Η λίστα με τις πόλεις που προσπαθούν να βάλουν περιορισμούς στη χρήση πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου Airbnb μεγαλώνει.
Τελευταία πόλη η Μαδρίτη. Το δημοτικό της συμβούλιο υιοθέτησε μια πολύ σκληρή πολιτική απέναντι στο Airbnb που αν εφαρμοστεί αναμένεται να πετάξει έξω από την αγορά κατοικιών βραχυχρόνιας μίσθωσης μέχρι και 10.000 ακίνητα.
Οι περιορισμοί και οι προϋποθέσεις αφορούν ολόκληρα διαμερίσματα που νοικιάζονται για πάνω από 90 μέρες το χρόνο, δηλαδή σε «επαγγελματική βάση». Για αυτά τα διαμερίσματα που βρίσκονται εντός οικιστικού ιστού ο νέος κανονισμός του Δήμου της Μαδρίτης απαιτεί να έχουν ξεχωριστή είσοδο από αυτή που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι/ένοικοι της πολυκατοικίας αλλά και ξεχωριστό ασανσέρ για τους επισκέπτες. Η El Pais σε σχετικό ρεπορτάζ της αναφέρει ότι αυτοί οι περιορισμοί πετούν εκτός αγοράς το 95% των ήδη υπό βραχυχρόνια ενοικίαση ακινήτων.
***
Αυτή η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της Μαδρίτης δείχνει ότι τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η ανεξέλεγκτη χρήση των πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης και που μέχρι τώρα ήταν ορατά μόνο στους κατοίκους των τουριστικών περιοχών, έχουν πάρει τέτοια έκταση που αναγκάζουν ακόμα και μεγάλους Δήμους να πάρουν θέση.
Η περίπτωση της Μαδρίτης είναι ενδεικτική για το που μπορεί να πάει το πράγμα. 8% αύξηση των ενοικίων μακροχρόνιας μίσθωσης ετησίως. Στη γειτονιά του Σολ, στο κέντρο της Μαδρίτης, υπάρχουν 2 τουρίστες ανά κάτοικο! Στη διπλανή γειτονιά του Κορτέζ 1,3 τουρίστες ανά κάτοικο. Δημοτική σύμβουλος της Μαδρίτης ανέφερε ότι έχουν αρχίσει και οι τριβές στους ίδιους τους κατοίκους της πόλης εξαιτίας της εκτεταμένης χρήσης αυτών των πλατφορμών και την απαίτηση κάποιων να αλλάξουν χρήση σπίτια και γειτονιές.
***
Ο όρος Disneyfication (ντισνεοποίηση, από την Disneyland) χρησιμοποιείται όλο και πιο πλατιά πλέον για να περιγράψει καταστάσεις όπως αυτές που αντιμετωπίζει το κέντρο της Μαδρίτης. Γειτονιές ολόκληρες που αδειάζουν από τον ντόπιο πληθυσμό και είναι προσαρμοσμένες πλήρως στις τουριστικές ανάγκες όπως οι μεγάλες τουριστικές εταιρείες της εννοούν. Γειτονιές που έχουν μεταμορφωθεί σε θεματικά τουριστικά πάρκα, χάνουν την ταυτότητά τους, τους κατοίκους τους, την τοπική τους οικονομία και μοιάζουν με σκηνικό της Ντίσνεϋ.
Αυτό είναι το πρόβλημα που προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν μια σειρά από πόλεις πριν τη Μαδρίτη. Δουβλίνο, Βαρκελώνη, Βερολίνο, Σαν Φρανσίσκο και αρκετές άλλες προσπάθησαν να εισάγουν μια σειρά περιορισμών. Ο χρόνος έδειξε ότι αυτοί δεν ήταν αρκετοί για να σταματήσουν πολυεθνικές τύπου Airbnb. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το Βερολίνο που το 2016 απαγόρευσε την ενοικίαση ολόκληρων κατοικιών αλλά δεν μπόρεσε ποτέ να εφαρμόσει την απαγόρευση αυτή. Και ο λόγος είναι ότι οι ίδιες αυτές οι εταιρείες δεν μπορούν να ελεγχθούν με το συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο γιατί δεν δίνουν κανένα στοιχείο. Ενδεικτικό πάλι το παράδειγμα της Μαδρίτης όπου κανείς δεν ξέρει πόσα ακριβώς ακίνητα ενοικιάζονται. Τα στοιχεία που δίνονται αφορούν μόνο τα νόμιμα, τα οποία θα μπουν και στο στόχαστρο των περιορισμών, αλλά ο αριθμός των παράνομων, αδήλωτων ακινήτων, που προωθούνται ωστόσο μέσα από πλατφόρμες τύπου Airbnb είναι άγνωστος. Σύμφωνα με δηλώσεις δημοτικών συμβούλων το σύνολο των ενοικιαζόμενων κατοικιών ίσως και να ξεπερνούν τις 15.000 ενώ τα δηλωμένα είναι μόνο 10.000.
***
Η αντιπαράθεση γύρω από το Airbnb δείχνει πως στην «ελεύθερη οικονομία της αγοράς» μια κατά τα άλλα συμπαθής ιδέα μπορεί να γίνει πονοκέφαλος για την πλειοψηφία της κοινωνίας. Προφανώς και το να κερδίζει κάποιος μικροϊδιοκτήτης ένα έξτρα εισόδημα δεν είναι κακό. Και προφανώς το να μπορεί κάποιος άνθρωπος να κάνει φτηνά διακοπές επίσης. Όμως, με τον τρόπο που λειτουργεί ο καπιταλισμός αυτή η καλή ιδέα δημιουργεί πολύ μεγαλύτερα προβλήματα απ’ ότι λύνει. Η αγορά του Airbnb κυριαρχείται όλο και περισσότερο από μεγάλες τουριστικές εταιρείες και εργολάβους που στόχος τους δεν είναι να «συμπληρώσουν» ένα εισόδημα αλλά να ξεζουμίσουν ότι μπορεί να ξεζουμιστεί.
Χρειαζόμαστε περιορισμούς στο Airbnb και έχουμε προσπαθήσει να περιγράψουμε κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις σε προηγούμενο άρθρο μας. Στην πραγματικότητα χρειάζεται να περάσει ο έλεγχος της τουριστικής βιομηχανίας στα χέρια της κοινωνίας στη βάση ενός τουριστικού πλάνου που θα σέβεται τον τουριστικό προορισμό, θα παρέχει τουριστικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου και δεν θα καταστρέφει τον τόπο στο όνομα του κέρδους.
