Η απεργία των εργαζομένων στις μεταφορές στη Μινεάπολη το 1934 αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία του αμερικανικού εργατικού κινήματος. Οργανωμένη από επαναστάτες σοσιαλιστές, η απεργία αυτή ανέδειξε τη δύναμη της εργατικής τάξης όταν είναι ενωμένη και αποφασισμένη να διεκδικήσει τα δικαιώματά της.
Το υπόβαθρο της απεργίας
Η δεκαετία του 1930 στις ΗΠΑ ήταν μια περίοδος βαθιάς οικονομικής κρίσης. Η Μεγάλη Ύφεση του 1929 είχε γονατίσει την οικονομία μέσα σε λίγα χρόνια. Η βιομηχανική παραγωγή είχε μειωθεί σχεδόν κατά 50%, η ανεργία άγγιζε το 25% και οι μισθοί είχαν πέσει σε εξευτελιστικά επίπεδα με αποτέλεσμα εκατομμύρια εργαζόμενοι να ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης. Η «χρυσή εποχή του επιχειρηματικού φιλελευθερισμού» είχε μετατραπεί σε εφιάλτη για την αμερικανική εργατική τάξη.
Την ίδια εποχή η Μινεάπολη ήταν μια πόλη με έντονη βιομηχανική και εμπορική δραστηριότητα καθώς έπαιζε κεντρικό ρόλο στις μεταφορές σιτηρών, άνθρακα και βιομηχανικών προϊόντων. Όμως οι οδηγοί φορτηγών και οι εργάτες στις αποθήκες δούλευαν χωρίς καμία προστασία, με 12ωρες ή 14ωρες βάρδιες, χωρίς άδειες και χωρίς βασικά μέτρα ασφαλείας.
Στην πόλη κυριαρχούσε το «open shop», δηλαδή η απουσία ισχυρών συνδικάτων και η πλήρης κυριαρχία των εργοδοτών. Ολόκληρη η Μινεάπολη ελεγχόταν από τη Συμμαχία Πολιτών (Citizens’ Alliance), μια αντισυνδικαλιστική οργάνωση εργοδοτών που είχε δεσμευτεί να διατηρήσει την πόλη «ανοιχτή», αποτρέποντας κάθε προσπάθεια συνδικαλιστικής οργάνωσης. Οποιαδήποτε προσπάθεια οργάνωσης καταπνιγόταν είτε με απολύσεις είτε με τη συνεργασία της αστυνομίας. Ενδεικτικά, στη Μινεάπολη το 1920 υπήρχαν 27.000 συνδικαλισμένοι εργάτες, το 1928 ο αριθμός τους μειώθηκε στους 14.000, ενώ το 1934 άγγιζε μόλις τους 7.000.
Το συνδικάτο των Teamsters, που εκπροσωπούσε τους οδηγούς, ήταν ένα συντηρητικό συνδικάτο που απέφευγε τς απεργίες. Οι Teamsters είχαν δημιουργήσει έναν αριθμό τοπικών παραρτημάτων. Το Τοπικό παράρτημα 574 στη Μινεάπολη ήταν αδύναμο, καθώς μετρούσε μόλις 75 μέλη στις αρχές του 1934.
Σε αυτό το περιβάλλον, με την τοπική άρχουσα τάξη να ελέγχει απόλυτα την κατάσταση, οι εργαζόμενοι άρχισαν να ψάχνουν τρόπους οργάνωσης και αντίστασης ενάντια στις απάνθρωπες εργασιακές συνθήκες, τους χαμηλούς μισθούς και την έλλειψη συνδικαλιστικής αναγνώρισης.
Αποφασιστικό ρόλο σε αυτό τον αγώνα έπαιξε μια ομάδα επαναστατών σοσιαλιστών που ήταν μέλη του Τοπικού 574. Μεταξύ αυτών ήταν ο Καρλ Σκόγκλουντ, τα αδέρφια Ντιουν και ο Φάρελ Ντομπς, μέλη της Κομουνιστικής Λίγκας της Αμερικής (Communist League of America), μια τροτσκιστικής ομάδας της εποχής.
Η απεργία του Φεβρουαρίου του 1934
Η πρώτη σημαντική κινητοποίηση πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 1934, με βασικά αιτήματα τη συνδικαλιστική αναγνώριση και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Βασικός στόχος της απεργίας ήταν οι αποθήκες άνθρακα της πόλης. Ήταν μια στρατηγική επιλογή καθώς ένας επιτυχημένος αποκλεισμός θα παρέλυε την τοπική οικονομία στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα στους εργοδότες.
Η οργάνωση ήταν υποδειγματική καθώς για πολλές εβδομάδες μελετούσαν τις κινήσεις των εργοδοτών. Δημιούργησαν χάρτες με τις τοποθεσίες όλων των αποθηκών άνθρακα και συγκρότησαν «κινητές απεργιακές φρουρές» (flying pickets) με φορτηγά για την παρακολούθηση της διακίνησης φορτίων. Μέσα σε λίγες ώρες οι 65 από τις 67 αποθήκες άνθρακα της πόλης είχαν αποκλειστεί. Οι οδηγοί αρνούνταν να παραλάβουν ή να παραδώσουν φορτία, ενώ ομάδες εργατών έστηναν μπλόκα σε στρατηγικά σημεία. Ολόκληρη η αλυσίδα διανομής κατέρρευσε για τρεις μέρες. Οι εργοδότες αιφνιδιάστηκαν από τον αποκλεισμό των αποθηκών και αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν το σωματείο των οδηγών.
Η απεργία του Φεβρουαρίου του 1934 έθετε για καλά τις βάσεις για μια νέα μαχητική απεργία, καθώς απέδειξε ότι ο συντονισμένος αγώνας μπορούσε να σημειώσει σημαντικές νίκες. Μάλιστα, ο Φάρελ Ντομπς είχε δηλώσει αργότερα πως εκείνη η απεργία «μετέτρεψε τους εργάτες από θεατές της ταξικής πάλης σε στρατευμένους μαχητές».
Η απεργία του Μαΐου του 1934: Οργανωμένη αντεπίθεση
Μετά την επιτυχία της απεργίας του Φεβρουαρίου, οι σοσιαλιστές του Τοπικού 574 των Teamsters πέρασαν στην επόμενη φάση προκειμένου να κινητοποιηθούν όλοι οι εργαζόμενοι στις μεταφορές και τις αποθήκες της Μινεάπολης.
Η προετοιμασία της απεργίας ξεκίνησε με καταγραφή όλων των μεγάλων εργοδοτών, μεταφορικών εταιρειών και αποθηκών. Δημιούργησαν καταλόγους οδηγών και εργατών, έκαναν σχέδια κλεισίματος κόμβων και σχεδιάστηκαν χάρτες διαδρομών.
Η απεργία ανακοινώθηκε στις 16 Μαΐου και σε λίγες μόνο ώρες, η πόλη παρέλυσε. Περισσότεροι από 6.000 οδηγοί φορτηγών και εργάτες κατέβηκαν σε απεργία συντονισμένα. Η απάντηση της Συμμαχίας Πολιτών ήταν να αρνηθεί κάθε διαπραγμάτευση. Ζήτησαν την παρέμβαση της αστυνομίας και του κυβερνήτη. Οι αρχές κινητοποίησαν αστυνομικούς, δικαστικές αποφάσεις και μπράβους. Μέχρι το τέλος του μήνα, η απεργία επεκτάθηκε και σε άλλους κλάδους (αποθήκες και πλυντήρια) με αποτέλεσμα να συμμετέχουν στην απεργία πάνω από 40.000 εργάτες.
Στις 22 Μαΐου, η αστυνομία επιχείρησε να σπάσει τα μπλόκα σε αποθήκες και ξέσπασαν συγκρούσεις. Οι «κινητές απεργιακές φρουρές» απάντησαν αποφασιστικά, απωθώντας τις δυνάμεις καταστολής. Οι μάχες ήταν σώμα με σώμα, με πέτρες, ρόπαλα και δακρυγόνα. Παρά τη σκληρή καταστολή, οι απεργοί δεν υποχώρησαν.
Η απεργία κράτησε μέχρι τις 25 Μαΐου, όταν εργοδότες και συνδικάτο κατέληξαν σε μια προσωρινή συμφωνία μετά από πολλές μέρες διαπραγματεύσεων. Οι εργάτες κέρδισαν την αναγνώριση του Τοπικού 574 και αυξήσεις μισθών για τους οδηγούς φορτηγών. Ωστόσο, οι εργοδότες προσπάθησαν να αποκλείσουν σημαντικά κομμάτια των εργατών από τη συμφωνία, αφήνοντας εκτός τους εργάτες στις αποθήκες.
Η ηγεσία του Τοπικού 574 δέχτηκε προσωρινά τη συμφωνία, γνωρίζοντας πως οι εργοδότες θα έκανα τα πάντα για να την ακυρώσουν – όπως και έγινε. Έτσι, η απεργία του Μαΐου αποτέλεσε το πρελούδιο της σκληρής σύγκρουσης του Ιουλίου.
Ιούλιος 1934: Η κορύφωση του αγώνα
Η προσωρινή συμφωνία της απεργίας του Μαΐου αποδείχθηκε παγίδα. Η Συμμαχία Πολιτών επιχείρησε να υπονομεύσει τις παραχωρήσεις, να περιορίσει τη δύναμη του Τοπικού 574 και να επιβάλλει την επιστροφή στο καθεστώς του «open shop».
Η ηγεσία του Τοπικού 574 το αντιλήφθηκε έγκαιρα και ξεκίνησε την προετοιμασία μιας γενικής απεργίας, αυτή τη φορά ακόμη πιο πλατιάς και με την πλήρη στήριξη της εργατικής τάξης. Το Τοπικό 574 είχε μαζικοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό και είχε ιδρύσει μια ένωση ανέργων με 5.000 μέλη που βοηθούσε στην οργάνωση του αγώνα.
Η νέα απεργία ξεκίνησε στις 17 Ιουλίου του 1934. Πάνω από 7.000 εργάτες απέργησαν, παραλύοντας ολοκληρωτικά τη βιομηχανία μεταφορών της πόλης. Τα μπλόκα ήταν πιο οργανωμένα από ποτέ. Οι «κινητές απεργιακές φρουρές» έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην απεργία καθώς περιπολούσαν, ενημέρωναν, μπλόκαραν και έσπαγαν τους απεργοσπαστικούς μηχανισμούς.
Η απάντηση του κράτους ήταν η ωμή βία. Η αστυνομία κινητοποιήθηκε μαζικά, ενώ ορισμένοι αξιωματικοί δρούσαν ως μισθοφόροι των εργοδοτών. Παράλληλα, συγκροτήθηκαν και ένοπλες παραστρατιωτικές ομάδες με την κάλυψη της Συμμαχίας Πολιτών.
Στις 20 Ιουλίου -μέρα που έγινε γνωστή και ως «Ματωμένη Παρασκευή»– σημειώθηκε η πιο σκληρή επίθεση. Εκείνη τη μέρα, εκατοντάδες εργάτες είχαν συγκεντρωθεί στο κέντρο διανομής Smith Transfer Company για να εμποδίσουν φορτηγά με απεργοσπάστες. Η αστυνομία επιτέθηκε απροειδοποίητα, ανοίγοντας πυρ με καραμπίνες και πιστόλια εναντίον άοπλων εργατών. Το αποτέλεσμα ήταν να δολοφονηθούν 2 εργάτες και άλλοι 67 να τραυματιστούν σοβαρά, με σφαίρες στην πλάτη ή στα άκρα. Μάλιστα, η κηδεία των νεκρών εργατών μετατράπηκε σε μαζική συγκέντρωση, καθώς πάνω από 50.000 εργάτες κατέκλυσαν τους δρόμους.
Ο φιλελεύθερος κυβερνήτης Φλόιντ Μπ. Όλσον, ο οποίος μέχρι τότε κρατούσε αποστάσεις, αναγκάστηκε κάλεσε την Εθνοφρουρά της Μινεσότα. Λίγο αργότερα η απεργιακή επιτροπή συνελήφθη από την Εθνοφρουρά. Παρά τις συλλήψεις, τις επιθέσεις και την κήρυξη στρατιωτικού νόμου σε ορισμένες περιοχές, οι απεργοί δεν λύγισαν. Αντίθετα, η συμμετοχή στο σωματείο αυξήθηκε, οι περιφρουρήσεις ενισχύθηκαν και η απεργία συνεχίστηκε.
Η νίκη των εργατών
Στις 21 Αυγούστου 1934, μετά από περισσότερες από πέντε εβδομάδες συγκρούσεων, οι εργοδότες υπέγραψαν τελικά συμφωνία που αναγνώριζε πλήρως το Τοπικό 574 ως επίσημο συνδικάτο όλων των οδηγών φορτηγών και των εργατών στις αποθήκες. Η συμφωνία προέβλεπε συλλογική σύμβαση, απαγόρευση απολύσεων λόγω συνδικαλιστικής δράσης και αναγνώριση της εκπροσώπησης όλων των εργαζομένων, ανεξαρτήτως τύπου σύμβασης.
Ήταν μια ιστορική νίκη όχι μόνο για τη Μινεάπολη, αλλά για ολόκληρο το αμερικανικό εργατικό κίνημα, που άνοιξε δρόμους για τους εργατικούς αγώνες που θα λάμβαναν χώρα τα επόμενα χρόνια.
