Γιάννος Νικολάου, Θοδωρής Μαράκης
Τους τελευταίους μήνες, από την ιστορική απεργία της 28ης Φλεβάρη 2025 και μετά, το ΚΚΕ έχει δημοσιεύσει άρθρα σε σχέση με το ζήτημα του ΟΣΕ με διάφορες αφορμές. Στον πυρήνα αυτών βρίσκεται μια προσπάθεια να αποσαφηνίσει τη (γενική) θέση του για τις συγκοινωνίες. Ωστόσο πετυχαίνει ακριβώς το ανάποδο –λέγοντας ταυτόχρονα δύο αντίθετα πράγματα.
***
Έτσι για παράδειγμα διαβάζουμε στο πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 29/4/2025:
«Ο “νέος ΟΣΕ” είναι φτιαγμένος από τα ίδια υλικά των κατευθύνσεων της ΕΕ, δηλαδή την εμπορευματοποίηση και την επιχειρηματική λειτουργία, που αντιμετωπίζει την ασφάλεια ως “κόστος”.
»Και μόνο ο παραλληλισμός με τη ΔΕΗ των πανάκριβων τιμολογίων και των χιλιάδων διακοπών ρεύματος είναι αποκαλυπτικός για το τι ετοιμάζουν στον σιδηρόδρομο…
»Να φτάσει ο αγώνας του λαού μέχρι τέλους, για την απόδοση όλων των ποινικών και πολιτικών ευθυνών, για σύγχρονες, ασφαλείς, αποκλειστικά κρατικές Μεταφορές, με κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες.» (υπογράμμιση δική μας)
Αυτά γράφονται στις 29/4 σε απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ. Πράγμα που σημαίνει ότι, από τη στιγμή που ο σιδηρόδρομος είναι ιδιωτικοποιημένος και το ΚΚΕ πιστεύει ότι πρέπει να είναι κρατικός, έχει αίτημα την επανακρατικοποίηση/εθνικοποίηση της «Hellenic Train». Ή μήπως όχι;
Δύο μέρες νωρίτερα, στον «Ριζοσπάστη» του Σαββατοκύριακου 26-27/4/2025, σε ολοσέλιδο άρθρο με τίτλο: «Θα μας σώσει απ’ τις ιδιωτικοποιήσεις το κράτος του κεφαλαίου;», διαβάζουμε:
«Διόλου τυχαία, ανέβηκαν ξανά στην επιφάνεια μια σειρά ιδεολογήματα παλαιάς σοσιαλδημοκρατικής και οπορτουνιστικής “κοπής”, που είχαν κατακαθίσει στον πυθμένα του “αντιμνημονιακού” βούρκου μετά τη χρεοκοπία της “ελπίδας” του ΣΥΡΙΖΑ του 3ου μνημονίου. Πρωταγωνιστές ξανά οι δυνάμεις των ΝΑΡ – ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΜέΡΑ25 – ΛΑΕ, ΝεΑρ, άλλοι όπως Μετάβαση, Αναμέτρηση κ.λπ. με “φιλική συμμετοχή” ακόμα και “αναρχοαυτόνομων” οπαδών της κρατικής παρέμβασης (!) που ανακάλυψαν στον δήθεν “αντικαπιταλιστικό” στόχο της επανακρατικοποίησης του σιδηροδρόμου τη μαγική συνταγή ενός “μεταβατικού” αιτήματος που συνιστά “ρήγμα” στην αστική πολιτική. Έφτασαν να ισχυριστούν ότι η επανακρατικοποίηση με “εργατικό – κοινωνικό έλεγχο” και την πίεση ενός ισχυρού κινήματος μπορεί να επιβάλει ότι οι κρατικές επιχειρήσεις θα λειτουργούν δωρεάν και θα υπηρετούν (!) τις λαϊκές ανάγκες. Μάλιστα, επιτίθενται στο ΚΚΕ, στις δυνάμεις του στο κίνημα, που δεν υιοθετεί τους στόχους αυτούς με την κατηγορία ότι δεν είναι αντισυστημικό, δεν επιδιώκει την “άμεση” σύγκρουση, γιατί παραπέμπει τη λύση των λαϊκών προβλημάτων στις “καλένδες της εργατικής εξουσίας”.»
Εδώ λοιπόν το ΚΚΕ τοποθετείται ξεκάθαρα ΚΑΤΑ του αιτήματος για εθνικοποίηση του ΟΣΕ με τις χειρότερες εκφράσεις. Όλο το άρθρο προσπαθεί να πείσει τον αναγνώστη ότι δεν έχει καμία διαφορά στον καπιταλισμό αν οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι δημόσιες ή ιδιωτικές για να καταλήξει… ότι ζητάει αποκλειστικά κρατικές μεταφορές.
***
Διαβάζοντας τους παραπάνω ακροβατισμούς, κάποιος/α μπορεί να σκεφτεί ότι το ΚΚΕ έχει πολλαπλή προσωπικότητα. Ωστόσο μάλλον κάτι άλλο συμβαίνει. Το ΚΚΕ, παρόλο που ενίσταται ότι δεν «παραπέμπει τη λύση των λαϊκών προβλημάτων στις “καλένδες της εργατικής εξουσίας”», κάνει αυτό ακριβώς.
Άρθρο παρόμοιου περιεχομένου και στόχευσης που δημοσιεύτηκε στις αρχές Απρίλη, την ίδια στιγμή που καταγγέλλει όσους/ες θέτουν το αίτημα της εθνικοποίησης ότι ανήκουν στις «δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας και του οπορτουνισμού», καταλήγει περιγράφοντας την κατεύθυνση που πρέπει να έχουν οι αγώνες της εργατικής τάξης, και γράφει:
«Είναι η κατεύθυνση που δείχνει την πραγματικά φιλολαϊκή “κρατικοποίηση”: Την κρατικοποίηση π.χ. της ΛΑΡΚΟ, των Ναυπηγείων, των ομίλων της Ενέργειας, των νέων τεχνολογιών, των τροφίμων, των φαρμακοβιομηχανιών, των μεταφορών, αλλά από ένα κράτος που θα είναι των εργαζομένων, έχοντας ανατρέψει και τσακίσει το αστικό κράτος.» (υπογράμμιση δική μας)
Άρα, το ΚΚΕ είναι υπέρ της κρατικοποίησης, αλλά μόνο αφού θα έχει «ανατρέψει και τσακίσει το αστικό κράτος». Αλλά αυτό… εννοείται. Προφανώς η ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος εμπεριέχει και την κρατικοποίηση των συγκοινωνιών- δεν πρόκειται σε ένα σοσιαλιστικό κράτος να είναι ιδιωτικές οι μεταφορές. Άλλος ένας ακροβατισμός καταλήγει σε μια ανώμαλη πτώση…
***
Το θέμα είναι ποια πρέπει να είναι τα αιτήματα για τα οποία παλεύει το κίνημα σήμερα. Είναι ή δεν είναι θετική εξέλιξη να φύγουν οι σιδηρόδρομοι από τα νύχια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας; Πρέπει ή δεν πρέπει οι εργαζόμενοι και η κοινωνία να παλέψουν για όσο το δυνατόν πιο μεγάλη συμμετοχή και έλεγχο στις αποφάσεις ενός κρατικού σιδηροδρόμου για να καταφέρουν να σώσουν ζωές;
Μια πιθανή επιστροφή του ΟΣΕ στο δημόσιο θα λύσει όλα τα προβλήματα; Προφανώς και όχι. Αλλά ούτε τα άλλα αιτήματα που παλεύει το ΚΚΕ λύνουν όλα μας τα προβλήματα. Ούτε οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, ούτε οι αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις, ούτε η αποχώρηση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ μας λύνει «όλα μας τα προβλήματα». Είναι αιτήματα μάχης, που ενεργοποιούνε το κίνημα και κινούνται στην κατεύθυνση της συνολικής ανατροπής του συστήματος. Αλλιώς καταλήγουμε σε μια αφασία, όπου «τίποτα δεν αλλάζει» μέχρι να γίνει «σοσιαλισμός».
***
Όλοι αυτοί οι ακροβατισμοί του ΚΚΕ είναι αποτέλεσμα της πίεσης του κινήματος, που αντιλαμβάνεται τις εγκληματικές επιπτώσεις που είχε η ιδιωτικοποίηση των τρένων. Αυτό άλλωστε φαίνεται και από τις αποχωρήσεις συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ, που θέτουν -μεταξύ άλλων- και το ζήτημα της άρνησης να μπει μπροστά το αίτημα της εθνικοποίησης.
Κατά τη γνώμη μας, ένας τέτοιος στόχος (όπως άλλωστε σωστά περιγράφεται παραπάνω ως «σωστή κατεύθυνση») θα μπορούσε να δώσει την προοπτική που αναζητούσε και συνεχίζει να αναζητάει το κίνημα. Αν δεν είναι ευθύνη των μαζικών κομμάτων της εργατικής τάξης να προτείνουν μαχητικά αιτήματα στο κίνημα για να δώσουν προοπτική συνέχισης του αγώνα και για ευρύτερες ανατροπές, τότε ποιανού είναι;
