Του Αλέξανδρου Πραντούνα
Η μεγάλη ανατροπή που διαφαινόταν για καιρό σε όλες τις δημοσκοπήσεις που αναδείκνυαν το Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΣΚ) πρώτη δύναμη, δεν έγινε τελικά πραγματικότητα στις ολλανδικές εκλογές που διεξήχθηκαν στις 12/9. Το ΣΚ έμεινε τελικά στην τρίτη θέση χάνοντας την ευκαιρία να ανατρέψει το πολιτικό σκηνικό στην χώρα. Πρώτο κόμμα αναδείχτηκαν οι Φιλελεύθεροι με 41 έδρες, δεύτερο το Εργατικό Κόμμα (αντίστοιχο του ΠΑΣΟΚ) με 38, ενώ το ΣΚ περιορίστηκε στις 15 έδρες – όσες είχε και στις προηγούμενες εκλογές. Την ίδια ώρα το ποσοστό της αποχής ξεπέρασε το 50%!
Γιατί;
Μια από τις βασικές εξηγήσεις που δίνει η ηγεσία του ΣΚ για αυτή την αποτυχία είναι πως το Εργατικό Κόμμα «αντέγραψε» μεγάλο κομμάτι του προγράμματος του. Σε αυτό τον ισχυρισμό υπάρχει δόση αλήθειας. Το ερώτημα βέβαια είναι πως είναι δυνατόν ένα αστικό κόμμα σαν το Εργατικό μπορεί και αντιγράφει χωρίς πρόβλημα στοιχεία του προγράμματος της Αριστεράς.
Το ΣΚ, ένα αριστερό κόμμα με μαοϊκές ρίζες, έχει μετακινηθεί τα τελευταία χρόνια σταδιακά προς τα δεξιά. Σε μια σειρά δήμους συνεργάζεται ήδη με τα κόμματα του κεφαλαίου ενώ επανειλημμένες φορές κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας τα στελέχη του δήλωναν πως σκοπεύουν να προχωρήσουν σε κυβερνητική συνεργασία με το Εργατικό Κόμμα και τους Πρασίνους, δυνάμεις που στήριξαν το πρόγραμμα λιτότητας της δεξιάς κυβέρνησης την προηγούμενη περίοδο.
Μια από τις φράσεις που επανέλαβε περισσότερες φορές προεκλογικά ο ηγέτης του κόμματος ήταν πως «Χρειαζόμαστε μια Ευρώπη που θα ακούει λιγότερο τις πολυεθνικές και περισσότερο τους πολίτες» – ένα σύνθημα που δεν σημαίνει ουσιαστικά τίποτα, μια ρητορική που η ηγεσία του Εργατικού Κόμματος δεν είχε κανένα πρόβλημα να αντιγράψει.
Πρόσφατα ο ηγέτης του κόμματος, Εμίλε Ρούμερ, απαγόρευσε στα μέλη του κόμματος να τραγουδούν τη «Διεθνή» και αντ’ αυτής τους παρουσίασε ένα νέο «ροκ ύμνο» του κόμματος. Την τελευταία περίοδο μια σειρά στελέχη του κόμματος δήλωσαν πως σκέφτονται να αλλάξουν το όνομα του κόμματος σε «Κοινωνικό Κόμμα», ενώ το ΣΚ έφτασε στο σημείο να «φλερτάρει» ακόμη και με την θέση για αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης.
Σε μια πρόσφατη ανάρτηση στο site του ΣΚ αναφέρεται πως «το ΣΚ αναγνωρίζει τις ιδιαίτερες ευθύνες που προκύπτουν από την συμμετοχή σε μια κυβέρνηση, εμπειρία που ήδη έχουμε σε τοπικό επίπεδο. Η οικονομική διαχείριση μέσα στα πολιτικά πλαίσια που επιβάλλει ο συμβιβασμός με άλλα κόμματα…δεν είναι μια ευθεία γραμμή».
Με λίγα λόγια είδαμε να επαναλαμβάνεται το ίδιο σενάριο που έχουμε δει σε μια σειρά χώρες τα τελευταία χρόνια. Ένα κόμμα της Αριστεράς, αρχικά αναπτύσσεται πάνω στην βάση της ριζοσπαστικοποίησης τμημάτων των εργαζομένων και της νεολαίας και στην συνέχεια, προκειμένου να μην «φοβίσει» δήθεν τους ψηφοφόρους και να μπορέσει να ανέλθει στην εξουσία αρχίζει να νερώνει τις θέσεις του – σε σημείο που οι διαφορές του με τα κόμματα της κεντροαριστεράς να γίνονται δυσδιάκριτες. Σε όλες τις περιπτώσεις αυτή η στάση οδήγησε σε αποτυχία! Γιατί; Για τον απλούστατο λόγο πως οι εργαζόμενοι για να σπάσουν με τα κόμματα του κεφαλαίου χρειάζεται να πειστούν πως εδώ υπάρχει κάτι πραγματικά διαφορετικό, πραγματικά ριζοσπαστικό. Όταν η Αριστερά αντιγράφει (γιατί αυτό έγινε στην πραγματικότητα) την φρασεολογία της κεντροαριστεράς, τότε ο μέσος ψηφοφόρος δεν έχει κανένα λόγο να ψηφίσει το αντίγραφο, προτιμά το πρωτότυπο. Την ίδια ώρα βέβαια αυτή η στροφή του ΣΚ προς τα δεξιά σκόρπισε απογοήτευση, ιδιαίτερα μέσα στη νεολαία, γεγονός που αποτυπώνεται ανάγλυφα στην τεράστια αποχή.
Και τώρα;
Είναι σίγουρο πως αυτή η αποτυχία θα προκαλέσει τριγμούς στο εσωτερικό του ΣΚ. Την επόμενη περίοδο ένα σημαντικό κομμάτι της βάσης του κόμματος θα αναζητήσει τις αιτίες για το χάσιμο αυτής της μεγάλης ευκαιρίας. Τα μέλη του ολλανδικού τμήματος της CWI, Σοσιαλιστική Εναλλακτική, που συμμετέχουν στο ΣΚ δίνοντας την μάχη για την υιοθέτηση ενός ριζοσπαστικού, σοσιαλιστικού προγράμματος, θα παρέμβουν σε αυτή την διαδικασία βοηθώντας στην εξαγωγή των απαραίτητων συμπερασμάτων.
