Σαν σήμερα στις 8 Γενάρη του 1942 γεννήθηκε ο Στίβεν Χόκινγκ. Με αυτή την αφορμή αναδημοσιεύουμε παλιότερο άρθρο του σ. Γιάννη Πιστιόλη.
Στις 14 Μαρτίου 2018 πέθανε ο σημαντικότερος ίσως επιστήμονας της εποχής μας, ο Stephen William Hawking, σε ηλικία 76 ετών. Ο Χόκινγκ ήταν θεωρητικός φυσικός, κοσμολόγος, συγγραφέας και Διευθυντής Ερευνών στο Κέντρο Θεωρητικής Κοσμολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Άφησε πίσω του ένα έργο το οποίο σημάδεψε την επιστήμη. Ταυτόχρονα, εξέφραζε και τις προοδευτικές του απόψεις για κοινωνικά ζητήματα, γεφυρώνοντας το χάσμα του επιστήμονα με τον λαϊκό άνθρωπο.
Μάχη για ζωή
Έγινε διάσημος για το έργο του πάνω στις μαύρες τρύπες, τη βαρύτητα και τη γενική σχετικότητα, ενώ ήταν ο συγγραφέας πολλών δημοφιλών βιβλίων, με κορυφαίο το «Χρονικό του Χρόνου» που μεταφράσθηκε σε 40 γλώσσες και πούλησε περισσότερα από δέκα εκατομμύρια αντίτυπα. Στο βιβλίο αυτό ο Χόκινγκ προσπάθησε να εξηγήσει δυσνόητες επιστημονικές έννοιες με τρόπο ώστε να τις καταλαβαίνει ο απλός άνθρωπος που δεν έχει εξειδικευμένες γνώσεις.
Το 1963, σε ηλικία μόλις 21 ετών, όντας φοιτητής διαγνώσθηκε με αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση, γνωστή και ως νόσο Λου Γκέριγκ ή του κινητικού νευρώνα. Οι γιατροί του έδιναν δύο μόνο χρόνια ζωής. Όπως δήλωσε ο ίδιος αργότερα
«μολονότι κρεμόταν ένα σύννεφο πάνω από το μέλλον μου, διαπίστωσα, προς μεγάλη μου έκπληξη, ότι απολάμβανα τη ζωή μου στο παρόν περισσότερο από ό,τι πριν. Και τότε άρχισα να κάνω πρόοδο στην έρευνά μου».
Έζησε άλλα 55 χρόνια μετά από εκείνη τη διάγνωση, από ένα σημείο και μετά καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι. Η ασθένεια επηρέασε όλες τις κινητικές του λειτουργείες, αλλά όχι το μυαλό του. Η επιμονή του, παρά τα τεράστια προβλήματα στην υγεία του, να συνεχίσει τη ζωή και το έργο του αποτέλεσε έμπνευση για πολλούς ανθρώπους. Η γνωστή του αίσθηση του χιούμορ του και η τάση για αυτοσαρκασμό τον έκανε επίσης ιδιαίτερα αγαπητό σε όσους τον γνώρισαν.
Σε πολλές περιπτώσεις ήρθε σε σύγκρουση με την επιστημονική κοινότητα για τις ιδέες που δημοσίευε, όπως πχ όταν χρησιμοποίησε την κβαντική θεωρία για να αποδείξει ότι οι μαύρες τρύπες εκπέμπουν θερμότητα και άρα χάνουν ενέργεια και τελικά «πεθαίνουν». Όπως είπε ο ίδιος
«Νομίζω ότι το μεγαλύτερο επίτευγμά μου είναι η ανακάλυψή μου ότι οι μαύρες τρύπες δεν είναι τελείως μαύρες».
Να φοβάστε τον καπιταλισμό
Πέρα από το επιστημονικό του έργο ο Χόκινγκ θα μείνει στην ιστορία και ως ένας πολιτικοποιημένος επιστήμονας που δεν δίστασε να πει την άποψη του για κοινωνικά ζτήματα.
Πήρε ξεκάθαρη θέση ενάντια στις επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα. Για παράδειγμα σε δηλώσεις του στο Αλ Τζαζίρα είπε ότι
«… η κατάσταση (στην Παλαιστίνη) μοιάζει με ότι συνέβη στη Νότια Αφρική το 1990 και δε μπορεί να συνεχιστεί».
Στις 3 Μαίου 2013 αρνήθηκε να συμμετέχει σε συνέδριο στο Ισραήλ και με γράμμα που έστειλε στην κυβέρνηση της χώρας δήλωσε αλληλέγγυος με τον αγώνα των Παλαιστινίων.
Σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη είχε δηλώσει πως:
«Αν οι μηχανές παράγουν όλα όσα χρειαζόμαστε το αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί από το πως όλα αυτά θα μοιράζονται στους ανθρώπους. Θα μπορούσαμε να ζούμε ευτυχισμένοι εάν ο πλούτος που παράγει η μηχανή μοιράζεται σε όλους, ή θα μπορούσαμε να καταλήξουμε φτωχοί εάν οι ιδιοκτήτες της μηχανής συγχωνεύσουν τα κέρδη τους ενάντια στην αναδιανομή του πλούτου. Μέχρι στιγμής, η τάση είναι υπέρ της δεύτερης επιλογής, με την τεχνολογία να αυξάνει την ανισότητα».
Έκανε σκληρή κριτική στον Τράμπ για την απόσυρση του από την συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή δηλώνοντας
«Η κλιματική αλλαγή είναι ένας από τους μεγάλους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε και ένας που μπορούμε να προλάβουμε, αν δράσουμε τώρα. Αρνούμενος την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής και αποσυρόμενος από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, ο Ντόναλντ Τραμπ θα προκαλέσει στον όμορφό πλανήτη μας μια περιβαλλοντική ζημιά που θα μπορούσε να αποφευχθεί, θέτοντας σε κίνδυνο το φυσικό κόσμο, εμάς και τα παιδιά μας».
Δεν χρειαζόμαστε τον θεό
Τέλος είχε πολλές φορές δηλώσει άθεος και καταφέρθηκε ενάντια στην θεωρία περί δημιουργίας του σύμπαντος από ένα ανώτερο πνευματικό ον, όπως ο θεός. Στο βιβλίο του «Το μεγάλο σχέδιο» έγραψε
«Το χέρι του Θεού δεν ήταν απαραίτητο για να δημιουργηθεί το σύμπαν, το οποίο σχηματίσθηκε από μόνο του, με τη λογική των νόμων της φυσικής»,
ενώ είχε δηλώσει
«Ήταν φυσικό να πιστεύουμε στο Θεό για όσον καιρό δεν είχαμε αναπτύξει τις επιστήμες».
Στο ίδιο βιβλίο έγραψε
«Επειδή υπάρχει ένας νόμος όπως αυτός της βαρύτητας, το σύμπαν μπορεί να δημιουργηθεί και θα δημιουργηθεί μόνο του από το τίποτα. Η αυτόματη δημιουργία είναι ο λόγος που υπάρχει κάτι από το να μην υπάρχει τίποτα, ο λόγος που υπάρχει το σύμπαν, ο λόγος που υπάρχουμε εμείς».
Φυσικά αυτές του οι απόψεις τον έκαναν στόχαστρο συντηρητικών κύκλων. Στην Ελλάδα, ο δικός μας μητροπολίτης Σεραφείμ, βγάζοντας όλη τη ρατσιστική και σκοταδιστική του ρητορική ενάντια στην επιστήμη γράφει:
«Ο συγκεκριμένος παραπληγικός Βρετανός επιστήμων είναι απολύτως συμπαθής ιδιαιτέρως διότι ευρίσκεται εις μίαν δραματικήν κατάστασιν υγείας απεικονιζομένην εις δημοσιευθέντα φωτογραφικά στιγμιότυπα, απολύτως καθηλωμένος και επικοινωνών με ηλεκτρονικήν φωνήν, που επιφέρει την κατανόησιν διά την συμπλεγματικότητα και τραγικότητα των απόψεών του που αδίκως βεβαίως ενοχοποιούν ουσία τον Τρισάγιον Θεόν διά την δυσχερεστάτην θέσιν της υγείας του…».
Ο Χόκινγκ συνδύαζε το μεγαλείο του επιστήμονα του προοδευτικού ανθρώπου και του μαχητή της ζωής και γι’ αυτό θα τον θυμόμαστε!
