Της Μαρίας Καπαράκη
Στις αρχές Αυγούστου το ζήτημα αυτονόμησης της περιοχής της Νότιας Οσσετίας από τη Γεωργία, και η πολεμική σύρραξη που ακολούθησε μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας, έστρεψαν παγκοσμίως τα βλέμματα από τη χλιδή των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, στην περιοχή του Καυκάσου.
Το ιστορικό
Το εθνικό ζήτημα υπάρχει στην περιοχή εδώ και δεκαετίες. Σχεδόν το 30% του πληθυσμού της Γεωργίας είναι άλλων εθνοτήτων. Συγκεκριμένα, οι περιοχές της Νότιας Οσσετίας, της Αμπχαζίας και της Αζαρίας (ανέκαθεν φιλορωσικές)- αν και είναι διοικητικά ενταγμένες στη Γεωργία- ζητούν εδώ και χρόνια την απόσχισή τους και την προσάρτησή τους με τη Ρωσία.
Μετά την πτώση της ΕΣΣΔ η Νότια Οσσετία, όπως και η Αμπχαζία, κήρυξαν την de facto ανεξαρτησία τους από τη Γεωργία- κάτι που απορρίφθηκε τότε από το γεωργιανό κοινοβούλιο. Την επόμενη περίοδο ακολούθησαν σκληρές συγκρούσεις μεταξύ Οσσετών και Γεωργιανών εθνικιστών, οι οποίες άφησαν πίσω τους 3.000 νεκρούς και 250.000 πρόσφυγες (στοιχεία: Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 10/08/2008).
Μετά τη λεγόμενη «επανάσταση των ρόδων» το 2003 και την πτώση του τότε προέδρου της Γεωργίας Έντουαρντ Σεβαρτνάντζε, την εξουσία ανέλαβε ο Μιχαήλ Σαακασβίλι, ο οποίος δεν παρέλειψε εξαρχής να εκδηλώσει τη συμπάθειά του προς τις ΗΠΑ και τις επιλογές του προέδρου Μπους (η Γεωργία είναι η 3η χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις στο Ιράκ, μετά τις ΗΠΑ και τη Βρετανία).
Τι οδήγησε στον πόλεμο
Μετά από βδομάδες αυξανόμενης έντασης μεταξύ Νότιας Οσσετίας και Γεωργίας, ο Σαακασβίλι αποφάσισε να στείλει γεωργιανά στρατεύματα να ελέγξουν την περιοχή.
Μετά από σφορδούς βομβαρδισμούς στο Τσχινβάλι, η Ρωσία οδήγησε στρατεύματα προς τα εκεί, ανταλλάσοντας βομβαρδισμούς με τη Γεωργία για μέρες.
Η σφοδρότητα των ρώσικων βομβαρδισμών ανάγκασε την Γεωργία να αποσύρει τα στρατεύματά της από το Ιράκ, για να ενισχύσει τις δυνάμεις της στην περιοχή. Μετά από συνολικά 5 μέρες συγκρούσεων ο απολογισμός είναι πάνω από 2.000 νεκροί (κυρίως Οσσετοί) και χιλιάδες νέοι πρόσφυγες.
Η στάση των ΗΠΑ και της Ε.Ε.
Οι ΗΠΑ διατήρησαν, όπως ήταν αναμενόμενο, εχθρική στάση προς τη Ρωσία (προειδοποιώντας ότι κινδυνεύουν οι σχέσεις της με τη Δύση), στηρίζοντας το σύμμαχό τους Σαακασβίλι. Η Ε.Ε., και ιδιαίτερα η Γαλλία και η Γερμανία, προσπάθησαν περισσότερο να παίξουν το ρόλο του διαπραγματευτή μεταξύ των δύο δυνάμεων.
Τελικά, με την παρέμβαση του Σαρκοζί, οι δύο χώρες κατέληξαν σε μια κοινή συμφωνία 6 σημείων, για κατάπαυση του πυρός. Η συμφωνία- μεταξύ άλλων- περιλαμβάνει να τερματίσουν οριστικά οι εχθροπραξίες, οι γεωργιανές δυνάμεις να επιστρέψουν «στις συνήθεις θέσεις τους» και οι ρωσικές δυνάμεις να επιστρέψουν «στις γραμμές, όπου βρίσκονταν πριν ξεσπάσουν οι εχθροπραξίες».
Η Ρωσία αποσύρει τα στρατεύματά της από την περιοχή με σχετικά αργούς ρυθμούς. Πρόκειται ουσιαστικά για μια επίδειξη ισχύος, μιας και ενισχύθηκε η αυτοπεποίθηση της για τις δυνάμεις της και το ρόλο της στην περιοχή: από τη μία εκτέλεσε μια τέτοια πολεμική επιχείρηση ταχύτατα και με επιτυχία, και από την άλλη το σχέδιο Σαρκοζί της επιτρέπει επί της ουσίας να διατηρήσει τους ρώσους κυανόκρανους που είχε στην περιοχή πριν τη σύρραξη.
Η υποκρισία των αστικών τάξεων
Ο πόλεμος αυτός αποδεικνύει για άλλη μια φορά τη μεγαλειώδη υποκρισία που κρύβεται πίσω από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι αστικές τάξεις όταν θέλουν να προστατέψουν τα συμφέροντά τους:
·
Η Ρωσία «αγωνιά» για το δικαίωμα ανεξαρτησίας της Ν. Οσσετίας και της Αμπχαζίας, τη στιγμή που στο παρελθόν έχει εξαπολύσει ωμές επιθέσεις ενάντια στην Τσετσενία (που παλεύει επίσης για την ανεξαρτησία της).
Οι ΗΠΑ αντιτίθενται στο δικαίωμα για την αυτοδιάθεση των περιοχών που πρόσκεινται στη Γεωργία, ενώ- πριν από λίγους μήνες- στήριξαν και με το παραπάνω την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσόβου.
Οι ΗΠΑ κατηγορούν τη Ρωσία για την επίθεση στη Γεωργία και για τη χρήση υπερβολικής και δυσανάλογης βίας, ενώ οι ίδιοι έχουν εξαπολύσει στο Ιράκ έναν από τους πιο αιματηρούς πολέμους, που έχει ισοπεδώσει όλη τη χώρα.
Τα συγκεκριμένα συμφέροντα
Ο Καύκασος είναι σημείο αυξημένης στρατηγικής σημασίας, αφού από εκεί περνάνε τα πετρέλαια από την Κεντρική Ασία προς την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.
Συγκεκριμένα, η Γεωργία είναι έδρα πολλών πετρελαϊκών εταιριών της Δύσης (κυρίως αμερικάνικων), οι οποίες εκμεταλλεύονται τη ροή των πετρελαίων από το Αζερμπαϊτζάν, παρακάμπτοντας τη Ρωσία, μέσω του γνωστού αγωγού Μπακού- Τιφλίδας – Τζεϊχάν.
Η Ε.Ε. θέλει να αποφύγει μια κρίση των σχέσεων της με τη Μόσχα, μιας και αυτή καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης με αγωγούς αερίου και πετρελαίου. Την ίδια στιγμή, όμως δεν είναι σε θέση να αντιτεθεί στα συμφέροντα των ΗΠΑ, οπότε αναγκάζεται να πάρει μια πιο μετριοπαθή στάση για να αποφύγει τη σύγκρουση με τη μία ή την άλλη πλευρά.
Η Ρωσία, από την άλλη, φοβάται το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής ένταξης της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ (προς το παρόν το αίτημα έχει απορριφθεί), μιας και αυτό θα φέρει «δίπλα στην πόρτα της» μια δύναμη που θα απειλήσει τα συμφέροντά της. Έτσι, φρόντισε να δείξει το εύρος των δυνάμεών της και τον ηγεμονικό ρόλο της στην περιοχή, ένα μήνυμα που ήθελε να περάσει όχι μόνο στη Γεωργία, αλλά- κυρίως- στους δυτικούς υποστηρικτές της.
Ποια πρέπει να είναι η θέση της αριστεράς
Στην Ελλαδα το ΚΚΕ, το ΝΑΡ και οι οργανώσεις του σταλινομαοΐκού χώρου πιστές στη λογική του “όποιος είναι εναντίον των ΗΠΑ είναι μαζί μας” ουσιαστικά είτε υποστηρίζουν είτε δεν λένε κουβέντα για τις ευθύνες της Ρωσίας στη σύγκρουση και για τις δικές της ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες. Και βέβαια δεν λένε κουβέντα για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση των λαών της Αμπχαζίας και της Ν. Οσετίας.
Από την άλλη ο ΣΥΝ για μια ακόμη φορά καλεί ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς (ΟΗΕ, ΟΑΣΕ κλπ) να λύσουν ένα πρόβλημα που οι ενδοιμπεριαλιστικές διενέξεις δημιουργούν.
Μπροστά σε αυτη τη σύγκρουση συμφερόντων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, η αριστερά οφείλει να πάρει μια ανεξάρτητη ταξική θέση, που θα υπερασπίζεται τα συμφέροντα των εργαζομένων, σε όποια πλευρά των συνόρων κι αν βρίσκονται αυτοί.
Ως μαρξιστές οφείλουμε να υπερασπιστούμε το δικαίωμα ενός λαού στην αυτοδιάθεση. Το δικαίωμα να μένει κάποιος σε όποια πλευρά των συνόρων θέλει και να θεωρεί ότι ανήκει σε όποια εθνικότητα επιθυμεί. Μόνο έτσι οι λαοί μπορούν να αντιληφθούν πιο γρήγορα ότι, τελικά, αυτό που καταδυναστεύει τις ζωές τους, δεν είναι το ζήτημα της εθνικότητας. Είναι το γεγονός ότι οι ντόπιες αστικές τάξεις και οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ενδιαφέρονται μόνο για την προάσπιση των δικών τους συμφερόντων, και είναι διατεθειμένες να το πετύχουν ανεξαρτήτως του κόστους που θα χει αυτό για τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.
Παρόλα αυτά οποιαδήποτε ανεξαρτησία δεν θα είναι πραγματική στα πλαίσια αυτού του συστήματος. Στρατεύματα στην περιοχή θα συνεχίσουν να υπάρχουν, οι ιμπεριαλιστές θα συνεχίσουν να επεμβαίνουν για να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους και οποιαδήποτε εκεχειρία θα είναι εξαιρετικά εύθραυστη.
Κοινή πάλη των λαών: Ο μόνος δρόμος για το κίνημα
Αυτή τη στιγμή, Οσσετοί, Ρώσοι και Γεωργιανοί εργαζόμενοι ζουν κάτω από πολύ άσχημες οικονομικές συνθήκες, σε καθεστώτα πλήρως διεφθαρμένα και καταπιεστικά, που παίζουν καθημερινά «το χαρτί του εθνικισμού» στις χώρες τους για να περιορίσουν τη δυσαρέσκεια του κόσμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κυβέρνηση της Ν. Οσσετίας (με αρχηγό τον Έντουαρντ Κοκόιτι) είναι μια εξαιρετικά διεφθαρμένη κυβέρνηση που στηρίζεται από την KGB και τον ρώσικο ιμπεριαλισμό, λειτουργεί σα μαφία και αυτοχρηματοδοτείται από το λαθρεμπόριο και τη μαύρη αγορά.
Μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα, εργαζόμενοι και νέοι από κάθε πλευρά των συνόρων πρέπει να δουν καθαρά τι τελικά τους ενώνει και τι τους χωρίζει. Οι ντόπιες αστικές τάξεις και οι μεγάλες δυνάμεις παγκοσμίως δεν είναι σε καμία περίπτωση διατεθειμένες να κάνουν οτιδήποτε για να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο των λαών και για να υπάρξει πραγματική ειρήνη στην περιοχή. Αυτό είναι ένα καθήκον που καλούνται να φέρουν εις πέρας οι ίδιοι οι εργαζόμενοι με την κοινή τους δράση:
Για την οριστική αποχώρηση όλων των στρατευμάτων από την περιοχή. Η εμπειρία από αντίστοιχα εθνικά ζητήματα (βλέπε Βαλκάνια) έχει αποδείξει ότι η παρουσία στρατού μόνο αστάθεια και έξαρση του εθνικισμού μπορεί να φέρει σε μια περιοχή.
Για την άμεση οικοδόμηση νέων κατοικιών και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για την αποκατάσταση των θυμάτων του πολέμου.
Για εθνικοποίηση του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των άλλων πλούσιων φυσικών πόρων της περιοχής που αυτή τη στιγμή εκμεταλλεύεται το ιδιωτικό κεφάλαιο.
Για το χτίσιμο ανεξάρτητων οργανώσεων των εργαζομένων που θα αποτελέσουν εργαλείο για την προάσπιση των συμφερόντων τους.
Για την κοινή πάλη ενάντια στις αστικές τους τάξεις και τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που επεμβαίνουν στην περιοχή, που δε διστάζουν να εξαπολύουν πολέμους για τα συμφέροντα τους.
Για την εγκαθίδρυση δημοκρατικά ελεγμένων εργατικών κυβερνήσεων που θα μπορέσουν να βελτιώσουν το επίπεδο της ζωής των εργαζομένων και να φέρουν την ειρήνη στην περιοχή.
Για τη δημιουργία μιας σοσιαλιστικής ομοσπονδίας στην περιοχή του Καυκάσου και τον οριστικό τερματισμό των συγκρούσεων και της εξαθλίωσης.
