Άρθρο των Paul Murphy (ευρωβουλευτή του ιρλανδικού Σοσιαλιστικού Κόμματος) και Tanja Niemeier
Επιμέλεια: Ηλέκτρα Κλείτσα
Στα πλαίσια της αυξανόμενης έντασης γύρω από την Ουκρανία, ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. από τη μια μεριά και τη Ρωσία από την άλλη, οι μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και μια σειρά από τους πιο συντηρητικούς πολιτικούς παγκοσμίως δείχνουν να έχουν θυμηθεί το παλιό ρητό του Γουίνστον Τσώρτσιλ: «Μην αφήνεις ποτέ μια καλή κρίση αναξιοποίητη». Στη γενική ανησυχία που προκύπτει από τη διαμάχη με τη Ρωσία και το ενδεχόμενο αυτή να οδηγήσει σε αντίποινα από την πλευρά της, γίνεται μεγάλη συζήτηση γύρω από την «ενεργειακή ασφάλεια» και την επίτευξη της «ενεργειακής αυτονομίας» της δύσης.
Τεράστια συμφέροντα πίσω από την σύγκρουση Δύσης-Ρωσίας
Αναμφισβήτητα, ο πλούτος της Ρωσίας σε φυσικούς πόρους και ο ρωσικός κολοσσός του φυσικού αερίου Gazprom είναι πολύ ισχυρά πολιτικά όπλα στα χέρια της κυβέρνησης Πούτιν, που προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή της σε ολόκληρη την περιοχή, αλλά και πέρα από αυτή. Το 2012 η Gazprom έλεγχε το 34% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ε.Ε., ενώ την περασμένη χρονιά εφοδίασε την Ε.Ε. και την Τουρκία με 162 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, εκ των οποίων τα 86 δισεκατομμύρια μέσω Ουκρανίας. Τα παραπάνω αστρονομικά νούμερα αναδεικνύουν τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα που βρίσκονται στην καρδιά της διαμάχης.
Στη συνάντησή του με την Άγγελα Μέρκελ τον περασμένο Μάρτη, κατά την οποία συζήτησαν τις εξελίξεις γύρω από την Ουκρανία, ο συντηρητικός πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τασκ, δήλωσε:
«Η συζήτηση γύρω από την Ουκρανία έχει να κάνει με το μέλλον της Ευρώπης, την ασφάλεια της Ευρώπης και τη διόρθωση της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής. Στο μέλλον θα δυσκολευτούμε να αντιμετωπίσουμε μια πιθανή επιθετική κίνηση της Ρωσίας, αν τόσες πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται ή τείνουν να εξαρτηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο…».
Πράγματι, η Πολωνία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο, αφού απευθύνεται στην Gazprom για το 60% περίπου των εισαγωγών της. Ωστόσο, εκτιμάται ότι τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, παγιδευμένου σε σχιστολιθικά πετρώματα που διαθέτει το υπέδαφος της χώρας είναι τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Πρόσφατα μάλιστα η κυβέρνηση ανακοίνωσε την κατάργηση της φορολογίας για έξι χρόνια στις εταιρίες εξόρυξης φυσικού αερίου στη χώρα, προκειμένου να προσελκύσει ξένες επενδύσεις και να αρχίσει το συντομότερο δυνατό η εξόρυξη αερίου με τη μέθοδο fracking [1]. Και ο Βρετανός πρωθυπουργός ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η χώρα του βασίζεται σε πολύ μικρότερο βαθμό στις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, δηλώνει ότι η Βρετανία έχει χρέος να μπει στη διαδικασία εξόρυξης αερίου με την ίδια μέθοδο εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης.
Άλλη μια περιβαλλοντική καταστροφή με σκοπό το κέρδος
Τοπικές κοινωνίες, περιβαλλοντικά κινήματα και αγωνιστές της Αριστεράς αντιτίθενται μαζικά στην εξόρυξη φυσικού αερίου από σχιστολιθικά πετρώματα με τη μέθοδο fracking, δεδομένων των σοβαρών κινδύνων για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία που τη συνοδεύουν. Υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά στοιχεία που προειδοποιούν για κινδύνους ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα, του εδάφους και του αέρα, αλλά και πρόκλησης σεισμών.
Επιπλέον, η χρήση της μεθόδου διατηρεί τη λογική της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, η οποία μπορεί να συνεχιστεί για αρκετές δεκαετίες, βάζοντας ακόμη ένα σημαντικό εμπόδιο στην προσπάθεια ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα έχει ανοίξει η συζήτηση εισαγωγής μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου που θα εξορύσσεται με τη μέθοδο fracking από τις ΗΠΑ στην Ε.Ε.
Συντηρητικοί πολιτικοί κύκλοι στο Ευρωκοινοβούλιο υποστηρίζουν σθεναρά μια τέτοια προοπτική, με βασικό επιχείρημα ότι η εξόρυξη φυσικού αερίου στις ΗΠΑ έχει αυξήσει την ενεργειακή τους επάρκεια και έχει συντελέσει στη μείωση των τιμών. Παράλληλα εκθειάζουν το γεγονός ότι η επέκταση της πρακτικής στις ΗΠΑ μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, καλώντας την αμερικάνικη κυβέρνηση να επιταχύνει τις διαδικασίες περαιτέρω ανάπτυξης των δικτύων εξόρυξης και μεταφοράς, ιδιαίτερα μετά την κρίση στην Ουκρανία.
«Διατλαντικός Εμπορικός και Επενδυτικός Συνεταιρισμός»
Την ίδια ώρα βρίσκεται σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. για τη δημιουργία του λεγόμενου «Διατλαντικού Εμπορικού και Επενδυτικού Συνεταιρισμού» (ΔΕΕΣ) [2] που μπορεί να αποδειχτεί μια εξαιρετικά συμφέρουσα συμφωνία για τις πολυεθνικές ενέργειας και ιδιαίτερα προωθητική για τη μέθοδο fracking. Κατά τη διάρκεια συνόδου ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. πριν από λίγες εβδομάδες στις Βρυξέλλες, με φόντο την ουκρανική κρίση, ο πρόεδρος Ομπάμα διαβεβαίωσε ότι η επικύρωσή της συμφωνίας θα βοηθήσει σημαντικά την κυβέρνηση του να προωθήσει επιπλέον εξαγωγές φυσικού αερίου.
Ο ΔΕΕΣ είναι ένας μηχανισμός που ανάμεσα στα άλλα θα δώσει στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες ενέργειας το δικαίωμα να κινούνται νομικά ενάντια σε κυβερνήσεις, αν αυτές προσπαθήσουν να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν τις εξορυκτικές τους δραστηριότητες, ανάμεσα στις οποίες και η μέθοδος fracking, διεκδικώντας αστρονομικά ποσά ως αποζημίωση για τις επενδύσεις αλλά και τα μελλοντικά κέρδη που θα χάσουν σαν αποτέλεσμα των κανονισμών που τις περιορίζουν. Όλα αυτά, παρά τις προειδοποιήσεις του επιστημονικού κόσμου για τους κινδύνους που συνοδεύουν τέτοιου είδους εξορυκτικές δραστηριότητες για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
Υπάρχει άλλος δρόμος
Αυτό που πραγματικά χρειάζεται ο πλανήτης προκειμένου να λυθεί επί της ουσίας το πρόβλημα της ενεργειακής επάρκειας είναι η ανατροπή του συστήματος του κέρδος και της απληστίας. Μόνη εναλλακτική απέναντι στις πολυεθνικές που επενδύουν ακόμη και μέχρι σήμερα στη λογική της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, είναι οι μαζικές δημόσιες επενδύσεις στην έρευνα και την εφαρμογή μεθόδων που θα αξιοποιούν τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ταυτόχρονα είναι απαραίτητο να εθνικοποιηθούν και να μπουν σε καθεστώς κοινωνικής ιδιοκτησίας και ελέγχου όλοι οι διεθνείς κολοσσοί ενέργειας, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι θα λειτουργούν προς όφελος των κοινωνικών αναγκών με σεβασμό στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.
____________
