Παναγιώτης Σολωμού,
Νέα Διεθνιστική Αριστερά,
Λευκωσία, Κύπρος
«Το κυπριακό πρόβλημα είναι διεθνές πρόβλημα, εισβολής και κατοχής του βορείου τμήματος της Κύπρου από την Τουρκία. Έχει τη σφραγίδα της επέμβασης του ΝΑΤΟ και των γενικότερων ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών στην περιοχή. Ο διεθνής χαρακτήρας προκύπτει και από τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.»
Αυτή είναι μια βασική παράγραφος στην ανακοίνωση του ΚΚΕ ενάντια στην προσπάθεια που γίνεται για μια λύση στο πρόβλημα με τις συνομιλίες Αναστασιάδη-Ακιντζί, την οποία καταγγέλλει σαν «συνομοσπονδιακή, ιμπεριαλιστική και διχοτομική» και θυμίζει την πάλε ποτέ πολιτική του ΚΚΕ του «ένας είναι ο εχθρός ο ιμπεριαλισμός» και κανένας άλλος. Αντιπροτείνει δε σαν λύση την ενιαία Κύπρο.
Το ΚΚΕ έχει δίκαιο ότι η «επιχειρούμενη λύση» κινείται μέσα στα πλαίσια της εξυπηρέτησης των ιμπεριαλιστικών και νεοφιλελεύθερων συμφερόντων. Όμως δεν υπάρχει καμία λογική με βάση την οποία να υποστηρίξει κάποιος ότι μια ομοσπονδιακή λύση είναι κατ’ανάγκην ιμπεριαλιστική και διχοτομική ενώ, αντίθετα, μια λύση ενιαίου κράτους, εξ ορισμού, δεν μπορεί να είναι ιμπεριαλιστική.
«ταξική προσέγγιση» στα λόγια και χωρίς περιεχόμενο
Στην ανακοίνωση του ΚΚΕ είναι ίσως η πρώτη φορά που γίνεται προσπάθεια να δοθεί μια ταξική προσέγγιση στο Κυπριακό. Συγκεκριμένα γράφει:
«Το έδαφος πάνω στο οποίο στηρίζεται η θέση του ΚΚΕ είναι τα ενιαία συμφέροντα του εργαζόμενου λαού όλης της Κύπρου, η αναγκαιότητα συντονισμού της πάλης της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων της Κύπρου, της Τουρκίας και της Ελλάδας, η αντιμετώπιση του καθεστώτος που προκάλεσε η εισβολή-κατοχή από τη σκοπιά της ταξικής πάλης στην προοπτική της απελευθέρωσης από τα δεσμά της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης».
Η πιο πάνω προσέγγιση όμως μένει χωρίς περιεχόμενο, καθώς δεν περιγράφεται αναλυτικά ούτε υπάρχει μέσα στην ανακοίνωση του ΚΚΕ πρόταση για το πώς θα επιτευχθεί η κοινή δράση των εργαζομένων στις τρεις χώρες και ποιο πρόγραμμα πρέπει να έχει ώστε να συντονίζεται αυτή η πάλη!
Αντίθετα, η λύση «ενιαίου κράτους» που υποστηρίζει το ΚΚΕ (σε αντιπαράθεση με μια ομοσπονδιακή λύση) δεν μπορεί παρά να ερμηνευθεί από τη συντριπτική πλειοψηφία των τ/κ εργαζομένων σαν «υποταγή» στην Ε/κυπριακή πλειοψηφία.
Γιατί, αντικειμενικά, η λύση του «ενιαίου κράτους» μετατρέπει τους Τ/κύπριους σε μειοψηφία στα πλαίσια ενός κράτους στο οποίο κυρίαρχη κοινότητα είναι οι Ε/κύπριοι. Αυτή η πρόταση (για «ενιαίο κράτος») προκαλεί αυτόματα αρνητικά αντανακλαστικά στην Τ/κυπριακή κοινότητα και στο βαθμό που η Αριστερά επιμένει σε τέτοιου είδους θέσεις, καταλήγει να ενισχύει αποκλειστικά και μόνο τους εθνικιστές.
Είναι φανερό πως το ΚΚΕ δεν έχει κάνει καμία προσπάθεια να ακούσει τους Τ/Κύπριους και να δει αν η λύση που προτείνει γίνεται αποδεκτή από αυτούς και να βρει ανάμεσα τους τις πολιτικές δυνάμεις με τις οποίες θα συνεργαστεί για τη λύση αυτή.
Αντιμετωπίζει τις δυο κοινότητες σαν ενιαίες οντότητες – χωρίς τάξεις
Στην όλη ανακοίνωση του ΚΚΕ υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν ότι βλέπει το Κυπριακό από μια εθνική και όχι από μια ταξική σκοπιά, παίρνοντας μάλιστα το μέρος της Ε/κυπριακής «εθνικής πλευράς» – δηλαδή της Ε/Κυπριακής άρχουσας τάξης.
Συγκεκριμένα λέει για τις συνομιλίες:
«Πρώτον, η ΚΕ του ΚΚΕ σημειώνει ότι, παρά τους συμβιβασμούς της ελληνοκυπριακής πλευράς, η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή πλευρά ανακυκλώνουν επικίνδυνες θέσεις, που διαιωνίζουν τις συνέπειες της εισβολής – κατοχής και προωθούν τη διχοτόμηση της Κύπρου.»
Εδώ οι δυο κοινότητες, Ε/κύπριοι και Τ/κύπριοι αντιμετωπίζονται σαν ενιαία σύνολα: οποιαδήποτε αναφορά στην ταξική ανάλυση και διαστρωμάτωση στην ε/κ και την τ/κ κοινότητα είναι ολοκληρωτικά απούσα.
Το ΚΚΕ αρνείται να δει ότι οι προσπάθειες λύσης γίνονται από την άρχουσα τάξη των Ε/κυπρίων και των Τ/κυπρίων και άρα θα είναι μέσα στα πλαίσιο της εξυπηρέτησης των συμφερόντων τους σαν αρχουσών τάξεων.
Στο θέμα της λύσης του κυπριακού το ΚΚΕ φαίνεται να εννοεί, έμμεσα αλλά ξεκάθαρα, ότι οι Ε/κύπριοι αστοί έχουν ταύτιση συμφερόντων με τους Ε/κύπριους εργαζόμενους και αντίστοιχα οι Τ/κύπριοι αστοί έχουν ταυτόσημα συμφέροντα με τους Τ/κύπριους εργαζόμενους.
Από τη «θεωρητική» ανάλυση του ΚΚΕ λείπει, έτσι, ολοκληρωτικά η ανάλυση για το ρόλο των ντόπιων αστικών τάξεων στη διακοινοτική σύγκρουση στην Κύπρο.
Σύγκρουση συμφερόντων αρχουσών τάξεων – η ρίζα της διχοτόμησης
Η Ε/κυπριακή αστική τάξη είχε και έχει σε όλη την περίοδο των εθνικιστικών συγκρούσεων στην Κύπρο συγκρουόμενα συμφέροντα με την Τ/κυπριακή αστική τάξη. Προσπάθησε να επιβάλει τα συμφέροντα της με διάφορους τρόπους, στρατιωτικούς, οικονομικούς και πολιτικούς, κάτι που πλήρωσαν πολύ ακριβά τα πλατιά λαϊκά στρώματα και των δυο κοινοτήτων. Αντίστοιχα ισχύουν και για την Τ/κυπριακή άρχουσα τάξη που είχε τη στήριξη της Άγκυρας.
Από το ΚΚΕ δίνεται έμφαση μόνο στον ιμπεριαλιστικό παράγοντα και την προσπάθεια επιβολής των συμφερόντων του. Η ιμπεριαλιστική παρέμβαση έπαιξε όντως καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις. Όμως η παρέμβασή του δεν έγινε σε κενό οξυγόνου: στηρίχτηκε στη σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στην άρχουσα τάξη των Ε/κυπρίων και αυτή των Τ/κυπρίων, όπως και ανάμεσα στα γεωπολιτικά συμφέροντα των αρχουσών τάξεων στην Τουρκία και την Ελλάδα.
Αυτή η προσέγγιση από τη μεριά του ΚΚΕ το οδηγεί στην ουσία σε ένα ιδιότυπο εθνικισμό. Παρουσιάζει το Κυπριακό πρόβλημα απλά σαν ένα θέμα εισβολής και κατοχής – πράγμα που ταυτίζει το ΚΚΕ με τις θέσεις των Ε/κυπριακών εθνικιστικών κόμματων (πχ ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ).
Όμως η εισβολή του 1974 δεν έπεσε ξαφνικά μια μέρα από τον ουρανό. Αντίθετα υπάρχει μια πορεία εθνικιστικών συγκρούσεων που ξεκινούν με την ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης στην Κύπρο στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, διαπερνούν την περίοδο του αντιαποικιακού αγώνα (καθώς η ΕΟΚΑ αντιμετωπίζει τους τ/κ σαν εχθρούς) περνά στα γεγονότα του 63-64 και καταλήγει στην εισβολή.
Την περίοδο 63-74 οι Τ/κύπριοι εθνικιστές επιχείρησαν να ανατρέψουν το «ενιαίο κράτος» με στόχο τη διχοτόμηση ενώ η Ε/κυπριακή αστική τάξη επιχείρησε «εθνικό ξεκαθάρισμα» σε βάρος των Τ/κυπρίων με στόχο την Ένωση με την Ελλάδα (σχέδιο Ακρίτας κ.λπ.)
Οι Ε/κύπριοι εθνικιστές προσπαθούν να διαγράψουν τον ρόλο τους σε αυτή την ιστορική περίοδο και να φορτώσουν τα πάντα στην Τουρκία και τον Τουρκικό εθνικισμό.
Το ΚΚΕ, με την προσέγγισή του, δυστυχώς τους προσφέρει το αριστερό άλλοθι για να το πετύχουν αυτό, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη ενός «αριστερού εθνικισμού» κόντρα στην ταξική συνείδηση, που λόγω και των οικονομικών συνθηκών αναπτύσσεται σήμερα μέσα στα εργατικά και λαϊκά στρώματα.
Οι άρχουσες τάξεις, και στις δύο πλευρές του νησιού, μέσα από τα συγκρουόμενα συμφέροντα τους και μέσα από μια πορεία εθνικιστικών εγκλημάτων έχουν οδηγήσει την Κύπρο στην de facto διχοτόμηση. Το ΚΚΕ δεν αντιλαμβάνεται ότι μέσα στον καπιταλισμό η διχοτόμηση είναι η φυσιολογική κατάληξη. Με το να παίρνει το μέρος της Ε/κυπριακής αστικής τάξης, όχι μόνο δεν αποτρέπει τη διχοτόμηση αλλά την εδραιώνει, αναπτύσσοντας τον εθνικισμό και τον κίνδυνο νέων εθνικιστικών συγκρούσεων.
Σοσιαλιστική Ομοσπονδία – η μόνη πραγματική λύση
Η αριστερά έχει καθήκον να αντιστρέψει την πορεία προς τη διχοτόμηση λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, στηριζόμενη στα κοινά ταξικά συμφέροντα των εργαζομένων, στη βόρεια και νότια Κύπρο, σε Ελλάδα και Τουρκία.
Η ομοσπονδιακή λύση, δεδομένων και των εμπειριών των Τ/κυπρίων την περίοδο 63-74, είναι βασική αναγκαιότητα για να επιτευχτεί η συνεργασία ανάμεσα στους εργαζόμενους των δυο κοινοτήτων.
Αυτή η λύση, όμως, και δεδομένης της σύγκρουσης συμφερόντων των αστικών τάξεων των δύο κοινοτήτων είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη και σχεδόν αδύνατο να επιβιώσει στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος.
Στην πραγματικότητα οι μόνοι που μπορούν να την εφαρμόσουν είναι οι εργαζόμενοι των δυο κοινοτήτων που έχουν κοινά συμφέροντα την ειρήνη και την οικονομική πρόοδο.
Γι’ αυτό και το είδος της ομοσπονδίας που μπορεί να εκφράζει τα ταξικά τους συμφέροντα δεν είναι γενικά και αόριστα μια ομοσπονδιακή λύση, αλλά μια ομοσπονδιακή λύση στα πλαίσια μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Δηλαδή, μια σοσιαλιστική ομόσπονδη Κύπρος στην οποία τα μέσα παράγωγης και ο πλούτος θα είναι κοινωνικοποιημένα κάτω από εργατικό και κοινωνικό έλεγχο και διαχείριση.
Και βέβαια οι δυνάμεις που μπορούν να εφαρμόσουν και να λειτουργήσουν μια τέτοια λύση δεν είναι άλλες από τις δυνάμεις των Ε/κυπρίων και Τ/Κυπρίων εργαζομένων, οργανωμένες στις γραμμές ενός κοινού ταξικού μετώπου με βάση τους πιο πάνω στόχους και το αντίστοιχο πολιτικό πρόγραμμα.
Τα θέματα ασφάλειας μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσα από την ανάπτυξη της εμπιστοσύνης ανάμεσα στα λαϊκά στρώματα των δυο κοινοτήτων και να εκφραστούν μέσα από μια κοινή λαϊκή πολιτοφυλακή. Μια σοσιαλιστική ομόσπονδη Κύπρος, εκφράζοντας τα κοινά συμφέροντα των κατοίκων της, είναι ο μόνος τρόπος για να τεθούν οι βάσεις για την ουσιαστική και μόνιμη επανένωση της Κύπρου.
Για να γίνει αυτό πραγματικότητα όμως χρειαζόμαστε μια άλλη Αριστερά. Που δεν θα χαρακτηρίζεται από την «εθνικιστική μυωπία» του ΚΚΕ αλλά ούτε και από την υποτακτικότητα του ΑΚΕΛ. Αλλά που θα είναι πραγματικά ταξική, πραγματικά διεθνιστική, που θα ενώνει στις γραμμές της και τις δυο κοινότητες και θα δώσει τη μάχη ενάντια στις άρχουσες τάξεις και στις δυο πλευρές του νησιού μέχρι το τέλος, για την ανατροπή του καπιταλισμού και για μια σοσιαλιστική κοινωνία.
Σχετικά άρθρα:
