Συνεχίζονται οι αρνητικές προβλέψεις των διάφορων επιτελείων και διεθνών οργανισμών του κεφαλαίου για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας.
Οχτώ χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης (το 2007 στις ΗΠΑ) και μετά από απανωτές προσπάθειες του διεθνούς κεφαλαίου να αντιμετωπίσει τις συνέπειές της (μνημόνια, πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης κ.α) η οικονομία δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια της και, πλέον, οι πιο σοβαροί αστοί αναλυτές βλέπουν την πραγματικότητα κατάματα: η κρίση όχι μόνο συνεχίζεται αλλά προβλέπεται νέος κύκλος ύφεσης και προβλημάτων.
Οι προοπτικές της παγκόσμιας ανάπτυξης από ΔΝΤ και ΟΟΣΑ
Στην τελευταία του έκθεση, το ΔΝΤ προβλέπει 3,1% ανάπτυξη για φέτος και 3,6% για το 2016, αναθεωρώντας τις προβλέψεις που είχε κάνει μόλις τον Ιούλη για ανάπτυξη 3,3% και 3,8% αντίστοιχα. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του νέου επικεφαλής οικονομολόγου του οργανισμού, Μορίς Όμπστφελντ, ο οποίος δήλωσε:
«Έξι χρόνια μετά την έξοδο της παγκόσμιας οικονομίας από τη μεγαλύτερη και βαθύτερη μεταπολεμική ύφεση, παραμένει άπιαστη η επιστροφή σε μια ισχυρή και συγχρονισμένη παγκόσμια επέκταση».
Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκονται και οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ. Αναθεωρώντας τις προβλέψεις που είχαν γίνει τον Ιούνη, ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η φετινή παγκόσμια ανάπτυξη θα φτάσει το 3% (3,1% τον Ιούνη) και το 3,6% του χρόνου (από 3,8%). Η αντίστοιχη επικεφαλής οικονομολόγος του οργανισμού, Κάθριν Μαν, παραδέχεται ότι τα πράγματα δεν είναι πολύ αισιόδοξα:
«Οι προοπτικές της παγκόσμιας ανάπτυξης έχουν κάπως εξασθενήσει και έχουν γίνει λιγότερο σαφείς τους τελευταίους μήνες».
Δυσοίωνες προβλέψεις… από όλους – πρόβλημα οι αναδυόμενες οικονομίες
Δεν είναι όμως μόνο η επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης που προβλέπουν το ΔΝΤ και ο ΟΟΣΑ που προκαλεί απαισιοδοξία στο διεθνές κεφάλαιο.
«Ο κόσμος φαίνεται να αντιμετωπίζει πραγματικό και αυξανόμενο ρίσκο να εισέλθει σε ύφεση, που θα προέλθει από τις αναδυόμενες και ειδικά την Κίνα»
λέει ο Βίλεμ Μπούιτε της Citigroup, σύμφωνα με την έκθεση της οποίας υπάρχουν 55% πιθανότητες να εισέλθουμε σε μια περίοδο νέας παγκόσμιας ύφεσης.
Ο λόγος αυτού του κινδύνου είναι η οικονομική κατάσταση των αναδυόμενων οικονομιών (πχ Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία κ.α), η ανάπτυξη στις οποίες είτε επιβραδύνεται δραματικά (στην Κίνα εκτιμάται ότι βρίσκεται πιο κοντά στο 4% παρά στο 7% που αποτελεί και στόχο της κυβέρνησης της χώρας) είτε αντιστρέφεται (η Βραζιλία, για παράδειγμα, θα κλείσει φέτος με ύφεση 2,5%).
Η ανάλυση της δανέζικης επενδυτικής τράπεζας Saxo Bank μας πληροφορεί ότι ένα νέο ξέσπασμα της κρίσης είναι αναπόφευκτο. Σύμφωνα με την έρευνα, η προσδοκία για βελτίωση της παγκόσμιας οικονομίας εντός του 2016 πρέπει να απομακρυνθεί, ενώ και τα στοιχεία για την οικονομία των ΗΠΑ είναι αρνητικά, καθώς αναθεωρούνται προς το χειρότερο οι προβλέψεις για τη μεγέθυνση του ΑΕΠ της την επόμενη δεκαετία.
Ταυτόχρονα, βασικοί δείκτες, κρίσιμοι για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας όπως η πορεία της δευτερογενούς παραγωγής στις ΗΠΑ, του οικονομικού κλίματος στην Ιαπωνία, τις διεθνείς τιμές του χαλκού κ.α., εντείνουν τις ανησυχίες για το ενδεχόμενο μιας παγκόσμιας ύφεσης.
Το ΔΝΤ επίσης προειδοποιεί ότι έρχεται νέα μεγάλη κρίση, η οποία θα προέρχεται από τις «αναπτυσσόμενες» χώρες.
Το παγκόσμιο εμπόριο – πρωτοφανής μείωση!
Άλλο ένα μέγεθος που ανησυχεί τους καπιταλιστές είναι οι ρυθμοί ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, το διεθνές εμπόριο θα αναπτυχθεί για φέτος κατά 2,8%, μειώνοντας τις προηγούμενες προβλέψεις του για ανάπτυξη 3,3%. Συγκεκριμένα, μείωση των εξαγωγών τους παρουσίασαν τον Αύγουστο (σε σχέση με το προηγούμενο έτος) η Κίνα (κατά 5,5%) και οι ΗΠΑ (κατά 3,5%), ενώ οι εποχές (δεκαετίες ’90 και ’00) όπου το παγκόσμιο εμπόριο αναπτυσσόταν με ρυθμούς περίπου διπλάσιους από την αντίστοιχη ανάπτυξη του ΑΕΠ φαντάζουν πολύ μακρινές.
Το 2015 θα είναι η τέταρτη συνεχόμενη χρονιά όπου η ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου και η ανάπτυξη του παγκόσμιου ΑΕΠ θα έχουν σχεδόν ίδιους ρυθμούς. Ο ΟΟΣΑ από την προβλέπει αύξηση για φέτος 2%. Ας σημειώσουμε ότι μόνο πέντε φορές τα τελευταία 50 χρόνια έχει καταγραφή αύξηση ίση ή μικρότερη από 2%, πράγμα που πάντα συνδυάζεται με οικονομικές κρίσεις.
Την ίδια στιγμή, οι εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα στις λεγόμενες «αναπτυσσόμενες» χώρες των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) και τις επτά πλουσιότερες χώρες του κόσμου, παρουσιάζουν κάθετη πτώση.
Η Ινδία ανακοίνωσε «βουτιά» στις εξαγωγές της κατά 25% το Σεπτέμβρη, παρουσιάζοντας μείωση για δέκατο συνεχόμενο μήνα. Στη Βραζιλία οι εισαγωγές έχουν μειωθεί κατά 14,4% και οι εξαγωγές κατά 1,2%. Στη Ρωσία οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 3,6% και οι εξαγωγές κατά 9,7% και το ΑΕΠ της μειώθηκε κατά 0,8% λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου. Στη Νότια Αφρική, τέλος, η πτώση των εισαγωγών έφτασε το 8,5%.
Υποβαθμίσεις χωρών από οίκους αξιολόγησης
Άλλο ένας κακός οιωνός για τη διεθνή οικονομία αποτελεί η τοποθέτηση οίκων αξιολόγησης για μια σειρά από χώρες. Μέχρι στιγμής είχαμε… συνηθίσει οι υποβαθμίσεις των οίκων αυτών να αφορούν χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρά και χρόνια οικονομικά προβλήματα, όπως η Ελλάδα. Πλέον όμως, «διαβάζοντας» τα σημάδια, οι υποβαθμίσεις αγγίζουν και χώρες που είναι ισχυροί «παίχτες» στο παγκόσμιο καπιταλιστικό στερέωμα.
Το Σεπτέμβρη, ο οίκος Moody’s υποβάθμισε το κρατικό αξιόχρεο της Γαλλίας κατά μία βαθμίδα, ενώ σε αντίστοιχη μείωση προχώρησε και ο οίκος Standard and Poor’s για την πιστοληπτική ικανότητα της Ιαπωνίας. Σε υποβάθμιση της βραζιλιάνικης πιστοληπτικής ικανότητας προχώρησε ο οίκος Fitch, ακολουθώντας την αντίστοιχη υποβάθμιση της χώρας από το Standard and Poor’s ένα μήνα πριν.
Οι αξιολογήσεις των οίκων αυτών αντανακλούν τις ανησυχίες και τις προοπτικές των οικονομιών των χωρών αυτών, αποτελώντας αποδείξεις ότι η κατάσταση διαρκώς χειροτερεύει.
Η… «απλή» λύση στο πρόβλημα
Ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα που τρώει τις «σάρκες» του. Οι κρίσεις αποτελούν δομικό στοιχείο. Τα λαϊκά στρώματα παγκοσμίως δεν μπορούν να περιμένουν κανένα «φως». Ο ρόλος του εργατικού κινήματος και της Αριστεράς διεθνώς πρέπει είναι η πάλη για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Μόνο αυτός μπορεί να βάλει τέλος στην κρίση, αφαιρώντας τον πλούτο και την εξουσία από τα χέρια των καπιταλιστών και χρησιμοποιώντας τις τεράστιες οικονομικές δυνατότητες που παραμένουν αδρανείς ή απλά λειτουργούν καταστροφικά προς όφελος της πλειοψηφίας της κοινωνίας.
