To κείμενο σε pdf εδώ
Τα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ) επιτελούν κοινωνικό έργο. Χρησιμοποιούνται κυρίως από τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, ενώ σε σχέση με τα ΙΧ, βελτιώνουν το σύνολο των μετακινήσεων σε μια πόλη και είναι έτσι πολύ φιλικά προς το περιβάλλον. Γι’ αυτό, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, τα ΜΜΜ θεωρούνται ένα αγαθό το οποίο πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμο στους πολίτες (άρα και το εισιτήριό τους πρέπει να είναι φθηνό) και επιδοτούνται από το κράτος σε ποσοστό 60% κατά μέσο όρο. Η σημερινή κυβέρνηση με το σχέδιο για την «εξυγίανση» των δημόσιων αστικών συγκοινωνιών της Αττικής αναιρεί τον κοινωνικό τους χαρακτήρα και χτυπά όχι μόνο τους εργαζόμενους σε αυτές αλλά και το επιβατικό κοινό.
Τα βασικά μέτρα που περιλαμβάνει το σχέδιο «εξυγίανσης» των δημόσιων αστικών συγκοινωνιών της Αττικής
– Μείωση της επιδότησης των δημόσιων συγκοινωνιών από το 70% στο 50%. Πώς θα καλυφθεί η τρύπα που προκύπτει από τη μείωση της επιδότησης; Με αύξηση στην τιμή του εισιτηρίου, με περικοπές από τη συντήρηση των ΜΜΜ κοκ. Ακόμα όμως και αυτή η κουτσουρεμένη επιδότηση δεν θα είναι εγγυημένη. Το ύψος της θα καθορίζεται κάθε χρόνο μετά από «αξιολόγηση» που θα περιλαμβάνει κριτήρια όπως η τακτικότητα των δρομολογίων, η ποιότητα της μετακίνησης κ.α. Με δυο λόγια, τα προβλήματα που θα αντιμετωπίζουν τα ΜΜΜ λόγω της υποχρηματοδότησης, θα χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για την περαιτέρω μείωση της επιδότησής τους.
– Αύξηση της τιμής του εισιτηρίου. Το ενιαίο εισιτήριο αναμένεται από 1 ευρώ που είναι σήμερα, να φτάσει σύντομα τα 2 ευρώ, ενώ ο έλεγχός τους θα δοθεί σε ιδιωτική εταιρία. Όσο για την περίπτωση που οι αστικές συγκοινωνίες ιδιωτικοποιηθούν σε ποσοστό 49% όπως σχεδιάζει η κυβέρνηση (βλ. συνέχεια) η τιμή του εισιτηρίου μπορεί να αυξηθεί ακόμα περισσότερο… Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η ίδια διαδρομή που με τις αστικές συγκοινωνίες κοστίζει 1€, με τα ιδιωτικά ΚΤΕΛ, το κόστος της ανέρχεται στα 3,8€.
– Μείωση του αριθμού των εργαζομένων μέσω μετατάξεων, «εθελούσιων εξόδων» και μη ανανέωση συμβάσεων. Όμως ήδη υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό (π.χ. στην ΕΘΕΛ λείπουν 1200 οδηγοί και 200 τεχνικοί ενώ στον ΗΣΑΠ οι κενές θέσεις ανέρχονται στις 885) και σαν αποτέλεσμα έχουμε τεράστιους αριθμούς υπερωριών και υπερεργασιών (π.χ. στην ΕΘΕΛ καταγράφονται 180.000 δεδουλευμένα ρεπό το χρόνο). Η πολιτική της περαιτέρω μείωσης του αριθμού των εργαζομένων εντάσσεται στα πλαίσια των σχεδίων της κυβέρνησης: να κλείσει τις λιγότερο προσοδοφόρες γραμμές για να ξεπουλήσει τις δημόσιες συγκοινωνίες σε ιδιώτες.
– «Αραίωση και περικοπή δρομολογίων με χαμηλή επιβατική κίνηση» σχεδιάζει η κυβέρνηση… πράγμα που σημαίνει ότι τις ώρες που τα ΜΜΜ δεν είναι «φίσκα», τα δρομολόγια θα αραιώσουν και ο κόσμος θα περιμένει ατέλειωτες ώρες στις στάσεις, ενώ οι κάτοικοι των απομακρυσμένων και αραιοκατοικημένων περιοχών (όπου η επιβατική κίνηση είναι μόνιμα χαμηλή) θα μείνουν στην πραγματικότητα χωρίς ΜΜΜ.
– Μείωση των μισθών των εργαζομένων. Η κυβέρνηση κατηγορεί τους εργαζόμενους στις δημόσιες αστικές συγκοινωνίες ως «ρετιρέ». Πρόκειται, ξανά, για λογιστική αλχημεία και παραπλάνηση της κοινής γνώμης με ψέματα! Προσθέτει στους μισθούς των εργαζομένων τους μισθούς των διευθυντικών στελεχών, συμβούλων και παρασυμβούλων, για να ανεβάσει τον μέσο όρο. Την ίδια στιγμή συνυπολογίζει τις αμοιβές των υπερωριών και των δεδουλευμένων ρεπό δημιουργώντας μια εντελώς ψευδή εικόνα για μέσο μισθό π.χ. της τάξης των 2600 ευρώ το μήνα για την ΕΘΕΛ. Στην πραγματικότητα, ένας μέσος εργαζόμενος π.χ. στην ΕΘΕΛ με 10 χρόνια υπηρεσίας και με 2 παιδιά πληρώνεται 1100 ευρώ το μήνα, ενώ μετά από 32 χρόνια υπηρεσίας ο μισθός του φτάνει τα 2000 ευρώ το μήνα μεικτά.
__________
Εργαζόμενος στην ΕΘΕΛ
__________
Πώς δημιουργήθηκε το έλλειμμα των 2,3 δις ευρώ του ΟΑΣΑ…
Από την μια λοιπόν οι τόκοι των δανείων του ΟΑΣΑ «έτρεχαν» και από την άλλη, μια σειρά υπουργεία που υπέγραφαν συμβάσεις για τη δωρεάν ή με έκπτωση μετακίνηση ειδικών κοινωνικών ομάδων (π.χ. φοιτητές, πολύτεκνοι, στρατιώτες κοκ) σπάνια κατέβαλλαν το αντίτιμο ή τη διαφορά που προέκυπτε από το ισχύον εισιτήριο – παρόλο που σύμφωνα με το νόμο 2669/98 υποχρεούνταν να το κάνουν. Κάπως έτσι, σήμερα τα χρέη εφτά υπουργείων προς τον ΟΑΣΑ ανέρχονται στο μισό δις ευρώ (500.000.000 €), ενώ το συνολικό έλλειμμα του οργανισμού φτάνει τα 2,3 δις ευρώ!
Την ίδια στιγμή, η πολιτική των επιδοτήσεων προς τους ιδιώτες ήταν εντελώς διαφορετική! Για παράδειγμα, οι ιδιωτικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης, ή οι εφοπλιστές που εκτελούν τα δρομολόγια των άγονων γραμμών – και μάλιστα με σαπιοκάραβα τύπου «Ρομίλντα» και δυσανάλογα ακριβά εισιτήρια – δεν είδαν ποτέ τις επιδοτήσεις τους να περικόπτονται! Το αποτέλεσμα ήταν ο ιδιωτικός τομέας να «λειτουργεί» και να βγάζει κέρδη, ενώ ο δημόσιος να χαρακτηρίζεται «προβληματικός».
Για δυο δεκαετίες το κράτος υπόσκαπτε τις δημόσιες συγκοινωνίες για να τις οδηγήσει στην ιδιωτικοποίηση, την ίδια στιγμή που «αγκάλιαζε με στοργή» τον ιδιωτικό τομέα για να τον κάνει ακόμα πιο ισχυρό οικονομικά.
__________
Στο τέλος του δρόμου… ιδιωτικοποίηση!
Όλα τα παραπάνω μέτρα, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για να γίνουν οι δημόσιες συγκοινωνίες ελκυστικές και κερδοφόρες για τους μεγαλοεπιχειρηματίες. Η μόνη προϋπόθεση που λείπει μέχρι στιγμής, είναι η ανάληψη των χρεών τους από το Δημόσιο (όπως έγινε και το 1991-1993 επί κυβέρνησης ΝΔ, πριν ο Μητσοτάκης ξεπουλήσει τα μπλε λεωφορεία – ΕΑΣ). Η κυβέρνηση όμως δεν χάνει χρόνο… έχει ήδη ξεκινήσει τη συζήτηση για την ανάληψη των χρεών των δημόσιων αστικών συγκοινωνιών της Αττικής από το Δημόσιο, έτσι ώστε στη συνέχεια να μπορεί να τις ξεπουλήσει.
Η σημασία των μέσων μαζικής μεταφοράς για το περιβάλλον και την υγεία μας
Στο Λεκανοπέδιο της Αττικής γίνονται καθημερινά 9 εκ. μετακινήσεις. Από αυτές τα 3 εκ. γίνονται με ΜΜΜ και τα άλλα 6 εκ. με ΙΧ, δίκυκλα, κ.α. Αυτή η περιορισμένη χρήση των ΜΜΜ στην Αττική έχει μια σειρά συνέπειες στο περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων του Λεκανοπεδίου. Αν το σχέδιο της κυβέρνησης για την «εξυγίανση» του ΟΑΣΑ περάσει, οι παρακάτω συνέπειες αναμένονται να οξυνθούν, καθώς η χρήση των ΜΜΜ θα περιοριστεί ακόμα περισσότερο.
-
Ατμοσφαιρική Ρύπανση
Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αττική, η οποία προέρχεται σε ποσοστό 60-70% από τη χρήση των ΙΧ, παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο σε πολλά από τα δεινά της καθημερινότητάς μας. Για παράδειγμα, το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) και το διοξείδιο του αζώτου (NO2) σε υψηλές συγκεντρώσεις παρακω- λύουν την οξυγόνωση του αίματος και προκαλούν από πονοκεφάλους, ζαλάδες, αδυνα- μία συγκέντρωσης, αίσθημα κόπωσης και αναπνευστικά προβλήματα μέχρι σοβαρές παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος όπως, άσθμα, ίνωση και εμφύσημα. Το διοξείδιο του θείου (SO2) σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλεί, μεταξύ άλλων, βλάβες στο νευρικό σύστημα, ενώ μια από τις βασικές επιπτώσεις του Όζοντος (Ο3) και των μικροσωματιδίων (PM) στην υγεία μας, είναι η συμβολή τους στις διεργασίες που προκαλούν διάφορες μορφές καρκίνου.
__________
Το οικονομικό κόστος λόγω των επιπτώσεων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία των κατοίκων της Ελλάδας ανέρχεται στα 3 δις ευρώ το χρόνο (σύμφωνα με τα μοντέλα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας του ΟΗΕ)! Πρόκειται για χρήματα που δαπανούνται από τα δημόσια ταμεία και τις τσέπες μας για την αντιμετώπιση των ασθενειών που προκαλεί ή εντείνει η ατμοσφαιρική ρύπανση! Πρόκειται επίσης για χρήματα που θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν εάν υπήρχαν πολιτικές ενίσχυσης και όχι διάλυσης και ξεπουλήματος των ΜΜΜ. Όμως αυτά τα ποσά, το λεγόμενο «κοινωνικό κόστος», δεν συνυπολογίζεται ποτέ στις μελέτες των «σοφών» που προτείνουν και επιβάλλουν δραστικές περικοπές στις ΔΕΚΟ.
__________
1 www.apollonrunnersclub.gr/articles/89.shtm
2,3 Κλέα Κατσουγιάννη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
4 “Urban air pollution linked to birth defects for first time”, University of California Los Angeles, 31/12/2001.
__________
-
Θερμική Ρύπανση
Η πληθώρα των ΙΧ στους δρόμους το καλοκαίρι (σε συνδυασμό με τις χαμηλές ταχύτητες που αναπτύσσουν λόγω της κίνησης και της χρήσηΣ κλιματιστικών) προκαλεί θερμική ρύπανση, η οποία αυξάνει κατά αρκετούς βαθμούς Κελσίου την ήδη υψηλή θερμοκρασία του Λεκανοπεδίου. Καθώς οι καύσωνες γίνονται εντονότεροι, πολλές ευάλωτες κοινωνικές ομάδες οδηγούνται στα «επείγοντα» των νοσοκομείων, ενώ οι υπόλοιποι βλέπουν, μεταξύ άλλων, τους λογαριασμούς της ΔΕΗ να φουσκώνουν από τη χρήση των κλιματιστικών.
Ποια μέτρα απαιτούνται για την ενίσχυση των ΜΜΜ και τη στροφή του κόσμου προς αυτά
Τόσο η ατμοσφαιρική ρύπανση όσο και η θερμική ρύπανση θα μπορούσαν να αμβλυνθούν σημαντικά αν περισσότερος κόσμος χρησιμοποιούσε τα ΜΜΜ αντί των ΙΧ, καθώς τα ΜΜΜ σε κάθε διαδρομή τους εξυπηρετούν ασύγκριτα περισσότερους ανθρώπους, άρα επιβαρύνουν λιγότερο την ατμόσφαιρα. Να σημειώσουμε εδώ πως για την άμβλυνση των παραπάνω προβλημάτων απαιτείται ταυτόχρονα μια πολιτική προστασίας των περιαστικών δασών και δημιουργίας μεγάλων πάρκων υψηλού πρασίνου, καθώς τα δάση και πάρκα «φιλτράρουν» τους ρύπους και ψύχουν την ατμόσφαιρα γύρω τους.
Για να προτιμήσει όμως ο κόσμος χρήση των ΜΜΜ αντί των ΙΧ, πρέπει τα ΜΜΜ να πληρούν κάποιες βασικές προϋποθέσεις:
– το κόστος της μετακίνησης με τα ΜΜΜ να είναι φτηνό
– το δίκτυο των ΜΜΜ να εξυπηρετεί όλες τις περιοχές της Αττικής
– τα δρομολόγια να είναι συχνά και να υπάρχει επαρκής κάλυψη των νυχτερινών ωρών
– η μετακίνηση να είναι άνετη (να μην στοιβάζεται ο κόσμος σαν τις σαρδέλες και να υπάρχει κλιματισμός)
– η μετακίνηση να είναι γρήγορη (να συμφέρει δηλαδή χρονικά και πρακτικά να χρησιμοποιήσεις π.χ. λεωφορείο και μετρό αντί του ΙΧ)
Καμιά ιδιωτική εταιρεία όμως δεν πρόκειται να δημιουργήσει ΜΜΜ τα οποία να πληρούν όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις, αφού οι ιδιωτικές εταιρείες λειτουργούν με γνώμονα τα κέρδη, ή καλύτερα τα υπερκέρδη. Γι’ αυτό τα ΜΜΜ πρέπει κατ’ αρχήν να παραμείνουν δημόσια και κατά δεύτερον να αυξηθεί η χρηματοδότηση προς αυτά έτσι ώστε να πληρούν όλα τα κριτήρια που θα στρέψουν τον κόσμο προς αυτά και θα τον απομακρύνουν από την επιλογή των προσωπικών μέσων μετακίνησης.
Άλλωστε σε όλες τις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου όπου η χρήση των ΜΜΜ είναι διαδεδομένη, αυτό δεν γίνεται γιατί οι πολίτες των χωρών αυτών είναι πιο «ευαισθητοποιημένοι», πιο «ευσυνείδητοι», πιο «μορφωμένοι» κοκ αλλά γιατί τα ΜΜΜ πληρούν τις περισσότερες από τις παραπάνω προϋποθέσεις.
Διεκδικούμε:
– Να τερματιστεί η πολιτική ιδιωτικοποίησης των κοινωνικών αγαθών.
– Δραστική αύξηση της κρατικής επιδότησης στις δημόσιες συγκοινωνίες για να μπορέσουν να εκπληρώσουν τον κοινωνικό τους ρόλο. Σε πρώτη φάση η μετακίνηση τις πρωϊνές ώρες να είναι δωρεάν (όπως ήταν για αρκετά χρόνια στη δεκ του ’80) ενώ τις απογευματινές το εισιτήριο να είναι πολύ φθηνό, με τελικό στόχο τη δωρεάν χρήση και μετακίνηση.
– Ενιαίο και 100% Δημόσιο Φορέα Αστικών συγκοινωνιών, η διαχείριση και ο έλεγχος του οποίου να περάσει στην κοινωνία – που σημαίνει ότι τα Διοικητικά Συμβούλια δεν πρέπει να είναι διορισμένα από τους κομματικούς μηχανισμούς, αλλά εκλεγμένα, από εκπροσώπους των εργαζομένων και κοινωνικών φορέων που έχουν σχέση με το επιβατικό κοινό, τα περιβαλλοντικά κινήματα, ειδικούς συγκοινωνιολόγους κλπ., σε συνθήκες πλήρους διαφάνειας.= Κάλυψη των κενών θέσεων στις δημόσιες συγκοινωνίες και καμία περικοπή στο εισόδημα των εργαζομένων σε αυτές.
– Επανασχεδιασμός και επέκταση του δικτύου των δημόσιων συγκοινωνιών, αύξηση της τακτικότητας των δρομολογίων όπου χρειάζεται και επαρκή νυκτερινά δρομολόγια. Αυτά τα μέτρα, σε συνδυασμό με φθηνά εισιτήρια θα οδηγήσουν τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου να προτιμήσει τη χρήση των αστικών συγκοινωνιών από τα ΙΧ.
– Σταδιακή αντικατάσταση των συμβατικών κινητήρων στις δημόσιες συγκοινωνίες, με κινητήρες που χρησιμοποιούν ενέργεια φιλική προς το περιβάλλον όπως το υδρογόνο ή η ηλιακή ενέργεια. Πρόκειται για τεχνολογίες υπαρκτές και διαθέσιμές και αυτό που λείπει είναι η πολιτική βούληση για την εφαρμογή τους.
Τα σχέδια της κυβέρνησης για τις δημόσιες συγκοινωνίες της Αττικής δεν θα πλήξουν μόνο τους εργαζόμενους σε αυτές, αλλά όλους μας. Γι’ αυτό χρειάζεται να είμαστε αλληλέγγυοι στον αγώνα τους, να υπερασπιστούμε δημόσια τους εργαζόμενους σε αυτές απέναντι στην εκστρατεία λασπολογίας που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση εναντίον τους, καθώς και στηρίζοντας και συμμετέχοντας στις κινητοποιήσεις τους.
GreenAttack – μέτωπο για το περιβάλλον
Γόρτυνος 8Α, Κάτω Πατήσια – Αθήνα
