Επιμέλεια άρθρου του Πίτερ Μπρανς,
«Σοσιαλιστική Εναλλακτική», αδελφή οργάνωση του «Ξ» στην Ολλανδία
Οι εκλογές που θα διεξαχθούν στις 15 Μάρτη στην Ολλανδία είναι πολύ σημαντικές για μια σειρά λόγους.
Αρχικά, για πρώτη φορά θα συμμετάσχουν στις εκλογές 28 κόμματα, ένας αριθμός ρεκόρ για τα δεδομένα της χώρας, ενώ μόλις τα μισά από αυτά υπήρχαν πριν από το 2014.
Τα μεγαλύτερα παραδοσιακά κόμματα αναμένεται να χάσουν μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων τους, με τα τρία μεγαλύτερα να κυμαίνονται στο 40% όλα μαζί, όταν σε προηγούμενες εποχές συγκέντρωναν μέχρι και το 89% του εκλογικού σώματος.
Την ίδια ώρα, όλα δείχνουν ότι το «Κόμμα της Ελευθερίας» του Γκερτ Βίλντερς, ένα δεξιό κόμμα με βασικό χαρακτηριστικό την αντιμεταναστευτική-ρατσιστική ρητορεία, θα βγει πρώτο, συγκεντρώνοντας το μεγαλύτερο αριθμό εδρών.
Όπως και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι κύριες επιλογές που έχουν μπροστά τους οι ψηφοφόροι κυμαίνονται από την.. δεξιά μέχρι την ακροδεξιά, που στη συγκεκριμένη περίπτωση εκπροσωπούνται από το «Φιλελεύθερο Κόμμα Ολλανδίας» (VVD) και το «Κόμμα της Ελευθερίας» (PVV) αντίστοιχα. Το δεξιό φιλελεύθερο VVD αναμένεται ότι θα έρθει δεύτερο, μετά την ακροδεξιά, με περίπου 29 έδρες (από τις 150 του ολλανδικού κοινοβουλίου). Από την άλλη, το «Εργατικό Κόμμα», που συμμετέχει τα τελευταία τέσσερα χρόνια σε κυβέρνηση συνεργασίας με το VVD, μια κυβέρνηση που εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες πολιτικές λιτότητας, αναμένεται να έχει τεράστιες απώλειες, πέφτοντας στις 11 από τις 38 έδρες.
Το σύστημα πόνταρε στην ακροδεξιά για να ανακόψει τη ριζοσπαστικοποίηση προς τα αριστερά
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, βασικός στόχος του συστήματος ήταν να αποδυναμώσει το εργατικό κίνημα και την Αριστερά, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την «ελεύθερη αγορά» και το νεοφιλελευθερισμό που ακολούθησε στη δεκαετία του 1990. Το κατάφερε σε μεγάλο βαθμό, αξιοποιώντας –ανάμεσα σε άλλα– μια σειρά από ακροδεξιά, ρατσιστικά κόμματα και οργανώσεις, οι οποίες αναπτύχθηκαν χάρη στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που ασκούνταν.
Η Αριστερά και τα συνδικάτα πέρασαν σε υποχώρηση, αφήνοντας το κενό για να αναπτυχθούν οι δεξιές πολιτικές δυνάμεις, που εξακολουθούν να έχουν απήχηση ως και σήμερα. Στις επερχόμενες εκλογές, μια σειρά δεξιών κομμάτων θα προσπαθήσουν να κερδίσουν κάποιες έδρες στο κοινοβούλιο, πατώντας πάνω σε αυτή την τάση και παίζοντας το χαρτί του «πατριωτισμού» και του «κινδύνου των μεταναστών».
Κραδασμοί λόγω Brexit
Σήμερα, η άρχουσα τάξη στην Ολλανδία δέχεται ισχυρούς κλυδωνισμούς από την επιτυχία αυτών των ακροδεξιών δυνάμεων. Αντίστοιχους κραδασμούς έχει προκαλέσει και η απόφαση για έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε., αλλά και η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ. Τα παραπάνω παραδείγματα ενδυναμώνουν ακόμη περισσότερο την ακροδεξιά στην Ολλανδία.
Το PVV είναι ένα ανοιχτά ρατσιστικό κόμμα, που κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, δίνει έμφαση στη θέση του για μείωση του αριθμού των μεταναστών, ιδιαίτερα των Μαροκινών, που βρίσκονται στη χώρα. Ο ίδιος ο Βίλντερς έχει καταδικαστεί από ολλανδικά δικαστήρια για προώθηση ρατσιστικού μίσους, αλλά η δίκη του χάρισε πλατιά δημοσιότητα. Ο Βίλντερς δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει την απόφαση των δικαστηρίων, τα οποία κατηγορεί ότι προσπαθούν να σαμποτάρουν το κόμμα του – και ότι θα κάνει έφεση. Το γεγονός αυτό θα του προσφέρει ακόμη μεγαλύτερη δημοσιότητα, που θα αξιοποιήσει στην προεκλογική του εκστρατεία.
Η ολλανδική άρχουσα τάξη θα ήθελε τα κόμματα αυτού του είδους να ξέρουν τη θέση τους και να μην ξεπερνούν κάποια όρια. Τα ρατσιστικά και εθνικιστικά κόμματα, εξυπηρετούν τους σκοπούς τους όσο τους βοηθάνε να συγκρατούν την Αριστερά, αλλά δεν θέλουν να τους επιτρέψουν να παίζουν κυρίαρχο ρόλο στην πολιτική ζωή της χώρας.
Η άρχουσα τάξη αντιλαμβάνεται ότι αν αυξηθεί σημαντικά η επιρροή λαϊκιστικών, αντιμεταναστευτικών και αντιευρωπαϊκών κομμάτων, αυτό θα έχει σοβαρά αρνητικά αποτελέσματα για την ελεύθερη αγορά στην Ε.Ε. από την οποία εξαρτώνται οι εξαγωγές της χώρας. Η Ολλανδική οικονομία είναι μία από τις πιο εξαγωγικές του κόσμου, με τις εξαγωγές να αποτελούν το 50% του ΑΕΠ. Από τη στιγμή που θρέψουν το «θηρίο» όμως, στη συνέχεια δεν έχουν τρόπο να το σταματήσουν.
Το πιο πιθανό αποτέλεσμα των εκλογών, θα είναι η σημαντική ενίσχυση των δυνάμεων του «Κόμματος της Ελευθερίας», μια σοβαρή ήττα του «Εργατικού Κόμματος» και μια μικρότερη ήττα για τους «Φιλελεύθερους». Δεδομένου ότι οι τελευταίοι έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας με τον Βίλντερς, είναι πιθανό να αναγκαστούν να σχηματίσουν μια πεντακομματική κυβέρνηση, προκειμένου να συνεχίσουν να εφαρμόζουν τις πολιτικές τους. Κάτι τέτοιο βέβαια απλά θα ενισχύσει τους ρατσιστές μεσοπρόθεσμα. Αν μια τέτοια περίπλοκη πολυκομματική κυβέρνηση δεν μπορεί να σχηματιστεί, τότε η ακροδεξιά θα μπορεί να επιβάλει μέρος τουλάχιστον της ατζέντας της συμμετέχοντας στον κυβερνητικό συνασπισμό.
Ανεπαρκής Αριστερά, συμβιβασμένα συνδικάτα
Το μεγαλύτερο πρόβλημα για την Ολλανδική κοινωνία είναι η «ανυπαρξία» της Αριστεράς κι ενός μαχητικού συνδικαλιστικού κινήματος.
Μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια, οι ηγεσίες των συνδικάτων έχουν καταλήξει σε ένα είδος «κοινωνικού συμβολαίου» με την κυβέρνηση, γεγονός που έχει συμβάλει στην πτώση των εργατικών αγώνων., Παρά τις επιτυχείς διαπραγματεύσεις σε σχέση με τον κατώτατο μισθό των νέων εργαζομένων και τις συλλογικές συμβάσεις η κατάσταση στο εργατικό κίνημα παραμένει δραματική: η επισφαλής απασχόληση έχει φτάσει σε τέτοια εξωφρενικά επίπεδα που η παραγωγικότητα και στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα σκοντάφτει στο γεγονός πως δεν υπάρχουν αρκετοί έμπειροι εργαζόμενοι που να ξέρουν τη δουλειά!
Από την πλευρά της Αριστεράς από την άλλη, είναι εμφανής η έλλειψη ενός μαζικού κόμματος των εργαζομένων, με ένα ριζοσπαστικό σοσιαλιστικό πρόγραμμα, που θα προβάλει την ανάγκη της εθνικοποίησης των τραπεζών, των υποδομών της χώρας και των μεγάλων βιομηχανιών, στη βάση του εργατικού ελέγχου και διαχείρισης. Ένα πρώην μαοϊκό κόμμα, το «Σοσιαλιστικό Κόμμα Ολλανδίας», που κατάφερε να κάνει ανοίγματα σε άλλες κινήσεις και προσωπικότητες της Αριστεράς κι έτσι να ξεφύγει από την περιθωριοποίηση και να μαζικοποιηθεί, έφτασε σε κάποια φάση να είναι πρώτο στις δημοσκοπήσεις! Όμως, όντας ρεφορμιστικό, όσο περισσότερο ενισχυόταν τόσο έκανε στροφή προς τα δεξιά νερώνοντας το πρόγραμμά του – με αποτέλεσμα να χάσει αυτή τη μαζικότητα και να αφήσει ελεύθερο το πεδίο στην ακροδεξιά.
Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, μετά και την Αμερική, προκαλεί εξαιρετικά βαθιά ανησυχία στις άρχουσες τάξεις της ηπείρου. Αν μετά τη νίκη του Τράμπ στις ΗΠΑ έχουμε μια μεγάλη επιτυχία του Βίλντερς στην Ολλανδία αυτό θα λειτουργήσει ενισχυτικά για την Λεπέν στη Γαλλία στις προδρικές εκλογές που θα γίνουν σε δύο γύρους, τέλη Απρίλη και αρχές Μάη. Οι άρχουσες τάξεις φοβούνται τη διάλυση της ΕΕκαι της Ευρωζώνης αν όχι άμεσα, μεσοπρόθεσμα.
Οι εργατικές τάξεις πρέπει να φοβούνται τα κύματα του εθνικισμού και του ρατσισμού που θα αναδειχθούν. Η μάχη ενάντια στο ρατσισμό και τις διακρίσεις δεν μπορεί να αφεθεί στα χέρια του συστήματος – αυτού που έχει δημιουργήσει τις συνθήκες και τις προϋποθέσεις για να γεννηθεί ο ρατσισμός και η ακροδεξιά. . Η μόνη δύναμη που μπορεί να παλέψει πραγματικά ενάντια στο ρατσισμό και την ακροδεξιά, είναι η εργατική τάξη και οι αγώνες της. Μόνο ο πραγματικά μαχητικός συνδικαλισμός και το χτίσιμο ενός γνήσιου κόμματος των εργαζομένων μπορεί να εξασφαλίσει τα συμφέροντά τους. Η απάντηση στην αντιδραστική ΕΕ και Ευρωζώνη δεν είναι ο εθνικισμός και ο απομονωτισμός, είναι η κοινή πάλη των εργαζομένων σε όλη την ήπειρο, για μια Ευρώπη των Εργαζομένων και του Σοσιαλισμού.
