με τα κόμματα του κατεστημένου, θα περίμενε κανείς να δει την Αριστερά να απογειώνεται, κάτι που βρίσκεται πολύ μακριά από τη σημαντική μεν, αλλά ανεπαρκή για τα δεδομένα επιτυχία της.
Ιδιαίτερα τα αποτελέσματα του «Αριστερού Μπλοκ», ενός χώρου πολιτικά συγγενή με τους «Ποδέμος» στην Ισπανία, αλλά και με το ΣΥΡΙΖΑ, ως ένα βαθμό αντικατοπτρίζουν την απογοήτευση από τη μνημονιακή μετάλλαξη του τελευταίου και την καχυποψία απέναντι στην Αριστερά που αναπτύσσουν σημαντικά τμήματα της κοινωνίας πανευρωπαϊκά.
Όλα δείχνουν ότι η πάλη για μια «νέα αριστερά» σε ολόκληρη την Ευρώπη, όσο απαραίτητη και επείγουσα άλλο τόσο δύσκολη και επίπονη είναι.
