Τις μέρες των γιορτών και ειδικά των Χριστουγέννων οι περισσότεροι εργαζόμενοι προσπαθούν να τις συνδυάσουν με διακοπές, έστω και χωρίς ταξίδι, με χαλαρές στιγμές με δικούς τους ανθρώπους, σε μια προσπάθεια να ξεφύγουν από την ένταση της καθημερινότητας.
Για μια μεγάλη μερίδα όμως εργαζομένων που δουλεύουν στους κλάδους του εμπορίου, της εστίασης κλπ, αυτές οι ημέρες είναι συνήθως εφιαλτικές. Τα καταστήματα γεμίζουν ασφυκτικά κόσμο και οι απαιτήσεις για εξυπηρέτηση των πελατών είναι τεράστιες, οι εργοδότες δεν έχουν κάνει καμία ενίσχυση του προσωπικού, με αποτέλεσμα τα ωράρια να είναι εξοντωτικά και η εργασία να γίνεται λάστιχο.
Υπουργείο Εργασίας ή Εργοδοσίας;
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες το Υπουργείο Εργασίας εξέδωσε εγκύκλιο στις 13 Δεκέμβρη, η οποία καταπατά «κατ’ εξαίρεση» τη δική του νομοθεσία σε σχέση με τα δικαιούμενα ρεπό λόγω εργασίας την Κυριακή.
Η εγκύκλιος λέει συγκεκριμένα:
«Όσον αφορά στον τρόπο χορήγησης των εβδομαδιαίων αναπαύσεων (ρεπό) σε εργαζόμενους που θα απασχοληθούν κατά τις τρεις τελευταίες Κυριακές του έτους 2023, ήτοι στις 17/12, στις 24/12 και στις 31/12/2023, διευκρινίζεται ότι με βάση τις ισχύουσες διατάξεις η εβδομαδιαία ανάπαυση, δέον είναι να χορηγείται σε μια άλλη μέρα της ίδιας εβδομάδας.
Ειδικά για το έτος 2023, και προκειμένου να διευκολυνθεί η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς κατά την εορταστική περίοδο, είναι δυνατή, κατ’ εξαίρεση, η χορήγηση της αναπληρωματικής ανάπαυσης και κατά τη βδομάδα που ακολουθεί τις Κυριακές αυτές».
Ακόμα και η κουτσουρεμένη (από άποψη δικαιωμάτων) εργατική νομοθεσία, προβλέπει ότι εάν ένας εργαζόμενος πρόκειται να εργαστεί Κυριακή ή αργία, τότε πρέπει να πάρει το ρεπό του την ίδια εβδομάδα – στην περίπτωση δηλαδή της κυριακάτικης εργασίας, αυτό σημαίνει το ρεπό να προηγηθεί. Σε αντίθετη περίπτωση οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν συνεχόμενα 7ήμερα ή και περισσότερο, μέχρι ο εργοδότης να δεήσει να δώσει το ρεπό!
Και σαν να μην έφτανε αυτό, το Υπουργείο σπεύδει να… υπενθυμίσει στους εργοδότες ότι:
«…η αναπληρωματική εβδομαδιαία ανάπαυση προϋποθέτει απασχόληση, άνω των πέντε ωρών…»
ώστε να κάνουν τον ανάλογο προγραμματισμό τους, μην τυχόν και δώσουν κανένα παραπάνω ρεπό! Ας ονομαστεί τουλάχιστον το εν λόγω υπουργείο, Υπουργείο Εργοδοσίας, έτσι ώστε να μην προκαλεί σύγχυση στον κόσμο για το ποιανών τα συμφέροντα εξυπηρετεί…
Η εντατικοποίηση της εργασίας δεν είναι (μόνο) θέμα «εορτών»
Αρχές Δεκέμβρη έφερε στη δημοσιότητα το Σωματείο Εργαζομένων στα Public τα σχέδια της εταιρείας για εφαρμογή της πρακτικής των «ονομαστικών πωλήσεων». Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που ένας υπάλληλος εξυπηρετεί έναν πελάτη σε μια πώληση, θα του δίνει ένα χαρτάκι για να το πηγαίνει στο ταμείο και να περνιέται η πώληση στο όνομά του. Αυτή δεν είναι κάποια καινοτόμα πρακτική – εφαρμόζεται και από άλλες αλυσίδες τεχνολογίας.
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση του σωματείου, πρόκειται για μια άθλια πρακτική, που βάζει τους εργαζόμενους να ανταγωνίζονται μεταξύ τους στα όρια του εργασιακού κανιβαλισμού για να «τσιμπήσουν» τους πελάτες, θα αυξήσει την εντατικοποίηση της εργασίας, το εργασιακό στρες κλπ. Και βέβαια σε περιόδους μεγαλύτερης κίνησης, όπως συμβαίνει στα εορταστικά ωράρια κλπ, κάποιες ημέρες θα μοιάζουν με «κόλαση».
Έχοντας χτίσει ένα τέτοιο κλίμα ανάμεσα στους εργαζόμενους, οι εργοδότες καταφέρνουν να τους κρατούν διασπασμένους, μειώνοντας σοβαρά την πιθανότητα οργάνωσης μεταξύ τους για να διεκδικήσουν καλύτερους μισθούς, συνθήκες εργασίας κλπ.
Από μεριάς της εργοδοσίας λοιπόν, είναι μια εξαιρετικά επικερδής πρακτική. Τους φέρνει μεγαλύτερα κέρδη, μειώνει τις αντιστάσεις των εργαζόμενων και τους δίνει ένα ακόμα μέσο ώστε να αξιολογούν τους εργαζόμενούς τους και με βάση τις πωλήσεις που κάνουν. Έτσι, όσοι δεν «κυνηγούν» μεγάλες πωλήσεις, θα επιπλήττονται και μελλοντικά θα απολύονται άσχετα εάν το αντικείμενό τους είναι άλλο, όπως π.χ. εξυπηρέτηση πελατών ή ταμείο.
Σε σχέση με το τελευταίο, αυτό ακριβώς συνέβη σε εργαζόμενη ταμία στα Praktiker Ιωαννίνων, η οποία δέχτηκε επίπληξη γιατί δεν πουλούσε αρκετές πλαστικές σακούλες στους πελάτες!
Θα βάλει η ΝΔ «τάξη» στο εργασιακό χάος;
Απ’ την προηγούμενη θητεία της η ΝΔ προσπαθεί με κάθε ευκαιρία να πείσει τους εργαζόμενους ότι παλεύει για να «νοικοκυρέψει» την κατάσταση που επικρατεί στα εργασιακά. Ψηφιακές κάρτες εργασίας, δήλωση ωραρίων στο σύστημα Εργάνη κλπ κλπ, υποτίθεται θα έλυναν τα προβλήματα. Η πραγματικότητα είναι ότι όλες οι αντεργατικές πρακτικές καλά κρατούν!
Για παράδειγμα, η Ένωση Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ν. Ηρακλείου καταγγέλλει ότι συνεχίζουν να έρχονται κάθε χρόνο καταγγελίες στο σωματείο για εργοδότες που ζητούν πίσω το δώρο Χριστουγέννων από τους εργαζόμενους τους. Ακόμα, σε μικρή αλυσίδα σούπερ μάρκετ της Θεσσαλονίκης εργαζόμενοι καταγγέλλουν ότι είναι όλοι δηλωμένοι 5ωροι για τις Κυριακές των εορτών κι ας μην βγαίνει το πρόγραμμα των βαρδιών, που σημαίνει θα πιεστούν να δουλέψουν μαύρες υπερωρίες χωρίς ρεπό!
Αυτές είναι μόνο μερικές εικόνες από την πραγματικότητα των εργαζομένων, που γίνεται εφιάλτης τις ημέρες που θα έπρεπε να είναι ξέγνοιαστες και «γιορτινές». Καμία ψηφιοποίηση και κανένα άλλο ημίμετρο που προέρχεται από μια κυβέρνηση που ζει και αναπνέει για να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των εργοδοτών, δεν πρόκειται να φέρει ουσιαστικές λύσεις στα προβλήματα των εργαζομένων.
Τίποτα δεν χαρίστηκε ποτέ και σε κανέναν, χωρίς μαζικούς διεκδικητικούς αγώνες. Ακόμα και η ίδια η ιστορία για το πως κατακτήθηκε το «Δώρο Χριστουγέννων» (ο 13ος μισθός) περίπου 100 χρόνια πριν, αυτό επιβεβαιώνει. Αυτό σημαίνει να μην γίνεται αποδεκτή καμία αντεργατική πρακτική, πράγμα που χρειάζεται οργάνωση στους χώρους δουλειάς, συμμετοχή και μαζικοποίηση των σωματείων και των συνδικάτων, χτίσιμο νέων εκεί που δεν υπάρχουν κλπ. Ακούγεται δύσκολο, και όντως είναι, ωστόσο είναι ο μόνος και απαραίτητος δρόμος.
