Ένα ακόμα εφιαλτικό καλοκαίρι ζούμε και φέτος όσον αφορά τις πυρκαγιές. Από τις 10/08 τεράστια πυρκαγιά που ξεκίνησε στο δήμο Βαρνάβα κατέκαψε την ΒΑ Αττική, χωρίς βέβαια να είναι η πρώτη μεγάλη πυρκαγιά του 2024. Πολλές πυρκαγιές έχουν προηγηθεί σε ολόκληρη τη χώρα με το πρώτο τετράμηνο του έτους να παρουσιάζει 22% αύξηση στον αριθμό πυρκαγιών- σε συνδυασμό με άλλα αποκαρδιωτικά στοιχεία [1]. Η φωτιά στον Όρβηλο που έκαιγε από τις 18 Ιουλίου και για 29 ημέρες έκαψε 12.000 στρέμματα. Τα περίπου 8.900 στρέμματα κάηκαν στην περιοχή της Ελλάδας ενώ τα 3.100 στρέμματα στην περιοχή της Βουλγαρίας. Στην Αττική δε, όπου το μόνο πράσινο που τείνει να απομείνει είναι οι νεραντζιές στις τσιμεντένιες λεωφόρους, ένα χρόνο μετά τις φωτιές που κατέστρεψαν 320.000 στρέμματα στην Πάρνηθα [3], ο εφιάλτης επαναλήφθηκε με την πυρκαγιά που ξεκίνησε στο δήμο Βαρνάβα και έφτασε στις 12/08 στα Βριλήσσια έχοντας κάψει 100.000 στρέμματα. [4]
Η σημερινή κατάσταση δεν είναι αποτέλεσμα ανικανότητας. Η υποστελέχωση της πυροσβεστικής υπηρεσίας, οι φυτοζωούσες δασικές υπηρεσίες, η έλλειψη έργων συντήρησης, ο ανεπαρκής καθαρισμός της καύσιμης ύλης, οι λιγοστές δεξαμενές και κρουνοί, οι ελάχιστοι ή ανύπαρκτοι δασικοί δρόμοι είναι καταρχήν πολιτικές αποφάσεις. Το ότι η κυβέρνηση στέλνει τα ΜΑΤ να καταστείλουν διαμαρτυρίες των πυροσβεστών [5, 6] ή το ότι κάθε καλοκαίρι ζούμε το ίδιο έργο να επαναλαμβάνεται με τις ίδιες αιτίες κάθε φορά είναι μερικές από τις ξεκάθαρες ενδείξεις ότι πρόκειται για πολιτικές αποφάσεις. Αποφάσεις που συμμορφώνονται στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμόζονται εδώ και χρόνια και που καταπίνουν οποιοδήποτε δημόσιο και κοινωνικό αγαθό.
Το φιάσκο του νόμου για τους εθελοντές
Τι συμβαίνει όμως με τους εθελοντές που επιθυμούν να συνδράμουν στο έργο της προστασίας των δασών; Τα προηγούμενα χρόνια οι εθελοντές και εθελόντριες ως μέλη εθελοντικών ομάδων δασοπροστασίας ενεργούσαν μέσω αυτών και συνέβαλαν σημαντικά στο έργο της φύλαξης των δασών αλλά και της κατάσβεσης πυρκαγιών. Ο νόμος του 2000 της ΝΔ περί εθελοντισμού (ν. 4662/2020) ήρθε υποσχόμενος να αξιοποιήσει περισσότερο τις ομάδες αυτές εντάσσοντάς τες στην Πολιτική Προστασία.
Διαβάζουμε:
Οι Εθελοντικές Οργανώσεις Πολιτικής Προστασίας συνδράμουν τον Εθνικό Μηχανισμό, δρουν και υποστηρίζουν το έργο των αρμόδιων Αρχών και των κρατικών υπηρεσιών για την εκπλήρωση της αποστολής τους, σύμφωνα με τις αρχές της κοινωνικής αλληλεγγύης. [6]
Έτσι, δεκάδες ομάδες σε όλη την Ελλάδα έχουν εγγραφεί ως σήμερα στο αντίστοιχο μητρώο της Πολιτικής Προστασίας [7]. Πολύ ωραία, θα έλεγε κανείς. Όμως στην πραγματικότητα όχι μόνο δεν έχει ως τώρα ο κρατικός μηχανισμός αξιοποιήσει τις ομάδες αυτές στο σύνολο των δυνατοτήτων τους αλλά απειλείται ακόμα και η νόμιμη λειτουργία τους.
Μεταξύ των προϋποθέσεων για την απόκτηση της ιδιότητας του/της εθελοντή/ριας Πολιτικής Προστασίας είναι και το εξής:
Να έχουν λάβει την απαιτούμενη πιστοποιημένη εκπαίδευση και πιστοποίηση από τη Σχολή Εθελοντών και Εθελοντικών Οργανώσεων της Ακαδημίας Πολιτικής Προστασίας και της Πυροσβεστικής Ακαδημίας. [6]
Και πού το κακό, θα αναρωτηθεί κανείς. Κανένα κακό στην εκπαίδευση, απεναντίας προφανώς. Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι διαδικασίες εκ μέρους του υπουργείου τρέχουν με τραγικά αργούς ρυθμούς και με τεράστια έλλειψη σεβασμού απέναντι στους εθελοντές. Σε ανακοίνωσή της η Εθελοντική Δασοπροστασία Καισαριανής, μια ομάδα που λειτουργεί από το 1985 και έχει συμβάλλει τα μέγιστα στη διαφύλαξη τόσο του Υμηττού, όσο και άλλων πράσινων περιοχών του δήμου (όπως το Σκοπευτήριο, τα νεκροταφεία Ζωγράφου και Καισαριανής, η Πανεπιστημιούπολη και Πολυτεχνειούπολη), αλλά και της Αττικής, καταγγέλλει το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας πως ειδοποιεί τελευταία στιγμή (2 ημέρες πριν) για τις εκπαιδεύσεις που πραγματοποιούνται, όπως και ότι διάφορες συσκέψεις και ασκήσεις ενόψει της αντιπυρικής περιόδου γίνονται σε εργάσιμες ημέρες και ώρες. Για πόσους άραγε είναι εφικτό να αναδιαμορφώσουν τελευταία στιγμή το πρόγραμμα και τις δουλειές τους έτσι ώστε να μπορέσουν να λάβουν μέρος στα παραπάνω και να εκπληρώσουν τις προϋποθέσεις που ζητάει το υπουργείο;
Οι καθυστερήσεις αυτές έχουν δημιουργήσει ακόμα ένα πρόβλημα. Οι παλαιότεροι/ες εθελοντές και εθελόντριες έχουν μια συγκεκριμένη προθεσμία για να λάβουν την εκπαίδευση και να καταθέσουν τα χαρτιά τους, το οποίο σημαίνει πως αν αυτή παρέλθει τα άτομα αυτά δεν μπορούν για παράδειγμα νόμιμα να συμμετάσχουν σε μια κατάσβεση πυρκαγιάς. Να πούμε ότι πρόκειται για ανθρώπους με μεγάλη εμπειρία και γνώση για τα δάση και τις πυρκαγιές που μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά σε συμβάντα αλλά και να εκπαιδεύσουν νέα μέλη. Η παράνοια στα μεγαλεία της.
Εθελοντισμός και κρατικές ευθύνες
Να υπογραμμίσουμε ωστόσο ότι ο εθελοντισμός δεν έρχεται για να απαλλάξει την εκάστοτε κυβέρνηση από τις υποχρεώσεις της. Η πυρόσβεση και η προστασία των δασών είναι κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες και ως εκ τούτου κάθε κυβέρνηση οφείλει να διαθέτει τα απαραίτητα κονδύλια στις αντίστοιχες δημόσιες υπηρεσίες και τα δημόσια έργα. Οι εθελοντικές ομάδες έρχονται να συνδράμουν μόνο επικουρικά στο έργο αυτό. Ωστόσο η κυβέρνηση, με την ολιγωρία και την αδιαφορία της, εν τέλει εμπαίζει όλους αυτούς που αφιερώνουν χρόνο από τη ζωή τους σε εθελοντικές ομάδες χωρίς να ζητούν κανένα απολύτως υλικό αντάλλαγμα, αλλά από αγάπη για το περιβάλλον και αλληλεγγύη προς το συνάνθρωπο.
Και για να μην παρεξηγηθεί, οι καθυστερήσεις από το υπουργείο δεν οφείλονται στην τεμπελιά των δημοσίων υπαλλήλων όπως προσπαθεί εδώ και πολλά χρόνια να μας πείσει το νεοφιλελεύθερο αφήγημα. Η Πολιτική Προστασία μετρά τις περισσότερες υπερωρίες, με τους υπαλλήλους της να εργάζονται συχνά και τα σαββατοκύριακα για να ανταπεξέλθουν στο φόρτο εργασίας. Οι υπηρεσίες του εν λόγω υπουργείου είναι τραγικά υποστελεχωμένες με τους εργαζομένους του να προσπαθούν ακόμα να διεκπεραιώσουν τις αποζημιώσεις από παλαιότερες καταστροφές αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα το θέμα των εθελοντικών ομάδων.
Ανακοίνωση της Εθελοντικής Δασοπροστασίας Καισαριανής
Αναδημοσιεύουμε τα την ανακοίνωση της Εθελοντικής Δασοπροστασίας Καισαριανής με τα αιτήματά της. [8]
Με λύπη διαπιστώνουμε, ότι η πεπατημένη διαδικασία είναι Πέμπτη να ενημερωνόμαστε για Σάββατο (2 ημέρες προειδοποίηση) , για εκπαιδεύσεις και εξετάσεις που είναι προαπαιτούμενες για τη νομότυπη άσκηση των καθηκόντων μας.
Αντίστοιχα, το προηγούμενο διάστημα, ειδοποιηθήκαμε τελευταία στιγμή για τις θεωρητικές και πρακτικές εκπαιδεύσεις της Ακαδημίας Πολιτικής Προστασίας.
Επίσης, τους τελευταίους μήνες, έχουμε κληθεί να συμμετάσχουμε σε ουκ ολίγες συσκέψεις και ασκήσεις ενόψει της αντιπυρικής περιόδου, σε εργάσιμες ημέρες και ώρες.
Ζητάτε από εθελοντές τελευταία στιγμή, την Πέμπτη, να έρθουν το Σάββατο για εκπαίδευση, χωρίς να αναλογιστείτε ότι κανένας δεν έχει κενό το πρόγραμμά του, μήπως και θυμηθεί το κράτος να κάνει την εκπαίδευση που τόσο καιρό δεν έκανε.
Ζητάτε από εθελοντές να συμμετάσχουν στις συσκέψεις και τις ασκήσεις σας, καθημερινές, πρωινή ώρα, χωρίς να υπολογίζετε ότι δουλεύουν και χωρίς να εκδίδετε έγκαιρα τις σχετικές βεβαιώσεις για να απουσιάσουν απ’ την εργασία τους, ρισκάροντας πέρα από την απώλεια του μεροκάματου, ακόμα και την απόλυση από τον εργοδότη τους.
Ζητάτε από εθελοντές να απαντήσουν σε δεκάδες έγγραφα, με εξαντλητικές προθεσμίες, λίγων ωρών ή ημερών, την ώρα που οι δικές σας, οργανωμένες υπηρεσίες κάνουν εβδομάδες για να διαβιβάσουν απλώς το κάθε αίτημα.
Για να το ξεκαθαρίσουμε:
Δίνουμε πολύτιμο προσωπικό χρόνο και κόπο, εις βάρος και της επαγγελματικής και της προσωπικής μας ζωής, χωρίς να απαιτούμε καμία υλική αμοιβή, προκειμένου να προστατέψουμε το περιβάλλον και το συνάνθρωπο μας, υποστηρίζοντας το έργο σας.
Είμαστε εθελοντές και ζητάμε εδώ και δεκαετίες σοβαρή εκπαίδευση και εξοπλισμό, προκειμένου να μπορούμε να προσφέρουμε ουσιαστικά, πάντα σε συνεργασία με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς.
Ζητάμε τον στοιχειώδη σεβασμό στο χρόνο και τις θυσίες μας!
Για να μη μπερδευόμαστε, δε χρωστάμε τίποτα, ούτε είμαστε επαγγελματίες, να τρέχουμε για να ικανοποιήσουμε τα ασφυκτικά σας χρονοδιαγράμματα, στις ώρες που σας εξυπηρετούν, με ειδοποίηση ελαχίστων ημερών.
Οι εκπαιδεύσεις και ασκήσεις κάθε είδους είναι προβλέψιμες, όχι επείγουσες, επομένως οφείλετε να τις προγραμματίζετε σε ετήσια βάση και να μας ειδοποιείτε εγκαίρως, όχι να τρέχετε να προλάβετε την αντιπυρική, ώστε να φαίνονται όλα δήθεν έτοιμα κι εμείς να χορεύουμε στο σκοπό σας.
Σας καλούμε να λύσετε επιτέλους τα σοβαρά αυτά και άλλα προβλήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή του νόμου και να βρείτε, σε συνεργασία με μας και σύμφωνα με τις ανάγκες μας, μια σύγχρονη, σοβαρή διαδικασία, πραγματικής και ουσιαστικής εκπαίδευσης των εθελοντών, ώστε να μπορέσει ο εθελοντισμός ν’ ανθίσει.
Μέχρι τότε, εμείς θα ανταποκρινόμαστε στα κάθε είδους αιτήματά σας στο μέτρο των δυνατοτήτων μας και εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις.
Μέτρα άμεσης εφαρμογής για βελτίωση της κατάστασης:
- Διαρκώς ανοιχτό Μητρώο Εθελοντών, με ψηφιακές διαδικασίες υποβολής στοιχείων στη ΓΓΠΠ μέσω gov.gr και ενημέρωση της Ομάδας ότι το μέλος έγινε δεκτό, χωρίς χειρισμό ευαίσθητων Προσωπικών Δεδομένων από τις Εθελοντικές Ομάδες.
- Προτεραιότητα σε δημόσιες δομές υγείας για την έκδοση των απαραίτητων πιστοποιητικών καλής υγείας.
- Εκπαίδευση σε θέματα τακτικής και κανόνων ασφάλειας από την Ακαδημία Πολιτικής Προστασίας για τους εθελοντές-οδηγούς, που έχουν έγκυρα, κρατικά διπλώματα οδήγησης, χωρίς να δώσουν απ’ την αρχή σήματα και πορεία και έκδοση κατ’ εξαίρεση άδειας χωρίς χρονικό περιορισμό, όπως προβλέπει ο Νόμος.
- Διαρκώς ανοιχτή πλατφόρμα για τη Θεωρητική Εκπαίδευση, ώστε να μη χάνονται οι νέοι εθελοντές περιμένοντας… του χρόνου για εκπαίδευση.
- Ετήσιο προγραμματισμό πιστοποιημένων εκπαιδεύσεων από την ακαδημία ΠΠ, γνωστό από την αρχή του χρόνου στους εθελοντές, ώστε να μπορούν να προγραμματίσουν έγκαιρα τη συμμετοχή τους.
- Απλούστευση των διαδικασιών, μείωση της γραφειοκρατίας, ετήσια επικαιροποίηση στοιχείων σε καθιερωμένη ημερομηνία (π.χ. 1η Απριλίου) από έναν φορέα κι όχι από κάθε διοικητική δομή ξεχωριστά (Περιφέρεια, Πυροσβεστική, ΓΓΠΠ).
- Διεξαγωγή συσκέψεων, ασκήσεων και λοιπών προπαρασκευαστικών δράσεων κατά το δυνατόν σε μη εργάσιμες μέρες και ώρες, για να μπορούμε να ανταποκριθούμε χωρίς απώλεια ημερομισθίων
