Ο Χαλίντ Μπάτι, είναι γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κινήματος Πακιστάν, (τμήμα της CWI).
Τη συνέντευξη πήρε ο σ. Νίκος Αναστασιάδης
Ερ: Ποια είναι η κατάσταση μετά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου από το καθεστώς Μουσάραφ;
Απ: Το καθεστώς Μουσάραφ επέβαλλε στρατιωτικό νόμο για να ισχυροποιήσει την θέση του. Επί της ουσίας όμως αποτελεί μια επιθετική κίνηση ενός μέρους της αστικής τάξης που έχει την εξουσία ενάντια σε τμήματα της που διεκδικούν αναβαθμισμένο ρόλο. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας που κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος ο οποίος δεν αμφισβητεί, ούτε εκλεγμένη κυβέρνηση, ούτε κάποιο πολιτικό κόμμα αλλά επιβλήθηκε ενάντια στο δικαστικό σύστημα και τα ΜΜΕ. Η επανατοποθέτηση του Μουσάραφ ως αρχηγού κράτους επιβεβαιώνει την διάσπαση στις γραμμές των καπιταλιστών και μέσα στον κρατικό μηχανισμό. Η κρίση αυτή αποδεικνύει ότι στα πλαίσια του καπιταλισμού δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική, ομαλή κατάσταση.
Ο φόβος του Μουσάραφ ήταν ότι το ανώτατο δικαστήριο δεν θα του επιτρέψει να είναι υποψήφιος. Σαν δικαιολογία χρησιμοποίησε ότι το ανώτατο δικαστήριο αθώωνε μέλη της Αλ-Κάϊντα, τα οποία έπιανε ο στρατός. Αντικατέστησε μεγάλο μέρος των δικαστών και έκλεισε όλα τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια. Επίσης αλλάξανε τον νόμο ώστε τα στρατοδικεία να μπορούν να δικάζουν και απλούς πολίτες. Όποιος κάνει δημόσια κριτική στον πρόεδρο, στο κράτος, στο στρατό ή στο δικαστικό σύστημα τιμωρείται με ποινή τουλάχιστον 3ετούς φυλάκισης.
Ερ: Ποιος είναι ο ρόλος της Μπεναζίρ Μπούτο;
Απ: Αυτή τη στιγμή παίζει τον πιο βρώμικό ρόλο και με τη στάση της έχει δώσει νέα πνοή στο Μουσάραφ. Σε συνεργασία με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό έδωσε υποστήριξη επί της ουσίας στον Μουσάραφ, την στιγμή που ήταν απομονωμένος. Οι ΗΠΑ θα ήθελαν μια ιδανική για αυτούς συνεργασία μεταξύ του Μουσάραφ και της Μπούτο, και αυτό προσπαθούν να πετύχουν. Η Μπούτο έχει χάσει μεγάλο μέρος της δημοτικότητας της μετά την συμφωνία της με τον Μουσάραφ, αλλά ακόμα διατηρεί κάποιες δυνάμεις.
Για να εδραιώσει την θέση της μιλάει συνεχώς για τον κίνδυνο μιας ισλαμικής επανάστασης στο Πακιστάν και προσπαθεί να δώσει διαβεβαιώσεις στους ιμπεριαλιστές ότι θα είναι η πιο αποτελεσματική στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Στην ουσία οι δύο τους δεν έχουν πολιτικές διαφορές: και οι δυο υποστηρίζουν την ελεύθερη αγορά και τον νεοφιλελευθερισμό, είναι μαριονέτες του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, θέλουν να συνεχίσουν τον “πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία”, θέλουν ένα στρατιωτικό κράτος, θέλουν να αποτρέψουν την συμμετοχή των μαζών στην πολιτική.
Ερ: Η βάση λοιπόν της κρίσης είναι η ύπαρξη δυο διαφορετικών τακτικών στις γραμμές της αστικής τάξης; Υπάρχει κομμάτι της αστικής τάξης που επιδιώκει ένα πιο δημοκρατικό καπιταλιστικό δρόμο;
Απ: Έτσι είναι. Ένα κομμάτι της αστικής τάξης, που σ’ αυτή τη φάση αντιπροσωπεύουν και οι δικαστές, θέλει κάποιες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις για να αποφύγουν τις κοινωνικές εκρήξεις που βλέπουν ότι έρχονται. Αυτό που θέλουν είναι να αφήσουν να φύγει λίγος ατμός από το καζάνι που βράζει ώστε αυτό να μην εκραγεί. Υπάρχει λοιπόν ανοιχτή σύγκρουση. Ένα κομμάτι της προνομιούχας γραφειοκρατίας βλέπει την ένταση και θέλει να την εκτονώσει. Από την άλλη η ηγεσία του στρατού φοβάται ότι αν γίνουν έστω και μικρές μεταρρυθμίσεις θα ξεκινήσει μια χιονοστιβάδα και θα τα χάσουν όλα.
Ερ: Ο Μουσάραφ εξακολουθεί να κινείται με βάση τις επιταγές του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού ή έχει φύγει από τον έλεγχο τους και επιδιώκει προσωπικές στρατηγικές;
Απ: Κάθε στρατηγός που κυβερνάει το Πακιστάν θέλει καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ, λόγω της αδρής χρηματοδότησης και της προμήθειας όπλων. Ο Μουσάραφ εξακολουθεί να τηρεί την γραμμή των ΗΠΑ, απλά θέλει να επιβάλει την παρουσία του στην αρχηγία του κράτους. Με τον στρατιωτικό νόμο επί της ουσίας λέει στους ιμπεριαλιστές ότι αν με θέλετε να εφαρμόζω τις πολιτικές σας πρέπει να δεχτείτε την δική μου απόλυτη ηγεμονία στην χώρα. Η κυβέρνηση του Μπους τον προειδοποίησε να μην προχωρήσει μακριά και προκαλέσει αναταραχές, και γι’ αυτό τώρα έχει προκηρύξει εκλογές. Είναι καθαρό ότι δεν μπορεί να λειτουργεί χωρίς την συναίνεση των ΗΠΑ, και αυτό γιατί μετά την απόσυρση του πιθανά θα είναι έκθετος σε ρεβανσισμούς του επόμενου καθεστώτος.
Ερ: Ποια ήταν η αντίδραση του κόσμου και των συνδικάτων στην κήρυξη στρατιωτικού νόμου; Ποια είναι η κατάσταση τώρα στη συνείδηση των εργαζομένων;
Απ: Στην αρχή ο κόσμος ήταν σοκαρισμένος, παρά τις έντονες φημολογίες, το προηγούμενο διάστημα. Υπάρχει οργή, αλλά αυτή δεν μετατράπηκε σε συμμετοχή σε διαδηλώσεις κατά του στρατιωτικού νόμου. Τα συνδικάτα εξέφρασαν την αντίδραση τους αλλά δεν κινητοποιήθηκαν μαζί με τους δημοσιογράφους και τους δικηγόρους κατά του καθεστώτος. Ο λόγος για αυτό ήταν ότι τα συνδικάτα έλεγαν «Είμαστε έτοιμοι να αγωνιστούμε αλλά γιατί; Για να βγει η Μπούτο και να εφαρμόσει την ίδια πολιτική;». Στην ουσία, ενώ υπάρχει οργή και μίσος για το στρατιωτικό καθεστώς, δεν υπάρχει υποστήριξη της αντιπολίτευσης. Και δυστυχώς δεν υπάρχει η οργανωμένη πολιτική φωνή της εργατικής τάξης για να προβάλει μια εναλλακτική. Λόγω της απογοήτευσης από όλα τα αστικά κόμματα, η εργατική τάξη έχει χάσει την πίστη για μια πολιτική αλλαγή. Πάντως, αυτή η κατάσταση θα προκαλέσει εκρήξεις. Δεν μπορεί να διατηρηθεί για πολύ καιρό.
Ερ: Ποιος είναι ο ρόλος του ισλαμικού φονταμενταλισμού και των οργανώσεων του;
Απ: Υπάρχουν δυο τάσεις στο κομμάτι του ισλαμικού φονταμενταλισμού αυτή τη στιγμή. Από την μία υπάρχουν τα καθιερωμένα ισλαμικά κόμματα, που έχουν σχέση με τον κρατικό μηχανισμό και όλο και περισσότερο ο κόσμος τα βλέπει σαν κομμάτι του κατεστημένου. Από την άλλη υπάρχουν αρκετές νέες ένοπλες ομάδες, κάποιες από τις οποίες είναι συνδεδεμένες με την Αλ-Κάϊντα, που έχουν ένα ριζοσπαστικό ισλαμικό λόγο και αυξάνουν την δύναμη τους όλο και περισσότερο, καταλαμβάνοντας ακόμα και ολόκληρες περιοχές.
Ο στρατός αυτή τη στιγμή διεξάγει στρατιωτικές επιχειρήσεις σε αυτές τις περιοχές με σκοπό να τις εκκαθαρίσει. Οι οργανώσεις αυτές όμως έχουν χιλιάδες ένοπλους μαχητές (σημ: υπολογίζονται σε μισό εκατομμύριο) και επί της ουσίας διοικούν περιοχές στο μέγεθος της Κροατίας, συλλέγοντας τους φόρους, κάνοντας επιθέσεις σε στρατιωτικές και πολιτικές εγκαταστάσεις, κτλ. Πρόκειται για ανοιχτό πόλεμο με τάνκ, ελικόπτερα, κτλ. Οι ισλαμιστές αυτή τη στιγμή στρέφονται ενάντια στον στρατό αλλά σε μια επόμενη φάση θα χτυπήσουν και την αριστερά και το εργατικό κίνημα.
Ερ: Πως μπορεί να αντισταθεί η εργατική τάξη σε όλα αυτά;
Απ: Παρόλο που δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ένα μαζικό εργατικό κόμμα, η εργατική τάξη στο Πακιστάν έχει πλούσια παράδοση αγώνων. Για παράδειγμα το ’68- ’69 υπήρχε ένα τεράστιο κίνημα όπου οι μεν εργάτες κατέλαβαν τα εργοστάσια, οι δε αγρότες τη γη, και έφτιαξαν επιτροπές που ήλεγχαν τις πόλεις. Τότε όμως δεν υπήρχε ένα επαναστατικό κόμμα που θα μπορούσε να βάλει το ζήτημα της ανατροπής του καπιταλισμού και των φεουδαρχικών υπολειμμάτων. Τη δεκαετία του ’90 υπήρχε μια τεράστια προπαγάνδα ότι η εργατική τάξη δεν μπορεί πια να φέρει εις πέρας τα ιστορικά της καθήκοντα. Η αλήθεια όμως είναι ότι τα τελευταία χρόνια μόνο οι εργαζόμενοι μπόρεσαν να αμφισβητήσουν σοβαρά το καθεστώς. Υπήρχαν πολλές απεργίες, αλλά περιοριζόταν στο συνδικαλιστικό πεδίο, και δεν έβγαιναν στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Αυτό που χρειάζονται οι εργαζόμενοι είναι ένα μαζικό εργατικό κόμμα, με δημοκρατικές διαδικασίες, που να παλεύει για το σοσιαλισμό και την σχεδιασμένη οικονομία. Για μας ο καπιταλισμός έχει αποδείξει ότι δεν μπορεί να λύσει τα βασικά προβλήματα του κόσμου, και ο μόνος δρόμος για τις μάζες είναι ο σοσιαλισμός. Πιστεύουμε ότι η εργατική τάξη θα βγει στο προσκήνιο. Υπάρχει ήδη μεγάλη συζήτηση για την ανάγκη μιας επανάστασης, αλλά δεν υπάρχει ξεκάθαρη συνείδηση για το τι επανάσταση χρειαζόμαστε και με ποιόν τρόπο θα την πετύχουμε. Το εργατικό κίνημα είναι ακόμα αδύναμο, αλλά σχηματίζονται όλο και περισσότερο καινούρια συνδικάτα, ενώ έχει ανοίξει μια συζήτηση για την ανάγκη ενός κόμματος των εργαζομένων που θα παλεύει για τα δικαιώματα τους.
Ένα πράγμα όμως είναι ξεκάθαρο, ότι ο αγώνας για ενότητα πάνω στην βάση ενός σοσιαλιστικού προγράμματος είναι μονόδρομος. Το πακιστανικό κράτος χτίστηκε πάνω σε αποικιοκρατικές βάσεις και έχει αποδείξει την αντίθεση του με τα συμφέροντα των μαζών. Είμαστε αισιόδοξοι ότι οι εργαζόμενοι θα ανταποκριθούν σε αυτή την ιστορική πρόκληση και θα αλλάξουν την κοινωνία.
