Toυ Ανδρέα Παγιάτσου
Αντιμέτωπες με την τεράστια οικονομική κρίση και την βάναυση λιτότητα που δέχονται οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα, οι ηγεσίες των παραδοσιακών κομμάτων της αριστεράς αδυνατούν να ανταποκριθούν.
Οι τοπικές εκλογές τον προηγούμενο μήνα ανάδειξαν ξανά αυτό το πρόβλημα, παρότι τα κόμματα της αριστεράς αρνήθηκαν – για μια ακόμη φορά – να το αντιληφθούν.
Ο ΣΥΡΙΖΑ διατήρησε τα ποσοστά του, αλλά έπεσε σε απόλυτους ψήφους! Παρόλα αυτά η ηγεσία του ΣΥΝ μίλησε για επιτυχία!… Το ΚΚΕ αύξησε αισθητά τα ποσοστά του αλλά σε απόλυτους ψήφους η άνοδος του ήταν ελάχιστη (13% σε σχέση με τις ψήφους των γενικών εκλογών του 2009) ενώ σε μεγάλα αστικά κέντρα έμεινε στάσιμο ή και έπεσε (πχ Αθήνα).
Η μόνη δύναμη η οποία είχε σημαντική αύξηση στις δυνάμεις της ήταν η ΑΝΤΑΡΣΥΑ η οποία από περίπου 25.000 ψήφους έφτασε τις 95.000 – άνοδος σχεδόν 400%. Με μια έννοια η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έσωσε τη χαμένη τιμή της αριστεράς. Έδειξε ότι σε συνθήκες κρίσης, η Αριστερά – και μάλιστα το κομμάτι της που θεωρείται ως το πιο ακραίο – μπορεί να αναπτυχθεί με γοργούς ρυθμούς. Η άνοδος όμως της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ασφαλώς δεν λύνει το συνολικό πρόβλημα της αριστεράς.
Η ουσία είναι ότι σε συνθήκες τρομακτικής κρίσης και πρωτόγνωρων επιθέσεων, κοντά στα 2/3 της κοινωνίας έστρεψαν την πλάτη τους όχι μόνο στα κόμματα της άρχουσας τάξης (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ) αλλά και στα κόμματα της αριστεράς, επιλέγοντας αποχή ή λευκό και άκυρο!
Διεργασίες στον ΣΥΡΙΖΑ και τον ΣΥΝ
Ο μεγαλύτερος χαμένος αυτής της κρίσης είναι ασφαλώς ο ΣΥΡΙΖΑ. Η κρίση του δεν έχει τέλος. Το Μέτωπο των Αλαβάνου-ΚΟΕ-ΔΕΑ από τη μια και ο ΣΥΝ από την άλλη με την υποψηφιότητα του Αλέξη Μητρόπουλου στην Αττική, έπιασαν πάτο στις εκλογές, αναδεικνύοντας έτσι την χρεοκοπημένη, τυχοδιωκτική πολιτική και των δύο.
Όμως κανένας από τους δύο δεν έβγαλε ένα σοβαρό συμπέρασμα από τις εκλογές, δεν τόλμησε να κάνει μια στοιχειωδώς έστω σοβαρή αυτοκριτική…
Η μόνη θετική εξέλιξη στην πρόσφατη περίοδο στον ΣΥΡΙΖΑ είναι η προσπάθεια συγκρότησης μιας συσπείρωσης που να λειτουργήσει σαν τρίτος πόλος μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Το «καινούργιο» στοιχείο είναι ότι περισσότερες δυνάμεις που συμμετέχουν στον ΣΥΡΙΖΑ κατανόησαν ότι ούτε η πλευρά ΣΥΝ ούτε η πλευρά Αλαβάνου–ΚΟΕ–ΔΕΑ μπορούν να προσφέρουν οποιαδήποτε προοπτική.
Έτσι το «Ξ», με την ΑΚΟΑ, την Ρόζα, το Κόκκινο και τους Οικοσοσιαλιστές, μαζί με ανένταχτους συντρόφους της κεντρικής γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ όπως τους Τ. Μαστρογιαννόπουλο, Α. Ρήγο, Μ. Σπαθή, Τ. Χριστοδουλοπούλου, καθώς και τους δύο ανένταχτους βουλευτές Θοδωρή Δρίτσα και Βασίλη Μουλόπουλο, επιχειρούν τη συγκρότηση ενός τρίτου πόλου,
– στη βάση πολιτικού προγράμματος και όχι προσώπων,
– στη βάση αρχών και όχι παζαρεμάτων,
– και στη βάση οργανωτικών προτάσεων προς τον ΣΥΡΙΖΑ για τη δημοκρατική του συγκρότηση.
Την ίδια στιγμή σημαντικά μέτωπα έχουν ανοίξει στο εσωτερικό του ΣΥΝ. Το «Αριστερό Ρεύμα», επιχειρεί μια μετακίνηση προς τα αριστερά, προβάλλοντας τον «επαναστατικό μαρξισμό» σαν την μόνη απάντηση στην κρίση και διαφοροποιημένο ανοικτά και πολύ επιθετικά από την ηγεσία του κόμματος. Με επικεφαλής τον Παναγιώτη Λαφαζάνη (κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο) τον Νίκο Χουντή (ευρωβουλευτή) και τον κύριο κορμό των συνδικαλιστών του ΣΥΝ, μένει να δούμε μέχρι πού θα φτάσει το «Ρεύμα» στη νέα αυτή διαδρομή.
Η προσπάθεια για έναν «τρίτο πόλο» στον ΣΥΡΙΖΑ
Οι οργανωτικές προτάσεις του «τρίτου πόλου» στοχεύουν σε έναν ΣΥΡΙΖΑ δημοκρατικό στον οποίο δεν θα μπορεί κανείς να εκβιάζει, όπου τις αποφάσεις θα παίρνει η βάση του ΣΥΡΙΖΑ και όπου τα διάφορα ηγετικά στελέχη θα τελούν υπό έλεγχο. Το προηγούμενο «μοντέλο» των χωρίς αρχές παζαρεμάτων ανάμεσα στον ΣΥΝ από τη μια και τους διάφορους «πρόθυμους» από την άλλη είναι η συνταγή της χρεοκοπίας.
Στο πολιτικό επίπεδο επιχειρείται η συμφωνία στο πιο προωθημένο – αριστερό – μέχρι στιγμής πολιτικό πλαίσιο που έχει κατατεθεί στον ΣΥΡΙΖΑ από μια τόσο διευρυμένη ομάδα. Η συζήτηση επιδιώκει συμφωνία
– στην άρνηση πληρωμής του χρέους,
– στην εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος,
– στην επανεθνικοποίηση των ΔΕΚΟ,
– στην εθνικοποίηση των στρατηγικών τομέων της οικονομίας,
– στον εργατικό και κοινωνικό έλεγχο και διαχείριση
– και στην σύνδεση της πάλης για τα άμεσα ζητήματα και για την αντιμετώπιση της επίθεσης της κυβέρνησης και της τρόικας, με την πάλη για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος και για να τεθούν οι βάσεις για μια σοσιαλιστική κοινωνία.
Δεν είναι σίγουρο ότι η προσπάθεια για τη συγκρότηση ενός τρίτου, αντικαπιταλιστικού πόλου μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ θα ευοδωθεί. Ωστόσο αξίζει να σημειώσουμε ότι αν αυτή η προσπάθεια συγκρότησης πετύχει, τότε θα αποτελεί την πλειοψηφία μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ. Παρότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν παίρνει αποφάσεις με πλειοψηφία, αλλά με συναίνεση, και παρότι ο ΣΥΝ θα συνεχίσει και θα επιμένει σε μια αλαζονική στάση, εντούτοις η υποστήριξη τέτοιων απόψεων από την πλειοψηφία της κεντρικής γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ένα πολύ σημαντικό συμβολισμό.
Το «Ξ» συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια συγκρότησης αυτού του τρίτου πόλου γιατί πιστεύουμε ότι στο βαθμό που αυτή η προσπάθεια πετύχει θα αποτελεί μια σημαντική συμβολή στην παραπέρα εξέλιξη της ελληνικής αριστεράς και όχι μόνον του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι δυνατότητες και τα όρια της ΑΝΤΑΡΣΥΑ
Οι ψήφοι που πήρε η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και που την καθιερώνουν για πρώτη φορά σαν ένα ημιμαζικό σχηματισμό, είναι σε μεγάλο βαθμό ψήφοι διαμαρτυρίας. Μεγάλα τμήματα του ΣΥΡΙΖΑ, για παράδειγμα, ψήφισαν ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Το πρώτο λοιπόν που χρειάζεται να γίνει κατανοητό είναι ότι αυτή η ψήφος μπορεί εύκολα να εξανεμιστεί. Για να μπορέσει να αποτελέσει σταθερή βάση για περαιτέρω άνοδο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ χρειάζεται να μην οδηγήσει σε ενίσχυση των διάφορων σεκταριστικών ή αλαζονικών τάσεων που υπάρχουν στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά θα πρέπει, κατά τη γνώμη μας:
– Να εγκαταλειφθούν ή να ελεγχθούν αποφασιστικά οι αντιλήψεις περί «καθαρών» και «μοναδικών επαναστατών» που χαρακτηρίζουν τμήματα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ
– Να εγκαταλειφθούν οι πρακτικές των ξεχωριστών συγκεντρώσεων και πορειών, που διασπούν τα κινήματα, που πάλι χαρακτηρίζουν τμήματα της
– Να ελεγχθεί η αντιδημοκρατική λειτουργία απέναντι στα διάφορα κινήματα και η προσπάθεια καπελωμάτων, που χαρακτηρίζει ιδιαίτερα το ΣΕΚ
– Να αποτελέσει το θετικό εκλογικό αποτέλεσμα βάση για κάλεσμα προς την υπόλοιπη Αριστερά για κοινή δράση και συνεργασία
– Όλα αυτά, προβάλλοντας παράλληλα ένα καθαρό αντικαπιταλιστικό – σοσιαλιστικό πρόγραμμα, το μόνο που μπορεί να δώσει προοπτική ενάντια στην κρίση και στους αγώνες του σήμερα.
Σύγκλιση και συνάντηση των διεργασιών
Παρά τη γενική κρίση που χαρακτηρίζει την Αριστερά, οι διεργασίες που αναπτύσσονται είναι σημαντικές.
Αυτές οι διεργασίες αφορούν τον ΣΥΡΙΖΑ από τη μια και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ από την άλλη. Είναι ξεκάθαρο ότι και στους δυο αυτούς χώρους υπάρχουν αξιόλογες δυνάμεις, που αναζητούν τον τρόπο για να χτιστεί μια μαζική Αριστερά, η οποία να μπει μπροστά στους αγώνες που χρειάζεται η εποχή μας, στη βάση μιας αντικαπιταλιστικής, σοσιαλιστικής προοπτικής.
Δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ, όπως δεν υπάρχει βεβαιότητα για το μέλλον της ΑΝΤΑΡΣΥΑ καθώς στο εσωτερικό και των δύο υπάρχουν εξαιρετικά έντονες αντιθέσεις. Είναι όμως επίσης ξεκάθαρο ότι στο εσωτερικό και των δύο συμμαχικών σχημάτων υπάρχουν δυνάμεις που αξίζει να συναντηθούν, για να συζητήσουν κοινές δράσεις και κοινές πρωτοβουλίες, για το μέλλον της Αριστεράς. Έχοντας, την ίδια στιγμή, επίγνωση ότι μπορεί η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. να βρίζει τους πάντες αλλά η μεγάλη πλειοψηφία της βάσης του Κ.Κ.Ε. παρακολουθεί τις διεργασίες και στην υπόλοιπη Αριστερά. Είναι σίγουρο ότι σε περίπτωση που υπάρξουν σημαντικές θετικές εξελίξεις στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ αυτές μπορεί να έχουν καταλυτικό αντίκτυπο στο εσωτερικό του Κ.Κ.Ε.
Το «Ξ» έχει ήδη προτείνει στους συμμάχους του στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ «συνάντηση» με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Χρειάζονται κοινές δράσεις στα πανεπιστήμια (ΑΡΕΝ – ΕΑΑΚ) στους εργατικούς χώρους (πρωτοβάθμια σωματεία) κοινές εκδηλώσεις με ανταλλαγές ομιλητών όπου είναι δυνατό (βλ. πχ την πρόσκληση του Π. Παπακωνσταντίνου στην τελευταία εκδήλωση του «Ξ») συναντήσεις με διαφορετικές συνιστώσες και ρεύματα στα δύο συμμαχικά σχήματα, συναντήσεις και σε «κεντρικό» επίπεδο. Είναι ένα από τα σημαντικά καθήκοντα της περιόδου και το «Ξ» θα επιδιώξει να γίνει πράξη με ουσιαστικό τρόπο και το συντομότερο δυνατό.
