του Νίκου Κανελλή
Σαρωτικές αλλαγές στην παιδεία φέρνει το Μνημόνιο το 2011. Οι αλλαγές αφορούν όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και κινούνται σε δυο άξονες. Ο πρώτος είναι η δραστική μείωση των δημόσιων δαπανών και ο δεύτερος το άνοιγμα της εκπαίδευσης στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Αυτούς τους σκοπούς εξυπηρετούν τα μέτρα που προωθεί το υπουργείο στη τριτοβάθμια εκπαίδευση (έχει δημοσιευτεί μόνο το σχέδιο διαβούλευσης και όχι συγκεκριμένο σχέδιο νόμου) και οι αλλαγές στις υπόλοιπες βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Μάλιστα για να πιέσει η Τρόικα να εφαρμοστούν άμεσα τα νέα μέτρα συστήνει μια ακόμη «Επιτροπή Σοφών»(1) που σύμφωνα με το 3ο αναθεωρημένο μνημόνιο, στόχο θα έχει την "αύξηση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος και την αποτελεσματικότητα της χρήσης πόρων στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση". Η εν λόγω επιτροπή πιάνει δουλειά από Φλεβάρη και στην πράξη θα επιβλέπει και θα κατευθύνει τις επιθέσεις στην παιδεία.
Περικοπές στην χρηματοδότηση και συγχωνεύσεις
Πρώτο βήμα είναι οι δραστικές περικοπές των δημόσιων δαπανών. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό που ψηφίστηκε, φέτος θα δοθούν 1,9 δις ευρώ λιγότερα στην παιδεία σε σχέση με το 2010, μείωση που αγγίζει το 22% (www.alfavita.gr 29/12/2010). Οι κρατικές δαπάνες πέφτουν πλέον στο 2,75% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο ποσοστό εδώ και 35 χρόνια! Τα αποτελέσματα των περικοπών γίνονται ήδη ορατά. Το υπουργείο προωθεί ένα κύμα καταργήσεων-συγχωνεύσεων, υπηρεσιών, σχολείων και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.
Ήδη ανακοινώθηκε η συγχώνευση τεσσάρων οργανισμών (πρόκειται για το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, το Κέντρο Εκπαιδευτικής Ερευνάς, το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και ο Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών). Παράλληλα όπως καταγγέλλει η ΟΛΜΕ (21/12/2010) προωθείται «εν κρυπτώ…η κατάργηση-συγχώνευση σχολικών μονάδων» σε όλη την Ελλάδα και ειδικά στις απομακρυσμένες περιοχές. Σαν αποτέλεσμα οι μαθητές θα πρέπει να κάνουν ολόκληρο ταξίδι για να πάνε στο σχολείο (όπως γίνονταν πριν 40-50 χρόνια) ενώ στα αστικά κέντρα θα αυξηθεί ο αριθμός μαθητών ανά τάξη με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Παράλληλα προωθείται η κατάργηση-συγχώνευση και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων πχ το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.
Απειλούνται τα δωρεάν σχολικά βιβλία
Όμως οι περικοπές δεν οδηγούν μόνο σε συγχωνεύσεις. Αγγίζουν πλέον και τις πιο θεμελιώδεις παροχές της δωρεάν παιδείας. Για παράδειγμα σχεδιάζεται η κατάργηση της δωρεάν διανομής των σχολικών βιβλίων. Εκεί θα οδηγήσει η συγχώνευση του Οργανισμού Έκδοσης Διδακτικών Βιβλίων (ΟΕΔΒ) με το Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών (ΕΑΙΤΥ) που εδρεύει στην Πάτρα.
Ο νέος οργανισμός, που θα αναλάβει την παραγωγή και διανομή των σχολικών βιβλίων (σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή), θα είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού (!) δικαίου και οι οικονομικοί του πόροι θα προέρχονται τόσο από τον κρατικό προϋπολογισμό όσο και από την παροχή υπηρεσιών και τη διάθεση προϊόντων… Είναι βέβαιο ότι με το πρόσχημα του «ηλεκτρονικού βιβλίου» το υπουργείο θα επιδιώξει αρχικά να μετακυλήσει το κόστος εκτύπωσης στους μαθητές και τους γονείς τους και ουσιαστικά να καταργήσει εντελώς την δωρεάν διανομή των σχολικών βιβλίων.
Οικονομική ασφυξία σε ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παράλληλα σε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας λειτουργούν (;) μια σειρά από ΑΕΙ και ΤΕΙ. Πριν τις γιορτές η ΔΕΗ έκοψε το ρεύμα στο ΤΕΙ Χαλκίδας λόγω απλήρωτων λογαριασμών ύψους 70.000 ευρώ ενώ την ίδια περίοδο το ίδρυμα χρωστούσε και άλλους λογαριασμούς (κυρίως ΟΤΕ) ύψους 150.000 ευρώ (Έθνος 20/12/10). Πριν τις γιορτές 800 συμβασιούχοι του ΤΕΙ Πειραιά δεν είχαν πληρωθεί ακόμη τους μισθούς Σεπτέμβρη, Οκτώβρη και Νοέμβρη καθώς και το δώρο χριστουγέννων. Σε μια σειρά από πανεπιστήμια (Μηχανολόγοι Κοζάνης, Αρχιτεκτονική Ξάνθης κα) μειώνεται ο αριθμός των μαθημάτων που διδάσκονται γιατί δεν επαρκούν πλέον τα χρήματα για τους καθηγητές που απαιτούνται. Τέλος, περιορίζεται δραστικά και η φοιτητική μέριμνα με αποτέλεσμα λιγότεροι φοιτητές να δικαιούνται δωρεάν στέγαση στις φοιτητικές εστίες, σε πολλές περιπτώσεις επιβάλλεται ενοίκιο στις εστίες (Κέρκυρα) ενώ μειώνεται και ο αριθμός των φοιτητών που δικαιούνται δωρεάν σίτιση.
Οι ευθύνες της αριστεράς
Είναι φανερό ότι η Τρόικα και η κυβέρνηση δεν πρόκειται να αφήσουν «πέτρα πάνω στην πέτρα» και στο χώρο της παιδείας. Η υποχρηματοδότηση και η υποβάθμιση έχουν μοναδικό στόχο την πλήρη ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης. Οι ευθύνες των συνδικαλιστικών ηγεσιών και της αριστεράς στον χώρο της παιδείας είναι τεράστιες. Ο μόνος τρόπος για να μπει φρένο σε αυτή την επίθεση είναι το χτίσιμο ενός πανεκπαιδευτικού μετώπου με συντονισμένες και κλιμακούμενες κινητοποιήσεις (με απεργίες, καταλήψεις, διαδηλώσεις) μαθητών, φοιτητών και εκπαιδευτικών. Ένα τέτοιο σχέδιο δράσης πρέπει να επεξεργαστεί και να προτείνει στο κίνημα η αριστερά, που διατηρεί ισχυρές δυνάμεις στο χώρο της παιδείας.
