Του Αλέξανδρου Πραντούνα
Το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης συνοδεύτηκε με μια άνευ προηγουμένου επίθεση στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων. Η οργή ενάντια στο κατεστημένο και τους πολιτικούς του εκπροσώπους μεγαλώνει από άκρη σε άκρη της ευρωπαϊκής ηπείρου. Είναι αυτή την οργή που οι δυνάμεις της ακροδεξιάς, συνεπικουρούμενες από το μεγάλο κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις του, προσπαθούν να στρέψουν ενάντια στους μετανάστες και τις μειονότητες προκειμένου να «βγουν λάδι» οι πραγματικά υπεύθυνοι και να περάσουν ευκολότερα τα μέτρα λιτότητας.
Μπορεί στην Ελλάδα να διαθέτουμε το πιο ξεδιάντροπο και εμφανώς ναζιστικό κόμμα στο κοινοβούλιο, όμως αντίστοιχα μορφώματα αναπτύσσονται και σημειώνουν επιτυχίες σε μια σειρά ευρωπαϊκές χώρες.
Το άρθρο που ακολουθεί δεν επιχειρεί μια πλήρη καταγραφή αυτών των κομμάτων, αλλά στέκεται σε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα οργανώσεων με φασιστική/ ναζιστική καταγωγή και ιδεολογία.
Ουγγαρία: Jobbik ή πώς οι πολιτικές του ΔΝΤ θρέφουν τον φασισμό
Το «Κίνημα για μια καλύτερη Ουγγαρία», γνωστότερο ως Jobbik, ιδρύθηκε το 2003. Υιοθέτησε από την αρχή της εμφάνισης του μια σειρά σύμβολα που έχουν ιστορικά συνδεθεί με την φασιστική ουγγρική κυβέρνηση του ’44-45 που κάτω από τις εντολές των ναζί οδήγησε στον θάνατο χιλιάδες Εβραίους της Ουγγαρίας. Το Jobbik επενδύει σε πολύ μεγάλο βαθμό στην ρητορική μίσους ενάντια στην μειονότητες των Ρομά (κυρίως) και κατά δεύτερο λόγο των Εβραίων. Λίγο πριν τις ευρωεκλογές του 2009, υποψήφιος του Jobbik και συνδικαλίστρια αστυνομικός έγραφε σε ανακοίνωση που απευθυνόταν στους συναδέλφους της αστυνομικούς:
«Ο αντισημιτισμός δεν είναι μόνο δικαίωμα μας, αλλά και υποχρέωση κάθε Ούγγρου πατριώτη. Πρέπει να προετοιμαστούμε για ένοπλη πάλη εναντίον των Εβραίων».
Το Jobbik γνώρισε γρήγορη και σημαντική ανάπτυξη εκμεταλλευόμενο την οικονομική κρίση και τα διαρκή σκάνδαλα διαφθοράς στρέφοντας την οργή του κόσμου για τις αντικοινωνικές πολιτικές του ΔΝΤ που εφαρμόζονται στην χώρα στις μειονότητες. Στις ευρωεκλογές του 2009, αναδείχθηκε τρίτο κόμμα με 14,7% εκλέγοντας 3 ευρωβουλευτές, ενώ στις βουλευτικές εκλογές του 2010 κέρδισαν το 16,7% των ψήφων καταλαμβάνοντας ξανά την τρίτη θέση.
Με πρωτοβουλία του Jobbik, ιδρύθηκε και η φασιστική πολιτοφυλακή «Ουγγρική Φρουρά», υπεύθυνη για δεκάδες επιθέσεις κυρίως εναντίον Ρομά. Τα μέλη της «Ουγγρικής Φρουράς» φορούν ομοιόμορφες στολές, παραπέμποντας ευθέως στα SA, παραστρατιωτική οργάνωση των ναζί. Η «Ουγγρική Φρουρά» οργανώνει παρελάσεις σε όλη την χώρα, που συχνά ακολουθούνται από πογκρόμ εναντίον Ρομά – ακόμα και εκκενώσεις ολόκληρων χωριών. Συχνό στόχο της «Ουγγρικής Φρουράς» αποτελεί και η εβραϊκή κοινότητα με βεβηλώσεις μνημείων του Ολοκαυτώματος, επιθέσεις σε σπίτια ραβίνων, ακόμα και πορείες σε εβραϊκές γειτονιές κατά τις οποίες κολλιούνται μαζικά αυτοκόλλητα με αντισημιτικά συνθήματα σε αυτοκίνητα Εβραίων πολιτών. Η απαγόρευση της «Ουγγρικής Φρουράς» από την δικαιοσύνη το 2009, παρακάμφθηκε με την δημιουργία νέου καταστατικού που την περιγράφει ως «πολιτιστικό σωματείο»…
Ιταλία: CasaPound – αντιγράφοντας μεθόδους του κινήματος
Ένα ιδιαίτερο φαινόμενο στους κόλπους της φασιστικής ακροδεξιάς βρίσκουμε στην Ιταλία, όπου το 2003 ιδρύθηκε η CasaPound. H οργάνωση οφείλει το όνομα της στον Έζρα Πάουντ, Αμερικάνο ποιητή και στενό συνεργάτη του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι. Η CasaPound ξεκίνησε αρχικά ως κατάληψη σε μια γειτονιά της Ρώμης. Τα μέλη της CasaPound μετέτρεψαν το κατειλημμένο κτήριο σε κοινωνικό κέντρο στο οποίο λάμβαναν χώρα πολιτιστικές εκδηλώσεις (συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις), ενώ παρείχαν στέγη και σε άστεγες ιταλικές οικογένειες. Τα κοινωνικά κέντρα τέτοιου είδους έχουν παράδοση δεκαετιών στην Ιταλία και ιστορικά έχουν συνδεθεί με τον χώρο της Αριστεράς και της αυτονομίας. Η «αντιγραφή» δεν σταματάει εδώ, αφού τα στελέχη της CasaPound υιοθετούν μια ριζοσπαστική- αντισυστημική ρητορική ενώ το ύφος της Αριστεράς και ακόμη περισσότερο των αναρχοαυτόνομων ομάδων είναι κυρίαρχο και στο αισθητικό κομμάτι της οργάνωσης (αφίσες, γραφικά, ντύσιμο).
Παρά την «αντισυστημική» ρητορική βέβαια, η CasaPound έχει αναπτύξει στενές σχέσεις με τον νεοφασίστα (και μέλος του κόμματος του Μπερλουσκόνι) δήμαρχο της Ρώμης, Τζ. Αλεμάνο, ο οποίος το 2011 δαπάνησε 12 εκ. ευρώ από τον προϋπολογισμό του δήμου για να αγοράσει το κτήριο που είχε καταλάβει η CasaPound, προσφέροντας της νομιμοποίηση. Πρόσφατα μάλιστα, ο δήμος της Ρώμης παραχώρησε στην CasaPound τρία εκτάρια γης στα περίχωρα της πόλης.
Τα επόμενα χρόνια, η CasaPound κατάφερε να εξαπλωθεί σε μια σειρά ιταλικές πόλεις δημιουργώντας και άλλα κοινωνικά κέντρα, ενώ από το 2006 έχει ιδρύσει και την φοιτητική οργάνωση Blocco Studentesco. Σύμφωνα με συνεντεύξεις στελεχών της η CasaPound ετοιμάζεται να παρέμβει και σε εκλογικό επίπεδο. Υπολογίζεται πως αυτή την στιγμή η CasaPound έχει περίπου 5.000 μέλη σε όλη την Ιταλία.
Η οργάνωση δίνει εξαιρετική προσοχή στον επικοινωνιακό τομέα. Εκδίδει 2 περιοδικά, ενώ διαθέτει διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό και τηλεοπτικό σταθμό, ενώ έχει δημιουργήσει μέχρι και θεατρική ομάδα. H CasaPound επιδιώκει να παρέμβει και στην εργατική τάξη μέσω του πρόσφατα ιδρυθέντος συνδικάτου Blocco Lavoratori Unitario (Ενωτικό Μπλοκ Εργαζομένων).
Τα στελέχη της CasaPound αρνούνται επισήμως ότι επικροτούν τις πράξεις βίας, παρόλο που μέλη της έχουν εμπλακεί σε πολλές επιθέσεις σε μετανάστες, ενώ η φοιτητική της οργάνωση έχει πρωταγωνιστήσει σε βίαια επεισόδια με αριστερούς φοιτητές. Στις 13/12/2011 στην πόλη της Φλωρεντίας, ο Gianluca Casseri, μέλος της CasaPound, δολοφόνησε 2 Αφρικανούς μετανάστες και τραυμάτισε άλλους 3 πριν στρέψει την κάννη του όπλου του στον εαυτό του.
«Σουηδοί Δημοκράτες»: Οι καμουφλαρισμένοι
Οι «Σουηδοί Δημοκράτες» ιδρύθηκαν το 1988 και τα ιδρυτικά τους στελέχη ήταν ναζιστικής ιδεολογίας, ανάμεσα τους και πρώην στελέχη των SS. Μέχρι το 2001, μπορούσε κανείς να δει ναζιστικές στολές και σβάστικες στις συγκεντρώσεις του κόμματος. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 το κόμμα αποκήρυξε κάθε αναφορά στον ναζισμό, δηλώνοντας πως είναι απλά «εθνικιστικό», ενώ άλλαξε και το μέχρι τότε σύμβολο του, μια παραλλαγή του σύμβολου του νεοναζιστικού «Εθνικού Μετώπου» της Βρετανίας. Μάλιστα, ο Τζίμι Άκεσον, αρχηγός του κόμματος από το 2005, δήλωσε πριν μερικούς μήνες πως το κόμμα θα δείξει «μηδενική ανοχή απέναντι στον ρατσισμό». Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρεις, ήρθε στην δημοσιότητα βίντεο που δείχνει επιφανή στελέχη του κόμματος (βουλευτή και δημοτικούς συμβούλους) να πρωτοστατούν σε ρατσιστική λεκτική επίθεση σε μετανάστη. Η αποπομπή του βουλευτή από τη θέση του υπεύθυνου Δικαιοσύνης της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος έγινε αφορμή για εσωτερικές προστριβές με μια σειρά στελέχη να κατηγορούν την ηγεσία πως «υποτάχτηκε» στην καμπάνια των ΜΜΕ. Το κόμμα έχει κατηγορηθεί από πολλούς αναλυτές και αντιρατσιστικές οργανώσεις για διασυνδέσεις με ορισμένες από τις δεκάδες (και εξαιρετικά βίαιες) νεοναζιστικές ομάδες που λειτουργούν στην χώρα. Στην Σουηδία λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο δεκάδες περιστατικά ρατσιστικής βίας. Είναι ενδεικτικό, πως μόνο κατά την διάρκεια του 2011, 15 μετανάστες έπεσαν θύματα πυροβολισμού από ρατσιστικές συμμορίες.
Στις εκλογές του 2010, το κόμμα ξεπέρασε για πρώτη φορά το όριο του 4% για την είσοδό στο κοινοβούλιο, κερδίζοντας το 5,7% των ψήφων και 20 έδρες. Σύμφωνα με σχετικές μελέτες, στις αρχές του 2011 οι «Σουηδοί Δημοκράτες» είχαν περίπου 6.000 οργανωμένα μέλη.
Η ανάπτυξη του κόμματος βασίστηκε κατά κύριο λόγο στον αυξανόμενο ρατσισμό ενάντια στους μετανάστες, ιδιαίτερα τους μουσουλμάνους. Σημαντικό κομμάτι της καμπάνιας των «Σουηδών Δημοκρατών» είναι η στοχοποίηση των μεταναστών ως ενόχων για την περικοπή των επιδομάτων και τις επιθέσεις στο κοινωνικό κράτος. Σύμφωνα με τους φασίστες υπεύθυνοι για τις περικοπές δεν είναι η κυβέρνηση και οι καπιταλιστές, αλλά οι μετανάστες που «επιβαρύνουν» τον προϋπολογισμό. Όλα αυτά σε μια χώρα που οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης (τριπλάσιοι από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο) συνδυάζονται με αύξηση της ανεργίας, των κοινωνικών ανισοτήτων και των περικοπών.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως οι «Σουηδοί Δημοκράτες» προσπαθούν να επενδύσουν πάνω στην αντι-ισλαμική υστερία, παρουσιαζόμενοι σαν «υπερασπιστές της δημοκρατίας», των «ευρωπαϊκών αξιών» και του «Διαφωτισμού» που κινδυνεύει από την ισλαμική εισβολή. Μια σειρά στελέχη του κόμματος έχουν ζητήσει δημοσίως την απαγόρευση του Ισλάμ στην χώρα, ενώ πρόσφατα δημοτικός σύμβουλος του κόμματος δήλωσε πως
«οι μουσουλμάνοι έχουν ένα γονίδιο που τους κάνει πιο βίαιους».
Βρετανία: Το «θεσμικό» BNP και ο «κινηματικός» English Defense League
Το ΒNP (British National Party – Βρετανικό Εθνικό Κόμμα) αποτελεί το «παραδοσιακό» κόμμα της ακροδεξιάς στην Βρετανία. Ιδρυμένο το 1982, αποτελεί διάσπαση του νεοναζιστικού «Εθνικού Μετώπου» και στην πραγματικότητα η ηγεσία του αποτελείται από καμουφλαρισμένους ναζιστές. Το 2008 το κόμμα κατάφερε να εκλέξει δημοτικό σύμβουλο στο Λονδίνο, όταν απέσπασε το 5,2% των ψήφων. Στις ευρωεκλογές του 2009 κέρδισε 2 έδρες στο ευρωκοινοβούλιο αποσπώντας το 6,2% των ψήφων. Στις βουλευτικές εκλογές του 2010 δεν κατάφερε να κερδίσει βουλευτική έδρα, πήρε όμως ποσοστό 1,9%.
Δεκάδες στελέχη του BNP έχουν καταδικαστεί για βιαιοπραγίες εναντίον μεταναστών και πολιτικών αντιπάλων, ενώ μέχρι την δεκαετία του ’90, το κόμμα υπερασπιζόταν δημόσια αυτή την τακτική. Είναι ενδεικτικό, πως ο Nick Griffin, ηγετικό στέλεχος και νυν αρχηγός του BNP, δήλωνε χαρακτηριστικά το 1993 πως
«θα υπερασπιστούμε το πρόγραμμα μας με αρβύλες και γροθιές»,
ενώ 4 χρόνια αργότερα ξεκαθάριζε πως:
«Για μας είναι σημαντικότερο να ελέγχουμε τους δρόμους παρά τα δημοτικά συμβούλια».
Στο στόχαστρο του BNP έχουν βρεθεί κατά κύριο λόγο οι μουσουλμάνοι μετανάστες, ενώ κεντρικό ρόλο στην ρητορική του παίζει και η αντίθεση στην συμμετοχή της Βρετανίας στην ΕΕ που σύμφωνα με τα στελέχη του BNP «οδηγεί στην απώλεια της εθνικής ταυτότητας της χώρας».
Την τελευταία τριετία δυναμική εμφάνιση στην βρετανική κοινωνία έχει κάνει και η οργάνωση “English Defense League” (EDL, Σύνδεσμος Αγγλικής Άμυνας), που αποτελεί ένα φαινόμενο που κατά βάση ξεκίνησε από τα ποδοσφαιρικά γήπεδα. Επισήμως, το BNP αρνείται κάθε σχέση με τον EDL και το αντίστροφο, όμως μια σειρά στελέχη των δυο οργανώσεων έχουν και τις δυο ιδιότητες. Ο EDL εμφανίζει ραγδαία ανάπτυξη, καθώς μόλις σε 3 χρόνια έχει φτάσει τα 30.000 μέλη περίπου. Αποτελεί πολύ ιδιαίτερο φαινόμενο στον χώρο της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς, αφού σύμφωνα με τα στελέχη του
«στην μάχη εναντίον του Ισλάμ χωράνε όλοι οι χριστιανοί καθώς και οι Εβραίοι».
Ο EDL έχει εβραϊκό τομέα (ο επικεφαλής του οποίου μάλιστα παραιτήθηκε πρόσφατα διαμαρτυρόμενος για την συμμετοχή νεοναζί στην οργάνωση – γεγονός φυσικά που αποδεικνύει πως μόλις «ξεμπερδέψουν» με τους μουσουλμάνους θα πάρουν σειρά και οι υπόλοιπες μειονότητες), παίρνει δημοσίως θέση υποστήριξης του Ισραήλ στην μάχη «ενάντια στο ριζοσπαστικό Ισλάμ», ενώ ισχυρίζεται πως διαθέτει αντίστοιχες οργανώσεις Χριστιανών Πακιστανών (μεταναστών β’ γενιάς) και ομοφυλόφιλων. Σε μια σειρά περιπτώσεις στις ομάδες κρούσης του EDL συμμετείχαν και μαύροι Χριστιανοί. Το EDL προσπαθεί να παρουσιαστεί σαν «υπερασπιστής» των δημοκρατικών δικαιωμάτων που «κινδυνεύουν από τους ισλαμιστές».
Η δραστηριότητα της οργάνωσης περιστρέφεται κυρίως γύρω από τα γήπεδα, αφού στελεχώνεται σε μεγάλο βαθμό από χούλιγκανς. Διοργανώνει πορείες σε μια σειρά πόλεις, που συχνά συνοδεύονται με συγκρούσεις με αντιφασίστες, ρατσιστικές επιθέσεις και βανδαλισμούς σε καταστήματα μεταναστών και δημόσια κτήρια.
Κύπρος: Ε.ΛΑ.Μ. – το «αδελφό κόμμα» της Χρυσής Αυγής
Το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (Ε.ΛΑ.Μ.) ιδρύθηκε το 2008 και στην πραγματικότητα αποτελεί το «αδελφό κόμμα» της Χρυσής Αυγής στην Κύπρο με τους δεσμούς ανάμεσα στα δύο κόμματα να είναι παραπάνω από στενοί. Η ρητορική του Ε.ΛΑ.Μ. είναι παρόμοια με της Χρυσής Αυγής, οι αμοιβαίες επισκέψεις στελεχών των δύο κομμάτων είναι τακτικές, ενώ τα μέλη αντιγράφουν και το σχετικό «look» (μαύρα μπλουζάκια κτλ.). Οι ομοιότητες δεν σταματούν εδώ, αφού το Ε.ΛΑ.Μ. επιλέγει και αυτό την βίαιη επίθεση στους «αντιπάλους» του. Στις 5/11 του 2010 μέλη του Ε.ΛΑ.Μ. και άλλα φασιστοειδή επιτέθηκαν σε αντιρατσιστικό φεστιβάλ στην Λάρνακα, μαχαιρώνοντας έναν Τουρκοκύπριο και τραυματίζοντας δεκάδες συμμετέχοντες. Τον Ιούλιο του 2010, μέλη του Ε.ΛΑ.Μ. επιτέθηκαν σε ένα Νιγηριανό φοιτητή στο κέντρο της Λευκωσίας, ενώ το ίδιο έκαναν και με έναν Κύπριο μικροπωλητή τον Μάρτη του 2011. 8 μέλη του Ε.ΛΑ.Μ. συνελήφθησαν τον Δεκέμβρη του 2011 για επίθεση ενάντια σε φοιτητές κατά την διάρκεια των σπουδαστικών εκλογών στο πανεπιστήμιο της Λευκωσίας.
Η επιρροή του Ε.ΛΑ.Μ. έχει μεγαλώσει την τελευταία περίοδο, εξαιτίας από την μία της οικονομικής κρίσης που επεκτείνεται σταδιακά και στην Κύπρο και από την άλλη, ως αντανάκλαση των επιτυχιών της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα. Στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου του 2011, το Ε.ΛΑ.Μ. έλαβε 4.350 ψήφους και ποσοστό 1,08%.
