Σχόλιο του «Ξ»
Το 2017 αποδείχτηκε «χρυσό» για τους δισεκατομμυριούχους του πλανήτη σύμφωνα με στοιχεία της ελβετικής τράπεζας UBS που δημοσίευσε στις 26/10 η εφημερίδα «Guardian». Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, κατά τη διάρκεια του 2017, οι δισεκατομμυριούχοι κέρδισαν περισσότερα χρήματα από οποιαδήποτε άλλη χρονιά στην καταγεγραμμένη ιστορία τους. Για την ακρίβεια, αυξήσανε την περιουσία τους περίπου κατά το ένα πέμπτο, καταφέρνοντας να βάλουν στις τσέπες τους -ή μάλλον στους λογαριασμούς τους- ακόμη 1,4 τρισεκατομμύρια δολάρια! Έτσι, το σύνολο της περιουσίας τους άγγιξε τα 8,9 τρις δολάρια.
Για πόσους ανθρώπους μιλάμε; Μόλις για 2.158, δηλαδή περίπου τους κατοίκους ενός ελληνικού χωριού! Όσο για την αύξηση του πλούτου τους, το 1,4 τρις δολάρια, αντιστοιχεί σε κάτι περισσότερο από το ΑΕΠ της Ισπανίας!
Οι περισσότεροι από αυτούς κατάγονται από τις ΗΠΑ, αλλά ο ρυθμός αύξησης των δισεκατομμυριούχων στην Κίνα είναι εντυπωσιακός. Μόλις πριν από δώδεκα χρόνια, μόνο 16 δισεκατομμυριούχοι στον κόσμο ήταν Κινέζοι, ενώ πλέον υπάρχουν 373, στη χώρα που χαρακτηρίζεται για την ακραία φτώχεια, τις άθλιες εργασιακές συνθήκες, τη φίμωση κάθε φωνής αντίστασης. Πως τα καταφέρνουν και αυξάνονται οι δισεκατομμυριούχοι; Πατώντας ακριβώς πάνω σε αυτές τις συνθήκες. Η ακραία εκμετάλλευση των εργαζομένων, αποδίδει σίγουρα κέρδη για τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων στις οποίες δουλεύουν.
Πλούσιοι, ολιγαρκείς και φιλάνθρωποι…
Πολλοί από αυτούς είναι απλά κληρονόμοι των αστρονομικών περιουσιών των οικογενειών τους. Μάλιστα, αυτή η νέα γενιά δισεκατομμυριούχων, προσπαθεί να αυτοπροβληθεί ως κάτι φρέσκο, αδιάφθορο, φιλάνθρωπο, ευγενές… Ανάμεσα στις πληροφορίες της UBS που δημοσίευσε η «Guardian», βρίσκεται και η δήλωση ενός 30χρονου δισεκατομμυριούχου:
«Πιστεύω ότι η γενιά μου προσπαθεί να υιοθετήσει έναν πιο ολιστικό τρόπο ζωής και να αποτινάξει σε ένα βαθμό την υποκρισία της προηγούμενης γενιάς. Θέλουμε να έχουμε κάποια ανταπόδοση, αλλά με περιεχόμενο. Οι επενδύσεις μας πρέπει να αντανακλούν το ποιοι είμαστε και τι πιστεύουμε».
Η τράπεζα συμφωνεί, παρουσιάζοντας τη νέα γενιά των υπερπλούσιων πελατών της σαν κάτι πραγματικά ελπιδοφόρο.
«Δουλεύοντας με τους δισεκατομμυριούχους πελάτες μας, διαπιστώνουμε ότι πολλοί από αυτούς που προέρχονται από τη νέα γενιά έχουν ισχυρά κίνητρα, είναι αφοσιωμένοι στην καριέρα που επέλεξαν, στην οικογενειακή επιχείρηση, αλλά και στο κοινωνικό συμφέρον».
Φυσικά η τράπεζα δε θα μπορούσε να έχει διαφορετική γνώμη για τους πελάτες της, καθώς και τα στελέχη και οι ιδιοκτήτες της είναι από την ίδια πάστα.
Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι οι «νέοι» αυτοί πλούσιοι, χρησιμοποιούν απλά μια σύγχρονη εκδοχή των δοκιμασμένων τεχνικών πλουτισμού στον καπιταλισμό: υπερεκμετάλλευση των εργαζομένων, κερδοσκοπία, φοροδιαφυγή, διαφθορά, καταστροφή του περιβάλλοντος, ακραίος ανταγωνισμός. Τίποτα το «νέο» δεν υπάρχει εδώ. Ακόμα και η πολυδιαφημισμένη «φιλανθρωπία» των πλουσίων σήμερα δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια προσπάθεια να μετριάσουν τις αντιδράσεις για την τεράστια αύξηση των ανισοτήτων στην εποχή μας.
Πως πλουτίζουν οι πλούσιοι;
Ας δούμε όμως μόνο τρία παραδείγματα για το πως γίνονται αυτές οι περιουσίες, ενδεικτικά του «νέου ήθους» των υπερπλουσίων:
Τζεφ Μπέζος: ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη σήμερα, με περιουσία που αγγίζει τα 100 δις δολάρια. Πρόσφατα ανακοίνωσε ότι οι εργαζόμενοι της εταιρείας του (Amazon) στις ΗΠΑ θα αμείβονται πλέον με 15 δολάρια την ώρα. Αυτή η μεγάλη νίκη για τους υπαλλήλους της Amazon όμως, δεν οφείλεται στη φιλανθρωπία του Μπέζος, αλλά στους σκληρούς αγώνες που έδωσαν. Γιατί πριν από αυτό, τα μόνα νέα που μαθαίναμε από τον πλούσιο κύριο Μπέζος, ήταν τα εξής: εργαζόμενοί της Amazon έφευγαν από τη βάρδια τους με ασθενοφόρα, ή καλύπτανε τα ρολόγια με ταινία για να μη βλέπουν πόση ώρα μένει μέχρι το σχόλασμα… Φορούσαν ηλεκτρονικά βραχιόλια που διόρθωναν τα λάθη τους ή τους ειδοποιούσαν πως είναι εκτός χρονοδιαγράμματος… Κατουρούσαν σε μπουκάλια για να μη χάνουν πολύτιμα λεπτά εργασίας… Δεν τους έφτανε ο μισθός για να αγοράσουν τρόφιμα… Τόσο φιλάνθρωπος ο κύριος Μπέζος…
Μάρτιν Σκρέλι: αν και δεν είναι ο πιο πλούσιος (στο απόγειο της καριέρας του η περιουσία του έφτανε τα 45 εκ. δολάρια) είναι σίγουρα ανάμεσα στους πιο μισητούς. Ο Σκρέλι εξάλλου, δεν έγινε γνωστός για τα λεφτά του, αλλά για το πως τα απέκτησε. Ο πλούσιος εκπρόσωπος της «νέας γενιάς», στέλεχος πολυεθνικής φαρμακευτικής εταιρείας, αύξησε σε μια νύχτα την τιμή ενός φαρμάκου για το AIDS κατά 5.000%! Λίγα χρόνια αργότερα καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλάκιση για χρηματιστηριακή απάτη. Αν κάπως έτσι βγαίνουν τα εκατομμύρια, μπορούμε να φανταστούμε πως βγαίνουν τα δισεκατομμύρια.
Σερ Τζιμ Ράτκλιφ: με βάση το δημοσίευμα του Guardian, είναι ο πλουσιότερος βρετανός σήμερα. Ο σερ (ιππότης) Τζιμ Ράτκλιφ, απέκτησε τον τίτλο του χάρη στις υπηρεσίες που πρόσφερε στις επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα στη Βρετανία. Να ένας πραγματικά έντιμος εκπρόσωπος των δισεκατομμυριούχων, θα μπορούσε να πει κανείς. Ναι, έβγαλε πολλά λεφτά, αλλά επέστρεψε ένα μέρος τους στη βρετανική κοινωνία; Μπά, ο σέρ, λίγους μήνες αφότου έγινε σερ, ετοιμάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα του για τον… παράδεισο. Για την ακρίβεια για έναν από τους φορολογικούς παραδείσους του πλανήτη, το Μονακό.
Έλεος με την υποκρισία
Τα παραπάνω στοιχεία δεν είναι τίποτα παραπάνω από την επιβεβαίωση του παλιού ρητού: «Αν κάποιος σου πει ότι πλούτισε με τη σκληρή δουλειά, ρώτα τον “με τίνος τη σκληρή δουλειά;”». Ο καπιταλισμός συνεχίζει να βασίζεται στην εκμετάλλευση της εργασίας της μεγάλης πλειοψηφίας των κατοίκων του πλανήτη, την κερδοσκοπία που αφήνει αμέτρητους ανθρώπους παγκοσμίως χωρίς τρόφιμα και φάρμακα, την καταστροφή της γης και των φυσικών πόρων, τις απάτες, την καταστολή και τα ψέματα.
Οι υπερπλούσιοι του πλανήτη πρόσθεσαν στην περιουσία τους το ΑΕΠ μιας Ισπανίας το 2017, που ήταν όμως και η 3η συνεχόμενη χρονιά με βάση τα στοιχεία του ΟΗΕ που αυξήθηκε η παγκόσμια πείνα! Δεν χρειάζεται να είναι κανείς κάτοχος του Νόμπελ Οικονομίας για να δει την συσχέτιση των δύο αυτών πραγμάτων.
Και αν οι υπερπλούσιοι έχουν τόσο «ολιστική» αντίληψη και είναι τόσο «φιλάνθρωποι» γιατί μας το αποδεικνύουν; Το ινστιτούτο Brookings έχει υπολογίσει ότι το κόστος εξάλειψης της ακραίας φτώχειας για τα περίπου 1δις ανθρώπους που ζουν κάτω από το όριο (1,9 δολάρια τη μέρα) είναι περίπου 80δις δολάρια το χρόνο. Άλλες μελέτες, όπως του οικονομολόγου Jeffrey Sachs ανεβάζουν αυτό το νούμερο στα 175δις δολάρια το χρόνο. Όπως και να έχει, το κόστους αυτό, το να βγουν δηλαδή από την απόλυτη φτώχεια όλοι οι πολύ φτωχοί του κόσμου είναι λιγότερο από το 10% της αύξησης μόνο του πλούτου που είχαν οι δισεκατομμυριούχοι για το 2017! Να το διατυπώσουμε και αλλιώς γιατί τα ποσά είναι αστρονομικά: με το ένα δέκατο της αύξησης μόνο που είχαν το 2017 στις περιουσίες τους 2.000 άνθρωποι στον κόσμο, θα μπορούσαμε να βγάλουμε από την ακραία φτώχεια σχεδόν 1 δις ανθρώπους! Ας φανταστούμε τι θα μπορούσε να κάνει η κοινωνία όχι απλά με το ποσό της αύξησης της περιουσίας αυτής της παρασιτικής ομάδας ανθρώπων, αλλά αν είχε στα χέρια της το σύνολο της περιουσίας αυτής. Που έτσι και αλλιώς στην τελική είναι πλούτος που η ίδια η κοινωνία δημιούργησε.
