Η Άντρια Γρηγορίου είναι στην τελευταία τάξη του Λυκείου, στην Κύπρο. Οι εμπειρίες της ζωής της την έκαναν να είναι συνειδητά και έντονα ενάντια σε κάθε μορφή εθνικισμού, προπάντων ενάντια στις φασιστικές ομάδες οι οποίες αναπτύσσουν όλο και πιο έντονη δραστηριότητα στο νησί. Στη συνέντευξη αυτή, μας εξηγεί τους λόγους.
Ξεκίνημα: Άντρια θα θέλαμε να μεταφέρουμε την προσωπική σου ιστορία σε όσο περισσότερο κόσμο μπορούμε γιατί καταρρίπτει πολλούς εθνικιστικούς μύθους…
Άντρια: Κι εγώ θέλω να τη μεταφέρω όσο πιο πλατιά μπορώ. Αν ζω σήμερα χρωστώ την ζωή μου σε ένα Τουρκοκύπριο. Επομένως, το να ακούω ότι στην απέναντι πλευρά, στη Βόρεια Κύπρο ζούνε υπάνθρωποι, με τους οποίους δεν πρέπει να συνυπάρχουμε, οι οποίοι δεν έχουν δικαιώματα, κ.λπ. κ.λπ. είναι εξοργιστικό – είναι άδικο και είναι ψέμα.
Ξεκίνημα:Πάμε λοιπόν στην ιστορία σου…
Άντρια: Λοιπόν, από δύο μηνών, βρέφος, διαγνώστηκα με μια ασθένεια του μυελού των οστών. Οι γιατροί την οικογένειά μου περίμεναν πως δεν θα ζούσα για πολύ. Κι όσο περνούσε ο καιρός, κι εγώ συνέχισα να ζω τόσο οι γιατροί λέγανε «είναι θαύμα που ζει ακόμη».
Το πρόβλημα της υγείας μου μπορούσε να λυθεί μόνο αν έβρισκα συμβατό μόσχευμα μυελού των οστών. Έτσι ξεκίνησε, από τη βρεφική μου ηλικία, από το Καραϊσκάκειο Κέντρο στη Λευκωσία ( που διατηρεί τράπεζα αίματος και ειδικεύεται σε τέτοια θέματα) μια αναζήτηση, διεθνώς, για να βρεθεί ο κατάλληλος δότης. Αλλά δότης δεν βρισκόταν πουθενά.
Ξεκίνημα:Ψάχνανε διεθνώς για συμβατό δότη και δεν βρίσκανε σε καμία χώρα;
Άντρια: Ναι! Σε καμία! Συνήθως σ’ αυτές τις περιπτώσεις συμβατοί δότες είναι η οικογένεια του πάσχοντος. Στη δική μου περίπτωση όμως δεν υπήρχε κανένας μέσα στην οικογένειά μου που να πληροί τις ελάχιστες προϋποθέσεις!
Ξεκίνημα:Εσύ είχες γνώση αυτής της κατάστασης, και από ποια ηλικία;
Άντρια: Από την ηλικία των 4 χρόνων είχα πλήρη γνώση της κατάστασης μου. Και ζούσα μαζί με όλη την οικογένεια μου αυτή την αγωνία. Κάθε μήνα έπρεπε να μπαίνω για εξετάσεις, αναλύσεις, επεμβάσεις στα νοσοκομεία και όταν είχα φτάσει πια την ηλικία των 8 ετών είχαμε σχεδόν χάσει κάθε ελπίδα. Θεωρούσαμε εντελώς απίθανο να βρεθεί οποιεσδήποτε δότης οπουδήποτε. Κι έτσι, αποφασίσαμε να πάμε στην Αμερική – το καλοκαίρι του ’99 – όπου γινόντουσαν πειράματα με βλαστοκύτταρα.
Ενώ ήμασταν στην Αμερική μας επικοινωνούν από το Καραϊσκάκειο να μας πουν να περιμένουμε ακόμη λίγο γιατί είχε εμφανισθεί ένα παιδί με την ίδια ασθένεια στη βόρεια Κύπρο και πάνω σε αυτή τη βάση έγινε συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές να γίνουν προσπάθειες αναζήτησης συμβατών δοτών και στις δύο πλευρές του νησιού.
Ξεκίνημα: Το νησί τότε ήταν χωρισμένο με αδιαπέραστο σύνορο, δεν είναι όπως τώρα που υπάρχει μια σχετικά ελεύθερη διάβαση, έτσι;
Ναι, το σύνορο άνοιξε 4 – 5 χρόνια μετά. Το ζήτημα στο οποίο αναφέρομαι αποτελούσε ειδική συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές. Επειδή υπήρχαν κι από τις δύο πλευρές άτομα με την ίδια σπάνια ασθένεια έγινε μια κοινή προσπάθεια μήπως και βρεθούν συμβατοί δότες. Έτσι στο θέμα δόθηκε αρκετή δημοσιότητα και ξεκίνησε λήψη αίματος στη νεκρή ζώνη (στο ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας) για να εντοπιστούν τυχόν δότες. Η ανταπόκριση του κοινού ήταν εντυπωσιακή και από τις δύο πλευρές.
Ξεκίνημα: Και βρήκες τουρκοκύπριο συμβατό δότη εκεί που δεν έβρισκες πουθενά στον κόσμο;
Άντρια: Ναι, αλλά προέκυψε μια νέα περιπλοκή. Ο Κεμάλ, το παιδάκι από το Βορρά που είχε το ίδιο πρόβλημα με μένα πέθανε. Και τότε ο Ραούφ Ντενκτάς, ο τουρκοκύπριος ηγέτης που διοικούσε τότε στο Βορρά, ακύρωσε συμφωνία! Έκλεισε το σύνορο και ο δότης μου δεν μπορούσε να προσφέρει το μόσχευμα. Και τότε έκανε κάτι το εκπληκτικό! Έφυγε από τον Βορρά, πήγε στην Κωνσταντινούπολη μπήκε σε νοσοκομείο και έκανε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες, με δικά του έξοδα! Όλα αυτά τα έμαθα μετά! Και δεν έχω λόγια να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σε αυτό τον άνθρωπο, στον οποίο χρωστώ τη ζωή μου και που σήμερα είναι φίλος μου, και αυτός και η οικογένειά του, και μέσω αυτών ένας αριθμός νέων φίλων και στον Βορρά και στην Τουρκία!
Ξεκίνημα: Γνώρισες κι άλλους τ/κ και Τούρκους;
Άντρια: Ναι, γιατί στην Αμερική, όπου έγινε η μεταμόσχευση, μέναμε στο ίδιο μέρος – γιατί ήταν φτηνό για ασθενείς που έπρεπε να βρίσκονται κοντά σε συγκεκριμένες νοσοκομειακές μονάδές – και εκεί γνώρισα αρκετά άτομα από την «άλλη πλευρά».
Και αυτό άλλαξε πάρα πολύ τον τρόπο σκέψης μου. Γιατί μέχρι τότε, μέχρι την ηλικία των 8, είχα την εικόνα ότι απέναντί μας μένουν κάποιου είδους «επικίνδυνα τέρατα». Ανακάλυψα ακριβώς το αντίθετο! Ανακάλυψα πως ήταν άνθρωποι όπως εμάς, πανομοιότυποι, με τους οποίους δεν είχα τίποτα να χωρίσω! Ανακάλυψα επίσης πόσο κενοί και πόσο επιφανειακοί ήταν οι «δικοί μας» οι οποίοι επέμεναν να αντιμετωπίζουν τους Τουρκοκύπριους σαν κακούς, σαν εχθρούς και σαν ανεπιθύμητους.
Ξεκίνημα: Τελικά αυτό το περιστατικό επηρέασε συνολικά τον τρόπο σκέψης σου, δηλαδή.
Άντρια: Ακριβώς! Άλλαξε ολοκληρωτικά την αντίληψη με την οποία βλέπω τα πράγματα! Σε βαθμό που μερικές φορές να σκέφτομαι πως μέσα στην ατυχία μου να έχω μια τόσο βαριά παιδική ασθένεια, ήμουν τελικά τυχερή! Γιατί δεν θα είχα τρόπο να ανακαλύψω την «άλλη πλευρά» αν δεν τύχαινε να είμαι άρρωστη.
Τελικά η εμπειρία αυτή αποδεικνύει πως όχι μόνο αυτοί οι άνθρωποι απέναντι δεν είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί, αλλά μαζί τους έχουμε περισσότερα κοινά από οποιονδήποτε άλλο λαό στον πλανήτη. Αποκαλύφθηκε ότι οι γιαγιάδες μας μένανε σε γειτονικά χωριά και ότι οι οικογένειες και των δύο μας προέρχονται από την ίδια περιοχή, της επαρχίας Πάφου στην Κύπρο. Σε επίπεδο γενετικού υλικού, σε επίπεδο δηλαδή αδιαμφισβήτητων επιστημονικών δεδομένων και της ίδιας μας της φύσης, είμαστε τόσοι κοντινοί όσοι κανείς! Και όμως υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουν να αναγνωρίσουν αυτή την πραγματικότητα!
Ξεκίνημα: Είχες αντιδράσεις από τον φιλικό και κοινωνικό σου περίγυρο;
Άντρια: Υπάρχουν ασφαλώς άνθρωποι οι οποίοι έχουν μια πολύ υγιή αντιμετώπιση προς τους Τουρκοκύπριους. Αλλά υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός που θέλουν να κλείνουν τα μάτια σε μια πραγματικότητα. Άνθρωποι του φιλικού και κοινωνικού μου περίγυρου δεν θέλουν να αναγνωρίσουν τη σημασία αυτού που έγινε και υπεκφεύγουν με εκφράσεις του είδους: «Το σημαντικό είναι ότι είσαι εσύ καλά». Εγώ αυτό το χαρακτηρίζω υποκρισία! Κάποιοι μου το είπαν και άμεσα: «δεν έπρεπε να δεχτείς μόσχευμα από τουρκοκύπριο». Είναι πολύ απογοητευτική αυτή στάση!
Όμως δεν φταίει ο κόσμος γι’ αυτό. Φταίει η διαρκής προπαγάνδα για την οποία ευθύνονται οι πολιτικές ηγεσίες και η κυπριακή κυβέρνηση. Φταίει πάνω απ’ όλα η παιδεία. Στο σχολείο μαθαίνουμε για τους «καλούς» Ελληνοκύπριους και τους «κακούς» Τουρκοκύπριους και Τούρκους. Αυτά που διδάσκουν στα σχολεία αναπτύσσουν τον εθνικισμό και τον ρατσισμό. Από αυτούς τους ανθρώπους εγώ έχω γνωρίσει την απόλυτη ανθρωπιά και την τέλεια φιλοξενία – δεν αναγνωρίζω με τίποτα, σ’ αυτούς ανθρώπους, τους «εχθρούς μας»!
Ξεκίνημα:Σήμερα ενισχύεται η ακροδεξιά, οι εθνικιστές, οι φασίστες…
Άντρια: Αυτό είναι πραγματικό τραγικό!
Η κύρια ευθύνη για την ενίσχυση των φασιστικών ομάδων βρίσκεται στην πολιτική του εθνικισμού που ακολουθείται από τις κυπριακές κυβερνήσεις, όλες τις προηγούμενες δεκαετίες. Η κατάσταση αντί να γίνεται καλύτερη γίνεται χειρότερη. Ο εθνικισμός μπορεί να έχει μόνο καταστροφικά αποτελέσματα, δεν υπάρχει τίποτα θετικό τίποτα προοδευτικό τίποτα εποικοδομητικό στις απόψεις που αντιμετωπίζουν τους απλούς τουρκοκύπριους σαν εχθρούς. θέλω να παλέψω ενάντια στον εθνικισμό! Ο εθνικισμός και ο ρατσισμός πρέπει να αντιπαλευτούν. Δεν συμφωνώ με τις απόψεις που λένε ότι δεν πρέπει να κάνουμε αναφορές στους φασίστες, γιατί έτσι «τους δίνουμε σημασία και αξία». Με το να μην τους παλεύουμε, με τον να μην αναπτύξουμε αντίπαλο δέος στις ιδέες τους, με το να τους «αγνοούμε» στην ουσία υποβοηθούμε την ανάπτυξη τους. Γι’ αυτό ο εθνικισμός και ο ρατσισμός αναπτύσσονται σήμερα.
Με την άνοδο του ΑΚΕΛ στην κυβέρνηση είχα ελπίσει σε μια καλύτερη κατάσταση. Έχω όμως απογοητευτεί από τη στάση του ΑΚΕΛ. Η κατάσταση παραμένει η ίδια.
Ξεκίνημα: Άντρια, μια τελευταία κουβέντα γι’ αυτή τη συνέντευξη;
Άντρια: Ναι, θέλω η ιστορία μου να φτάσει όσο πιο μακριά γίνεται. Θέλω να την φωνάξω δυνατά. Είναι η αλήθεια – και απαντάει σε όλο το μίσος των ρατσιστών και των εθνικιστών που δηλητηριάζουν τις ψυχές και τις συνειδήσεις του λαού μας.
Ξεκίνημα: Θα κάνουμε ότι μπορούμε. Σ’ ευχαριστούμε.
Άντρια: Εγώ ευχαριστώ.
