Η διεξαγωγή του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου στο Κατάρ ήταν μια (ακόμη) αφορμή για να αναδειχθεί σε μαζικό επίπεδο και διεθνώς η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα. Από το 2010, όταν το Κατάρ επιλέχθηκε για να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο, η διαφθορά, οι δωροδοκίες και η βάναυση εκμετάλλευση μεταναστών εργατών είναι τα στοιχεία που συνθέτουν την πραγματική εικόνα της προετοιμασίας της χώρας για τη διοργάνωση.
Κάτω από την πίεση ακτιβιστών και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αρκετές εθνικές ομάδες είχαν ανακοινώσει αρχικά ότι θα προχωρήσουν σε συμβολικές διαμαρτυρίες για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ενδεικτικά, να αναφέρουμε μερικές:
10 αρχηγοί εθνικών ομάδων δήλωσαν την πρόθεσή τους να φορέσουν περιβραχιόνια με το μήνυμα «One Love» (μία –είναι η– αγάπη) προκειμένου να εναντιωθούν στην καταπίεση που δέχονται τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στο Κατάρ, καθώς οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις είναι παράνομες και τιμωρούνται με φυλάκιση.
Η Δανία αποφάσισε να συμμετέχει στο Παγκόσμιο Κύπελλο με μονόχρωμες αθλητικές χωρίς εμφανή άλλα διακριτικά (όπως η σημαία ή το λογότυπο), θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να στείλει ένα μήνυμα ενάντια στις απάνθρωπες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν όσοι εργάζονται για να πραγματοποιηθεί η συγκεκριμένη διοργάνωση.
Η ομάδα της Αυστραλίας δημοσίευσε βίντεο στο οποίο κατακρίνει την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δίνοντας έμφαση στα δικαιώματα των μεταναστών εργατών αλλά και των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.
Την ίδια στιγμή, αρκετοί οπαδοί και προσωπικότητες αποφάσισαν να μποϊκοτάρουν την παρακολούθηση των αγώνων.
Οι απειλές και οι απαγορεύσεις της FIFA σε όσους διαμαρτύρονται
Όλα τα παραπάνω προκάλεσαν ιδιαίτερη ανησυχία στη διοίκηση της Διεθνούς Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας – FIFA με αποτέλεσμα να στείλει μήνυμα στις 32 ομάδες που συμμετέχουν στη διοργάνωση πως «τώρα πρέπει να επικεντρωθούν στο ποδόσφαιρο». Στη συνέχεια μάλιστα, προειδοποίησε ότι θα επιβληθούν κυρώσεις σε όσους φορέσουν τα περιβραχιόνια με το μήνυμα «One Love» – στην ουσία απαγορεύοντάς το. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να κάνουν πίσω οι αρχηγοί που αρχικά είχαν δηλώσει ότι θα το φορέσουν.
Αυτές οι απειλές ανάγκασαν τις ομάδες να κάνουν πίσω στις σχεδιασμένες δράσεις διαμαρτυρίας. Παρόλα αυτά οι παίχτες της εθνικής Γερμανίας λίγο πριν την έναρξη του αγώνα με την Ιαπωνία, έκλεισαν τα στόματά τους με τα χέρια τους στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα απέναντι στην λογική του «no politica» που προσπαθεί να επιβάλει η FIFA.
Το αθλητικό «ξέπλυμα»
Το αποκορύφωμα της αντεπίθεσης έγινε το Σάββατο 19 Νοέμβρη, μια μόλις μέρα πριν την έναρξη της διοργάνωσης, όπου ο πρόεδρος της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο, κατηγόρησε ανοιχτά όσους κάνουν κριτική για τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούν στο Κατάρ.
Στη συνέντευξη τύπου που έδωσε αναφέρθηκε στην υποκρισία των δυτικών κρατών υποστηρίζοντας πως αυτά δεν είναι σε θέση να δίνουν μαθήματα ηθικής στο Κατάρ, λόγω της συμπεριφοράς τους στο παρελθόν αλλά και στο παρόν.
Ο Ινφαντίνο και η FIFA όμως χρησιμοποιούν την υποκρισία των Δυτικών, που είναι πραγματική και μεγάλη, με μοναδικό στόχο να «φτιάξουν» την εικόνα του Κατάρ. Άλλωστε τόλμησε να πει ότι το Κατάρ, με τη βοήθεια της FIFA, έχει προβεί σε ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις στα δικαιώματα των εργαζομένων, όταν όπως είναι γνωστό σε όλους πια πάνω από 6.500 εργάτες βρήκαν τον θάνατο στα εργοτάξια της διοργάνωσης!
Βέβαια, πέρα από γενικολογίες περί «ευθύνες των Ευρωπαίων», δεν ανέφερε πουθενά ότι η ίδια η ύπαρξη του βάρβαρου καθεστώτος του Κατάρ –αλλά και των άλλων κρατών του Κόλπου– είναι αποτέλεσμα των πολιτικών του δυτικού ιμπεριαλισμού και συγκεκριμένα του βρετανικού. Πέρα από το ότι δεν έκανε κανένα διαχωρισμό ανάμεσα σε Ευρωπαίους εργαζόμενους και κυβερνήσεις, λες και αυτοί που έχουν την ευθύνη είναι οι ευρωπαϊκοί λαοί και όχι οι κυβερνήσεις και οι άρχουσες τάξεις των χωρών!
Αυτό που προσπάθησε να κάνει ο Ινφαντίνο μέσα από τη συνέντευξη Τύπου, ήταν να ξεπλύνει το Κατάρ για την καταπάτηση των ανθρώπινων, εργασιακών, κοινωνικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων στη χώρα.
Το Κατάρ είναι μια χώρα με ένα απολυταρχικό καθεστώς, που εργαλειοποιεί τις αθλητικές διοργανώσεις παγκόσμιας εμβέλειας και αίγλης προκειμένου να εμφανίσει ένα διαφορετικό πρόσωπο, πιο ελκυστικό για τις ξένες επενδύσεις.
Το ξέπλυμα μέσω του αθλητισμού βέβαια, δεν είναι μια καινούρια τακτική. Για τους ίδιους λόγους το παγκόσμιο Κύπελλο του 1934 στην Ιταλία είχε στόχο να δώσει μια «λάμψη» στο φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι, όπως και οι Ναζιστικοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο χρησιμοποιήθηκαν από τον Χίτλερ με αντίστοιχο τρόπο, ενώ το 1978 η διεξαγωγή του Παγκόσμιου Κυπέλλου στην Αργεντινή έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να νομιμοποιηθεί η στρατιωτική χούντα του Βιντέλα. Και όλα αυτά με τη σύμφωνη γνώμη της FIFA!
Καμία βελτίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Την ίδια στιγμή βέβαια, οι υποστηρικτές της ρητορικής που λέει ότι «οι εκδηλώσεις υψηλού προφίλ μπορούν να αποτελέσουν μοχλό για τη βελτίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» υποτιμούν τη νοημοσύνη της κοινωνίας. Διότι στην περίπτωση του Κατάρ, το αποτύπωμα που έχει αφήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο στη χώρα είναι οι άθλιες εργασιακές συνθήκες κάτω από τις οποίες δουλεύουν οι μετανάστες εργάτες, αλλά και οι χιλιάδες θάνατοι που έχουν καταγραφεί κατά τη διάρκεια των έργων υποδομής για να φιλοξενήσουν την διοργάνωση.
Ταυτόχρονα, αξίζει να παρατηρήσει κανείς και τις «προόδους» που έχουν κάνει χώρες που φιλοξένησαν μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις. Το 2018, η Ρωσία φιλοξένησε το Παγκόσμιο Κύπελλο, με τον Ινφαντίνο να μην μπορεί να κρύψει την χαρά του, καθώς δήλωνε για τη «νέα εικόνα που έχουμε πλέον για τη Ρωσία». Το αποτέλεσμα ήταν ο Πούτιν να εντείνει την κρατική καταστολή στο εσωτερικό της χώρας. Αντίστοιχο παράδειγμα είναι και αυτό της Κίνας, που φιλοξένησε την Ολυμπιάδα το 2008, με το κινεζικό καθεστώς να αυξάνει επίσης την καταστολή.
Επομένως, το ξέπλυμα που προσπαθεί να κάνει η FIFA, αλλά και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, έχει σαν αποτέλεσμα να λερώνει τη γενική εικόνα του ποδοσφαίρου και του αθλητισμού και ταυτόχρονα να γίνεται σαφές πως δεν δίνουν δεκάρα για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Να πάρουμε στα χέρια μας το ποδόσφαιρο
Το πιο δημοφιλές και λαϊκό άθλημα έχει μετατραπεί σε μια επιχείρηση που μοιάζει να μην απευθύνεται στα πλατιά στρώματα που απολαμβάνουν το ποδόσφαιρο. Στόχος τους είναι να διασκεδάσει τις ορέξεις των μεγάλων εταιρειών καθώς αντιλαμβάνονται τα μεγάλα οικονομικά οφέλη που μπορούν να έχουν. Οι αποκαλύψεις για τον χρηματισμό στελεχών της FIFA με σκοπό να αναλάβει το Κατάρ τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου φανερώνει πως η διαφθορά αποτελεί βασικό συστατικό στους κόλπους της FIFA.
Στη συνέντευξη τύπου που έδωσε ο Ινφαντίνο, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι ειπώθηκε μια αλήθεια σε σχέση με την υποκρισία της Δύσης. Πράγματι, οι δυνάμεις της Δύσης είναι εξίσου ένοχες όταν μιλάμε για την εκμετάλλευση και την καταπίεση των εργαζομένων. Αλλά πρόκειται για την μισή αλήθεια, καθώς είναι δεδομένο πως ούτε οι δυνάμεις της Δύσης, ούτε η FIFA, ούτε και το καθεστώς του Κατάρ νοιάζονται για τις ανάγκες των εργαζομένων και κάθε καταπιεσμένης ομάδας.
Όλοι τους αποτελούν μέρος του ίδιου βρόμικου συστήματος που ευθύνεται για την καταπίεση και τις ανισότητες. Και το Παγκόσμιο Κύπελλο στο Κατάρ αποτελεί μια αντανάκλαση της σήψης και της παρακμής του συστήματος.
Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να μην επιτρέψουμε να παγιωθεί αυτή η βρόμικη εικόνα στον χώρο του ποδοσφαίρου αλλά και του αθλητισμού συνολικά. Χρειάζεται να δοθούν κοινές μάχες ανάμεσα σε παίχτες, οπαδούς και συλλόγους που να διεκδικούν τον τερματισμό της εμπορευματοποίησης, της διαφήμισης και του ξεπλύματος προκειμένου να διαφυλαχθεί ο λαϊκός χαρακτήρας του αθλήματος.
