Πλούσια ήταν η συζήτηση για την προσφυγική κρίση, που έγινε την πρώτη μέρα του κάμπινγκ του Antinazi zone στη Νάξο, το Σάββατο 30/7. Τη συζήτηση άνοιξαν η Χριστίνα Ζιάκα εκ μέρους του Antinazizone, ο Σίμος Σιμωτάς από την «Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης σε οικονομικούς και πολιτικούς πρόσφυγες» και η Σοφία Χατζηφούντα, που το τελευταίο διάστημα εργάστηκε στις εγκαταστάσεις της Ειδομένης.
Οι ομιλητές έπιασαν αρκετές από τις πολλές πτυχές του ζητήματος και παρουσίασαν την πολύπλευρη δράση του κινήματος αλληλεγγύης
H προσφυγική κρίση
Η Χριστίνα Ζιάκα, εκ μέρους του Antinazozne ξεκίνησε εξηγώντας πώς η προσφυγική κρίση σημάδεψε τη συνείδηση εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Συνέχισε αναλύοντας τη συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε. για το προσφυγικό. Η συμφωνία αυτή έχει πετύχει το βασικό στόχο της, δηλαδή τη δραματική μείωση των προσφυγικών ροών προς τα ελληνικά νησιά – αυτό μπορεί να ανατραπεί βέβαια με βάση τις πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκία.
Η κυβέρνηση Τσίπρα δηλώνει την ικανοποίηση της από το αποτέλεσμα της συμφωνίας, αγνοώντας ότι το πρόβλημα εξακολουθεί να υπάρχει και να έχει δραματικές πτυχές. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα τα hot spot λειτουργούν ανεπίσημα σα φυλακές ειδικού τύπου, με 55.000 ανθρώπους. Η εξέταση των αιτημάτων ασύλου γίνονται με το σταγονόμετρο. Περίπου 50 αιτήματα εξετάζονται την ημέρα, ενώ όλοι οι υπόλοιποι συμπληρώνουν απλά μια αίτηση ότι επιθυμούν να κάνουν αίτηση ασύλου, καθεστώς που δεν τους εξασφαλίζει απολύτως κανένα δικαίωμα. Την ίδια ώρα, στη συμφωνία υπάρχει δέσμευση για 20% απόρριψη των αιτημάτων και επαναπροώθηση στην Τουρκία. Το 48% των προσφύγων που έχουν φτάσει στη χώρα είναι ανήλικοι και βρίσκονται εκτός εκπαιδευτικού συστήματος.
Οι συνθήκες στις οποίες ζουν οι πρόσφυγες στα κέντρα εγκατάστασής τους, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ανθρώπινες. Αυτοψία του ΚΕΕΛΠΝΟ σε δεκαέξι από αυτά τα κέντρα έδειξε δραματικές συνθήκες υγιεινής, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι πρέπει να κλείσουν άμεσα… Είναι λογικό μέσα σε αυτές τις συνθήκες να υπάρχουν από τη μια οργανωμένες διαμαρτυρίες από την πλευρά των προσφύγων, όπως και προσπάθειες αυτοοργάνωσης, ενώ από την άλλη συμπλοκές, παραβατικότητα κλπ. Σαν αποτέλεσμα η ακροδεξιά βρίσκει την ευκαιρία να αξιοποιήσει το φαινόμενο, την ώρα που το κίνημα αλληλεγγύης δαιμονοποιείται.
Την ίδια ώρα, έρευνα «της Πανευρωπαϊκής Ένωσης Δημοσιογράφων» έδειξε ότι έχουν ξοδευτεί τεράστια ποσά σε φράχτες, απελάσεις, και εν γένει σε κατασταλτικούς μηχανισμούς. Τα ποσά αυτά θα μπορούσαν να είχαν επενδυθεί σε πραγματικά κέντρα φιλοξενίας, ανοίγοντας ουσιαστικές θέσεις εργασίας στην οικοδομή, την εστίαση, την εκπαίδευση, την υγεία, κλπ.
Η εμπειρία από το City Plaza
Αναφερόμενος στην εμπειρία της κατάληψης του city plaza, ο Σίμος Σιμωτάς ξεκίνησε λέγοντας ότι οι αυτοοργανωμένες δομές της κοινωνίας συνολικά, προέκυψαν ως απάντηση στην κρίση και τις συνέπειές της στη ζωή και την καθημερινότητά της. Το προσφυγικό δε θα μπορούσε να βρίσκεται έξω από αυτή τη διαδικασία.
Το city plaza είναι ένα ιδιωτικό επταόροφο ξενοδοχείο που παραμένει αναξιοποίητο τα τελευταία πέντε χρόνια. Η κατάληψη του ήταν μια προσπάθεια να απαντηθεί το πρόβλημα της στέγασης των προσφύγων και λειτουργεί ήδη για τρεις μήνες, φιλοξενώντας περίπου 400 πρόσφυγες, κατά κύριο λόγο από Συρία, Ααφγανιστάν, Πακιστάν, Παλαιστίνη, Κουρδιστάν κλπ, με τους 170 από τους κατοίκους του να είναι παιδιά. Πρόσφατα μάλιστα, ένα τμήμα αυτών των παιδιών εντάχθηκαν στα σχολεία της περιοχής, κάτι που αποτελεί ένα μεγάλο βήμα για το αντιρατσιστικό κίνημα συνολικά.
Το εγχείρημα είναι αυτοχρηματοδοτούμενο και λειτουργεί με τη στήριξη της κοινωνίας, κάποιων σωματείων, αλλά και αλληλέγγυων διεθνώς, χωρίς να έχει καμία σχέση με κρατική χρηματοδότηση ή Μ.Κ.Ο.
Το κίνημα αλληλεγγύης αναμετράται με το ανύπαρκτο κράτος και προσπαθεί να προβάλει την αντίληψη ότι μπορούμε «να ζήσουμε μαζί» μακριά από τη λογική των κέντρων κράτησης και της γκετοποίησης των προσφύγων. Την ίδια ώρα αναμετράται με τη λογική του νέου αστικού τοπίου που διαμορφώνεται στις μεγάλες πόλεις, συνθήκες με εγκαταλελειμμένα, αναξιοποίητα κτίσματα, την ώρα που υπάρχουν άνθρωποι που ζουν στα παγκάκια.
Τέτοια εγχειρήματα, ακόμη κι αν είναι περιορισμένα, μπορούν να δώσουν όχι μόνο νέες εμπειρίες στους συμμετέχοντες, αλλά και να λειτουργήσουν ως παράδειγμα αλληλεγγύης και ελπίδας για την κοινωνία, να αποτελέσουν μια νότα αισιοδοξίας, σε συνθήκες συνολικής απογοήτευσης και αίσθησης ήττας. Το στοίχημα του επόμενου διαστήματος είναι η εξάπλωση και ο καλύτερος συντονισμός μεταξύ αντίστοιχων εγχειρημάτων.
Ειδομένη
Η Σοφία Χατζηφούντα, πρώην εργαζόμενη στις εγκαταστάσεις της Ειδομένης, περιέγραψε την κατάσταση που έζησε εκεί. Βρέθηκε στο χώρο περίπου πριν τέσσερις μήνες, όταν δηλαδή έκλεισαν τα σύνορα, σηματοδοτώντας την αντίστροφη μέτρηση για το χώρο, αλλά και για τις ελπίδες των προσφύγων να περάσουν στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Ήταν ένα χωριό 15.000 ανθρώπων, την ίδια ώρα που το Πολύκαστρο, η κωμόπολη της περιοχής, λίγο πιο πέρα έχει 11.000 κατοίκους. Η Ειδομένη όμως δεν είχε πρόσβαση σε είδη πρώτης ανάγκης.
Όλοι οι πρόσφυγες της Ειδομένης προέρχονταν από εμπόλεμες ζώνες, ενώ ανήκαν κυρίως στα μεσαία και ανώτερα στρώματα. Ειδικά οι τελευταίοι, βίωσαν ένα τεράστιο σοκ στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν σε συνθήκες καταυλισμού. Κάθε μικρή φήμη μπορούσε να φέρει τον πανικό στον καταυλισμό. Οδηγούσε σε μια γκάμα αντιδράσεων, από μικρές εντάσεις και αγωνία, μέχρι το να στείλει τους πρόσφυγες απευθείας στα νύχια διάφορων επιτήδειων, που υποσχόταν να τους περάσουν από τα σύνορα. Η νευρικότητα και η αγωνία των προσφύγων εντεινόταν από τη συμπεριφορά των ελληνικών αρχών, με την αστυνομία να έχει διαρκή παρουσία στην είσοδο. Πιο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της επίσκεψης του Π. Καμμένου στην περιοχή, που συνοδεύτηκε από στρατιωτική άσκηση και επίδειξη με πολεμικά αεροπλάνα, κάτι που ξαναζωντάνευε τον εφιάλτη από τον οποίο ήρθαν.
Η Σοφία κατέληξε λέγοντας ότι ακόμη και οι τραγικές συνθήκες της Ειδομένης, ήταν πολύ καλύτερη από αυτές που επικρατούν στα κέντρα μετεγκατάστασης στην περιοχή γύρω από τη Θεσσαλονίκη, όπου μεταφέρθηκαν οι πρόσφυγες μετά την εκκένωσή της. Κέντρα φτιαγμένα με τεράστια προχειρότητα, διασκορπισμένα «στη μέση του πουθενά», λες και ένα πρόβλημα σταματά να υπάρχει όταν το κρύβεις…
