Δημοσιεύουμε άρθρο του Μανόλη Μούστου* το οποίο γράφτηκε για τον «Δρόμο της Αριστεράς». Η αναδημοσίευση γίνεται με την άδεια του συγγραφέα.
Καρκίνος. Αυτή η λέξη μας παραλύει. Πολλές φορές δεν θέλουμε ούτε καν να την προφέρουμε. Είναι με σιγουριά η λέξη που δεν θες να ακούσεις με τίποτα να βγαίνει από το στόμα ενός γιατρού που σου διαβάζει μία γνωμάτευση. Μετά την αποκάλυψη τόσων πολλών μυστηρίων της φύσης, της βιολογίας και της φυσικής, λίγα πράγματα έχουνε μείνει να τρομάζουν τόσο πολύ τον σύγχρονο δυτικό άνθρωπο. Ένα από αυτά είναι ο καρκίνος.
Κι όμως, όσο και να θέλουμε να τον αποφύγουμε ο καρκίνος βρίσκεται παντού. Σχεδόν κάθε σπιτικό στην Ελλάδα (και ιδιαίτερα στην Κρήτη) έχει έρθει σε επαφή, σε κάποιον βαθμό, με την νεοπλασματική νόσο. Άλλωστε, χαρακτηριστικό του καρκίνου είναι ότι δεν πρόκειται για μία εμπειρία που βιώνεται ατομικά μονάχα από τον ασθενή αλλά αποτελεί ένα βίωμα συλλογικό που αφορά και τους συγγενείς, τα παιδιά, τα αδέρφια ή τους γονείς του καρκινοπαθή.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ, ο καρκινοπαθής με τους οικείους του ξεκινάνε έναν μοναχικό Γολγοθά. Και να σου οι βιοψίες και να σου οι αξονικές και οι μαγνητικές. Και ίσως μετά χημειοθεραπείες και ακτινοβολίες. Και ταξίδια στην Αθήνα να πάρουμε μία δεύτερη γνώμη και γιατί όχι στο εξωτερικό που έχει ένα εξειδικευμένο κέντρο κ.λπ. κ.λπ. Και άγχος. Πολύ άγχος. Άγχος για το αποτέλεσμα της εξέτασης, άγχος έξω από το χειρουργείο, άγχος να ψάχνεις στο διαδίκτυο ενημέρωση μέχρι αργά το βράδυ. Άγχος μέχρι και για το γιατί ο γιατρός δεν χαμογέλαγε σήμερα στο πρωινό ραντεβού.
Αν είσαι πολύ τυχερός θα πέσεις πάνω σε καλό ογκολόγο και χειρουργό. Που θα ξέρει καλά το αντικείμενο, θα είναι προσιτός και θα σου επεξηγεί ό,τι δεν καταλαβαίνεις. Αν είσαι, όμως, άτυχος (και είναι πάρα πολλές αυτές οι περιπτώσεις) θα πέσεις πάνω σε γάιδαρο, σε άψυχο φραγκοφονιά που σπούδασε ιατρική όχι για να βοηθήσει τον κοσμάκη αλλά για να προσθέσει μηδενικά στον τραπεζικό του λογαριασμό.
Ο καρκίνος πάνω από όλα είναι μία τεράστια φάμπρικα από την οποία σιτίζονται πολλοί: φαρμακοβιομηχανίες, μεγάλα ογκολογικά κέντρα, μεγαλογιατροί αλλά και κάθε λογής τσαρλατάνοι/παπατζήδες που κάνουν μπίζνες με τον πόνο των ανθρώπων που αναζητούν λίγη ελπίδα. Υπάρχει ελεεινότερο έγκλημα από το να «χέζεσαι στο τάλιρο» εκμεταλλευόμενος την απελπισία του κόσμου, του καρκινοπαθή και των οικείων του που προσπαθούν από κάπου να πιαστούν όταν όλα μοιάζουν χαμένα;
Όλα αυτά ενώ συζητούνται μεταξύ μας, εντούτοις ελάχιστα γίνονται για να αλλάξουν και τα αποδεχόμαστε κάπως μοιρολατρικά. Θα πρέπει επιτέλους να ανοίξει μία δημόσια συζήτηση. Και να μιλήσουμε ανοιχτά για όλα. Πρώτα και κύρια, να πούμε ότι ο καρκίνος δεν είναι θεία κατάρα. Ο καρκίνος είναι βαθιά πολιτικό ζήτημα. Οι ίδιες οι κοινωνικές συνθήκες, ο τρόπος που ζούμε, το τι καταναλώνουμε και το πώς παράγουμε έχει μεγάλη σχέση με τον καρκίνο και τα αυξημένα του ποσοστά τις τελευταίες δεκαετίες. Από τα λιπάσματα και τις κάθε λογής ακτινοβολίες μέχρι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα που έχουν κατακλύσει τα σούπερ μάρκετ, τα πολυπληθή συντηρητικά, την καταστροφή του περιβάλλοντος, τα τοξικά απόβλητα που μολύνουν τους υδροφόρους μας ορίζοντες και τα πυρηνικά ατυχήματα της ευρύτερης γειτονιάς μας.
Έπειτα να μιλήσουμε για την κατάρρευση του συστήματος υγείας. Λίγα μηχανήματα και ακόμα λιγότεροι ακτινολόγοι, λίγα χειρουργικά τραπέζια, υποδομές υπό κατάρρευση και τεράστιες αναμονές. Πολλές φορές η αναμονή για το ραντεβού είναι τόσο μεγάλη που ο όγκος έχει κάνει μετάσταση μέχρι να σε δει γιατρός. Και βέβαια, αν δεν έχεις γνωστό μέσα στα νοσοκομεία να σε κατατοπίσει, να σου εξηγήσει, να σε κατευθύνει, να σε διευκολύνει ή να σου συστήσει κάποιον καλό γιατρό, το πιο πιθανό σενάριο είναι να πας σαν το σκυλί στο αμπέλι.
Η ΜΑΧΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ δεν είναι προσωπική υπόθεση του ασθενή και των συγγενών του αλλά υπόθεση ενός ολόκληρου συστήματος υγείας που θα πρέπει να λειτουργεί με γνώμονα τις ανάγκες των ανθρώπων και όχι με βάση τις ανάγκες των δανειστών και της χρεομηχανής.
Κυρίως, πρέπει να υπάρξει μία άλλη στάση από τους γιατρούς. Έχουμε ανάγκη από καλούς επιστήμονες που θα παλέψουν για την υγεία του κόσμου και όχι από αδιάφορους επιστημονιστές ή άπληστα γομάρια ή πιόνια των φαρμακοβιομηχανιών.
Σε λίγο καιρό, εξέδρες εξόρυξης υδρογονανθράκων θα στηθούν νότια της Κρήτης. Οι μελέτες δείχνουν ότι όπου έγιναν τέτοιες επενδύσεις τα ποσοστά των καρκίνων και συγκεκριμένα των λευχαιμιών αυξήθηκαν. Αντί οι γιατροί να συζητάμε για τις εφημερίες και άλλα συντεχνιακά ζητήματα, θα έπρεπε να κινητοποιηθούμε και να παλέψουμε για το σταμάτημα των εξορύξεων. Από τους ιατρικούς συλλόγους μέχρι τους φοιτητές ιατρικής και τα σωματεία των υγειονομικών. Αν δεν βγούμε εμείς μπροστά να υπερασπιστούμε την ζωή των ασθενών μας και να φωνάξουμε «Η ανάπτυξη σας προκαλεί καρκίνο» ποιος θα το κάνει;
Να μιλήσουμε ανοιχτά, να οργανωθούμε, να πάρουμε πρωτοβουλίες γιατροί και ασθενείς μαζί, να αγωνιστούμε με κάθε τρόπο να νικήσει η ζωή παντού. Ο καρκίνος δεν είναι ανίκητος.
