Από τον Ανδρέα Παγιάτσο
Σύντροφοι-σες
Θέλω να σας μεταφέρω τον θερμό συντροφικό χαιρετισμό της Οργάνωσής μου, η οποία την τελευταία περίοδο έχει μετακινηθεί με σαφή τρόπο προς την κατεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ.
Όπως πολλοί από σας γνωρίζετε το «Ξεκίνημα» βρίσκεται αυτή την περίοδο σε μια διαδικασία εσωτερικής συζήτησης με θέμα την συμμετοχή του στον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε πριν από 10 μήνες στην πραγματικότητα, όταν το «Ξ» παρακολουθώντας τις διεργασίες συνολικά στην αριστερά κατέληξε στο συμπέρασμα πως οι μόνες σοβαρές διεργασίες, με δυνατότητες και προοπτική, που να αφορούν την κοινωνία και το μαζικό κίνημα, αναπτύσσονταν στον ΣΥΡΙΖΑ.
Σαν αποτέλεσμα το ” Ξ ” κάλεσε για ψήφο στον ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές. Αυτό ήταν μια σημαντική αλλαγή σε σχέση με την σταθερή θέση του ” Ξ ” για «ψήφο στα κόμματα της αριστεράς» γενικά. Οι τελικές αποφάσεις του ” Ξ ” θα παρθούν σε μια συνδιάσκεψη που θα κληθεί γι’ αυτό το σκοπό στο σύντομο μέλλον.
Ενθουσιασμός…
Έτσι, είμαστε σήμερα εδώ για να για να μοιραστούμε μαζί σας τον ενθουσιασμό από τα μεγάλα βήματα της αριστεράς, την αλματώδη αύξηση της απήχησης του ΣΥΡΙΖΑ, τα ισχυρά πλήγματα που δέχεται σήμερα ο δικομματισμός, και τον πανικό που αυτό προκαλεί στα κόμματα του κεφαλαίου, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ.
Για πρώτη φορά εδώ και δύο δεκαετίες η Αριστερά επιστρέφει στο προσκήνιο, και στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στην κοινωνία, ότι μπορεί να αντισταθεί, να παλέψει, να προκαλέσει ανατροπές, ότι τίποτα δεν πάει χαμένο, ότι το παιχνίδι δεν κρίθηκε, ότι μάλιστα αντιστρέφονται οι όροι.
Η εκτίναξη των ποσοστών της αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ με ένα έμμεσο αλλά σαφή τρόπο ενισχύουν το ηθικό των λαϊκών στρωμάτων, δίνουν προοπτική αγώνα στους εργαζόμενους ενάντια στις πολιτικές του κεφαλαίου.
Ακόμα, επαναφέρουν το όραμα, το όραμα μιας εναλλακτικής κοινωνίας, σοσιαλιστικής, το οποίο «χάθηκε» όλο το προηγούμενο διάστημα. Αυτό το όραμα, κατά τη γνώμη μας, είναι εντελώς αναγκαίο για να έχει προοπτική το εργατικό κίνημα, εντελώς απαραίτητο για να έχει ηθικό, κατεύθυνση δράσης και στόχο.
Όλα αυτά αλλάζουν τα δεδομένα στο επίπεδο της ταξικής πάλης, θετικά, υπέρ του εργατικού κινήματος, της νεολαίας, των λαϊκών στρωμάτων.
…και ευθύνες
Την ίδια στιγμή, τον ενθουσιασμό συνοδεύει και ο προβληματισμός – που δεν αφορά μόνο εμάς, αλλά πολλούς ομιλητές που έχουμε ακούσει – που αφορά στην αίσθηση της ευθύνης, την αίσθηση του καθήκοντος. Γιατί, η ευθύνη του 3% (εκλογές 2004) ή ακόμα και η ευθύνη του 5% (εκλογές 2007) είναι πραγματικά μηδαμινή μέσα στην ευθύνη του 17 – 18% που δίνουν οι δημοσκοπήσεις.
Στην κοινωνία υπάρχουν ερωτηματικά για τον ΣΥΡΙΖΑ – όχι μόνο σε όσους έχουν ενεργή εμπλοκή στα κινήματα αλλά και στα πλατιά λαϊκά στρώματα. Ερωτηματικά υπάρχουν και εδώ μέσα. Και είναι δύο βασικά ερωτήματα:
– Θα κρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτά τα ποσοστά ή θα ξεφουσκώσει;
– Δεύτερο και σημαντικότερο. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ μπορέσει να σταθεροποιήσει την απήχηση του, θα έχουμε κάτι πραγματικά νέο, διαφορετικό η θα έχουμε επανάληψη των ίδιων «λαθών» του παρελθόντος;
Κι όταν μιλάμε για «λάθη» πρέπει να ξέρουμε τι εννοούμε. Σωστά αναφέρθηκαν οι μεγάλες παραδόσεις της αριστεράς, το παράδειγμα του ΕΑΜ και άλλα, ο ηρωισμός της αριστεράς κλπ. Όμως για να βγουν σωστά συμπεράσματα, με καθαρότητα, σήμερα, χρειάζεται να έχουμε την πλήρη εικόνα της ιστορίας της αριστεράς.
Από τη μια έχουμε το ΕΑΜ και το ΕΛΑΣ κι από την άλλη έχουμε τη Βάρκιζα. Από τη μια έχουμε τον Άρη Βελουχιώτη, και από την άλλη έχουμε αυτούς που τον οδήγησαν στην απελπισία, έχουμε τον Ζαχαριάδη και αυτούς που τον επέβαλαν. Από τη μια έχουμε το Πολυτεχνείο και τους μεγάλους αγώνες της δεκαετίας του ’70 κι από την άλλη έχουμε τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ.
Αυτά δεν είναι «λάθη» είναι προδοσίες. Οι αγώνες, οι θυσίες, ο ηρωισμός χαρακτήριζαν πάντα το μαζικό κίνημα, τα λαϊκά στρώματα. Οι προδοσίες χαρακτήριζαν τις ηγεσίες του κινήματος.
Αυτό το στοιχείο, πρέπει κατά τη γνώμη μας να διαπεράσει βαθιά την συνείδηση, ιδιαίτερα της νέας γενιάς. Που, όπως αναφέρθηκε κι από άλλους ομιλητές, είναι καχύποπτη. Καλώς είναι καχύποπτη, «ευτυχώς» είναι καχύποπτη, απέναντι στις σημερινές ηγεσίες. Ταυτόχρονα, όλοι καταλαβαίνουμε πως η καχυποψία από μόνη της δεν φτάνει – δεν αποτελεί πρόταση ή πρόγραμμα για δράση.
Απεριόριστες Δυνατότητες
Εμείς είμαστε της γνώμης ότι ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να στοχεύσει πολύ ψηλά. Οι δυνατότητες που υπάρχουν για την ενίσχυση των αριστερών ιδεών και της αριστεράς είναι από αντικειμενική σκοπιά απεριόριστες.
Το ζήτημα είναι θα μπορέσει η Αριστερά γενικά και ο ΣΥΡΙΖΑ συγκεκριμένα να τις αντλήσει;
Η απάντηση είναι ΝΑΙ, αλλά υπό κάποιες προϋποθέσεις.
Αυτή είναι στην ουσία η συζήτηση – ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να έχουν επιτυχία τα επόμενα βήματα.
Βάθεμα της Αριστερής Στροφής
Για μας, η πρώτη προϋπόθεση είναι: Η αριστερή στροφή η οποία έχει συντελεστεί στον ΣΥΝ στη διάρκεια των τελευταίων 2-3 χρόνων, και η όποια αντανακλάστηκε στον ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο πρέπει να συνεχιστεί αλλά πρέπει να ενταθεί και να βαθύνει.
Ο λόγος που ο ΣΥΡΙΖΑ μπόρεσε να αξιοποιήσει τις αντικειμενικές δυνατότητες της κρίσης του συστήματος – οικονομικής κοινωνικής και πολιτικής – και που τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ έχουν εκτιναχθεί, είναι η αριστερή στροφή της τελευταίας περιόδου του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς την οποία θα ήταν αδύνατη – αδιανόητη – η σημερινή άνοδος.
Πιέσεις
Μ’ αυτό θα μπορούσαν ίσως εύκολα να συμφωνήσουν οι περισσότεροι.
Αλλά, ας μην θεωρείται, αυτή η πρόταση, για βάθεμα της αριστερής στροφής, τόσο απλή.
Όσο ενισχύεται ΣΥΡΙΖΑ τόσο θα ενισχύονται οι πιέσεις που θα τον σπρώχνουν προς τα δεξιά, και στην κατεύθυνση μιας κεντροαριστερής κυβέρνησης.
Δεν υπάρχει ο χρόνος για να αναπτύξουμε αυτό το κεφάλαιο. Θέλουμε όμως να τονίσουμε: «σύντροφοι, ας μην υποτιμηθούν αυτές οι πιέσεις».
Θα προέρχονται από την αστική τάξη, θα είναι ασφυκτικές, θα προέρχονται από τα ΜΜΕ, θα προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, θα προέρχονται και από την «κοινή γνώμη» η οποία θα επηρεάζεται από τα ΜΜΕ και τους αστικούς θεσμούς, θα προέρχονται και από το εσωτερικό του ΣΥΝ αλλά και άλλων κομματιών του ΣΥΡΙΖΑ.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ υποτιμήσει την έκταση και το μέγεθος αυτών των πιέσεων θα πέσει στην παγίδα – κι έτσι θα έχει χαθεί ξανά μια ιστορική ευκαιρία.
Νέοι Σχηματισμοί
Θέλουμε να ενισχύσουμε αυτή την επιχειρηματολογία, τεκμηριώνοντάς την με αναφορές στην ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία. Κάποιος μπορεί να πει πως οι αναφορές σε περασμένες δεκαετίες αφορούν ένα μακρινό παρελθόν και σήμερα είναι αμφίβολης σημασίας. Ας δούμε λοιπόν ποια είναι η πορεία των κομμάτων της αριστεράς στη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών.
Χτες ένοιωσα πως ωραιοποιήθηκε κάπως η κατάσταση ορισμένων σχηματισμών της αριστεράς ή περιορίστηκε η αναφορά «προβλημάτων» – κάποια απ αυτά ένοιωσα πως απλά «σπρώχνονταν κάτω απ’ το χαλί».
Κομμουνιστική Επανίδρυση
Τα τελευταία 15 χρόνια έχουν δώσει πολλά παραδείγματα νέων σχηματισμών της αριστεράς ιδιαίτερα στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς.
Ένα απ’ αυτά είναι η Κομμουνιστική Επανίδρυση. Η οποία έμπνευσε τα πιο μεγαλειώδη κινήματα της προηγούμενης περιόδου, κατέβασε εκατομμύρια στους δρόμους, βοήθησε στην αναπτέρωση του ηθικού του κινήματος σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Που βρίσκεται σήμερα η Κομ. Επανίδρυση; Αφού υποτάχτηκε στο δέλεαρ των υπουργικών θέσεων στην κυβέρνηση του Πρόντι, έγινε συνυπεύθυνη για την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών του τελευταίου. Αποτέλεσμα, 20 μήνες μετά, ο Μπερλουσκόνι να απειλεί με επιστροφή, και η Κ.Ε. να βρίσκεσαι σε βαθιά εσωτερική κρίση.
Αυτό δεν είναι «λάθος»! Η ηγεσία της Κ.Ε έχει βυθίσει ένα μαχαίρι στο κορμί της ιταλικής αριστεράς, του ιταλικού κινήματος, της ευρωπαϊκής αριστεράς και του ευρωπαϊκού κινήματος – τίποτα λιγότερο!
Και αυτό έχουμε ευθύνη, απέναντι στο κίνημα, να το λέμε καθαρά, να το καταγγέλλουμε!
Την ίδια στιγμή πρέπει να κατανοούμε το «γιατί» – τι είναι αυτό που σπρώχνει ή/και που επιτρέπει σε κόμματα της αριστεράς να επαναλαμβάνουν αυτό το θλιβερό παρελθόν;
ΣΚ Ολλανδίας και Αριστερό Κόμμα Γερμανίας
Το ΣΚ Ολλανδίας και το Αριστερό Κόμμα στη Γερμανία, αναφέρθηκαν χτες σαν παραδείγματα προς μίμηση και σαν αντίβαρα, ως ένα βαθμό, στα «ιταλικά προβλήματα».
Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε. Η ηγεσία του ΣΚ Ολλανδίας λέει δημόσια «ναι» σε συγκυβέρνηση με τους Σοσιαλδημοκράτες. Πού είναι το θετικό;
Το Αριστερό Κόμμα στη Γερμανία δεν το λέει απλά, το κάνει και πράξη, σε επίπεδο κυβερνήσεων των κρατιδίων που αποτελούν τη Γερμανική Ομοσπονδία – πολλά από τα οποία είναι πιο μεγάλα από την Ελλάδα. Με χαρακτηριστικό παράδειγμα την κυβέρνηση του Βερολίνου, το ΑΚ συμμετέχει μαζί με τους Σοσιαλδημοκράτες στην κυβέρνηση και εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Σήμερα το Αριστερό Κόμμα φτάνει στις δημοσκοπήσεις το 14%. Όταν κληθεί αύριο να αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες σε επίπεδο ομοσπονδιακής, κεντρικής κυβέρνησης, υπάρχει καμία αμφιβολία για το τι πολιτικές τελικά θα εφαρμόσει;
Γενική Πορεία – και ένα Φυσιολογικό Ερωτηματικό
Ποια ήταν η πορεία αυτών των σχηματισμών μετά την αρχική ευφορία την οποία δημιούργησαν; Μετακινήθηκαν όλα προς τα δεξιά! Σχεδόν χωρίς καμία εξαίρεση!
Και, η δεξιά αυτή πορεία ήταν η βάση πάνω στην οποία κάποιοι από αυτούς τους σχηματισμούς διασπάστηκαν όπως το Respect στην Βρετανία πέρυσι. Ή και διαλύθηκαν, μέσα μάλιστα από εκφυλιστικές εσωτερικές συγκρούσεις, όπως το Σκωτσέζικο Σοσιαλιστικό Κόμμα SSP.
Η εμπειρία αυτών των σχηματισμών, παλιών και νέων, δημιουργεί με τον πιο φυσιολογικό τρόπο το ακόλουθο ερωτηματικό:
– Γιατί, δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ να αποφύγει αυτή την πορεία;
-Που μεταφράζεται: πως μπορεί να αποφευχθεί αυτή η πορεία;
Οι προθέσεις είναι άψογες – των συνιστωσών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ! Αυτό είναι αναμφίβολο. Φτάνουν όμως οι καλές προθέσεις;
Πολιτική Πρόταση / Πρόγραμμα
Το πρώτο βήμα στην διασφάλιση, ως ένα βαθμό – αφού απόλυτες εγγυήσεις είναι αδύνατο να υπάρξουν – πως η νέα αριστερά, που κτίζεται στην Ελλάδα, θα μπορέσει να είναι συνεπής, είναι η πολιτική της πρόταση, το πρόγραμμά της, όταν κληθεί να αναλάβει ευθύνες εξουσίας .
Αυτό το θέμα δεν τίθεται αφηρημένα, πια. Όταν ένας πολιτικός σχηματισμός φτάνει το 17 – 18% στην υποστήριξη του κόσμου, φυσιολογικά στην κοινωνία τίθεται το ερώτημα: «τι θα κάνουν αυτοί αν κληθούν να κυβερνήσουν»; Σ’ αυτό το ερώτημα η αριστερά δεν μπορεί να απαντά «δεν με απασχολεί» ή «δεν είναι της ώρας»… Οφείλει να πει με καθαρότητα τι προτείνει. Διαφορετικά θα ξεκινήσει η αμφιβολία και η αμφισβήτηση και η κοινωνική δυναμική που έχει η αριστερά, στην προκειμένη ο ΣΥΡΙΖΑ, θα αρχίσει να παραπαίει με κίνδυνο ανακοπής και οπισθοδρόμησης. Ούτε μπορεί η αριστερά να λέει «η πρόταση που κάνω σήμερα αφορά τα κινήματα, την ένταση και κλιμάκωσή τους, κοκ..». Αυτό δεν φτάνει. Γιατί δεν μπορούν τα κινήματα να αναπτύσσονται σε διαρκή βάση χωρίς πολιτική πρόταση απ’ την αριστερά. Τα δύο αλληλοτροφοδοτούνται. Όταν λείπει το ένα υποσκάπτει το άλλο.
Σε ποιον απευθύνεται;
Κατ΄ αρχήν και πάνω απ’ όλα η πολιτική πρόταση της αριστεράς, του ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να απευθύνεται στην κοινωνία. Να εξοπλίζει πολιτικά τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, και στη συνέχεια να γίνεται κτήμα του μαζικού κινήματος. Όταν οι ιδέες της αριστεράς, όχι αφηρημένα, αλλά οι προτάσεις της, το πρόγραμμά της συγκεκριμένα, γίνουν κτήμα του μαζικού κινήματος, τότε έχει ανοίξει ο δρόμος για τις μεγάλες αλλαγές.
Κατά δεύτερο, η πρόταση πρέπει να απευθύνεται στην υπόλοιπη αριστερά. Αυτό σημαίνει βασικά το ΚΚΕ.
Ένα τέτοιο πρόγραμμα πρέπει να είναι στην ουσία και η απάντηση στα ψευτο-ενωτικά, ψευτο-αριστερά καλέσματα της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ. Γιατί όταν οι θέσεις γίνουν συγκεκριμένες, όταν το πρόγραμμα είναι ξεκάθαρα στην υπηρεσία των εργαζομένων, τότε η «μπλόφα» του ΠΑΣΟΚ θα αποκαλυφθεί στον κόσμο που εξακολουθεί να το υποστηρίζει.
Βασικά Σημεία του Προγράμματος
Ας δούμε τα βασικά σημεία ενός πολιτικού προγράμματος στην υπηρεσία των εργαζομένων. Όλος ο ΣΥΡΙΖΑ, όλες οι συνιστώσες του συμφωνούν λίγο πολύ στα ακόλουθα:
– Δραστική ενίσχυση των μισθών και των συντάξεων
– 35 όρο, 7ωρο, πενθήμερο
– Τέρμα στις ευέλικτες μορφές εργασίας και τους εργαζόμενους-λάστιχο
– Μονιμότητα στην απασχόληση
– Προστασία της κοινωνικής ασφάλισης, ανατροπή όλων των αντί-ασφαλιστικών νόμων των προηγούμενων χρόνων
– Μαζικές επενδύσεις στη δημόσια υγεία και δημόσια παιδεία
– Και πολλά άλλα που αφορούν τον ρατσισμό, την ισότητα των φύλων, το περιβάλλον, κοκ.
Όμως, πιστεύει κανείς πως το κεφάλαιο, η ΕΕ θα αποδεχτούν αυτές τις πολιτικές χωρίς σκληρές συγκρούσεις; Δεν υπάρχει καμία περίπτωση για κάτι τέτοιο. Αυτό μας φέρνει στο επόμενο ερώτημα. Είναι έτοιμος ο ΣΥΡΙΖΑ για τέτοιες συγκρούσεις;
Ας πάμε παραπέρα… Θα προχωρήσει η αριστερά, όταν κληθεί να ασχοληθεί με την εξουσία, σε:
– Επανεθνικοποίηση όλων των ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων;
– Κοινωνικοποίηση των στρατηγικών μονάδων της οικονομίας, αυτών που ελέγχουν 50 οικογένειες όλες κι όλες, ώστε να μπορέσει να λειτουργεί η οικονομία με βάση τις ανάγκες του συνόλου και όχι το κέρδος του μεγάλου κεφαλαίου;
– Θα προχωρήσει η αριστερά σε ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο διαχείρισης, με αιρετές διοικήσεις σε όλες τις δημόσιες επιχειρήσεις, χωρίς ειδικούς μισθούς και προνόμια, στις οποίες η πλειοψηφία να ανήκει σε εκπροσώπους των εργαζομένων, οι οποίοι να είναι ανακλητοί ανά πάσα στιγμή;
Αν η αριστερά θέλει να είναι συνεπής με τις αρχές και τις διακηρύξεις της, όλα τα πιο πάνω είναι εντελώς απαραίτητα.
Όμως, όλα αυτά σημαίνουν μετωπική σύγκρουση με κεφάλαιο. Ντόπιο και ξένο. Ξανά: είναι έτοιμος ο ΣΥΡΙΖΑ γι αυτή τη σύγκρουση;
Όχι, δεν είναι. Σήμερα, δεν είναι. Ξεκινάει όμως μια συζήτηση. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Μια συζήτηση που αφορά την προγραμματική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό επιτρέπει στον ΣΥΡΙΖΑ να προετοιμαστεί. Στο βαθμό που το καταφέρει η συμβολή του θα είναι ιστορική. Στο βαθμό που δεν το καταφέρει θα έχουμε επανάληψη των μεγάλων ηττών και απογοητεύσεων του παρελθόντος.
Κλείνοντας
Η εκρηκτική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ τον θέτει κάτω από μεγάλα καθήκοντα και από μεγάλες πιέσεις. Πιέσεις από την αστική τάξη, το ΠΑΣΟΚ, τα ΜΜΕ κλπ. Αλλά πιέσεις κι απ’ την κοινωνία, το εργατικό κίνημα.
Ο μόνος τρόπος να ανταποκριθεί θετικά στις πιέσεις του κινήματος και να μπει στην αντεπίθεση απέναντι στις πιέσεις της αστικής τάξης είναι απαντώντας πολιτικά σε δύο κορυφαία ζητήματα.
– Να δώσει περιεχόμενο στην πρόταση που έχει ήδη καταθέσει ο Αλέκος Αλαβάνος για μια νέα αριστερή διακυβέρνηση του τόπου. Περιεχόμενο που να είναι συγκεκριμένο, πρακτικό και κατανοητό από τα λαϊκά στρώματα για να γίνει κτήμα τους και οδηγός για δράση.
– Με παρόμοιο τρόπο, πρέπει να δώσει περιεχόμενο συγκεκριμένο, πρακτικό και κατανοητό για το τι σημαίνει «σοσιαλισμός με ελευθερία και δημοκρατία». Για να γίνει και αυτό το σύνθημα, επαναλαμβάνουμε, οδηγός για δράση για το εργατικό κίνημα και την κοινωνία.
Μόνο έτσι, μπορούν να προετοιμαστούν οι μεγάλες μάχες που έρχονται. Μόνο έτσι μπορεί η αριστερά να προετοιμαστεί και να προετοιμάσει το μέλλον. Μόνο έτσι μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να προκαλέσει μια τεράστια πολιτική ανατροπή ανοίγοντας νέους δρόμους. Και μόνο έτσι μπορεί να κλείσει ο κύκλος των ηττών και των απογοητεύσεων και να δώσουμε παράδειγμα προς μίμηση για στην αριστερά διεθνώς από την Ευρώπη μέχρι τη Λατινική Αμερική.
