Η Helin Bolek, ο Mustafa Kocak και ο İbrahim Gökçek, με το θάνατο τους μετά από πολύμηνη απεργία πείνας, «κατάφεραν» κάτι μοναδικό. Να κρατήσουν την Τουρκική αριστερή μουσική κολεκτίβα Grup Yorum, ως κολεκτίβα στον αγώνα, μέχρι και τον θάνατο.
Βέβαια η μοναδικότητα τους, στην Τουρκία και διεθνώς, έγκειται κυρίως στο γεγονός πως το Grup Yorum δεν υπήρξε ποτέ μια απλή κολλεκτίβα, μια απλή μπάντα. Το σύνθημα τους από την ίδρυση τους το 1985, ήταν το «οι Grup Yorum είναι ο λαός και ο λαός είναι οι Grup Yorum». Η ιστορία τους επαληθεύει. Μια ιστορία ακατάπαυστης δημιουργίας με καμβά τα λαϊκά ηχοχρώματα, τους ανατρεπτικούς στίχους, την επαναστατική ποίηση, αλλά και τις διώξεις, τις φυλακίσεις, τις απαγορεύσεις, τα βασανιστήρια.
***
Η Μπάντα δημιουργήθηκε πριν 35 χρόνια από τέσσερις φοιτητές. Με μια κιθάρα, ένα φλάουτο, ένα σάζι κι ένα τύμπανο, άρχισαν να τραγουδούν στις πλατείες, στις σχολές, στα εργοστάσια, στα νοσοκομεία και στις ουρές των συσσιτίων. Παλιά αντάρτικα, πολιτικά τραγούδια της Λατινικής Αμερικής, μελοποιημένα ποιήματα του Ναζίμ Χικμέτ και στίχοι για την εργατική τάξη, τον αντιφασισμό και τον ιμπεριαλισμό, αναμειγνύονται. Σύντομα αυτοβαφτίζονται «ομάδα σχολιασμού- Grup Yorum» και λίγο αργότερα στεγάζουν το εγχείρημα τους στο δικό τους Πολιτιστικό Κέντρο στην Κωνσταντινούπολη που το ονομάζουν «Idil Kultur Merkezi». «Idil» σημαίνει ιδέα, και ήταν το όνομα της πρώτης νεκρής γυναίκας από απεργία πείνας στις Τουρκικές φυλακές.
Στον χώρο τους γίνονται ελεύθερες πρόβες νέων γενιών μουσικών, φτιάχνουν χορωδία και ορχήστρα, οργανώνουν θεατρικές παραστάσεις, συγκροτούν ομάδα κινηματογραφιστών και σκιτσογράφων. Δημιουργούν ιστορικό μουσικό αρχείο με ηχογραφήσεις ηλικιωμένων από όλα τα διαφορετικά εθνικά ρεύματα: Ασσύριους, Αλεβίτες, Κούρδους, Αρμένιους, Πόντιους κ.λ.π. Το «Idil» παράλληλα λειτουργεί ως κέντρο για κάθε κίνημα και αγώνα. Έτσι, οι «μπαταρίες» των μελών του Grup Yorum είναι πάντα φορτισμένες και καταφέρνουν να δημιουργήσουν 23 μουσικά άλμπουμ.
***
Μετά την εξέγερση στο Πάρκο Γκεζί το 2013, η δημοφιλία τους περνάει τα σύνορα και ομάδες Grup Yorum γεννιούνται από Τούρκους μετανάστες σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις. Το καθεστώς Ερντογάν τους βάζει στο μάτι, ειδικά καθώς οι συναυλίες τους στην Σμύρνη, στην Κωνσταντινούπολη και άλλες Τουρκικές πόλεις, κατακλύζονται από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, κυρίως φοιτητές και νέους εργάτες.
Το «Idil» πέφτει θύμα εννιά αστυνομικών επιθέσεων που καταλήγουν σε καταστροφή βιβλίων, δίσκων, μουσικών οργάνων. Οι συλλήψεις και τα βασανιστήρια μπαίνουν στην ημερήσια αντζέντα. Το πιο συνηθισμένο βασανιστήριο είναι το σπάσιμο των δακτύλων των χεριών ώστε να μην μπορούν να ξαναπαίξουν κάποιο μουσικό όργανο… Στα μέσα της δεκαετίας οι συναυλίες τους απαγορεύτηκαν και το κοινό τους βρέθηκε απέναντι από πλαστικές σφαίρες, τεθωρακισμένα και αύρες.
Τότε οι Grup Yorum ξαναγυρίζουν στις ρίζες τους και αρχίζουν να οργανώνουν τις παράνομες συναυλίες τους σε πλατείες, ταράτσες σπιτιών, περιφερόμενοι με αγροτικά φορτηγάκια κ.λ.π. Κάθε τους εκδήλωση αποτελεί μια μυσταγωγία ριζοσπαστισμού και αντίστασης στο καθεστώς Ερντογάν. Η εκδίκηση που τους επιφυλάσσει το καθεστώς είναι σαρωτική. Μέχρι τις αρχές του 2019 η πλειοψηφία των μελών της κολλεκτίβας συλλαμβάνεται με τις κατηγορίες της τρομοκρατικής δράσης και της φιλο-κουρδικής συνωμοσίας. Συνολικά έχει υπολογιστεί πως από το 1985 ως σήμερα, 400 διαφορετικά μέλη της κολλεκτίβας συνελήφθησαν!
***
Από τον Μάη του 2019 κάποια μέλη της κολλεκτίβας ξεκινούν απεργία πείνας απαιτώντας την απελευθέρωση όλων των φυλακισμένων συντρόφων τους, την άρση της απαγόρευσης των συναυλιών τους και την διαγραφή τους από την «μαύρη λίστα» της τρομοκρατίας. Το κύμα διεθνούς αλληλεγγύης αρχίζει να μεγαλώνει, συναυλίες οργανώνονται υπέρ τους στο εξωτερικό (κι εδώ στην Ελλάδα), τραγούδια γράφονται για τον αγώνα τους.
Το καθεστώς Ερντογάν παράμενε αμετακίνητο επί ένα χρόνο. Όμως ο θάνατος της Helin και του Μoustafa, λειτούργησε σαν θρυαλλίδα. Πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε τελικά η άρση της απαγόρευσης των συναυλιών τους. Ο İbrahim Gökçek την μια μέρα που έζησε μετά την ανακοίνωση ίσως πρόλαβε να αισθανθεί δικαίωση.
Το κίνημα στην Τουρκία έχει περάσει δια πυρός και σιδήρου κι έχει αποδείξει πως δεν ξεχνά! Και δεν ξεχνάμε ούτε κι εμείς! Γιατί οι Grup Yorum τραγούδησαν για την ανάγκη της ελληνοτουρκικής φιλίας και της διεθνιστικής αλληλεγγύης. Με τα δικά τους λόγια σε μια συνέντευξη που έδωσαν πριν την συναυλία αλληλεγγύης στην Αθήνα τον Οκτώβρη του ’19:
«Οι δυο λαοί είμαστε πολύ κοντά, έχουμε πολλά κοινά. Έχουμε κάνει δικές μας κάποιες αξίες και παραδόσεις του ελληνικού λαού… Μαθαίνουμε από τους αγώνες και την ιστορία του. Οτιδήποτε αγωνιστικό υπάρχει στην παγκόσμια ιστορία, το οικειοποιούμαστε και το θεωρούμε δικό μας, ως ιστορία που μας ανήκει».
Συμφωνούμε απόλυτα, γι’ αυτό κι εμείς οικειοποιούμαστε τους Grup Yorum, είναι και δικοί μας, ανήκουν και σε εμάς!
Y.Σ: Οι υποστηρικτές των Grup Yorum θα αποχαιρετήσουν τον İbrahim Gökçek και τους άλλους νεκρούς, αυτό το Σάββατο το βράδυ, χτυπώντας μαζικά σε κάθε γειτονιά κατσαρόλες.
