Η είδηση πως η Σάνα Μάριν θα αναλάβει την πρωθυπουργία της Φινλανδίας χαιρετήθηκε με ενθουσιασμό από γυναίκες, ΛΟΑΤ* άτομα, προοδευτικούς ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Και αυτό γιατί στο πρόσωπο της Μάριν συγκεντρώνονται μία σειρά χαρακτηριστικών που σε χώρες όπως η Ελλάδα θα μπορούσαν να θεωρηθούν «απαγορευτικά» για πολιτική καριέρα.
Η Μάριν καταρχήν είναι γυναίκα και μάλιστα νέα, χαρακτηριστικά που σε πιο συντηρητικά μυαλά συνδέονται με περιορισμένες ηγετικές ικανότητες. Επίσης μεγάλωσε από δύο γυναίκες, τη μητέρα της και τη σύντροφό της, κάτι που δεν ταιριάζει στο παραδοσιακό πατριαρχικό μοντέλο οικογένειας. Και σαν να μην έφτανε αυτό, έχει επιλέξει και η ίδια να αμφισβητήσει τον «κανόνα» που θέλει οι άνθρωποι -πόσο μάλλον οι πολιτικοί ηγέτες και πολύ περισσότερο οι γυναίκες- μέχρι κάποια ηλικία να παντρευτούν και να αποκτήσουν παιδιά στα πλαίσια του γάμου, ενώ και η λέξη «διαζύγιο» είναι απαγορευμένη για τους πολιτικούς αρχηγούς που δεν μπορούν να κουβαλήσουν μία τέτοια «αποτυχία» στις πλάτες τους. Η Μάριν λοιπόν έχει παιδί εκτός γάμου με τον σύντροφό της.
Δεν μας εκπλήσσει λοιπόν το γεγονός ότι η ανακοίνωση της ανάληψης της πρωθυπουργίας της Φινλανδίας από τη Μάριν προκάλεσε τον ενθουσιασμό και την αίσθηση πως κάτι «φρέσκο», «προοδευτικό» και ενάντια στα στερεότυπα έρχεται για να ταράξει τα νερά. Είναι όμως έτσι; Θα φέρει η Μάριν τη διαφορά που της αποδίδουν;
Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Φινλανδίας και το απεργιακό κύμα
Ένα πρώτο ερώτημα για το ποιόν δρόμο προβλέπεται να ακολουθήσει η Μάριν, έχει να κάνει με τον λόγο για τον οποίο βρέθηκε στην πρωθυπουργία. Κι αυτός είναι η παραίτηση του αρχηγού του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Άντι Ρίνε λόγω της απεργίας των ταχυδρομικών υπαλλήλων και την πολιτική κρίση που προκάλεσε αυτή.
Η απόφαση της διοίκησης να μεταφέρει περίπου 700 ταχυδρομικούς υπαλλήλους σε θυγατρική της εταιρεία, μειώνοντας έτσι τους μισθούς τους έως 30%, προκάλεσε ένα μεγάλο απεργιακό κύμα, με περίπου 10.000 ταχυδρομικούς υπαλλήλους να συμμετέχουν και άλλους κλάδους να απεργούν σε ένδειξη αλληλεγγύης, όπως οι εργαζόμενοι στην εθνική αεροπορική εταιρεία που η απεργία τους οδήγησε στην ακύρωση 300 πτήσεων μέσα σε λίγες μέρες.
Το τεράστιο αυτό απεργιακό κύμα ήταν αποτέλεσμα των πολιτικών λιτότητας που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια -και- στη Φιλανδία και γεννά τον εξής προβληματισμό: Γιατί να περιμένουμε διαφορετική πολιτική στάση από μία πρωθυπουργό που προέρχεται από το ίδιο κόμμα, που παραμένει στον ίδιο κυβερνητικό συνασπισμό, που υπερασπίζεται τα ίδια -εργοδοτικά- συμφέροντα, επειδή είναι γυναίκα;
Έργα και ημέρες ηγετών που προέρχονται από καταπιεσμένα κοινωνικά στρώματα
Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που μία/ένας ηγέτης συγκεντρώνουν χαρακτηριστικά που γεμίζουν ελπίδα πλατιά κοινωνικά στρώματα.
Ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του Μπαράκ Ομπάμα, του πρώτου μαύρου «πλανητάρχη», που δύο θητείες και πολλές ανεκπλήρωτες ελπίδες μετά, κατέχει το ρεκόρ του Προέδρου με τις περισσότερες απελάσεις μεταναστών κατά τη θητεία του! Παράλληλα ο αμερικάνικος στρατός παρέμεινε στο Ιράκ, παρόλο που η βασική υπόσχεση της προεκλογικής του εκστρατείας ήταν η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα, ενώ συνολικά οι στρατιωτικές επιχειρήσεις που πραγματοποιήθηκαν από αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις, επί προεδρίας Ομπάμα, ήταν πολύ περισσότερες από πριν αναλάβει πρόεδρος! Αλλά ο Ομπάμα δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα…
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τον διορισμό της Ana Brnabic που είναι «ανοιχτά» λεσβία, ως πρωθυπουργό της Σερβίας. Διορισμός που είχε προκαλέσει αισιοδοξία στα ΛΟΑΤ άτομα της χώρας, των οποίων τα δικαιώματα είναι «κουτσουρεμένα» και οι επιθέσεις εναντίον τους σχεδόν καθημερινότητα. Και όμως, σύντομα μετά την ανάληψη της εξουσίας, η κυβέρνηση της Brnabic ψήφισε νόμο που απαγορεύει στα ομόφυλα ζευγάρια να αποκτήσουν παιδί μέσω τεχνητής γονιμοποίησης! Και, αν χρειάζονται λίγες ακόμα δόσεις ειρωνείας για να χωνευτεί αυτή η είδηση, ας αναφέρουμε απλά πως η Ana Brnabic, λίγο πριν προχωρήσει σε αυτήν την απαγόρευση μέσω νόμου, είχε αποκτήσει μαζί με τη σύντροφό της παιδί με αυτόν ακριβώς τον τρόπο!
Δεν είναι επίσης λίγες οι φορές που κυβερνήσεις έχουν προσπαθήσει να «ξεπλύνουν» τις πολιτικές τους με την επιλογή νέων γυναικών σε θέσεις ευθύνης. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της προηγούμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ που αφού έκανε στροφή 180 μοιρών στο προεκλογικό του πρόγραμμα και επέβαλε Μνημόνια και μέτρα λιτότητας στην ελληνική κοινωνία, προσπάθησε να παρουσιαστεί σαν προοδευτική και αριστερή δύναμη βάζοντας σε σημαντικές θέσεις γυναίκες όπως η Αχτσιόγλου και η Νοτοπούλου. Λες και τα μέτρα λιτότητας που εφάρμοζε η κυβέρνηση ήταν λιγότερο σκληρά για την κοινωνία απλά και μόνο επειδή υπογράφονταν και εφαρμόζονταν από «γυναικείο χέρι».
Οι καρποί του παγκόσμιου γυναικείου κινήματος
Τα μέχρι σήμερα παραδείγματα λοιπόν, όπως και το κόμμα από το οποίο προέρχεται η Μάριν, δεν μπορούν να μας κάνουν ιδιαίτερα αισιόδοξους για το δρόμο που θα ακολουθήσει στην πολιτική της σταδιοδρομία. Γιατί τελικά, δεν είναι ούτε η ηλικία, ούτε το φύλο, ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή οι προσωπικές επιλογές αυτές που καθορίζουν την πολιτική μας στάση. Είναι ο ταξικός προσανατολισμός, ποια συμφέροντα επιλέγει ο καθένας να υπερασπιστεί και σε ποια πλευρά θα σταθεί.
Γιατί, όταν βρίσκεσαι να ηγείσαι ενός αστικού κόμματος, που υπερασπίζεται τις δομές του καπιταλιστικού συστήματος, είτε είσαι γυναίκα είτε άντρας, είτε ετεροφυλόφιλος/η είτε ομοφυλόφιλος/η, έχεις επιλέξει να στηρίξεις ένα σύστημα που ζει και συντηρείται από τις ανισότητες. Και τα όρια για το πόσες αλλαγές μπορείς να προκαλέσεις είναι εξαιρετικά στενά.
Παρόλα αυτά, η ανάληψη της πρωθυπουργίας από μία γυναίκα στη Φινλανδία, κρύβει όντως μία πολύ θετική πλευρά. Και αυτή γίνεται φανερή εφόσον ιδωθεί υπό το πρίσμα του παγκόσμιου γυναικείου κινήματος που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια. Γιατί είναι αυτό το κίνημα που έχει φέρει τις γυναίκες στο προσκήνιο, έχει αυξήσει την αυτοπεποίθησή τους και τη διάθεση να αγωνιστούν για πραγματική ισότητα.
Και αυτό το κίνημα, το σύστημα το βλέπει και το φοβάται. Και προσπαθεί να το ελέγξει επιστρέφοντας πίσω «λίγα» και περιορισμένα κέρδη, όπως το να βλέπουμε σήμερα στη Φινλανδία μία νέα γυναίκα πρωθυπουργό, έχοντας ένα «απελευθερωμένο» και προοδευτικό προφίλ. Είναι στο χέρι μας να μην τσιμπήσουμε το δόλωμα, να καταλάβουμε πως καμία «Μάριν» δεν είναι αρκετή και πως αυτό για το οποίο μπορούμε και πρέπει να παλέψουμε είναι να χτίσουμε μία κοινωνία χωρίς ανισότητες και διακρίσεις, χωρίς λίγους «πεφωτισμένους» ηγέτες, μία κοινωνία που οι γυναίκες και οι άντρες της εργασίας θα έχουν την εξουσία στα χέρια τους και θα τη διαχειρίζονται προς το συμφέρον των πολλών. Μία κοινωνία σοσιαλιστική.
