Τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών έδειξαν με τρανταχτό τρόπο την απογοήτευση των πλατιών λαϊκών στρωμάτων για τις πολιτικές που εφαρμόζουν τα κόμματα του κατεστημένου σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τα βασικά κόμματα του Ευρωκοινοβουλίου, τους Χριστιανοδημοκράτες (ΧΔ) και τους Σοσιαλδημοκράτες (ΣΔ) που είχαν την πλειοψηφία στο προηγούμενο Ευρωκοινοβούλιο, να χάνουν 75 έδρες και να παίρνουν από κοινού ποσοστό 43.5%.
Την ίδια στιγμή οι Πράσινοι είχαν μεγάλη άνοδο σε πολλές χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο και έκαναν την έκπληξη, φτάνοντας μάλιστα στην περίπτωση της Γερμανίας να διπλασιάσουν το ποσοστό τους στο 20,5% και να έρθουν 2οι και στην Πορτογαλία να εκλέξουν πρώτη φορά έδρα στο Ευρωκοινοβούλιο. Είναι όμως στην πραγματικότητα τα κόμματα των Πρασίνων κάτι νέο και ριζοσπαστικό, είναι διατεθειμένοι προκειμένου να σώσουν το περιβάλλον να έρθουν σε σύγκρουση με τα μεγάλα συμφέροντα; Η απάντηση δυστυχώς είναι όχι.
Από τη δεκαετία του ’90 τα κόμματα των Πρασίνων έχουν συμμετάσχει σε κυβερνήσεις τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Λ. Αμερική (Βραζιλία), χωρίς με τη συμβολή τους να αλλάζει τίποτα ουσιαστικό για τη βελτίωση του περιβάλλοντος, στο όνομα της οποίας μιλούν.
Πράσινοι στην κυβέρνηση
Όλες οι κυβερνήσεις στις οποίες συμμετείχαν οι Πράσινοι απέτυχαν να πάρουν σοβαρά μέτρα που να σταματήσουν την κλιματική αλλαγή ή την καταστροφή του περιβάλλοντος, ενώ την ίδια στιγμή συμφώνησαν στην εφαρμογή νεοφιλελεύθερων μέτρων που χτύπησαν τα λαϊκά στρώματα, με ιδιωτικοποιήσεις και επιθέσεις στα δικαιώματα των εργαζομένων.
Αξίζει να αναφέρουμε κάποια παραδείγματα από τα «Έργα και Ημέρες» των Πράσινων Κομμάτων.
Στην Γερμανία το κόμμα των Πρασίνων (Die Grünen) έχει μακρά ιστορία. Δημιουργήθηκε στις δεκαετίες του 1970-80 μέσα από κοινωνικά και περιβαλλοντικά κινήματα ενάντια στην πυρηνική ενέργεια και για πολύ μεγάλο διάστημα θεωρούνταν το πιο ισχυρό Πράσινο Κόμμα. Όταν όμως συμμετείχαν σε συγκυβέρνηση μαζί με το SPD (Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας) από το 1998 μέχρι το 2005, όχι μόνο δεν σταμάτησαν την περιβαλλοντική κρίση, αλλά έκαναν πίσω και σε πολλές θέσεις που είχαν στο παρελθόν. Όσο ήταν στην κυβέρνηση αυξήθηκαν μεν σημαντικά τα αιολικά πάρκα αλλά ταυτόχρονα πολλοί από τους πιο ρυπογόνους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα που βρίσκονται στη Γερμανία συνέχισαν να μολύνουν το περιβάλλον. Ταυτόχρονα, ψήφισαν τον πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία, στον οποίο έπεσαν 5.000 βόμβες με απεμπλουτισμένο ουράνιο, με τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές αλλά και στο περιβάλλον!
Στη Στουτγάρδη, οι πράσινοι είχαν σημαντική εκλογική άνοδο λόγω του κινήματος ενάντια στην υπογειοποίηση του κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης με στόχο να απελευθερωθεί χώρος για ανέγερση νέων κτιρίων σε μια περιοχή με μεγάλη εμπορική αξία. Το κερδοσκοπικό αυτό σχέδιο, το οποίο έχει όνομα «Στουτγάρδη 21» είχε όμως σημαντικές οικολογικές επιπτώσεις, στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής, τις ιαματικές πηγές (οι οποίες φέρνουν και σημαντικό εισόδημα στην πόλη), κλπ ενώ έπρεπε να καταστραφεί μεγάλο τμήμα του κεντρικού πάρκου της πόλης και να κοπούν πάνω από 1000 δέντρα ηλικίας έως 200 ετών. Το 2009 εκλέχθηκαν και συμμετείχαν σε τοπικό συνασπισμό με το SPD, το οποίο όμως ήταν υπέρ της κατασκευής! Η συμμετοχή των Πρασίνων το μόνο που κατάφερε ήταν να νομιμοποιήσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το θέμα, στο οποίο οι μεγάλες εταιρείες συμμετείχαν με μια τεράστια εκστρατεία και το κέρδισαν. Η κατασκευή που θα κόστιζε δισεκατομμύρια ξεκίνησε και το κίνημα έζησε ακραία καταστολή στις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας ενάντια στο σχέδιο, όσο οι Πράσινοι συνέχισαν να συγκυβερνούν.
Στην Ιρλανδία, οι Πράσινοι εντάχθηκαν σε συνασπισμό με τo δεξιό Φιάνα Φάιλ (Fianna Fáil) το 2007 και αμέσως συμφώνησαν να πάρει άδεια η Shell Oil για την εξαγωγή φυσικού αερίου στη δυτική ακτή της Ιρλανδίας. Όλο το προηγούμενο διάστημα υπήρχε ένα μαζικό κίνημα ενάντια σε αυτή την απόφαση, το οποίο προηγουμένως υποστηριζόταν από τους Πράσινους που όταν μπήκαν στην κυβέρνηση «ξέχασαν» όσα έλεγαν και διεκδικούσαν πριν. Επίσης συμμετέχοντας στην κυβέρνηση υπέγραψαν αρχικά την άγρια λιτότητα της ΕΕ και του ΔΝΤ, συμπεριλαμβανομένης της επιβάρυνσης των νοικοκυριών, του φόρου στο νερό, των αυξήσεων του ΦΠΑ και των σημαντικών περικοπών των δημόσιων δαπανών και έκαναν πίσω μόνο όταν τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων έδειχναν τα ποσοστά τους να μειώνονται.
Στη Γαλλία, οι Πράσινοι (Europe Écologie – Les Verts) συμμετείχαν σε ένα συνασπισμό με το Σοσιαλιστικό Κόμμα (Parti Socialiste), μαζί με άλλους, από το 1997 έως το 2002. Εξασφαλίζοντας το υπουργείο περιβάλλοντος, εγκατέλειψαν ουσιαστικά και την αντίθεσή τους στην πυρηνική ενέργεια, ενώ στα χρόνια της διακυβέρνησής τους έγιναν περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις από ότι στις προηγούμενες συντηρητικές κυβερνήσεις (ιδιωτικοποίηση Air France και η Air Inter).
Και βέβαια στην Ελλάδα έχουμε τη συμμαχία των Οικολόγων Πράσινων με το ΣΥΡΙΖΑ και την ένταξη του Γιάννη Τσιρώνη ως αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος από τους Οικολόγους Πράσινους στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Κατά τη διάρκεια της θητείας του δεν άλλαξε καθόλου η καταστροφική πολιτική για την διαχείριση των απορριμμάτων, δεν έγινε καμία σοβαρή παρέμβαση για τα δάση και τους ελεύθερους χώρους, ενώ η θέση του για το θέμα της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές ήταν απαράδεκτη.
Καπιταλισμός και καταστροφή του περιβάλλοντος
Ο βασικός λόγος που τα Πράσινα Κόμματα καταλήγουν σε αυτές τις επιλογές όταν συμμετέχουν σε κυβερνήσεις έχει να κάνει με το πρόγραμμα και την ανάλυσή τους. Η κεντρική τους θέση είναι να σωθεί το περιβάλλον, χωρίς όμως να συνδέουν την καταστροφή του με τον καπιταλισμό, που στο βωμό του κέρδους θυσιάζει τη ζωή στον πλανήτη.
Μόλις 100 πολυεθνικές εταιρείες σήμερα παράγουν το 70% των αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως ενώ σύμφωνα με τον ΟΗΕ έχουμε μόνο 12 χρόνια για να σταματήσει η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου και να έχουν οι επόμενες γενιές τη δυνατότητα να αγωνιστούν για την αναστροφή της κλιματικής αλλαγής.
Η απάντηση των Πράσινων Κομμάτων είναι να ρίξουν την ευθύνη για όλα αυτά στα «άτομα» που πρέπει να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, αντί να αγωνίζονται για συστημική αλλαγή. Έτσι πολλές φορές καταλήγουν να υποστηρίζουν «πράσινους φόρους» που «ενθαρρύνουν τον κόσμο να αλλάξει τη συμπεριφορά του». Τα διόδια, τα τέλη και οι φόροι επί των καυσίμων όμως, αν δεν συνοδεύονται από δημόσιες επενδύσεις στην κατεύθυνση της αλλαγής του μοντέλου της παραγωγής και της μετακίνησης, το μόνο αποτέλεσμα που έχουν είναι να επιβαρύνουν οικονομικά τα πιο φτωχά στρώματα, με ελάχιστα θετικά για το περιβάλλον.
Μαθητικές κινητοποιήσεις ενάντια στην κλιματική αλλαγή
Περίπου το 1/3 των νέων έως 30 ετών υπολογίζεται ότι ψήφισε το κόμμα των Πρασίνων στην Ε.Ε. των 28 και αυτό εξηγείται με βάση τις νεολαιίστικες κινητοποιήσεις που είδαμε τον τελευταίο χρόνο ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
Η αδυναμία της Αριστεράς να δώσει απαντήσεις και συγκεκριμένες προτάσεις στην όλο και αυξανόμενη ανησυχία για την κλιματική αλλαγή έδωσε ψήφους στα Πράσινα Κόμματα, κυρίως από ένα κομμάτι νεολαίας που δεν γνωρίζει το ιστορικό τους σε κυβερνήσεις.
Η Σουηδή 16χρονη μαθήτρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, σύμβολο πλέον των μαθητικών κινητοποιήσεων ανά τον κόσμο ενάντια στην κλιματική αλλαγή, στην ομιλία της στη διάσκεψή του ΟΗΕ για το κλίμα είπε πολύ σωστά ότι για να σώσουμε τον πλανήτη «πρέπει να αλλάξουμε το σύστημα». Θα συμφωνήσουμε, προσθέτοντας ότι για να αλλάξει το σύστημα χρειάζεται πρωτίστως να πάρουμε την εξουσία από τα χέρια των καπιταλιστών, για να προχωρήσει ένας ριζικός ανασχεδιασμός της οικονομίας, με βάση της ανάγκες των ανθρώπων και του περιβάλλοντος και όχι τα κέρδη των λίγων. Οι ηγεσίες των Πράσινων Κομμάτων έχουν αποδείξει ότι δεν είναι διατεθειμένες να το κάνουν. Γι’ αυτό χρειάζεται να χτίσουμε νέους φορείς της Αριστεράς, βασισμένους στην εργατική τάξη και την νεολαία, με επαναστατικές ιδέες και μαχητική πρακτική. Μόνο έτσι μπορούμε να αποτρέψουμε τον περιβαλλοντικό όλεθρο που έρχεται κατά πάνω μας με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
