Μέχρι το τελευταίο δεκαήμερο του Μάρτη (22 Μάρτη) σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έθεσε ο ΟΗΕ στα δύο μέρη, η ε/κ και η τ/κ πλευρά θα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία στη βάση του σχεδίου Ανάν.
Αν οι εκπρόσωποι των ε/κ και των τ/κ δεν συμφωνήσουν τότε θα κληθεί τετραμερής συνάντηση, μαζί με την ελληνική και την τουρκική κυβέρνηση, η οποία και θα πρέπει ν’ αποφασίσει. Με άλλα λόγια αν δεν μπορούν οι ε/κ και οι τ/κ να καταλήξουν σε συμφωνία θα αποφασίσουν γι’ αυτούς οι "μητέρες πατρίδες".
Σύντομα μετά το Πάσχα (20 Απρίλη) οι προτάσεις Ανάν θα τεθούν σε δημοψήφισμα και στο βορρά και στο νότο του νησιού.
Αυτό θα γίνει ανεξάρτητα από τα όποια αποτελέσματα των συνομιλιών, ακόμα και της 4μερούς.
Ωμός εκβιασμός
Αυτή η αφόρητη πίεση παραβλέπει ένα πολύ σημαντικό παράγοντα.
Ότι, αν οι υπογραφές κάτω από τη συμφωνία δεν μπούνε ελεύθερα και οικειοθελώς, αλλά σαν αποτέλεσμα ενός ωμού εκβιασμού, τότε ο κίνδυνος να καταρρεύσει είναι πραγματικά μεγάλος.
Κι όταν τέτοιου είδους συμφωνίες καταρρέουν αυτό κατά κανόνα δεν γίνεται με "βελούδινο" τρόπο… Περνά μέσα από την ανάπτυξη του εθνικισμού και του φανατισμού και τα κράτη καταρρέουν μέσα από συγκρούσεις.
Έτσι, αν η συμφωνία αποδειχτεί μη-βιώσιμη, το ελάχιστο που μπορεί να περιμένει κανείς είναι πως οι φιλικές σχέσεις που ε/κ και τ/κ χτίσανε μεταξύ τους στη διάρκεια των τελευταίων 1-2 χρόνων, θα πάνε πίσω δεκαετίες, στην εποχή της καχυποψίας και του μίσους.
Οι διαφορές ανάμεσα στις δύο πλευρές όπως διατυπώθηκαν από τον Τάσο Παπαδόπουλο από τη μια και τον Ραουφ Ντεντκάς από την άλλη είναι πολύ μεγάλες και θα παραμένουν και μετά την – πιθανή – επιβολή της συμφωνίας απειλώντας διαρκώς τη βιωσιμότητά της.
Αντικρουόμενα συμφέροντα
Η διάσταση θέσεων ανάμεσα στους Παπαδόπουλο και Ντενκτάς δεν είναι απλά ζήτημα προσωπικών απόψεων αλλά αποτελεί αντανάκλαση διαφορετικών συμφερόντων που "παίζονται" στο νησί.
Πίσω απ’ τις απόψεις του Ντενκτάς βρίσκεται εκείνο το κομμάτι της τ/κ αστικής τάξης και του κατεστημένου της Τουρκίας οι οποίοι εκτιμούν ότι η ενοποίηση έστω και με χαλαρό ομοσπονδιακό τρόπο θα οδηγήσει στην απορρόφηση της οικονομίας της βόρειας Κύπρου απ’ το ε/κ κεφάλαιο.
Η δύναμη της ε/κ αστικής τάξης σε σχέση με την τ/κ είναι άπειρα μεγαλύτερη.
Αν υπάρξει κάποια συμφωνία που να επιτρέπει στο ε/κ κεφάλαιο να μπει και να κινηθεί ελεύθερα στο Βορρά, πολύ σύντομα θα μπορεί να εξαγοράσει "ότι κινείται" στο Βορρά.
Η ε/κ αστική τάξη είναι πολύ συνειδητή σ’ αυτό. Είναι έτοιμη να κάνει πολλές παραχωρήσεις και στο εδαφικό και στο θέμα των προσφύγων φτάνει να εξασφαλίσει την ελευθερία κίνησης των ε/κ κεφαλαίων. Γι αυτό επιμένει τόσο στο θέμα των τριών ελευθεριών και του «κοινοτικού κεκτημένου»
Η είσοδος του ε/κ κεφαλαίου στο Βορρά θα σημαίνει εξαφάνιση των όσων η τ/κ αστική τάξη και το κατεστημένο της Άγκυρας εξασφάλισαν με την τουρκική εισβολή το 1974: δηλαδή, εξουσία και σημαντική στρατηγική βάση αντίστοιχα.
Ο Ντενκτάς επιμένει στο θέμα του ανεξάρτητου κράτους του Βορρά γιατί είναι ο μόνος τρόπος να ελέγξει την είσοδο του ε/κ κεφαλαίου και σ’ αυτό έχει την υποστήριξη του στρατιωτικού κατεστημένου της Άγκυρας.
Σπέρματα αυτοκαταστροφής
Λόγω των αντικρουόμενων αυτών συμφερόντων το σχέδιο Ανάν όπως το αναλύσαμε σε προηγούμενα τεύχη του Ξ περιέχει τα σπέρματα της αυτοκαταστροφής του νέου "κοινού κράτους" (που θα υπάρχει μετά τη συμφωνία).
Υπάρχουν πολλαπλά επίπεδα βέτο από τη μεριά της κάθε μιας κοινότητας στη λειτουργία του κεντρικού κράτους, η κεντρική διοίκηση είναι διακοσμητική με τον πρόεδρο της Κύπρου να εναλλάσσεται κάθε 10 (!!!) μήνες, ενώ οι νόμοι και το σύνταγμα του κάθε ενός από τα δύο "συστατικά κράτη" είναι υπεράνω των νόμων του "κοινού κράτους".
Αυτά σημαίνουν πως στην παραμικρή διαφωνία το κράτος δεν θα μπορεί να πάρει καμιά απόφαση.
Στην περίπτωση παραλυσίας την απόφαση θα παίρνει κάποιο ανώτατο δικαστήριο, στο οποίο την καθοριστική ψήφο θα έχουν 3 μη-Κύπριοι!
Είναι αστείο να πιστεύει κανείς ότι κάτι τέτοιο μπορεί να κρατήσει για πολύ.
Σ’ ότι αφορά τις τρεις βασικές ελευθερίες, της διακίνησης, εγκατάστασης και περιουσίας (περιγράφονται και σαν "κοινοτικό κεκτημένο") το σχέδιο Ανάν κάθε άλλο παρά τις διασφαλίζει.
Έτσι η κυπριακή κυβέρνηση ζητά τροποποιήσεις ώστε, πρώτο να διασφαλιστούν οι βασικές ελευθερίες και δεύτερο να είναι λειτουργική η δομή του κράτους (να μην απειλείται διαρκώς από βέτο, δηλαδή).
Ο Ντεντκάς από την πλευρά του ζητά, για μια ακόμη φορά, την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του κράτους του και την ένταξη του Βορράς στην ΕΕ σαν ανεξάρτητο κράτος.
Αγεφύρωτες
Οι διαφορές ανάμεσα στις δύο πλευρές είναι κατά τη γνώμη μας αγεφύρωτες. Κι αυτό θα απειλεί το νέο κράτος με μελλοντική διάλυση.
Αν έχει κανείς αμφιβολία για το μέχρι που μπορεί να φτάσουν οι ακροδεξιοί εθνικιστές και στα δύο τμήματα του νησιού, ας σημειώσει την πρόσφατη (τον Φλεβάρη) τοποθέτηση βόμβας έξω από το σπίτι του πρωθυπουργού των τ/κ, Ταλάτ, από τ/κ ακροδεξιούς.
Ας σημειώσει επίσης τις φραστικές απειλές ε/κ εθνικιστών ότι θα φτιάξουνε ΕΟΚΑ Γ’ αν υπογραφεί το σχέδιο Ανάν καθώς επίσης τη θέση των "πατέρων" της κυπριακής εκκλησίας οι οποίοι χαρακτήρισαν το σχέδιο Ανάν σαν "καταραμένο" και την πιθανή συμφωνία σαν "επιστροφή στην Τουρκοκρατία".
Ο μεγάλος απών
Ο μεγάλος απών απ’ όλη αυτή την υπόθεση είναι η αριστερά.
Ένα συνεπές πραγματικά αριστερό κόμμα, σ’ αυτές τις συνθήκες, θα καλούσε για κοινή δράση των ε/κ και των τ/κ εργαζομένων ενάντια και στον εθνικισμό, θα καλούσε στη δημιουργία επιτροπών συμφιλίωσης ε/κ και τ/κ, οι οποίες να συντονιστούν μεταξύ τους για κοινούς αγώνες, θα εξηγούσε πως το σχέδιο Ανάν περιέχει τα σπέρματα της αυτοκαταστροφής. Θα εξηγούσε ότι δεν μπορεί να υπάρχει καμιά εμπιστοσύνη σε οποιαδήποτε λύση προωθούν οι αστοί και οι ιμπεριαλιστές.
Ομως το ΑΚΕΛ, το πανίσχυρο κόμμα των ε/κ εργαζομένων, που ελέγχει τα συνδικάτα και έχει την υποστήριξη του 1/3 των ε/κ έχει επιλέξει την πολιτική της συμφιλίωσης με τους εκπροσώπους του ε/κ καπιταλισμού, συμμετέχοντας στην κυβέρνηση του Τάσου Παπαδόπουλου.
Σαν αποτέλεσμα όλων αυτών σε μερικές βδομάδες οι κυπριακές μάζες θα κληθούν – αν τελικά ο Ανάν επιβάλει τις διαδικασίες που θέλουν Αμερικανοί και Βρετανοί – να επιλέξουν ανάμεσα στο αδιέξοδο της άρνησης και στο αδιέξοδο της υποταγής.
Οι ευθύνες του ΑΚΕΛ γι’ αυτό είναι κολοσσιαίες.
Η ανάγκη για μια νέα αριστερά, που να συνενώσει σε ταξική βάση ε/κ και τ/κ εργαζόμενους είναι μεγαλύτερη παρά ποτέ.
