Θα περίμενε κανείς στη χώρα διεξαγωγής του Μουντιάλ τη Βραζιλία, μία χώρα όπου το ποδόσφαιρο λατρεύεται ίσως περισσότερο απ’ οπουδήποτε αλλού στον πλανήτη, ο κόσμος να είναι χαρούμενος και γεμάτος προσμονή για την σημερινή έναρξη του Παγκόσμιου Κυπέλλου..Αυτό όμως δε συμβαίνει στη χώρα της «σελεσάο». Αντίθετα η χώρα εδώ και ένα χρόνο συνταράσσεται σχεδόν καθημερινά από κινητοποιήσεις ενάντια στο Μουντιάλ.
Ανάπτυξη για ποιόν;
Ας δούμε όμως αναλυτικά τι είναι αυτό που κάνει τους κατά κοινή ομολογία φανατικά ποδοσφαιρόφιλους Βραζιλιάνους να εξεγείρονται αντί να πανηγυρίζουν. Η κεντροαριστερή κυβέρνηση του «Εργατικού Κόμματος» (ΕΚ) της προέδρου Ρούσσεφ τα τελευταία χρόνια συνεχίζει την πολιτική λιτότητας του μέντορα και προκατόχου της (πρώην αριστερού) Λούλα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ στη δεκαετία που πέρασε η Βραζιλία σημείωνε πολύ ψηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, 13 εκατ. Βραζιλιάνοι υποσιτίζονται ενώ 30 εκατ περίπου είναι αναλφάβητοι και χωρίς καμία πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.
Το πάρτι των εργολάβων
Στον αντίποδα αυτής της κατάστασης το Μουντιάλ κόστισε 50 δισ. δολάρια – τα περισσότερα από κάθε άλλη διοργάνωση στην ιστορία του θεσμού.
Στα έργα του Μουντιάλ περιλαμβάνονται η κατασκευή νέων γηπέδων, η ανακατασκευή υπαρχόντων αλλά και η πλήρης αναμόρφωση ολόκληρων κατοικημένων περιοχών. Όπως έγινε και στο προηγούμενο παγκόσμιο κύπελλο στη Ν. Αφρική, η κυβέρνηση της Βραζιλίας επέλεξε να χτίσει τα γήπεδα στις φτωχογειτονιές των μεγαλουπόλεων με το πρόσχημα της ανάπτυξης. Για να το κάνει αυτό εκδίωξε βίαια από τα σπίτια τους τεράστιους αριθμούς Βραζιλιάνων και χάρισε τη γη τους στα κοράκια του real estate. Ταυτόχρονα, κάτω από την πίεση της έγκαιρης ολοκλήρωσης των έργων, 9 εργάτες έχουν χάσει τη ζωή τους κατά την διάρκεια των εργασιών.
Επίσης ενώ η κυβέρνηση διαφημίζει τη διοργάνωση σαν «το πράσινο Μουντιάλ», υποτίθεται λόγω της οικολογικής λειτουργίας των νέων γηπέδων, η πραγματικότητα είναι ότι για την κατασκευή τους ισοπεδώθηκαν χιλιάδες στρέμματα πρασίνου ακόμα και στις παρυφές του Αμαζονίου. Όλα αυτά μάλιστα είναι μόνο η αρχή του τι θα επακολουθήσει τα επόμενα 2 χρόνια καθώς η Βραζιλία έχει αναλάβει και τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016 στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και ποδοσφαιριστές θρύλοι της «σελεσάο» όπως ο Ρομάριο και ο Ριβάλντο τοποθετήθηκαν ενάντια στη διοργάνωση με τον τελευταίο να δηλώνει:
«Είναι ντροπή να σπαταλάμε τόσα πολλά χρήματα για το Παγκόσμιο Κύπελλο, ενώ τα νοσοκομεία και τα σχολεία παραμένουν σε άθλιες συνθήκες. Τόση βία και τέτοιο χάλι»
Διαδηλώσεις και απεργίες
Απέναντι σε όλα αυτά οι εργαζόμενοι και τα φτωχά στρώματα της χώρας εξεγείρονται. Τους τελευταίους μάλιστα 2 μήνες πριν την έναρξη του Μουντιάλ οι κινητοποιήσεις έχουν ενταθεί και εκτός από τις διαδηλώσεις των κατοίκων των φτωχογειτονιών, των αστέγων και των κοινοτήτων των Ινδιάνων, στον αγώνα έχουν μπει και τα συνδικάτα των εργαζομένων. Ήδη είχαμε την απεργία των εκπαιδευτικών που ζητούν αυξήσεις στους μισθούς και κονδύλια για την παιδεία, την απεργία των εργαζομένων στο μετρό του Σαό Πάολο, ενώ την ώρα που δημοσιεύονται αυτές οι γραμμές βρίσκεται σε εξέλιξη απεργία στα αεροδρόμια του Ρίο ντε Τζανέιρο και στα αστικά λεοφωρεία του Νατάλ, πόλης στον βορά της χώρας στην οποία θα διεξαχθούν αγώνες.
Σκληρή καταστολή
Απέναντι στις κινητοποιήσεις η κυβέρνηση απάντησε ήδη με σκληρή καταστολή και βία.
Οι δυνάμεις καταστολής της βραζιλιάνικης αστυνομίας εκπαιδεύονται από την Βlackwater, την αμερικάνικη εταιρεία μισθοφόρων που ανέλαβε την περιφρούρηση των «έργων ανοικοδόμησης» του Ιράκ μετά την εισβολή των ΗΠΑ. Επιπλέον ακολουθώντας το παράδειγμα του Μουντιάλ της Ν. Αφρικής, με τις εντολές της FIFA κι υπό τον φόβο οι διαμαρτυρίες να φτάσουν έξω από τα γήπεδα, δημιούργησε γύρω από τα γήπεδα μία ζώνη ακτίνας 2 χιλιομέτρων την περίφημη «ζώνη FIFA» στη οποία θα μπορεί να μπαίνει μόνο όποιος έχει εισιτήριο.
Η FIFA σε ρόλο ΔΝΤ
Σε όλο αυτό το σκηνικό κεντρικός είναι ο ρόλος της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, της FIFA. Η FIFA έχει πάψει εδώ και καιρό να είναι ένας αθλητικός οργανισμός, αλλά λειτουργεί σαν πυλώνας του παγκόσμιου καπιταλισμού.
Από τη μία με την πλήρη εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου που από λαϊκό παιχνίδι έχει μετατραπεί σε ένα τσιφλίκι των εταιριών, των χορηγών και των μεγαλοκαπιταλιστών, όπου με την εξαίρεση των ακριβοπληρωμένων αστέρων, παίκτες και οπαδοί δεν έχουν κανένα λόγο στο τι και πώς γίνεται. Από την άλλη η FIFA επιλέγει να γίνονται οι διοργανώσεις τα τελευταία χρόνια όχι με «ποδοσφαιρικά κριτήρια» αλλά με καθαρά οικονομικά. Έτσι η Νότια Αφρική το 2010 και η Βραζιλία το 2014 επιλέχθηκαν με βάση το γεγονός ότι οι καπιταλιστές διεθνώς ψάχνουν, ειδικά εν μέσω οικονομικής κρίσης, νέες «αγορές» για να επεκταθούν και το Μουντιάλ είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για κάτι τέτοιο.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το σκάνδαλο για την ανάθεση του Μουντιάλ του 2022 στο Κατάρ, για την οποία έχουν έρθει στην επιφάνεια δεκάδες καταγγελίες περί διαφθοράς και δωροδοκίας των αξιωματούχων της ομοσπονδίας.
Οι αντιδράσεις στις κερκίδες
Το γεγονός ότι σε όλο τον κόσμο οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων και των φτωχών στη Βραζιλία έχουν βρει συμπαράσταση στους πιο «ειδικούς» σε σχέση με το ποδόσφαιρο, στις κοινότητες των οπαδών, είναι ελπιδοφόρο. Σε πολλά γήπεδα, κυρίως στην Ευρώπη, οπαδοί από πολλές ομάδες δήλωσαν με συνθήματα και πανό την αντίθεση τους στο Μουντιάλ της Βραζιλίας. Ίδιο το σκηνικό και στη χώρα μας όπου σε δεκάδες γήπεδα οι κερκίδες διακοσμήθηκαν με τα πανό με το σύνθημα «ποτίζουν το γκαζόν με το αίμα των φτωχών», ενώ μετά από πρωτοβουλία συλλογικοτήτων οπαδών (κυρίως των Radical Fans United,αλλά και άλλων) σήμερα, μέρα έναρξης του Mουντιάλ, έχει καλεστεί παράσταση διαμαρτυρίας στην πρεσβεία της Βραζιλίας.
Με αυτά τα δεδομένα οι αντιδράσεις της βραζιλιάνικης κοινωνίας, ειδικά αυτής της φανατικά ποδοσφαιρόφιλης κοινωνίας όπου τα παιδιά λατρεύουν το ποδόσφαιρο από μικρά στις «φαβέλες», ως ένα βαθμό και γιατί το βλέπουν σαν μια ελπίδα για να ξεφύγουν από το βούρκο που η ελίτ τους έχει καταδικάσει, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία και αξίζουν τη στήριξη και την αλληλεγγύη του κινήματος διεθνώς αλλά και τη στήριξη των ανθρώπων του ποδοσφαίρου και κυρίως των παικτών και των οπαδών.
Με βάση τους μεγάλους αγώνες των φτωχών Βραζιλιάνων ενάντια στο Μουντιάλ είναι η πρώτη φορά που όλα αυτά που κρύβονται κάτω από το χαλί σε κάθε μεγάλη αθλητική διοργάνωση έχουν έρθει στην επιφάνεια με τόσο μεγάλη ένταση.
