Του Δημήτρη Χατζηκώστα
Πολικές θερμοκρασίες έως και -50ο C στις βόρειες ΗΠΑ, χιλιάδες νεκροί από τον τυφώνα Haiyan στις Φιλιππίνες, φονικές πλημμύρες στη Σαρδηνία και το Σουδάν, η μεγαλύτερη περίοδος ξηρασίας στη ΒΑ Βραζιλία και το θερμότερο καλοκαίρι στην Αυστραλία με το θερμόμετρο να μην λέει να ξεκολλήσει για μέρες κάτω από τους 45ο . Όχι, δεν πρόκειται για εικόνες από κάποιο καταστροφολογικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά για την πραγματικότητα ακραίων καιρικών φαινομένων που βιώνεται σε όλο και περισσότερες περιοχές του πλανήτη. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι ένα εφιαλτικό σενάριο του μέλλοντος, αλλά πραγματικότητα που επηρεάζει ήδη τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων και ιδιαίτερα των πιο φτωχών.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν…
Αυτήν την πραγματικότητα αναγνωρίζει και η εκτενέστατη (2000 σελίδων) Έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η οπoία αν και αποτελεί ένα μάλλον συντηρητικό κείμενο που υπογράφεται μεταξύ άλλων και από κυβερνητικούς παράγοντες, κάνει εντούτοις μερικές ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις. Αναγνωρίζει ότι η κλιματική αλλαγή συντελείται ήδη και οφείλεται κατά 50% σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Η συγκέντρωση σωματιδίων διοξειδίου του άνθρακα αυξήθηκε κατά 40% από το 1951, ενώ η μέση θερμοκρασία της γης αυξήθηκε κατά 0,89ο C τα τελευταία 100 χρόνια και αναμένεται να αυξηθεί κατά 2ο μέχρι το 2100, κάτι που θα έχει ως συνέπεια την άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 26-82εκ. Πίσω από αυτά τα νούμερα κρύβονται ραγδαίες αλλαγές στις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων που πλήττονται και θα πληγούν από φυσικές καταστροφές και ερημοποίηση.
Οι κυβερνώντες κωφεύουν…
Παρ’ όλα αυτά, οι παραπάνω διαπιστώσεις έμειναν απλώς διαπιστώσεις στην 19η Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα που έγινε στη Βαρσοβία στα τέλη του 2013.
Για άλλη μια φορά κυριάρχησαν τα ευχολόγια και η απουσία οποιασδήποτε συγκεκριμένης δέσμευσης για τη μείωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου τα επόμενα χρόνια. Παράλληλα οι συμμετέχοντες -αντανακλώντας και τους ανταγωνισμούς μεταξύ μεγάλων εταιριών και κρατών- τσακώθηκαν για το ποια κράτη θα πρέπει να πληρώσουν περισσότερα για τις κλιματικές αλλαγές: οι «παραδοσιακοί» ρυπαντές (ΗΠΑ & ΕΕ) ή οι αναδυόμενες οικονομίες (Κίνα, Ρωσία, Ινδία & Βραζιλία);
Τα παραπάνω βέβαια δεν εντυπωσιάζουν πια κανέναν. Τη χρονιά που πέρασε μάλιστα, μια σειρά από κυβερνήσεις έδειξαν το πραγματικό τους ενδιαφέρον για το περιβάλλον: Η Ιαπωνία αρνήθηκε να δεσμευτεί για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ο Καναδάς αποσύρθηκε από τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της απερήμωσης και η αυστραλιανή κυβέρνηση αποφάσισε να καταργήσει τους οργανισμούς για την κλιματική αλλαγή και τη φορολόγηση του άνθρακα.
… και κάποιοι έχουν ήδη μετακομίσει στον πλανήτη Άρη
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, δεν πέφτουν σαν κεραυνός εν αιθρία δηλώσεις όπως αυτή του Βρετανού υπ. Περιβάλλοντος Ο. Paterson. Ο εν λόγω κύριος, ούτε λίγο ούτε πολύ, είπε πως η συζήτηση για την κλιματική αλλαγή είναι υπερβολικά συναισθηματική, πως η αναμενόμενη αύξηση της θερμοκρασίας δεν είναι σοβαρό πρόβλημα, αφού περισσότεροι θάνατοι οφείλονται στον παγετό παρά στον καύσωνα και πως μάλλον θα έχει θετικά αποτελέσματα, αφού θα αυξήσει τις περιόδους καλλιέργειας. Ακραίος κυνισμός ή βλακεία;
Ο χρόνος τελειώνει – Ώρα για δράση
Όποια και αν είναι η απάντηση, όσο και αν προσπαθούν να υποβαθμίσουν κάποιοι την κλιματική αλλαγή και όσο και αν κάποιοι άλλοι προσπαθούν να τη φορτώσουν στις πλάτες όλων μας, η πραγματικότητα και τα επιστημονικά δεδομένα τους διαψεύδουν.
Σε πρόσφατη έρευνα που αναδημοσιεύτηκε στην Guardian αποκαλύφθηκε πως το 63% της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου οφείλεται στη δράση 90 μεγάλων εταιριών, ανάμεσα στις οποίες και ηχηρά ονόματα όπως η BP, η Exxon και η Gazprom.
Δεν μπορεί να υπάρχει καμιά αυταπάτη επομένως πως η ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής μπορεί να γίνει με ημίμετρα ή με αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά των απλών πολιτών. Οι εταιρίες αυτές θα επιμένουν να ρυπαίνουν, όσο υπάρχει το καπιταλιστικό σύστημα που, υποταγμένο στη λογική του κέρδους, θα συνεχίσει να τους επιτρέπει να το κάνουν.
