Στις 25 Νοέμβρη, κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας για την αναθεώρηση του Συντάγματος, 170 βουλευτές ψήφισαν κατά της τροποποίησης που προέβλεπε την προσθήκη της απαγόρευσης διακρίσεων βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου.
Η τροποποίηση του άρθρου είχε προταθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, του ΣΥΡΙΖΑ αλλά δεν κατάφερε να εγκριθεί από την επόμενη Βουλή και άρα η τροποποίηση του άρθρου αυτού δε θα πραγματοποιηθεί.
Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η εξέλιξη προκάλεσε θυμό και απογοήτευση σε ΛΟΑΤ* άτομα και οργανώσεις και σε όσους/ες αγωνίζονται για ίσα δικαιώματα και για την εξάλειψη των διακρίσεων.
Και αυτά τα συναισθήματα είναι απολύτως λογικά. Η θεσμική αναγνώριση της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας και η επίσημη προστασία των ΛΟΑΤ ατόμων από διακρίσεις μπορεί να μην έλυνε την ουσία του προβλήματος, αλλά σίγουρα θα ανακούφιζε και θα δικαίωνε μέχρι έναν βαθμό τα ΛΟΑΤ άτομα για την καταπίεση που υφίστανται εδώ και αιώνες.
Εξάλλου πρόσφατα δημοσιεύτηκε μία έρευνα από τη Δανία και τη Σουηδία που ούτε λίγο ούτε πολύ έλεγε πως το δικαίωμα στον γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια είναι παράγοντας μείωσης των αυτοκτονιών των ομοφυλόφιλων ατόμων, αποδεικνύοντας περίτρανα πως ό,τι βήμα γίνεται προς την αποδοχή, δρα καταλυτικά τόσο στις ζωές όσο και στην ψυχολογία των καταπιεσμένων ομάδων.
Όμως, αν ο θυμός και η απογοήτευση είναι αναμενόμενα συναισθήματα, το να προκαλεί έκπληξη ή σοκ η καταψήφιση της τροποποίησης από τη ΝΔ, όπως προκάλεσε σε κάποιες συλλογικότητες και ομάδες, δεν εξηγείται. Η οποιαδήποτε εμπιστοσύνη σε ένα κόμμα της δεξιάς πως θα υπερασπιστεί με αγνές προθέσεις και χωρίς πίεση τα δικαιώματα καταπιεσμένων κοινωνικών ομάδων, είναι τουλάχιστον αφελής.
Το παρελθόν και το μέλλον της ΝΔ
Και αυτό γιατί ήδη από την πρόσφατη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η ΝΔ είχε αποδείξει πως διατηρεί όλον τον σκοταδισμό και συντηρητισμό των παραδοσιακών κομμάτων της δεξιάς.
Όλοι/ες θυμόμαστε στη συζήτηση στη Βουλή για την ταυτότητα φύλου, τον Μητσοτάκη να επιστρατεύει διάλογο ενός έφηβου με έναν… εξωγήινο.
Στην ίδια συζήτηση η Βούλτεψη είχε τοποθετηθεί λέγοντας: «Ο Καμμένος θα αλλάξει και φύλο προκειμένου να κρατηθεί στην εξουσία»
Επίσης, η ΝΔ δεν ψήφισε το νομοσχέδιο που περιλάμβανε τα ομόφυλα ζευγάρια στο δικαίωμα στην αναδοχή παιδιού.
Το στέλεχός της ΝΔ Γεράσιμος Γιακουμάτος σε συνέντευξη του είχε χαρακτηρίσει την ομοφυλοφιλία «κολλητική αρρώστια».
Και αφού ασχοληθήκαμε με το θέμα των στελεχών της ΝΔ, ρίχνοντας μία ματιά στα «μπουμπούκια» που τη στελεχώνουν συναντάμε τον Άδωνι, τον Πλεύρη τον νεότερο, τον Βορίδη κοκ αλλά και πιο «παραδοσιακά» ακροδεξιά στελέχη όπως ο πρώην πρόεδρος του κόμματος Αντώνης Σαμαράς, που πρόσφατα προκάλεσε αντιδράσεις με την άκρως ρατσιστική και ξενοφοβική δήλωση:
«Από το σύνολο όσων βρίσκονται παγιδευμένοι στα hotspots σήμερα, η συντριπτική πλειονότητα δεν είναι πια πρόσφυγες. Είναι μετανάστες που μπήκαν παράνομα. ‘Αρα, είναι παράνομοι μετανάστες. Λαθρομετανάστες… Μπήκαν παράνομα ως «εισβολείς»… Αληθινοί πρόσφυγες, όπως ορίζονται από τη Συνθήκη της Γενεύης, είναι πια ελάχιστοι… Η χώρα μας υφίσταται πλέον ένα άτυπο λαθρο-εποικισμό».
Εξάλλου, τις ίδιες μέρες που συζητιόταν στη Βουλή η αναθεώρηση του Συντάγματος, η αστυνομία, προφανώς με κυβερνητικές οδηγίες, επιδιδόταν σε ρεσιτάλ καταστολής, με αποκορύφωμα -μέχρι τότε- την 17η Νοέμβρη, όταν μετά από τις μαζικές και ειρηνικές πορείες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, η αστυνομία χτύπησε και συνέλαβε όχι μόνο διαδηλωτές/τριες αλλά και περαστικούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της Ειρήνης και του Ζήση που συνελήφθησαν από αστυνομικούς απλά επειδή βρέθηκαν στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή.
Αλήθεια, μπορούν αυτά τα στελέχη, αυτού του κόμματος και αυτής της κυβέρνησης, να ψηφίσουν υπέρ των ΛΟΑΤ δικαιωμάτων και την ποινικοποίηση της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας;
Κανείς δε μας χαρίζει τα δικαιώματά μας
Ο συντηρητισμός και η στέρηση κοινωνικών δικαιωμάτων διαχρονικά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των δεξιών κομμάτων, κάτι που συναντάμε και στη ΝΔ. Τα δεξιά κόμματα επιλέγουν να είναι συνδεδεμένα με την επίσημη θρησκεία της εκάστοτε χώρας τους και την εκκλησία και να παρουσιάζονται σαν «υπερασπιστές» της παράδοσης και των εθίμων κοκ. Και αυτό γιατί γνωρίζουν καλά πως κάθε προχώρημα της συνείδησης, κάθε μικρή ή μεγάλη αμφισβήτηση του στάτους κβο, μπορεί να μετατραπεί σε απειλή για το σύστημα που υπερασπίζονται, το σύστημα των ανισοτήτων και της εκμετάλλευσης, το καπιταλιστικό σύστημα.
Έτσι, μία δεξιά κυβέρνηση θα αποφύγει με όποιον τρόπο μπορεί να παραχωρήσει δικαιώματα και να κινηθεί προς μία προοδευτική κατεύθυνση. Βέβαια, η αλήθεια είναι πως υπάρχει μία πολύ συγκεκριμένη συνθήκη κάτω από την οποία όντως μπορεί μία δεξιά κυβέρνηση να ψηφίσει νόμους και τροποποιήσεις υπέρ των ΛΟΑΤ ατόμων (ή άλλης καταπιεσμένης κοινωνικής ομάδας). Και αυτή είναι ένα μαζικό κίνημα, που θα ασκήσει τόσο μεγάλες πιέσεις που θα αναγκάσουν την κυβέρνηση να υποχωρήσει, κάνοντας κάποιες λίγες παραχωρήσεις, έτσι ώστε να προστατεύσει τα «πολλά»: τη θέση της, την εξουσία που ασκεί και τη διατήρηση των κεντρικών πολιτικών που εφαρμόζει.
Κάτι αντίστοιχο όμως ισχύει και για τα λεγόμενα «κεντρώα» κόμματα, κόμματα όπως το ΠΑΣΟΚ ή ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ που έχουν ένα προοδευτικότερο προφίλ από αυτό της ΝΔ. Αυτά τα κόμματα θα παραχωρήσουν πιο εύκολα δικαιώματα σε αδικημένες κοινωνικές ομάδες από ό,τι τα κόμματα της δεξιάς, στην προσπάθειά τους να «ξεπλύνουν» τις πολιτικές που εφαρμόζουν στην οικονομία, τα εργασιακά κοκ.
Έτσι, επί ΣΥΡΙΖΑ για παράδειγμα, είδαμε να γίνονται παραχωρήσεις στα δικαιώματα των ΛΟΑΤ. Δόθηκε στα ομόφυλα ζευγάρια το δικαίωμα να συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης-αλλά όχι το δικαίωμα στον γάμο, όπως και το δικαίωμα στην αναδοχή παιδιών-αλλά όχι στην υιοθεσία. Επίσης έγινε πιο απλή η διαδικασία για τα διεμφυλικά(τρανς) άτομα να αλλάζουν τα επίσημα έγγραφά τους -αλλά η διαδικασία παραμένει δικαστική ενώ θα έπρεπε να γίνεται στο ληξιαρχείο και παραμένει χρονοβόρα και πολύ δαπανηρή.
Και ενώ αναγνωρίζουμε πως ακόμα και αυτά τα περιορισμένα μέτρα είναι σημαντικά, η ουσία της συζήτησης βρίσκεται ακριβώς εδώ: πως ενώ παραχωρούν κάποια δικαιώματα, κανένα αστικό κόμμα δε θέλει αλλά και δεν μπορεί να παραχωρήσει πλήρη δικαιώματα και προστασία στα ΛΟΑΤ άτομα ή άλλες καταπιεσμένες ομάδες. Γιατί, πέρα από τον φόβο μη χάσουν ψηφοφόρους -που παίζει κάποιον ρόλο-, το βασικό ζήτημα είναι πως η πλήρης ισότητα, μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς ισχυρούς και αδύναμους, είναι έννοιες πλήρως αντιφατικές με το καπιταλιστικό σύστημα. Και όταν έχεις επιλέξει να το υπηρετήσεις, τα μέτρα υπέρ των καταπιεσμένων που μπορείς να πάρεις δεν μπορούν παρά να είναι κουτσουρεμένα.
Ιστορία με αγώνες και κινήματα
Υπάρχει όμως κάτι ακόμα εξίσου σημαντικό σε αυτήν τη συζήτηση: ότι ακόμα και τα κόμματα που επιλέγουν να παραχωρούν δικαιώματα στις καταπιεσμένες ομάδες, δεν το κάνουν αν δε νιώθουν την πίεση από τα «κάτω», από ομάδες, συλλογικότητες και οργανώσεις που αναπτύσσονται και διεκδικούν. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με τα μέτρα υπέρ των ΛΟΑΤ ατόμων επί ΣΥΡΙΖΑ. Αν δεν υπήρχαν τα Φεστιβάλ Υπερηφάνειας (με όλες τις αδυναμίες και τα προβλήματά τους), οι ΛΟΑΤ ομάδες, οι οργανώσεις της αριστεράς που συμμετέχουν στις διεκδικήσεις των ΛΟΑΤ ατόμων, οι αντιρατσιστικές και αντιφασιστικές ομάδες κοκ, που με περισσότερη αυτοπεποίθηση από ποτέ οργανώνονται και αγωνίζονται, ο ΣΥΡΙΖΑ δε θα παραχωρούσε κανενός είδους δικαίωμα, το ΠΑΣΟΚ δε θα ψήφιζε καμία πρόταση νόμου. Όποιο δικαίωμα παραχωρείται από τις κυβερνήσεις είναι κερδισμένο από τους αγώνες μας, δε μας χαρίστηκε ποτέ.
Εξάλλου σε ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας, ποτέ, καμία εξουσία δεν παραχώρησε δικαιώματα από την «καλή της καρδιά», χωρίς να νιώσει πρώτα την πίεση κινημάτων, ομάδων και ακτιβιστών/ιών, κοκ. Αντιθέτως, οι εξουσίες είναι έτοιμες να πάρουν πίσω κεκτημένα μας με την πρώτη ευκαιρία και σε κάθε τομέα. Το βλέπουμε για παράδειγμα σήμερα στις ΗΠΑ, όπου μία σειρά από πολιτείες προσπαθούν να επαναφέρουν την απαγόρευση των αμβλώσεων. Όπως επίσης και στα εργασιακά δικαιώματα σε όλον τον κόσμο, όπου το κερδισμένο με αίμα 8ωρο έχει γίνει καταστρατηγηθεί για εκατομμύρια εργαζόμενους, κλπ.
Τελικά, ο δρόμος του αγώνα και των κινημάτων είναι μονόδρομος για την κοινωνία τόσο για να κερδίσει δικαιώματα όσο και για να τα υπερασπιστεί και να τα κατοχυρώσει. Οι σημερινοί και οι μελλοντικοί μας αγώνες όμως, θα γίνουν απόλυτα πετυχημένοι εφόσον συνδεθούν με τον αγώνα για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος και μία σοσιαλιστική κοινωνία, μία κοινωνία πραγματικής ισότητας που θα απαλλάξει την ανθρωπότητα από κάθε μορφής διάκριση και αδικία, αφού πλέον κανείς και καμία δε θα κερδοσκοπούν βασισμένοι στις ανισότητες.
*Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Τρανς άτομα, Αμφισεξουαλικά άτομα
