Tου Αλέξανδρου Πραντούνα
Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για τους λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας (ΛΕΕ) (ή αλλιώς: συνεπτυγμένοι λαμπτήρες φθορισμού – ΣΛΦ) και την συνεισφορά τους στην υπόθεση του περιβάλλοντος.
Στην Ελλάδα η Phillips μαζί με τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ ξεκίνησαν πρόσφατα μια μεγάλη εκστρατεία για να προωθήσουν τους ΛΕΕ. Μοιράζοντας δωρεάν 50.000 ΛΕΕ, εξηγούσαν ότι «…αν στη χώρα μας αλλάζαμε όλες τις συμβατικές λάμπες με λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας, θα γλιτώναμε συνολικά εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 1,4 εκατ. τόνους ετησίως…».
Μια σειρά χώρες στην Ευρώπη αλλά και πολλές πολιτείες των ΗΠΑ, έχουν προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα από τέτοιου τύπου καμπάνιες, αποφασίζοντας τα επόμενα χρόνια να απαγορευτεί εντελώς η χρήση των συμβατικών λαμπτήρων.
Τα επιχειρήματα υπερ των ΛΕΕ είναι ότι καταναλώνουν το 25% της ενέργειας των αντίστοιχων συμβατικών λαμπτήρων – ενέργεια που προέρχεται από συμβατικούς ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς (π.χ. λιγνιτικά εργοστάσια της ΔΕΗ), οι οποίοι εκλύουν CO2. Καταναλώνοντας λοιπόν λιγότερη ενέργεια, μειώνονται και οι εκπομπές CO2 και έτσι προστατεύεται το περιβάλλον.
Οι κίνδυνοι από τους Λαμπτήρες Εξοικονόμησης Ενέργειας
Την ίδια ώρα όμως που οι εταιρείες διαφημίζουν τους ΛΕΕ, «ξεχνάνε» να αναφέρουν πως περιέχουν υδράργυρο, μια ισχυρή και ιδιαίτερα επικίνδυνη νευροτοξίνη. Αν οι ΛΕΕ πετάγονται στις χωματερές μετά την χρήση τους, ο υδράργυρος θα μολύνει το έδαφος, τον υδροφόρο ορίζοντα, ακόμα και τον αέρα σε περίπτωση καύσης των απορριμμάτων.
Η κυκλοφορία των ΛΕΕ σε μια χώρα θα έπρεπε να συνοδεύεται απαραίτητα από ένα αντίστοιχο πρόγραμμα ανακύκλωσης των χρησιμοποιημένων ΛΕΕ σε ειδικά διαμορφωμένα εργοστάσια. Οι εταιρείες παραγωγής όμως (στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες) όχι μόνο δεν έχουν προχωρήσει στην δημιουργία σχετικών υποδομών ανακύκλωσης αλλά ούτε καν ενημερώνουν τους καταναλωτές για τους κινδύνους.
Το πρόβλημα με τις ΛΕΕ δεν σταματά όμως στον γενικό κίνδυνο μόλυνσης του περιβάλλοντος…
Οι ΛΕΕ περιέχουν από 5 έως 20 mg υδράργυρου. Αυτή η ποσότητα, όσο μικρή κι’ αν φαίνεται, μπορεί να είναι επικίνδυνη για τα παιδιά και τα έμβρυα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες της Βρετανίας και των ΗΠΑ έχουν εκδώσει ειδικές οδηγίες για το πώς να καθαρίζεται ένα δωμάτιο όταν σπάσει μια ΛΕΕ. Οι υπηρεσίες αυτές, μεταξύ άλλων προτείνουν: το δωμάτιο στο οποίο έσπασε η λάμπα να εκκενωθεί και να αεριστεί για 15 λεπτά. Στη συνέχεια, τα σπασμένα κομμάτια να μαζευτούν με το χέρι αφού φορεθούν πλαστικά γάντια και να μπουν σε μια σακούλα που να κλείνει καλά. Η χρήση ηλεκτρικής σκούπας απαγορεύεται καθώς μπορεί να μολυνθεί ο κάδος της σκούπας αλλά και ο αέρας στο δωμάτιο.
Πόσο οικολογικοί είναι τελικά οι Λαμπτήρες Εξοικονόμησης Ενέργειας;
Η τεχνολογία των ΛΕΕ πιθανά να μπορούσε με τις κατάλληλες υποδομές και ενημέρωση των καταναλωτών να βοηθήσει πραγματικά το περιβάλλον. Εφόσον όμως ούτε οι υποδομές, αλλά ούτε και η ενημέρωσει υπάρχουν, οι ΛΕΕ αυτή τη στιγμή αποτελούν έναν κίνδυνο τόσο για το περιβάλλον που θα μολυνθεί με τόνους τοξικού υδράργυρου, όσο και για την υγεία των ανθρώπων, στην περίπτωση των οικιακών ατυχημάτων.
Βλέπουμε λοιπόν για άλλη μια φορά επιχειρηματίες και κυβερνήσεις να παριστάνουν τους οικολόγους προκειμένου να βγάλουν χρήματα (χτίζοντας παράλληλα και κοινωνικό προφίλ), αδιαφορώντας για τον πραγματικό αντίκτυπο στο περιβάλλον και την υγεία μας. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, η καμπάνια προώθησης των ΛΕΕ, μπορεί να μην αποφέρει κάνενα κέρδος για το περιβάλλον – πιο πιθανό είναι να αποφέρει μεγαλύτερες καταστροφές – αλλά η η Phillips παίρνει προβάδισμα σε σχέση με τους ανταγωνιστές της, ενώ ο SKAI αυξάνει την ακροαματικότητά του.
