Ανακοίνωση του «Ξ»
Από χτες, 23/3, έχουν τεθεί σε ισχύ μέτρα ελέγχου της κυκλοφορίας στους δρόμους. Κάθε μετακίνηση πρέπει να γίνεται για συγκεκριμένο λόγο και να δηλώνεται, με στόχο τον περιορισμό των «άσκοπων» μετακινήσεων. Αυτό δήλωσε ο πρωθυπουργός το βράδυ της Κυριακής 22/3.
Κανένας λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να διαφωνήσει με την σημασία του να περιοριστούν στο ελάχιστο οι μετακινήσεις των πολιτών προκειμένου να περιοριστεί όσο γίνεται η διάδοση του ιού. Τα νέα από την Ιταλία, την Ισπανία και αλλού, όπου ο ιός ξέφυγε από τον έλεγχο και σκοτώνει εκατοντάδες ανθρώπους κάθε μέρα, λειτουργούν ως καμπανάκι σχετικά με το τι θα γίνει αν τα πράγματα πάρουν και εδώ αυτή την τροπή. Πολύ περισσότερο που το σύστημα υγείας στην Ελλάδα είναι σε άθλια κατάσταση.
Πόσο αποτελεσματικά είναι όμως τα μέτρα ελέγχου της κυκλοφορίας που ανακοίνωσε η κυβέρνηση; Έχουν πράγματι μοναδικό στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας; Αυτά είναι δυο βασικά ερωτήματα τα οποία πρέπει να εξετάσουμε και να πάρουμε θέση.
Πόσο αποτελεσματικό μπορεί να είναι το μέτρο;
Τα υπεραστικά ταξίδια που έχουν να κάνουν με μετακίνηση πολιτών στα χωριά και στα εξοχικά τους θα περιοριστούν σε σημαντικό βαθμό. Ο περιορισμός αυτός είναι σωστός αφενός για να περιοριστεί η εξάπλωση του ιού στην επαρχία, αφετέρου γιατί οι δομές του ΕΣΥ (Εθνικό Σύστημα Υγείας) στο μεγαλύτερο κομμάτι της ελληνικής επαρχίας είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες. Ο περιορισμός ωστόσο των μετακινήσεων προς την επαρχία θα μπορούσε να επιβληθεί ως τέτοιος και να συνοδεύεται με μέτρα ελέγχου στις εθνικές οδούς και στα λιμάνια. Γιατί έπρεπε να επεκταθεί ο «περιορισμός κατ’ οίκον» παντού και αδιακρίτως;
Όσον αφορά στις πόλεις, στην πραγματικότητα, οι μετακινήσεις θα παραμείνουν περίπου οι ίδιες με πριν. Αν κάποιος θέλει να βγει έξω απλά για να περπατήσει, εξακολουθεί να μπορεί να το κάνει, αρκεί να έχει μαζί του τη σχετική δήλωση, ή το σχετικό sms. Στην ουσία δηλαδή ο αριθμός των μετακινήσεων των πολιτών δεν θα αλλάξει ιδιαίτερα, καθώς είναι έτσι και αλλιώς ήδη πολύ μικρός λόγω του αυτοπεριορισμού ο οποίος είναι αδιαμφισβήτητος και ισχύει σε μαζικό επίπεδο. Όσοι, λίγοι, δεν καταλάβαιναν τη σημασία του «αυτοπεριορισμού» και επέμεναν να συναντιούνται με φίλους σε πάρκα, πλατείες και παραλίες, θα συνεχίσουν να το κάνουν επισκεπτόμενοι σπίτια φίλων με το πρόσχημα (κι ένα μικρό χειρόγραφο χαρτί) ότι πάνε να ψωνίσουν σε κάποιο σούπερ μάρκετ ή ότι παρέχουν βοήθεια σε κάποιον που την έχει ανάγκη. Το γεγονός μάλιστα ότι τέτοιες συναντήσεις θα γίνονται σε κλειστούς χώρους θα αυξάνουν και την πιθανότητα να κολλήσουν ενδεχομένως τον κορωνοϊό. Την ίδια στιγμή στερείται η δυνατότητα σε ανθρώπους που ήθελαν να κάτσουν σ’ έναν εξωτερικό χώρο «να πάρουν μια ανάσα» κρατώντας την σωστή απόσταση από τους άλλους και παίρνοντας όλες τις προφυλάξεις.
Παράλληλα, όμως –και εδώ αποκαλύπτεται η κυβερνητική υποκρισία– εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι συνεχίζουν να πηγαίνουν από και προς τις δουλειές τους, να μπαίνουν στα μέσα μαζικής μεταφοράς, να συνωστίζονται σε κλειστούς χώρους εργασίας και τελικά να μεταφέρουν, αν τύχει να είναι φορείς, τον κορωνοϊό στο σπίτι και στο σούπερ μάρκετ, γιατί απλά δε μπορούν να κάνουν διαφορετικά!
Στην πραγματικότητα όσο δε σταματάει κάθε παραγωγική διαδικασία που δεν έχει άμεση σχέση με ανάγκες ιατρικής φροντίδας και την παραγωγή ειδών και υπηρεσιών πρώτης ανάγκης, όσο δε σταματάει η μαζική μετακίνηση ανθρώπων στο χώρο εργασίας τους, κάθε μέτρο ελέγχου της κυκλοφορίας στους δρόμους έχει περιορισμένο αντίκτυπο στην εξάπλωση του ιού.
Το παράδειγμα της Ιταλίας
Το παράδειγμα της Ιταλίας είναι χαρακτηριστικό. Από τις 10/3, η χώρα μπήκε σε ένα παρόμοιο καθεστώς με αυτό που ανακοίνωσε χθες ο Κ. Μητσοτάκης για την Ελλάδα. Όλες οι μετακινήσεις στους δρόμους γίνονταν (και γίνονται) με δήλωση στις αρχές και για συγκεκριμένους λόγους. Ωστόσο, οι μεγάλοι εργασιακοί χώροι παρέμειναν ανοιχτοί, και έτσι οι εργαζόμενοι κυκλοφορούσαν αναγκαστικά μαζικά για να πάνε στην δουλειά τους.
Mόνο μετά από απεργίες και διαμαρτυρίες των εργαζομένων, κάποια μεγάλα εργοστάσια, ειδικά στην αυτοκινητοβιομηχανία, αναγκάστηκαν να κλείσουν. Και μόλις προχτές (22.03.2020) κι αφού οι νεκροί ξεπέρασαν τους 790 μέσα σε 24 ώρες, ο πρωθυπουργός Κόντε ανακοίνωσε το κλείσιμο όλων των μην αναγκαίων παραγωγικών δραστηριοτήτων.
Κι αυτό το μέτρο όμως ήρθε αργά. Και έτσι, σε συνδυασμό με το διαλυμένο από τις πολιτικές λιτότητας σύστημα υγείας της χώρας, η «ανεπτυγμένη» Ιταλία έχει σχεδόν διπλάσιους θανάτους από όσους είχε η Κίνα (παρότι ο πληθυσμός της είναι όσο αυτός μιας μικρής κινεζικής επαρχίας).
Να κλείσει ότι δεν είναι κοινωνικά απαραίτητο
Για να περιοριστεί η εξάπλωση του ιού, ένα από τα μέτρα πρέπει να είναι να κλείσει κάθε εργασιακός χώρος του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που δεν είναι εντελώς απαραίτητος για τις κοινωνικές ανάγκες.
Τέτοιοι χώροι στο δημόσιο τομέα πρέπει να είναι υπουργεία όπως Πολιτισμού, Τουρισμού, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κλπ, ενώ στους Δήμους πρέπει να διατηρηθεί μόνο η καθαριότητα και οι υπηρεσίες που έχουν άμεση σχέση με την εξυπηρέτηση του κοινού για επείγοντα ή πολύ σημαντικά θέματα και όλες οι υπόλοιπες υπηρεσίες να κλείσουν. Στον ιδιωτικό τομέα πρέπει να κλείσει προσωρινά κάθε δραστηριότητα που δεν είναι εντελώς απαραίτητη – όπως βιομηχανία μετάλλου, βιομηχανία πλαστικού, τσιμεντοβιομηχανία, κλωστοϋφαντουργία, ορυχεία κλπ. Μόνο αν παράγουν κάποιο αγαθό απαραίτητο για το χώρο των νοσοκομείων και γενικά της Υγείας θα πρέπει να επιτρέπεται η λειτουργία τους, με προσωπικό που είναι απαραίτητο για την παραγωγή των συγκεκριμένων αγαθών. Άλλοι κλάδοι στο χώρο των υπηρεσιών, όπως τηλεπικοινωνίες, ασφαλιστικές επιχειρήσεις, νέες τεχνολογίες γενικά, πρέπει να λειτουργούν με το ελάχιστο απαιτούμενο προσωπικό ασφαλείας (και ασφαλώς τους υπόλοιπους εργαζόμενους σε ετοιμότητα για τις περιπτώσεις αναγκών).
Να μην πληρώσουν το κόστος οι εργαζόμενοι
Το κόστος ασφαλώς δεν πρέπει να το πληρώσουν οι εργαζόμενοι. Το πρώτο και σημαντικότερο οικονομικό μέτρο υπέρ των εργαζομένων πρέπει να είναι η απαγόρευση όλων των απολύσεων, κάτι που δεν προβλέπουν τα μέτρα που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση! Η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει την ευθύνη της εξασφάλισης της μισθοδοσίας των εργαζόμενων (και βέβαια της παροχής επιδομάτων για τους άνεργους) για όσο διαρκεί αυτή η κατάσταση.
Ας μην απαντήσει κανείς ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να καλύψει τις μισθολογικές ανάγκες των εργαζομένων γιατί «δεν υπάρχουν λεφτά». Με τις πρόσφατες αποφάσεις της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα «ρίχνει» ρευστότητα ύψους 750 δισ. € στην ευρωπαϊκή οικονομία ενώ η ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) καλεί όλα τα κράτη να κάνουν ότι είναι απαραίτητο και να ξοδέψουν όσα λεφτά χρειάζονται για να αντιμετωπιστεί ο ιός – με άλλα λόγια προτείνει κατάργηση (προσωρινά βέβαια) των πολιτικών λιτότητας.
Επομένως λεφτά υπάρχουν – και είναι πολλά. Και πρέπει να στραφούν στην υποστήριξη του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και στην ενίσχυση των συστημάτων υγείας τα οποία οι πολιτικές των κυβερνώντων και της ΕΕ τα προηγούμενα χρόνια και δεκαετίες έχουν φέρει στα όρια της διάλυσης.
Υποκρισία περί ατομικής ευθύνης
Η κοινωνία σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό έχει ανταποκριθεί στα μέτρα αυτοπεριορισμού. Ανεύθυνα άτομα υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα, αλλά μπορούν να περιοριστούν με συγκεκριμένες και στοχευμένες παρεμβάσεις. Τα λαϊκά στρώματα στην μεγάλη πλειοψηφία τους, έχουν δείξει και αυτοπειθαρχία για την προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και αλληλεγγύη.
Η κυβέρνηση όμως προπαγανδίζει το αντίθετο και τα μεγάλα ΜΜΕ όλες τις προηγούμενες μέρες φούσκωναν υπερβολικά την έξοδο των πολιτών στους δημόσιους χώρους και προς την επαρχία. Με αυτό τον τρόπο η ευθύνη για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού μεταφερόταν στην κοινωνία, και στην «ατομική ευθύνη». Και έτσι, αν τυχόν και η κυβέρνηση δεν καταφέρει να ελέγξει την κατάσταση και η επιδημία ξεφύγει λαμβάνοντας τις διαστάσεις που βλέπουμε σε Ιταλία, Ισπανία και άλλες χώρες, δεν θα φταίει αυτή αλλά εμείς, οι «ανεύθυνοι».
Όλα τα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση θα μπορούσαν να θεωρηθούν συνεπή μόνο αν τα συνόδευε με το κλείσιμο των επιχειρήσεων που δεν είναι εντελώς και άμεσα απαραίτητες για τις κοινωνικές ανάγκες. Από τη στιγμή που δεν προχωρά σ’ αυτό το μέτρο, τα υπόλοιπα δεν είναι αρκετά και η ευθύνη για την τυχόν εξάπλωση του ιού θα βαρύνει την κυβέρνηση.
Θα βαρύνει επίσης και όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις όλων των τελευταίων ετών που έχουν φτάσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας στα όρια των αντοχών του, χωρίς τον απαιτούμενο αριθμό γιατρών και νοσηλευτών, χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό, αναλώσιμα, μέσα ατομικής προστασίας, κλπ.
Θα ανήκει και στην ΕΕ η οποία ήταν προκλητικά απούσα σε όλη αυτή τη κρίση και μόνο όταν άρχισαν να συσσωρεύονται οι νεκροί κατά χιλιάδες αποφάσισε να προχωρήσει σε χαλάρωση της οικονομικής πολιτικής.
Μέχρι να περάσει αυτή η κρίση, μένουμε μέσα και αυτοπεριοριζόμαστε ως προς τις μετακινήσεις μας. Δεν περιορίζουμε όμως τη φωνή και τη διαμαρτυρία μας, δεν ξεχνάμε την τεράστια ευθύνη που αναλογεί στην κυβέρνηση και δε σταματάμε να διεκδικούμε με τα μέσα που έχουμε αυτή τη στιγμή στη διάθεσή μας, να ενισχυθεί δραστικά το σύστημα υγείας, να προστατευτούν οι εργαζόμενοι, οι μισθοί, τα δικαιώματα τους, κα, δε σταματάμε να παλεύουμε ενάντια στο σύστημα που είναι υπεύθυνο για το γεγονός ότι αυτή η κρίση ξέφυγε από τον έλεγχο και προκαλεί αυτή τη στιγμή μια τεράστια καταστροφή, ανθρώπινη, κοινωνική και οικονομική.
