Α. Προγραμματικές αρχές

1. Η Σοσιαλιστική Διεθνιστική Οργάνωση «Ξεκίνημα» έχει σαν στρατηγικό της στόχο την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και το χτίσιμο μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας που αποτελεί το πρώτο και απαραίτητο βήμα για μια πλήρως ελεύθερη και αταξική κοινωνία, τον κομουνισμό. Για την επίτευξη αυτού του στόχου της στηρίζεται στο Μαρξισμό σαν μέθοδο και εργαλείο ανάλυσης.

2. Ο Μαρξισμός δεν είναι απλά μια οικονομική θεωρία, που αποκαλύπτει τα προβλήματα που γεννά το καπιταλιστικό σύστημα, ούτε μια φιλοσοφική προσέγγιση, που ζητά από ηθική σκοπιά περισσότερη δικαιοσύνη και ισότητα. Ο μαρξισμός είναι μια βαθιά επαναστατική θεωρία, μια μέθοδος ανάλυσης που εξηγεί την χρεοκοπία του καπιταλισμού, τα αδιέξοδα στα οποία οδηγά την οικονομία και την κοινωνία, την αναπόφευκτη ανάπτυξη της ταξικής πάλης και μας εξοπλίζει για την τελική ανατροπή του καπιταλισμού (βλέπε παραρτήματα 1 και 2).

3. Η βασική κοινωνική δύναμη για την επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού είναι η εργατική τάξη, με την ευρύτερη έννοια των μισθωτών. Σ’ αυτή την πάλη, σε χώρες μέσης ανάπτυξης, όπως η Ελλάδα και πολύ περισσότερο στις υποανάπτυκτες, η εργατική τάξη θα έχει συμμάχους της και τα φτωχά μικροαστικά στοιχεία των πόλεων (αυτό ισχύει και για τις ανεπτυγμένες χώρες) καθώς και τους αγρότες. Όμως αυτό δεν αναιρεί τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης στη πάλη για τον σοσιαλισμό.

***

4. Ο σοσιαλισμός έχει σαν απαραίτητη προϋπόθεση την ύπαρξη πλήρους δημοκρατίας και ελευθερίας μέσα στις γραμμές της εργατικής τάξης. Το σταλινικό καθεστώς που επικράτησε στη Σοβιετική Ένωση είναι όχι μόνο έξω από τις αρχές μας, αλλά είναι απόλυτα εχθρικό προς την εργατική-σοσιαλιστική επανάσταση.

5. Η έννοια του σοσιαλισμού είναι ταυτισμένη, από τη μια, με την εξάλειψη της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και την κοινωνικοποίηση και τον σχεδιασμό της οικονομίας για τις ανάγκες του συνόλου και, από την άλλη, με τον κοινωνικό έλεγχο-διαχείριση και διαφάνεια, δηλαδή την εργατική δημοκρατία.

6. Η εργατική δημοκρατία είναι ταυτισμένη με τα ζωντανά εργατικά και λαϊκά συμβούλια, τα οποία ασκούν πραγματική εξουσία, στα οποία υπάρχει εξαιρετικά αναπτυγμένη η δημοκρατία, η ελευθερία έκφρασης και το δικαίωμα της διαφωνίας, στα οποία όλοι οι αντιπρόσωποι σε όλα τα επίπεδα είναι άμεσα ανακλητοί και στα οποία υπάρχει πολυκομματισμός.

***

7. Οι απολογητές του σταλινισμού «παίζουν» με τον όρο «δικτατορία του προλεταριάτου» που χρησιμοποιούσαν στην εποχή τους οι Μαρξ και Λένιν, για να δικαιολογήσουν τον σταλινισμό. Αυτό αποτελεί διαστρέβλωση. Το Ξ επιλέγει και χρησιμοποιεί τον όρο «εργατική δημοκρατία» αντί του όρου «δικτατορία του προλεταριάτου» για να περιγράψει το καθεστώς της εξουσίας της εργατικής τάξης στις συνθήκες του σοσιαλισμού.

8. Ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε από τους κλασσικούς σε μια εποχή στην οποία η εργατική τάξη αποτελούσε μια μικρή μειοψηφία στον πληθυσμό, για να εξηγήσουν πως θα αφαιρούνταν η εξουσία και το δικαίωμα της εκμετάλλευσης από την τάξη των κεφαλαιοκρατών και συνοδευόταν από την εξήγηση πως στο εσωτερικό της εργατικής τάξης θα υπήρχε πλέρια δημοκρατία και ελευθερία. Κάτι τέτοιο δεν υπήρχε στα σταλινικά καθεστώτα. Ο σταλινισμός αποτελούσε τη δικτατορία των προνομιούχων γραφειοκρατών (υψηλόβαθμων στελεχών του κόμματος και του κρατικού μηχανισμού) σε βάρος της εργατικής τάξης, επομένως όχι μόνο δεν είχε καμία σχέση με τη δικτατορία του προλεταριάτου αλλά αποτελούσε άρνησή της.

9. Σήμερα, με την εργατική τάξη να αποτελεί την πλειοψηφία του πληθυσμού όχι μόνο στις ανεπτυγμένες βιομηχανικές χώρες αλλά και στις χώρες μέσης ανάπτυξης, ο όρος «δικτατορία του προλεταριάτου» δεν έχει νόημα. Επιπλέον μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές παρανοήσεις για το τι ακριβώς εννοούμε, καθώς η αστική τάξη θα αντιπαραθέτει σ’ αυτό την υπεράσπιση της «δημοκρατίας».

***

10. Αυτό καθόλου δεν αναιρεί την ορθότητα και επικαιρότητα της αναγκαιότητας της διάλυσης των μηχανισμών καταστολής του αστικού κράτους, (και του ίδιου του αστικού κράτους) όπως ανάλυσαν οι Μαρξ και Ένγκελς και ανάπτυξε ο Λένιν στο κλασσικό «κράτος κι επανάσταση» που αποτελεί ένα από τους πυλώνες της ανάλυσης και της στρατηγικής των μαρξιστών. Κι αυτό όμως το έργο, στη σημερινή εποχή, γίνεται πολύ πιο εύκολο, λόγω της τεράστιας συγκριτικά δύναμης της εργατικής τάξης σε σχέση με περασμένες ιστορικές εποχές Ο βαθμός στον οποίο μπορεί να αναπτυχθεί η εργατική δημοκρατία στο σοσιαλισμό έχει να κάνει, πρώτα και κύρια, με τις αντικειμενικές συνθήκες που επικρατούν, με το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Στη συνέχεια έχει να κάνει με τη δυνατότητα επέκτασης της επανάστασης σε διεθνές επίπεδο.

11. Σε μια χώρα με αναπτυγμένη οικονομία και βιομηχανία και κατ’ επέκταση με μια μεγάλη αριθμητικά, καλλιεργημένη και με ψηλό μορφωτικό επίπεδο εργατική τάξη, σε σχέση με τις «αναπτυσσόμενες» χώρες, η εργατική δημοκρατία θα μπορεί να αποτελεί μια φυσιολογική και απλή καθημερινή λειτουργία. Σε χώρες οικονομικά καθυστερημένες θα υπάρξουν αναπόφευκτα δυσκολίες.

12. Ο σταλινισμός στην ΕΣΣΔ ήταν αποτέλεσμα κατ’ αρχήν της οικονομικής καθυστέρησης της χώρας και στη συνέχεια του γεγονότος ότι η εργατική επανάσταση δεν κατόρθωσε να νικήσει στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, την περίοδο 1918-23. Οι Μπολσεβίκοι και ιδιαίτερα ο Λένιν και ο Τρότσκι, που ήταν οι βασικές ηγετικές φυσιογνωμίες, έβλεπαν από την πρώτη στιγμή την ρώσικη επανάσταση σαν την απαρχή της πανευρωπαϊκής επανάστασης, θεωρώντας πως χωρίς τη βοήθεια της εργατικής τάξης των βιομηχανικών χωρών της Ευρώπης, η επιβίωση της επανάστασης και ο σοσιαλισμός θα ήταν αδύνατο να επιτευχθούν στη Ρωσία.

13. Το βάρβαρο μονοκομματικό καθεστώς του σταλινισμού, η προσωπολατρία, η δικτατορία του Γενικού Γραμματέα και της Κεντρικής Επιτροπής μέσα στο ίδιο το κόμμα, δεν είχαν καμιά σχέση με τον μαρξισμό και με τις παραδόσεις του ίδιου του κόμματος των μπολσεβίκων όσο ζούσε ο Λένιν.

14. Η σταλινική γραφειοκρατία δεν αναπτύχθηκε με ένα «φυσιολογικό» τρόπο μέσα στο κόμμα και την κοινωνία. Δεν ήταν η φυσική προέκταση-εξέλιξη  του Λενινισμού, όπως υποστηρίζουν οι αστοί αναλυτές και οι απολογητές του σταλινισμού. Πέρασε μέσα από ένα εσωτερικό εμφύλιο πόλεμο μέσα στο ίδιο το Μπολσεβίκικο κόμμα και εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές έχασαν τη ζωή τους στη μάχη ενάντια στο σταλινισμό.

15. Ο πιο επιφανής πολέμιος του σταλινισμού ήταν βέβαια ο Λέων Τρότσκι, ο οποίος στάθηκε μέχρι το τέλος πιστός στις ιδέες της εργατικής δημοκρατίας, που ήταν το πρόγραμμα αλλά και η πράξη της πρώτης περιόδου της Οκτωβριανής Επανάστασης, μέχρι  το ξεκίνημα του εμφυλίου πολέμου από τα μέσα του 1918 και μετά, οπότε και η δημοκρατία άρχισε αναπόφευχτα να περιστέλλεται.

***

16. Η έννοια της επανάστασης δεν έχει καμιά σχέση με τη δράση μικρών ένοπλων ομάδων, αλλά αφορά τις μεγάλες μάζες της κοινωνίας. Δεν έχει καμία σχέση επίσης με τη «λατρεία» της βίας και της αιματοχυσίας. Από την άλλη ο μαρξισμός αναγνωρίζει πως οι βίαιες συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες σε περιόδους κοινωνικής επανάστασης, ο βαθμός τους όμως εξαρτάται πάντα από τις συγκεκριμένες συνθήκες και παράγοντες. Γι’ αυτό και απορρίπτουμε τις θεωρίες περί «ειρηνικού περάσματος στο σοσιαλισμό» που υποτίμησαν και υποτιμούν αυτό το γεγονός, δοκιμάστηκαν σε μια προηγούμενη ιστορική περίοδο (Χιλή), οδήγησαν επαναστάσεις σε ήττα και παρ’ όλα αυτά επιστρέφουν σήμερα έστω και με διαφορετικό τρόπο.

17. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η ίδια η επανάσταση του Οκτώβρη του ’17 και η κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους ήταν ουσιαστικά αναίμακτη. Η αιματοχυσία ξεκίνησε όταν οι στρατηγοί του τσάρου ξεκίνησαν τον εμφύλιο πόλεμο με την υποστήριξη των ιμπεριαλιστών.

18. Η εργατική τάξη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για την περίπτωση να αντιμετωπίσει τη μαζική βία της αστικής τάξης αλλά η επιδίωξή της θα είναι πάντα να πετύχει τους σκοπούς της με τον πιο ειρηνικό τρόπο που είναι δυνατό. Η έκταση της βίας εξαρτάται επομένως από το πόσο μεγάλη θα είναι η δύναμη της εργατικής τάξης, πόσο γρήγορη και αποφασιστική θα είναι η δράση της, και πόσο γρήγορα θα πάρει διεθνείς διαστάσεις η επανάστασή της. Μιλώντας το 1938 ο Τρότσκι εξήγησε πως ενώ ο εμφύλιος πόλεμος στη Ρωσία ήταν αναπόφευκτος, αν η ρώσικη επανάσταση δεν εκφυλιζόταν αλλά επεκτεινόταν σε μια από τις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, οι επαναστάσεις που θ’ ακολουθούσαν από ‘κει και πέρα θα ήταν κατά τη γνώμη του ειρηνικές (καθώς οι αστικές τάξεις δεν θα είχαν τη δυνατότητα να επαναλάβουν τον εμφύλιο όπως στη Ρωσία).

***

19. Την επανάσταση δεν την κάνουν οι μαρξιστές, αλλά η επανάσταση γεννιέται μέσα από τις κοινωνικές εκρήξεις που προκαλούν τα αδιέξοδα του καπιταλιστικού συστήματος. Οι μαρξιστές προετοιμάζονται για την επανάσταση, γιατί χωρίς ένα επαναστατικό πολιτικό φορέα, οργανικά δεμένο και μπροστά στους αγώνες του μαζικού κινήματος, η επανάσταση είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.

20. Η επανάσταση σαν κοινωνικό φαινόμενο είναι αναπόφευκτη και αυτό το αποδεικνύουν άπειρα παραδείγματα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Η νίκη της όμως δεν είναι αναπόφευκτη, γιατί χωρίς την ύπαρξη ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος είναι αναπόφευκτη η νίκη της αντεπανάστασης. Το χτίσιμο του επαναστατικού κόμματος είναι άρρηκτα δεμένο με την κατάχτηση της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης. Το επαναστατικό κόμμα αντανακλά και εκφράζει τη συλλογική εμπειρία της εργατικής τάξης και της ταξικής πάλης, επεξεργάζεται νέα ζητήματα μέσα από μια οργανική σχέση και διάλογο με τις εργατικές μάζες, βοηθά στο συντονισμό και την οργάνωση των επιμέρους αγώνων και οργανώνει τις δράσεις που οδηγούν στην ανατροπή του καπιταλισμού όταν έχει κατακτήσει την υποστήριξη της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης.

21. Το έργο της απελευθέρωσης της εργατικής τάξης μπορεί να το φέρει σε πέρας μόνο η ίδια. Ο μαρξισμός δεν περιμένει ούτε μεσσίες, ούτε συμφωνεί με μικρούς συνωμοτικούς κύκλους, και τις μεθόδους της ατομικής τρομοκρατίας. Γι’ αυτές πιστεύει, αντίθετα, πως τελικά λειτουργούν υπέρ της άρχουσας τάξης, διευκολύνοντάς την να νομιμοποιήσει στη συνείδηση των λαϊκών στρωμάτων την ενίσχυση των μηχανισμών κρατικής καταστολής.

***

22. Η σημασία της Ρώσικης Επανάστασης παραμένει εξαιρετική, παρά τον εκφυλισμό της και την τελική κατάρρευση της.

23. Κατ’ αρχήν αποδεικνύει πως ο μαρξισμός, η θεωρία της ταξικής πάλης και της κατάληψης της εξουσίας από την εργατική τάξη, έχει δοκιμαστεί ιστορικά κι έχει αποδείξει πως ισχύει. Από κει και πέρα αυτό που χρειάζεται είναι από τη μια να ερμηνευτεί το φαινόμενο του σταλινικού εκφυλισμού της και από την άλλη το γιατί η επανάσταση δεν επεκτάθηκε σε άλλες χώρες. Τα γραπτά του ΛΤ αποτελούν την πιο πολύτιμη συμβολή στην κατανόηση αυτών των αιτιών.

24. Από τη στιγμή που ο σταλινισμός μπόρεσε να επικρατήσει στη Ρωσία, άρχισε να μετατρέπεται σε φρένο για την επέκταση της διεθνούς επανάστασης κι αυτό απόκτησε κάποια στιγμή θεωρητικό μανδύα με την «θεωρία των σταδίων». Εκατοντάδες επαναστάσεις και εξεγέρσεις στη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα χάθηκαν /ηττήθηκαν, γιατί η σταλινική γραφειοκρατία δεν τους επέτρεπε να νικήσουν.

25. Με άλλα λόγια ο λόγος για τον οποίο μετά το ’17 δεν επεκτάθηκε η σοσιαλιστική επανάσταση εκτός της Σοβ. Ένωσης δεν είναι γιατί η ρωσική επανάσταση αποτελούσε μια εξαίρεση ή ένα «λάθος της ιστορίας» αλλά γιατί η γραφειοκρατία που ανάλαβε την εξουσία μετά τη νίκη της σταλινικής αντεπανάστασης στις γραμμές του ΚΚΣΕ (Κομουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης) δεν της επέτρεπε να επεκταθεί.

26. Η ανατροπή του καπιταλισμού σε μια σειρά χώρες μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, δεν είχε τα χαρακτηριστικά εργατικών σοσιαλιστικών επαναστάσεων που να απειλούν το σταλινικό καθεστώς στη Σοβ. Ένωση. Στην Ανατολική Ευρώπη τα καθεστώτα αυτά δημιουργήθηκαν με τη δύναμη των όπλων του Σοβιετικού στρατού – κατ’ επέκταση καθ’ εικόνα και ομοίωση του μοντέλου της ΕΣΣΔ. Όταν τα εργατικά κινήματα σε τέτοιες χώρες, επαναστάτησαν, όπως στην Α. Γερμανία το ‘53, στην Ουγγαρία το ’56 στην Τσεχοσλοβακία το ‘68, και στην Πολωνία επανειλημμένα, ο σοβιετικός στρατός, ή η απειλή του,  χρησιμοποιήθηκε για να τα καταπνίξει.

27. Από την άλλη επαναστάσεις που έλαβαν χώρα σε υποανάπτυκτες χώρες, συχνά σε συνδυασμό με την πάλη για την αποδέσμευση από την αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό, στις δεκαετίες μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο (Κίνα, Κούβα, Βιετνάμ, Αγκόλα, Μοζαμβίκη, Ινδοκίνα, χώρες της Μέσης Ανατολής, κλπ) δεν ήταν σε θέση να απειλήσουν το σοβιετικό καθεστώς κατ’ αρχήν γιατί δεν είχαν τα μέσα για να προχωρήσουν προς το σοσιαλισμό όντας υποανάπτυκτες οικονομίες και κατά δεύτερον γιατί δεν είχαν επικεφαλής μαρξιστικά-επαναστατικά κόμματα που να ανήκουν σε μια αντίστοιχη διεθνή. Όπως εξηγούμε πιο κάτω, αντάρτικα κινήματα δεν είναι σε θέση να κτίσουν το σοσιαλισμό, πολύ περισσότερο στρατιωτικά πραξικοπήματα (όπως στη Μέση Ανατολή – Συρία, Αιθιοπία, κλπ). Σ’ αυτές όλες τις περιπτώσεις οι χώρες αυτές ήταν υποχρεωμένες να χτίσουν συστήματα στο πρότυπο του σοβιετικού σταλινικού μοντέλου, απόλυτα εξαρτημένων απ’ αυτό, κι εξίσου βάρβαρων αν όχι περισσότερο.

28. Η πρόβλεψη του Τρότσκι ότι αν το σταλινικό καθεστώς δεν ανατρεπόταν από την επανάσταση των σοβιετικών μαζών («πολιτική επανάσταση») οι οποίες να πάρουν την εξουσία και να χτίσουν το σοσιαλισμό, τότε η σταλινική γραφειοκρατία θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για την ιστορική παλινδρόμηση πίσω στον καπιταλισμό και πως οι πρώτοι καπιταλιστές θα ήταν οι ίδιοι οι γραφειοκράτες των ΚΚ, επιβεβαιώθηκε με εκπληκτικό τρόπο από τα γεγονότα του 1989-90 στη Σοβιετική Ένωση και τις ανατολικές χώρες. Πρόκειται για μια από τις πιο μεγαλοφυείς ιστορικές προβλέψεις, αποτελεί δικαίωση της κριτικής του Τρότσκι απέναντι στον σταλινισμό και απόδειξη της ανωτερότητας του μαρξισμού σαν εργαλείο ανάλυσης, αφού κανένα άλλο πολιτικό ρεύμα δεν μπόρεσε να προβλέψει κάτι τέτοιο.

***

29. Η κρίση του σοβιετικού μοντέλου δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την εμφάνιση στις δεκαετίες του ’60 και ’70 του ευρωκομουνισμού και του μαοϊσμού σαν ημιμαζικά φαινόμενα (ή και μαζικά σε κάποιες περιπτώσεις). Σήμερα αυτά τα ρεύματα έχουν αποσυντεθεί ή περιθωριοποιηθεί εντελώς. Τα μαζικά ευρωκομμουνιστικά κόμματα, σε Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, έχουν σοσιαλδημοκρατικοποιηθεί πλήρως.

30. Ο ευρωκομουνισμός αντέδρασε στο σταλινισμό, αλλά οδηγήθηκε στην απάρνηση της επανάστασης, θεωρώντας πως ο σταλινισμός ήταν η φυσική εξέλιξη της επανάστασης και του Λενινισμού. Έτσι κατάληξε σε μια ιδιαίτερη μορφή του ρεφορμισμού. Όσον αφορά τη Σοσιαλδημοκρατία και τα κόμματα που την εκφράζουν, μετά την κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ οδηγήθηκαν με ταχύτατους ρυθμούς στην αστικοποίηση, έχουν εγκαταλείψει πλήρως οποιαδήποτε ψήγματα φιλοεργατικών πολιτικών του παρελθόντος και πέρασαν ολοκληρωτικά στο αντίπαλο στρατόπεδο, της αστικής τάξης.

31. Ο μαοϊσμός έγινε ελκυστικός (απέναντι στο σοβιετικό καθεστώς) διεθνώς, μέσα από τα συνθήματα της «πολιτιστικής επανάστασης» του Μάο. Όμως οι υποστηριχτές του δεν βλέπανε πως η ουσία του Μαοϊσμού ήτανε η μονοκομματική δικτατορία, η δικτατορία της ηγεσίας μέσα στο κόμμα και η προσωπολατρία. Ο Μαοϊσμός είναι ο Σταλινισμός με άλλο ένδυμα και είναι το ίδιο με το καθεστώς των επιγόνων του Στάλιν στη Σοβιετική Ένωση. Το γεγονός ότι οι επίγονοι του Μάο οδηγούν την Κίνα στον καπιταλισμό,  (όπως έκαναν και οι επίγονοι του Στάλιν, απλά μέσα από διαφορετικά μονοπάτια) δείχνει πως αυτή η εξέλιξη πηγάζει μέσα από τα οργανικά χαρακτηριστικά της μονοκομματικής δικτατορίας και της προνομιούχας γραφειοκρατικής κάστας. Αποδείχνει πως δεν είναι καθόλου τυχαία.

***

32. Η εμφάνιση αντάρτικων κινημάτων με μαζική ή σημαντική υποστήριξη από τον πληθυσμό είναι συχνά αναπόφευκτη σε χώρες του τρίτου κόσμου, αντιμέτωπες με εθνική/αποικιακή καταπίεση και δικτατορικά καθεστώτα. Το αντάρτικο ήταν μαζικό φαινόμενο στις δεκαετίες μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τις νίκες στην Κίνα και την Κούβα. Σήμερα όχι τόσο, όμως σε μερικά τμήματα του πλανήτη, π.χ. Μέση Ανατολή, παραμένει βασική μορφή πάλης λόγω της εθνικής καταπίεσης από τη μια (Παλαιστίνη, Ιράκ, Αφγανιστάν) και της περιορισμένης βιομηχανικής ανάπτυξης από την άλλη.

33. Οι μαρξιστές δίνουν σε τέτοια αντάρτικα κινήματα «κριτική υποστήριξη». Ακόμα  κι όταν τα αντάρτικα έχουν σαφείς αριστερούς προσανατολισμούς και διακηρύσσουν την πάλη τους για τον «σοσιαλισμό», οι μαρξιστές εξηγούν πως είναι αδύνατο η κατάληψη της εξουσίας από τους αντάρτες να φέρει από μόνη της τον σοσιαλισμό. Είναι αδύνατο για αντάρτικα κινήματα να μπορέσουν να προχωρήσουν σε καθεστώτα εργατικής δημοκρατίας, γιατί αυτό είναι έξω και από την ταξική τους σύνθεση (οι αντάρτες προέρχονται μαζικά από αγροτικά στρώματα ενώ η εργατική δημοκρατία και ο σοσιαλισμός απαιτούν τη μαζική συμμετοχή της εργατικής τάξης) αλλά και έξω από τις παραδόσεις με τις οποίες λειτουργούν (στρατιωτική πειθαρχία, κι όχι συλλογική δημοκρατία και αποφάσεις).

34. Όταν μάλιστα τα αντάρτικα κινήματα έχουν έντονα εθνικιστικά και θρησκευτικά στοιχεία, η κριτική των μαρξιστών προς τις ηγεσίες του αντάρτικου γίνεται ακόμα πιο αυστηρή, την ίδια στιγμή που η στήριξη του αγώνα του αντίστοιχου λαού είναι ολόψυχη.

***

35. Παρά την ασυμβίβαστη κριτική των μαρξιστών προς τα σταλινικά καθεστώτα, η καπιταλιστική παλινόρθωση αντιπροσώπευε μια σοβαρή ήττα για το εργατικό κίνημα, το αντιαποικιακό κίνημα και την αριστερά διεθνώς. Η συνείδηση οπισθοχώρησε, οι ιδέες του σοσιαλισμού, της ταξικής πάλης κλπ δέχτηκαν πλήγμα, η αστική τάξη και οι ιμπεριαλιστές μπήκαν σε μια μεγάλη ιδεολογική και υλική αντεπίθεση παίρνοντας πίσω σημαντικές εργατικές κατακτήσεις προηγούμενων δεκαετιών. Τα παραδοσιακά κόμματα της αριστεράς μπήκαν σε κρίση ενώ τα κόμματα της Σοσιαλδημοκρατίας ακολούθησαν το δρόμο της αστικοποίησης.

36. Η ήττα αυτή και η οπισθοχώρηση της συνείδησης δεν ήταν δυνατό να κρατήσουν για πολύ. Μετά από τη σύγχυση και την οπισθοχώρηση του πρώτου μισού της δεκαετίας του ’90, το κίνημα άρχισε σιγά-σιγά να μπαίνει στην αντεπίθεση με πιο σημαντική καμπή τα γεγονότα στο Σιάτλ, τον Νοέμβρη του ’99, που έδωσαν στο νεογέννητο κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση μια τεράστια ώθηση, βγάζοντας το στο προσκήνιο των εξελίξεων. Η εμφάνιση του κινήματος ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση αποτέλεσε τα πρώτα βήματα της αντεπίθεσης του εργατικού κινήματος διεθνώς στη νέα εποχή.

37.  Όσο τα πρώτα βήματα της αντεπίθεσης του κινήματος ήταν δύσκολα, λόγω της διάλυσης, χρεοκοπίας ή του ξεπουλήματος της παλιάς αριστεράς, τόσο οι διαδικασίες αναζήτησης μίας νέας εναλλακτικής διεξόδου προς τα αριστερά επιταχύνεται λόγω αυτής της χρεοκοπίας. Η είσοδος στον 21^ο αιώνα και η αναζήτηση μίας άλλης αριστεράς, σε τελευταία ανάλυση επαναστατικής, έχει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι ο ρεφορμισμός και ο σταλινισμός, που κυριαρχούσαν στις δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι σήμερα εκτεθειμένοι, και χρεοκοπημένοι σε βαθμό που δεν έχει υπάρξει ξανά ιστορικά.

38. Η κατάρρευση και χρεοκοπία των παραδοσιακών κομμάτων της αριστεράς, που λειτουργούσε σαν παράγοντας επιβράδυνσης της ταξικής συνείδησης στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μετατρέπεται σε παράγοντα επιτάχυνσης των διαδικασιών αναζήτησης στην εποχή που άνοιξε μετά το Σιάτλ.

39. Παρά το πλεονέκτημα αυτό τα μαζικά στρώματα θα βγάλουν επαναστατικά συμπεράσματα μέσα από ένα σύνθετο δρόμο διαδοχικών προσεγγίσεων και όχι γραμμικά και αυτόματα. Η συνείδηση πάντα έπεται της αντικειμενικής πραγματικότητας. Ρόλος των μαρξιστών είναι να χτίζουν της δυνάμεις τους και να παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στη συνείδηση των μαζών με στόχο να τις βοηθήσουν να βγάλουν συμπεράσματα και άρα να επηρεάσουν τελικά τις ίδιες τις αντικειμενικές εξελίξεις.

40. Tο κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση είναι στην πρώτη του περίοδο έντονα νεολαιίστικο και μικροαστικό, ιδιαίτερα στο ηγετικό του επίπεδο. Αυτό δεν μειώνει τη σημασία του. Συχνά στην ιστορία, πριν από την κίνηση του εργατικού-ταξικού κινήματος, έχουμε την κίνηση νεολαιίστικων στρωμάτων ή διανοουμένων. Ο Μάης του 1968 είναι ότι πιο χαρακτηριστικό. Από τα πρώτα του βήματα το κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση συνυπάρχει με τα κατακλυσμιαία γεγονότα στη Λατινική Αμερική, που μας επιτρέπουν να μιλάμε για μια  «ήπειρο σε επανάσταση», καθώς και με την άνοδο του ισλαμικού φανταμεταλισμού, την επίθεση στους δίδυμους πύργους, την ισλαμική τρομοκρατία και τη νέα επιθετικότητα του Αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Παράλληλα το εργατικό κίνημα και στον ανεπτυγμένο κόσμο δείχνει τα πρώτα δείγματα ανάκαμψης με μεγάλους αγώνες και γενικές απεργίες σε μια σειρά χώρες. Αυτά δείχνουν την αντιφατικότητα της εποχής στην οποία μπήκε η ανθρωπότητα με την είσοδο του 21^ου αιώνα.

41. Χωρίς να υποτιμούν αυτή την αντιφατικότητα και αυτές τις δυσκολίες, οι μαρξιστές επενδύουν στα θετικά της νέας κατάστασης, στα γεγονότα που αποδεικνύουν πως ο καπιταλισμός είναι ένα χρεοκοπημένο σύστημα και πως η επανάσταση είναι ζωντανή, επίκαιρη και αναγκαία. Γι’ αυτό μπαίνουν στη μάχη για το χτίσιμο των μαζικών επαναστατικών κομμάτων της εργατικής τάξης, που είναι απαραίτητα για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό.

42. Σε τελευταία ανάλυση, ο ρόλος των μαρξιστών είναι η μεταφορά στο μαζικό κίνημα των ιδεών του σοσιαλισμού, το ρίζωμα τους στη συνείδηση του μαζικού κινήματος και το χτίσιμο στελεχών μέσα στο μαζικό κίνημα. Οι τρόποι που επιτελείται αυτό το έργο έχουν αναπτυχθεί σε άλλα κείμενα. Οι αρχές λειτουργίας μιας μαρξιστικής οργάνωσης – κόμματος είναι επεξεργασμένες ώστε να υπηρετούν τον κεντρικό στρατηγικό στόχο.

43. Ξεκίνημα – Σοσιαλιστική Διεθνιστική Οργάνωση είναι ο τίτλος που φέρει η οργάνωση σ’ αυτή τη φάση της ιστορίας της. Τελικός σκοπός είναι η δημιουργία ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος. Όποτε το όνομα της οργάνωσης-κόμματος  χρειαστεί να αλλάξει, αυτό γίνεται με απλή πλειοψηφία των μελών και αυτόματα ο νέος τίτλος της Ο περνά στο καταστατικό της.

44. Το Ξεκίνημα δεν είναι μια εθνική οργάνωση αλλά σκέφτεται, δρα και λειτουργεί σαν τμήμα της ISA, η οποία αποτελεί μια ενιαία οργάνωση, στη βάση κοινού καταστατικού, στα πλαίσια του διεθνισμού που αποτελεί οργανικό στοιχείο του μαρξισμού από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής του σαν ιδεολογικό ρεύμα.

45. Μέλος της οργάνωσης είναι όποιος αποδέχεται το καταστατικό, δηλώνει υποστήριξη στις βασικές αρχές της οργάνωσης όπως περιγράφονται πιο πάνω και συμμετέχει στη ζωή της οργάνωσης στη βάση κάποιων ελάχιστων προϋποθέσεων που καθορίζονται κατά περιόδους από την ίδια την οργάνωση.

46. Ο πυρήνας βάσης (ή τομέας) είναι το κύτταρο της οργάνωσης, μέσα από το οποίο περνούν, όλες οι βασικές λειτουργίες της Οργάνωσης. Ο πυρήνας είναι η μονάδα μάχης η οποία παρεμβαίνει στο κίνημα, στο χώρο ή την τοπική κοινωνία, μέσα από συλλογικές διαδικασίες, δημοκρατική συζήτηση και ενιαία δράση.

47. Για να ενισχύεται η συλλογικότητα, η ουσιαστική συμμετοχή όλων των μελών, το δέσιμο των μελών κλπ, το μέγεθος του πυρήνα είναι χρήσιμο να είναι μικρό. Δεν υπάρχουν απόλυτα όρια, αλλά μπορούμε να μιλάμε για πυρήνες βάσης από 3 μέλη και πάνω, κατανοώντας πως πάνω από 8 – 9 ενεργά μέλη ο Τ αρχίζει να γίνεται δυσλειτουργικός. Όταν σε μια περιοχή συγκεντρωθούν περισσότεροι από 2 ή 3 πυρήνες, τότε η περιοχή χρειάζεται να συζητήσει τη δημιουργία γραφείου της περιοχής (ή γραφείου πόλης) για καλύτερο συντονισμό της δουλειάς.

48. Κάθε τομέας εκλέγει τον γραμματέα του, που παίζει το ρόλο του γενικού συντονιστή του τομέα και είναι ανά πάσα στιγμή ανακλητός. Μετά από κάποιο μέγεθος (5-6 μελών), ο τομέας προχωρά σε εκλογή γραφείου, 3μελές κατ’ αρχήν (υπεύθυνος οικονομικών και υπεύθυνος εφημερίδας) και με περισσότερα μέλη στη συνέχεια (ίσως 4, κατ’ εξαίρεση 5, όταν συμβαίνει ο πυρήνας να είναι ασυνήθιστα μεγάλος σε μέγεθος) για τον συντονισμό της δουλειάς.

49. Όλα τα μέλη του γραφείου του τομέα είναι υπόλογα στον τομέα και ανακλητά ανά πάσα στιγμή.

50. Υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης του τομέα από οποιοδήποτε άλλο σύντροφο/σα το επιθυμεί χωρίς αποφασιστικό ρόλο, εφόσον υπάρχει συγκεκριμένος πολιτικός λόγος και ο τομέας εγκρίνει την παρουσία και συμμετοχή του (κατά πλειοψηφία). Ο κάθε σύντροφος έχει δικαίωμα ψήφου σε ένα και μόνο τομέα ανεξάρτητα με το πόσους παρακολουθεί – σ’ αυτόν που θεωρείται μέλος και πληρώνει τη συνδρομή μέλους.

51. Το ανώτατο όργανο της Ο είναι το Συνέδριο. Το συνέδριο παίρνει τις βασικές πολιτικές αποφάσεις που χρειάζεται η οργάνωση για τα επόμενα βήματα της και κάνει απολογισμό της προηγούμενης πορείας της. Το συνέδριο καλείται το αργότερο κάθε 3 χρόνια και εκλέγει την Κεντρική Επιτροπή (ΚΕ).

52. Η ΚΕ ορίζει πολιτικό υπεύθυνο για κάθε τομέα της Ο. Σκοπός τους είναι να βοηθούν την ΚΕ στη συνολική της επαφή με την Ο και να συμβάλλουν στον συντονισμό της δουλειάς του τομέα εξασφαλίζοντας την πολιτική συνοχή και τον ενιαίο χαρακτήρα της Ο.

53. Η απερχόμενη ΚΕ καταθέτει στην Ο. πρόταση για την επόμενη ΚΕ. Η πρόταση κατατίθεται έγκαιρα στους τομείς ώστε να υπάρχει χρόνος και δυνατότητα για ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων. Γίνεται προσπάθεια η ΚΕ να αντανακλά με ισορροπία όλους τους βασικούς/ σημαντικούς χώρους δράσης της Ο, κι αυτό χρειάζεται να αντανακλάται σε κάθε σχετική πρόταση. Τροποποιήσεις ή συμπληρώσεις σ’ αυτή την πρόταση μπορούν να γίνουν μέσα από σχετικές αποφάσεις ενός ή περισσότερων Τομέων της Ο. Σε μια τέτοια περίπτωση, γίνεται προσπάθεια συγκερασμού των διαφόρων προτάσεων. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί, οι προτάσεις αυτές μπαίνουν σε ψηφοφορία στο Συνέδριο.

54. Η ΚΕ αποτελεί το συντονιστικό-καθοδηγητικό όργανο της Ο ανάμεσα σε δύο συνέδρια. Η ΚΕ καθορίζει η ίδια την τακτικότητα των συνεδριάσεων της και θέτει τον απολογισμό της δράσης της, που βασικά είναι η δράση του συνόλου της Ο, στο συνέδριο της Ο.

55. Οι πυρήνες βάσης/ τομείς ενημερώνονται και συζητούν τις αποφάσεις της ΚΕ. Αν υπάρχει διαφωνία πάνω σε οποιοδήποτε θέμα από το 1/3 των πυρήνων η ΚΕ υποχρεωτικά ξανασυζητάει το ζήτημα.

56. Αν πάνω από το 50% των πυρήνων της Ο διαφωνούν με θέσεις της ΚΕ είναι υποχρεωμένη είτε να τροποποιήσει τη θέση της είτε να καλέσει συνδιάσκεψη στη βάση εκλεγμένων αντιπροσώπων.

57. Η ΚΕ είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε συνδιάσκεψη ή και έκτακτο συνέδριο αν το ζητήσουν με αποφάσεις τους το 1/3 των πυρήνων βάσης της Ο (εννοείται πως η σύγκλιση έκτακτου συνεδρίου  ή συνδιάσκεψης αποτελεί δικαίωμα και της ΚΕ, με τη σύμφωνη γνώμη των πυρήνων).

58. Η ΚΕ μπορεί να διευρύνει τον αριθμό των μελών της καλώντας σ. σαν μέλη της ΚΕ, ανάλογα με το πως αναπτύσσεται η δουλειά της Ο σε νέους χώρους και τομείς. Όμως το όριο είναι ο αριθμός των νέων μελών να μην ξεπερνά το 30% του συνόλου των μελών σε οποιαδήποτε φάση της θητείας της ΚΕ. Η ΚΕ μπορεί όμως να καλεί ελεύθερα παρατηρητές (χωρίς δικαίωμα αποφασιστικής ψήφου) στις συσκέψεις της.

59. Η ΚΕ συγκροτείται σε σώμα στην πρώτη της συνάντηση μετά την εκλογή της από το συνέδριο. Σ’ αυτή τη συνάντηση εκλέγει και την Εκτελεστική Επιτροπή που έχει την ευθύνη του καθημερινού συντονισμού της δουλειάς της Οργάνωσης καθώς και το γραμματέα της ΚΕ και της ΕΕ. Ο αριθμός των μελών της ΕΕ δεν μπορεί να ξεπερνά το 1/3 των μελών της ΚΕ.

60. Tο καταστατικό διασφαλίζει το δικαίωμα κάθε μέλους το οποίο διαγράφεται να εφεσιβάλει την απόφαση της διαγραφής από οποιοδήποτε όργανο, απευθυνόμενο στο ανώτερο όργανο. Οι πυρήνες βάσης, η ΕΕ, η ΚΕ ή άλλα εκλεγμένα όργανα της οργάνωσης, μπορούν να προχωρήσουν σε διαγραφή μέλους μόνο αν κριθεί ότι η στάση του συγκεκριμένου μέλους υποσκάπτει με τρόπο καθαρό τις αρχές, τους στόχους και τις επιδιώξεις της Οργάνωσης. Κάθε διαγραμμένο μέλος μπορεί να προσφύγει στο ανώτερο όργανο, μέχρι και το συνέδριο, για να ζητήσει αναίρεση της απόφασης. Το ανώτερο όργανο είναι υποχρεωμένο να ακούσει την προσφυγή και να αποφανθεί.

61. Η δημοκρατία στο εσωτερικό της οργάνωσης είναι πλατιά και η ελευθερία έκφρασης διαφορετικών απόψεων και κριτικής πλήρης.

62. Τα μέλη της Ο έχουν ελεύθερα τη δυνατότητα να καταθέτουν γραπτά  διαφορετικές απόψεις και να ζητούν τη διακίνηση τους στην υπόλοιπη οργάνωση. Στο περιεχόμενο της κριτικής τα καθοδηγητικά όργανα δεν έχουν λόγο και αν ο πυρήνας βάσης συμφωνεί με τις διαφορετικές απόψεις κατά πλειοψηφία, τότε υποχρεωτικά μεταφέρονται στο σύνολο της Ο. Πάνω σ’ αυτή τη βάση τα μέλη έχουν το δικαίωμα να συγκροτούν αντιπολιτευτικές τάσεις ή φράξιες στο εσωτερικό της οργάνωσης.

63. H αρχή της πλειοψηφίας αποτελεί βασικό κανόνα λειτουργίας. Αυτό σημαίνει πως μετά από μια πλατιά δημοκρατική συζήτηση οι αποφάσεις της πλειοψηφίας αποτελούν αποφάσεις της Οργάνωσης και στο βαθμό του δυνατού προσπαθούμε όλοι να συμβάλουμε στη συλλογική προσπάθεια. Αυτό δεν υποχρεώνει τους διαφωνούντες συντρόφους να εγκαταλείψουν τις απόψεις τους ούτε τους αφαιρεί το δικαίωμα να τις θέσουν ξανά προς συζήτηση σε επόμενη φάση (σε τέτοια περίπτωση η Ο αποφασίζει μέσα από συλλογικές διαδικασίες αν θέλει και πώς να μπει στη διαδικασία αυτή). Οι μειοψηφούντες σύντροφοι/σες όμως δεν μπορούν να λειτουργούν με τρόπο που να υποσκάπτει τη συλλογική προσπάθεια ή να παρεμποδίζει το έργο της Ο.

64. Ο «δημοκρατικός συγκεντρωτισμός» είναι η ορολογία η οποία περιγράφει το πιο πάνω καθεστώς λειτουργίας της Ο και πηγάζει από την ανάγκη της εργατικής τάξης να αντιμετωπίζει ενωμένη την αστική. Σημαίνει πλέρια δημοκρατία στο εσωτερικό της Οργάνωσης και κοινή, συλλογική, ενιαία δράση για την επιτυχία των στόχων της.  Αυτός ο όρος όμως έχει φθαρεί στα χέρια των σταλινικών οι οποίοι αφαιρέσανε κάθε ίχνος ζωής από το δημοκρατικό σκέλος και αφήσανε τον συγκεντρωτισμό, δηλαδή την τυφλή υπακοή στις αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής και των άλλων καθοδηγητικών οργάνων. Ο πραγματικός δημοκρατικός συγκεντρωτισμός δεν έχει καμιά σχέση με τον γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό των σταλινικών Κ.Κ.

65. Τα συνέδρια είναι πάντα και αυστηρά αντιπροσωπευτικά, δηλαδή το συνέδριο αποτελείται από αντιπροσώπους άμεσα εκλεγμένους από τους πυρήνες βάσης, και δεν είναι μια «ολομελειακή μάζωξη». Ο τρόπος εκλογής των αντιπροσώπων αποφασίζεται κάθε φορά από την ΚΕ και τους πυρήνες/τομείς της Ο. Αν υπάρχουν διαφωνίες για τον τρόπο εκλογής των αντιπροσώπων ανάμεσα στην ΚΕ και τους τομείς, την σχετική απόφαση την παίρνει κατ’ αρχήν η πλειοψηφία των τομέων. Στη συνέχεια οι εκλεγμένοι – με τον τρόπο που αποφάσισαν οι πυρήνες – αντιπρόσωποι συζητάνε το σχετικό θέμα σαν πρώτο στην ατζέντα του συνεδρίου όπου και παίρνεται η καταληκτική απόφαση.

66. Το αντιπροσωπευτικό σύστημα για συνέδρια (ή για συνδιασκέψεις που καλούνται για αν πάρουν βαρύνουσες αποφάσεις) είναι απαραίτητο για δυο βασικούς λόγους. Πρώτο, είναι το μόνο πρακτικά λειτουργικό, αφού μετά από κάποιο μέγεθος η ολομέλεια της οργάνωσης θα είναι πρακτικά αδύνατη ή τόσο μεγάλη που δεν θα επιτρέπει ουσιαστική συζήτηση. Δεύτερο, είναι το μόνο πραγματικά δημοκρατικό. Μόνο ένα αντιπροσωπευτικό σύστημα επιτρέπει σε ένα τομέα στη Κρήτη και σ’ ένα στην Αλεξανδρούπολη να έχουν την ίδια συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων, όσο ένας πυρήνας στο κέντρο της Αθήνας δίπλα από τον χώρο που διεξάγεται το συνέδριο.

67. Ανάμεσα στα συνέδρια η οργάνωση επιδιώκει να μαζεύεται σε μια ολομέλεια ή μια συνδιάσκεψη τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Στις ολομέλειες και τις συνδιασκέψεις, είτε δεν γίνονται ψηφοφορίες, είτε αν γίνουν έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα. Αν υπάρχουν διαφωνίες που επιβάλλουν ψηφοφορίες ή αν τίθεται θέμα εμπιστοσύνης στη ΚΕ και αίτημα για ανάκληση, είτε του συνόλου, είτε μέρους των μελών της, τότε το θέμα αυτό πρέπει να τεθεί έγκαιρα (τουλάχιστο δύο βδομάδες πριν) ώστε να υπάρξει μια πρώτη συζήτηση στους τομείς και να εκλεγούν οι αντιπρόσωποι για τη συγκεκριμένοι συνδιάσκεψη, ώστε να δώσουν αποφασιστικό χαρακτήρα στις ψηφοφορίες.

68. Πριν από κάθε συνέδριο υπάρχει προσυνεδριακή περίοδος συζήτησης. Αποτελεί επιδίωξη η προσυνεδριακή περίοδος να έχει διάρκεια 6 βδομάδων και δεν θα πρέπει να είναι μικρότερη των 4 βδομάδων, εκτός αν προκύπτουν έκτακτοι λόγοι και υπάρχει η σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας των πυρήνων της Ο.

69. Ο προσυνεδριακός διάλογος αναπτύσσεται στη βάση γραπτών κειμένων-ψηφισμάτων. Τροποποιήσεις-διαφωνίες κλπ μεταφέρονται στο σύνολο της Ο. Άμα αποτελούν αποφάσεις τομέων, τότε μπαίνουν υποχρεωτικά σε ψηφοφορία στο συνέδριο. Αν κάποια άποψη δεν έχει την υποστήριξη κανενός τομέα, τότε εναπόκειται στο συνέδριο να αποφασίσει αν δέχεται να γίνει ψηφοφορία σε τροποποιήσεις που εκφράζουν άτομα και όχι ευρύτερα κομμάτια της Ο. Κάθε μέλος της οργάνωσης που έχει κάποια διαφωνία σε κάποιο ζήτημα είναι κατ’ αρχήν υποχρεωμένο να την καταθέσει στον Τ στον οποίο ανήκει, προτού αυτή μεταφερθεί στο σύνολο της οργάνωσης.

70. Η εξασφάλιση και η διατήρηση της εσωτερικής δημοκρατίας δεν είναι μόνο θέμα των κανονισμών λειτουργίας και του καταστατικού της Ο. Κανένα καταστατικό δεν μπορεί από μόνο του να διασφαλίσει την ουσιαστική εσωτερική δημοκρατία, την ελευθερία στη συζήτηση, την ελευθερία στη διαφωνία, το σεβασμό από την πλειοψηφία στις μειοψηφούσες απόψεις. Είναι επίσης αδύνατο για οποιοδήποτε καταστατικό να μπορέσει να προβλέψει όλες τις πιθανές καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν και να δώσει απαντήσεις σε όλα τα σχετικά ζητήματα. Γι’ αυτούς τους λόγους είναι απαραίτητο να τονιστεί πως η διατήρηση του ελεύθερου και δημοκρατικού καθεστώτος της Ο είναι πάνω απ’ όλα θέμα του κάθε μέλους και του κάθε οργάνου της Ο, μέσα από τη ζωντανή συμμετοχή και λειτουργία του στην εσωτερική ζωή της Ο. Με αυτή την κατανόηση σαν βάση, η Ο θα μπορεί να ανταποκριθεί θετικά και με ευαίσθητο και συλλογικό τρόπο σε ότι μπορεί να προκύψει. Αυτή είναι και η ουσία της εσωτερικής δημοκρατίας.

71. Αλλαγές στο καταστατικό μπορούν να γίνουν μόνο με πλειοψηφία δύο τρίτων (2/3) είτε από συνέδριο στο οποίο υπάρχει ειδικό θέμα, είτε από συνδιάσκεψη, η οποία καλείται στη βάση εκλεγμένων αντιπροσώπων και έγκαιρης ενημέρωσης και συζήτησης στους τομείς.

————————————-

1. Ο στρατηγικός στόχος της οργάνωσής μας είναι η  ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και το χτίσιμο μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Για την επίτευξη αυτού του  στόχου το κόμμα/οργάνωσή μας στηρίζεται στο Μαρξισμό σαν μέθοδο και εργαλείο ανάλυσης.

2. Οι έννοιες του «σοσιαλισμού» και του «κομμουνισμού» έχουν σε μεγάλο βαθμό φθαρεί,  στα μάτια των εργατικών μαζών. Ο  «σοσιαλισμός» στα χέρια των Σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων  που επί δεκαετίες κυβερνούν και εφαρμόζουν τις πολιτικές του κεφαλαίου  έχει ταυτιστεί με τις προδοσίες και τα ξεπουλήματα. Ο «κομμουνισμός», έχασε το νόημά του, στα χέρια των Σταλινικών φιλοσοβιετικών «κομμουνιστικών» κομμάτων που υπεράσπιζαν χωρίς μια λέξη κριτικής τις μονοκομματικές δικτατορίες στην σοβιετική ένωση και την Κίνα, όπου κάθε διαφορετική άποψη αντιμετωπιζόταν (στην Κίνα ακόμα) με στυγνή καταστολή.

3. Με βάση τους κλασσικούς του μαρξισμού, ο σοσιαλισμός είναι το κοινωνικό σύστημα στο οποίο η εξουσία του κεφαλαίου έχει ανατραπεί και έχει αντικατασταθεί από την εξουσία της εργατικής τάξης. Και ο κομμουνισμός είναι η δεύτερη φάση στην εξέλιξη αυτής της νέας κοινωνίας, δηλ ο σοσιαλισμός στην ωρίμανσή του – όταν έχει κατακτηθεί ένα ψηλό βιοτικό επίπεδο για όλα τα μέλη της κοινωνίας όλα τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα έχουν βρει τη λύση τους. Όταν οι άνθρωποι θα χρειάζεται να εργάζονται ελάχιστες ώρες και να αφιερώνουν τον υπόλοιπο χρόνο τους σε αυτά που τους ενδιαφέρουν κι όχι σ’ αυτά που είναι υποχρεωμένοι από την ανάγκη της επιβίωσης.

4. Οι λέξεις «σοσιαλισμός» και «κομμουνισμός» σήμερα, περιέχουν ένα μεγάλο βαθμό σύγχυσης για τα λαϊκά στρώματα. Ένα από τα καθήκοντα που προκύπτουν για την Οργάνωσή μας είναι η αποκατάσταση αυτών των εννοιών μέσα στο εργατικό κίνημα.

Μαρξισμός

5. Ο Μαρξισμός δεν είναι απλά μια οικονομική θεωρία, που αποκαλύπτει τα προβλήματα που γεννά το καπιταλιστικό σύστημα, ούτε μια απλή φιλοσοφική προσέγγιση, που ζητά, από ηθική σκοπιά, περισσότερη δικαιοσύνη και ισότητα. Ο μαρξισμός είναι μια  επαναστατική θεωρία, η οποία αναλύει και εξηγεί την χρεοκοπία του καπιταλισμού, τα αδιέξοδα στα οποία οδηγά την οικονομία και την κοινωνία, την αναπόφευκτη ανάπτυξη της ταξικής πάλης ανάμεσα στην εργατική τάξη και τους εκμεταλλευτές της, την αστική τάξη.  Ο μαρξισμός εξοπλίζει την εργατική τάξη με τα πολιτικά όπλα για την τελική ανατροπή του καπιταλισμού και το χτίσιμο μιας εναλλακτικής, σοσιαλιστικής κοινωνίας.

6. Η βασική κοινωνική δύναμη για την επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού είναι η εργατική τάξη –με την ευρύτερη έννοια των μισθωτών. Σ’ αυτή την πάλη, σε χώρες μέσης ανάπτυξης, και ακόμα περισσότερο στις υποανάπτυκτες, η εργατική τάξη θα έχει συμμάχους της και τα φτωχά μικροαστικά στοιχεία των πόλεων καθώς και τους αγρότες. Όμως αυτό δεν αναιρεί τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης στη πάλη για τον σοσιαλισμό, λόγω της θέσης της στην παραγωγή, τη μεγάλη συγκέντρωσή της στις πόλεις, τις καλύτερες δυνατότητες οργάνωσής της και τη συλλογική δράση, επεξεργασία θέσεων και συντονισμό που μπορεί να αναπτύξει.

Επιβεβαίωση

7. Αιώνες μετά την κυριαρχία του καπιταλισμού στον πλανήτη τα προβλήματα της ανθρωπότητας παραμένουν τεράστια και εκρηχτικά. Αυτό δείχνει πως η ύπαρξη των προβλημάτων αυτών δεν είναι τυχαία, δεν είναι αποτέλεσμα κάποιων «λαθεμένων» απόψεων κάποιων «κακών» πολιτικών, ούτε γιατί το καπιταλιστικό σύστημα  «δεν είχε  χρόνο» να λύσει αυτά τα προβλήματα. Αποδείχνει πως η ύπαρξη αυτών των προβλημάτων είναι αποτέλεσμα της ίδιας της εσωτερικής λογικής και της λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος.

8. Αναλύοντας το καπιταλιστικό σύστημα ο Μαρξ πρόβλεψε όλες τις βασικές τάσεις του που βλέπουμε σήμερα:

• την τεράστια συγκέντρωση του κεφαλαίου και του πλούτου από τη μια και της φτώχειας και της πείνας από την άλλη, την πρωτοφανή αύξηση της ανισότητας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο
• το ξεπέρασμα των εθνικών συνόρων από τον καπιταλισμό και την διεθνοποίηση και παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου
• τη δημιουργία των μονοπωλίων και των πολυεθνικών και τη διάλυση της μικρής παραγωγής,
• τη μετατροπή της εργατικής τάξης στην πλειοψηφία του πληθυσμού, σαν αποτέλεσμα της ανάπτυξης του καπιταλισμού, κάτι που ισχύει όχι μόνο στις αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες σήμερα αλλά και στις χώρες μέσης ανάπτυξης.
• τις περιοδικές κρίσεις του καπιταλιστικού συστήματος που  οδηγούν στη μαζική ανεργία, τη φτώχεια και την εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων της εργατικής τάξης και του πληθυσμού
• την ανάπτυξη, σαν αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, της ταξικής πάλης – ότι δηλαδή το καπιταλιστικό σύστημα θα χαρακτηρίζεται, σε διαρκή βάση, από τη σύγκρουση ανάμεσα στην εργατική τάξη και το κεφάλαιο.

9. Με βάση αυτή την ανάλυση ο Μαρξ πρόβλεψε  το τελικό πέρασμα της εξουσίας στα χέρια της εργατικής τάξης.  Αυτό, για να γίνει πραγματικότητα, έχει σαν απαραίτητη προϋπόθεση το χτίσιμο πολιτικών κομμάτων στην υπηρεσία της εργατικής τάξης και της πάλης για τον σοσιαλισμό – δηλαδή μαζικών επαναστατικών σοσιαλιστικών (ή κομμουνιστικών) κομμάτων.

 

Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα

10. Η μισή ανθρωπότητα, 3 δις άνθρωποι, ζουν με λιγότερα από δύο δολάρια την ημέρα που αποτελεί το όριο της φτώχειας σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς,  όπως τον ΟΗΕ. Κοντά στο 1 δις άνθρωποι πεινούν, ζουν με λιγότερο από 1 δολ την ημέρα και κοντά στα 2 δις άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό και συνθήκες στοιχειώδους υγιεινής.

11. Στην εποχή του ο Λένιν περιέγραψε την κατάσταση στον τρίτο κόσμο σαν «εφιάλτη χωρίς τέλος». Ένα αιώνα μετά ισχύει ακριβώς η ίδια περιγραφή.

12. Οι πρώην αποικιακές χώρες δεν αναπτύσσονται, στην ουσία γιατί οι πολιτικές των ιμπεριαλιστικών χωρών, με τη βοήθεια των διεθνών οργανισμών (όπως το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα – ΠΤ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου – ΠΟΕ, κλπ) που οι πλούσιες χώρες ελέγχουν, δεν τις αφήνουν να αναπτυχθούν.

13. Σε διεθνές επίπεδο εμφανίζεται μια καλπάζουσα συσσώρευση πλούτου σε όλο και λιγότερα χέρια την ίδια στιγμή που μεγαλώνει η φτώχεια στο άλλο άκρο. Το χάσμα ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές χώρες του πλανήτη μεγάλωσε από την αναλογία 1 : 10 στις αρχές του 20 αιώνα (αρχές δεκ 1900) στην αναλογία 1 : 75 στην τελευταία δεκαετία (δεκ1990). Σύμφωνα με υπολογισμούς των διεθνών οργανισμών ((ΠΤ και ΟΗΕ) λιγότερα από 500 άτομα, σήμερα, έχουν πλούτο ίσο με το ετήσιο εισόδημα 3 δις ανθρώπων, δηλαδή του 50% του πληθυσμού της γης. Τέτοιας έκτασης ανισότητα δεν έχει υπάρξει ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας και αυτό είναι κάτι που οι ίδιοι οι απολογητές και αναλυτές του κεφαλαίου διεθνώς διαπιστώνουν, με ανησυχία και αμηχανία.

14. Η κρίση του καπιταλισμού δεν κτυπά μόνο τις φτωχές χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου. Κτυπά και τις ανεπτυγμένες.

15. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες ο ανεπτυγμένος καπιταλισμός παίρνει πίσω με εξαιρετική ταχύτητα όλα όσα είχε δώσει στις δεκαετίες μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο, όταν δεν υπήρχε ανεργία (ήταν στο 2 – 3 %) υπήρχε μια σταθερή άνοδος του βιοτικού επιπέδου σε ετήσια βάση και δημιουργήθηκε το κοινωνικό κράτος (δωρεάν παιδεία, δωρεάν υγεία, κοινωνικές υπηρεσίες και επιδόματα, συντάξεις). Σήμερα η ανεργία είναι μαζική, και για την Ευρώπη, για παράδειγμα, σταθερά γύρω στο 10%.

16. Όλες οι κοινωνικές υπηρεσίες, η δωρεάν Υγεία και Παιδεία, ξεπουλιούνται στους ιδιώτες. Τα ανεργιακά επιδόματα και οι συντάξεις κτυπιούνται αλύπητα. Η έννοια της μονιμότητας στην απασχόληση μετατρέπεται σε παρελθόν: το 50% περίπου των θέσεων εργασίας που δημιουργούνται είναι προσωρινής απασχόλησης, ενώ ακόμα και στο δημόσιο τομέα οι νεοεισερχόμενοι δεν είναι μόνιμοι.

17. Ο Μαρξ, μαζί με τον Ένγκελς, εξήγησαν πως το μέλλον της ανθρωπότητας θα ήταν ή ο σοσιαλισμός ή η βαρβαρότητα. Μια γρήγορη ματιά στην κατάσταση του πλανήτη σήμερα δείχνει πως αν η βαρβαρότητα δεν είναι ήδη εδώ, σίγουρα δεν είναι πολύ μακριά. Φτώχεια, πείνα, πόλεμοι, τρόμος, μετανάστευση, πρόσφυγες, εξοντωτική εκμετάλλευση, καταστροφή του περιβάλλοντος, αυτή είναι η πραγματικότητα στην οποία ζούμε σε καθημερινή βάση.  Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της εσωτερικής λογικής και λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος και δεν πρόκειται να ξεπεραστούν αν δεν ανατραπεί.

18. Οι Μαρξ και Ένγκελς δεν ήταν μόνο διανοητές. Ήταν ενεργοί και δραστήριοι επαναστάτες που δούλεψαν σκληρά για το χτίσιμο των οργανώσεων της εργατικής τάξης στην Ευρώπη με τελικό στόχο τη δημιουργία μιας Διεθνούς Οργάνωσης των εργαζομένων. Μαζί αγωνίστηκαν για τη δημιουργία της Πρώτης Διεθνούς στη δεκαετία του 1860 και, μετά το θάνατο Μαρξ, ο Ενγκελς δούλεψε για τη δημιουργία της Δεύτερης Διεθνούς στη δεκαετία του 1880.

Κοινωνική Επανάσταση

19. Την επανάσταση δεν την κάνουν οι μαρξιστές, αλλά η επανάσταση γεννιέται, κατά κύριο λόγο, μέσα από τις κοινωνικές εκρήξεις που προκαλούν τα αδιέξοδα του καπιταλιστικού συστήματος. Οι μαρξιστές προετοιμάζονται για την επανάσταση.

20. Όπως αναφέραμε πιο πάνω για να μπορέσει εργατική τάξη να καταλάβει την εξουσία χρειάζεται τα δικά της πολιτικά κόμματα τα οποία θα εξυπηρετούν τα δικά της συμφέροντα και τις ιδέες του σοσιαλισμού. Χρειάζεται επαναστατικά σοσιαλιστικά ή κομμουνιστικά κόμματα. Χωρίς ένα μαζικό επαναστατικό πολιτικό φορέα, οργανικά δεμένο και μπροστά στους αγώνες του μαζικού κινήματος, η επανάσταση είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Ασφαλώς, καθώς οι δυνάμεις των μαρξιστών θα μεγαλώνουν, θα αρχίζουν να μπορούν να επηρεάσουν την κατάσταση και να επιταχύνουν τις εξελίξεις – θα γίνονται ένας από τους παράγοντες της αντικειμενικής κατάστασης. Βασικά όμως είναι τα τεράστια κοινωνικά προβλήματα που δημιουργεί η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος που θα προετοιμάσουν το έδαφος για την κοινωνική επανάσταση.

Ο ρόλος της ηγεσίας

21. Η εξέγερση της μεγάλης μάζας των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων, είναι αναπόφευκτη, λόγω της αδυναμίας του συστήματος να ικανοποιήσει τις βασικές τους ανάγκες, και αυτό το αποδεικνύουν άπειρα παραδείγματα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Η νίκη τους όμως δεν είναι αναπόφευκτη. Αντίθετα, η ιστορία μας έχει δώσει άπειρα παραδείγματα αποτυχημένων ή προδομένων επαναστάσεων. Το τελικό αποτέλεσμα κατά πόσο δηλαδή η επανάσταση θα ηττηθεί η θα νικήσει εξαρτάται από την ηγεσία της. Χωρίς την ύπαρξη ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος επικεφαλής, η επανάσταση είναι καταδικασμένη να αποτύχει.

22. Το επαναστατικό κόμμα παίζει το ρόλο της πολιτικής καθοδήγησης και του συντονισμού των αγώνων των μαζών στη διαδικασία της πάλης για την ανατροπή του συστήματος και της κατάληψης της εξουσίας.

23. Η κατάληψη της εξουσίας οφείλει να στηρίζεται την κατάχτηση της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης. Το έργο της απελευθέρωσης της εργατικής τάξης μπορεί να το φέρει σε πέρας μόνο η ίδια. Ο μαρξισμός δεν υιοθετεί τις αντιλήψεις μικρών συνωμοτικών κύκλων, δεν αποδέχεται «μεσσίες» και βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις μεθόδους της ατομικής τρομοκρατίας.

Ατομική τρομοκρατία

24. Η έννοια της επανάστασης δεν έχει καμία σχέση με τη «λατρεία» της βίας και της αιματοχυσίας.  Αυτό είναι χαρακτηριστικό μικρών ομάδων «τρελών» (συχνά αναρχικών) που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας και δεν έχουν καμία σχέση με τις μεθόδους πάλης του εργατικού κινήματος.

25. Οι μέθοδοι της ατομικής τρομοκρατίας είναι επίσης εντελώς ξένες προς τους μαρξιστές. Σε όλη τη μακρά ιστορία τους οι μαρξιστές ήταν αντίθετοι με τέτοιες μορφές «πάλης». Εξηγούσαν πάντα πως αυτές οι μέθοδοι τελικά λειτουργούν υπέρ της άρχουσας τάξης, διευκολύνοντάς την να νομιμοποιήσει στη συνείδηση των λαϊκών στρωμάτων την ενίσχυση των μηχανισμών κρατικής καταστολής,  για να τους χρησιμοποιήσει τελικά ενάντια στην ίδια την εργατική τάξη.

Το αντάρτικο

26. Η εμφάνιση αντάρτικων κινημάτων με μαζική ή σημαντική υποστήριξη από τον πληθυσμό είναι συχνά αναπόφευκτη σε χώρες του τρίτου κόσμου, αντιμέτωπες με φτώχεια, εθνική/αποικιακή καταπίεση και/ή δικτατορικά καθεστώτα. Το αντάρτικο ήταν ένα διαδεδομένο φαινόμενο στις δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τις νίκες στην Κίνα και την Κούβα. Σήμερα δεν είναι πια, όμως σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να επανεμφανιστεί. (Ο Ισλαμικός  φονταμενταλισμός αποτελεί ένα διαφορετικό φαινόμενο και αντιμετωπίζεται ξεχωριστά).

27. Οι μαρξιστές δίνουν σε τέτοια αντάρτικα κινήματα «κριτική υποστήριξη» γιατί είναι αδύνατο να χτιστεί ο σοσιαλισμός με τη μέθοδο του αντάρτικου.

28. Ακόμα  κι όταν τα αντάρτικα  κινήματα έχουν σαφείς αριστερούς προσανατολισμούς και διακηρύσσουν την πάλη τους για τον «σοσιαλισμό», όπως στις δεκαετίες του 60 και το 70, οι μαρξιστές εξηγούν πως είναι αδύνατο η κατάληψη της εξουσίας από τους αντάρτες να φέρει (από μόνη της) τον σοσιαλισμό και την  εργατική δημοκρατία. Από τη μια γιατί αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ταξική σύνθεση των αντάρτικων κινημάτων, αφού οι αντάρτες προέρχονται βασικά από τα αγροτικά στρώματα ενώ η εργατική  δημοκρατία  και ο σοσιαλισμός απαιτούν τη μαζική συμμετοχή της εργατικής τάξης στις πόλεις. Και από την άλλη γιατί η εργατική δημοκρατία είναι εντελώς ξένη προς τις παραδόσεις με τις οποίες λειτουργεί το αντάρτικο δηλαδή τη στρατιωτική πειθαρχία, αντί των συλλογικών αποφάσεων και της δημοκρατίας.

Πατσιφισμός

29. Βέβαια οι μαρξιστές δεν απορρίπτουν τη χρήση βίας (πατσιφισμός). Απορρίπτουν τις θεωρίες περί «ειρηνικού περάσματος στο σοσιαλισμό» μέσα από πολλές μικρές κοινοβουλευτικές μεταρρυθμίσεις (ρεφορμισμός). Τέτοιες απόψεις υποτιμούν την αναπόφευκτη αντίσταση της αστικής τάξης, η οποία θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο στη διάθεση της για να διατηρήσει την εξουσία της, συντρίβοντας βίαια το εργατικό κίνημα αν μπορεί. Παρά το γεγονός ότι τέτοιες, ρεφορμιστικές, απόψεις δοκιμάστηκαν επανειλημμένα στο παρελθόν και απέτυχαν  ολοκληρωτικά, συχνά με τραγικό τρόπο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Χιλή το 1973, επανεμφανίζονται με διάφορες μορφές σήμερα (και ακόμα περισσότερο θα εμφανιστούν στο μέλλον).

30. Ο μαρξισμός αναγνωρίζει πως βίαιες συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες σε περιόδους κοινωνικής επανάστασης, ο βαθμός τους όμως εξαρτάται πάντα από τις συγκεκριμένες συνθήκες και παράγοντες. Η εργατική τάξη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για την περίπτωση να αντιμετωπίσει τη μαζική βία της αστικής τάξης αλλά η επιδίωξή της θα είναι πάντα να πετύχει τους σκοπούς της με τον πιο ειρηνικό τρόπο που είναι δυνατό. Η έκταση της βίας εξαρτάται επομένως από το πόσο μεγάλη θα είναι η δύναμη της εργατικής τάξης, πόσο γρήγορη και αποφασιστική θα είναι η δράση της.  Αν η εργατική τάξη είναι αδύναμη και η η δράση της εμφανίζει παλινωδίες  και αναποφασιστικότητα αυτό θα δώσει την ευκαιρία στην αστική  τάξη να ξεδιπλώνει στην την αντεπίθεση της  με όλη της τη δύναμη και με όλα τα μέσα και έτσι το κόστος για την εργατική  τάξη θα είναι μεγάλο.

Η ρωσική επανάσταση του 1917 και η εργατική δημοκρατία

31. Η έννοια του σοσιαλισμού είναι ταυτισμένη, από τη μια, με την εξάλειψη της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής  (μεγάλες παραγωγικές δυνάμεις) και την κοινωνικοποίηση και τον σχεδιασμό της οικονομίας για τις ανάγκες του συνόλου. Και, από την άλλη, με τον εργατικό έλεγχο και την εργατική διαχείριση, με άλλα λόγια την εργατική δημοκρατία.

32. Η εργατική δημοκρατία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για το σοσιαλισμό. Το σταλινικό καθεστώς που επιβλήθηκε στη Σοβιετική Ένωση είναι όχι μόνο έξω από τις αρχές μας, αλλά είναι εχθρικό προς την εργατική-σοσιαλιστική επανάσταση.

33. Η σημασία της Ρώσικης Επανάστασης του 1917 παραμένει εξαιρετική, παρά τον σταλινικό εκφυλισμό της και την τελική κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

34. Κατ’ αρχήν αποδεικνύει πως ο μαρξισμός, η θεωρία της ταξικής πάλης και της κατάληψης της εξουσίας από την εργατική τάξη, έχει δοκιμαστεί ιστορικά και πως ισχύει στην πράξη. Από κει και πέρα αυτό που χρειάζεται είναι να ερμηνευτεί το φαινόμενο του σταλινικού εκφυλισμού της. Τα γραπτά του Λ. Τρότσκι αποτελούν την πιο πολύτιμη συμβολή στην κατανόηση αυτών των αιτιών.

35. Δεύτερον, η πρώτη περίοδος της επανάστασης του Οκτώβρη του ’17 δείχνει ότι οι ιδέες της εργατικής δημοκρατίας δεν είναι μόνο θεωρητικά σωστές αλλά μπορούν να εφαρμοστούν και στην πράξη. Το κόμμα τον Μπολσεβίκων, την περίοδο μέχρι το ξεκίνημα του εμφυλίου πολέμου και την επίθεση των ιμπεριαλιστών ενάντια στην Σοβιετική Ένωση, από το 18 και μετά, απέδειξε πως τα ζωντανά, λειτουργικά εργατικά και λαϊκά συμβούλια μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα. Αυτά τα συμβούλια, γνωστά με το ρωσικό όνομα Σοβιέτ, χαρακτηρίζονταν από πλατιά εσωτερική δημοκρατία, ελευθερία έκφρασης και διαφωνίας, όλοι οι αντιπρόσωποι ήταν εκλεγμένοι από γενικές συνελεύσεις εργατών, φαντάρων, αγροτών , κ.λπ. και ήταν όλοι ανακλητοί. Αυτές οι μεγάλες δημοκρατικές κατακτήσεις έγιναν από μια αναλογικά μικρή και αμόρφωτη εργατική τάξη.

Σταλινισμός

36. Όμως η Σοβιετική Ένωση, γενικά,  με την εργατική τάξη να αντιπροσωπεύει ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό του πληθυσμού, κάτω από 10%, δεν μπορούσε να χτίσει τον σοσιαλισμό και την εργατική δημοκρατία από μόνη της. Οι δύο βασικές φυσιογνωμίες της επανάστασης, ο Λένιν και ο Τρότσκι, δε κουράζονταν να επαναλαμβάνουν ότι το μέλλον της ρωσικής επανάστασης βρισκόταν στην επιτυχία της επανάστασης στην υπόλοιπη Ευρώπη. Έτσι ώστε οι βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, κ.λπ., να βοηθήσουν την Ρωσία να ξεφύγει από την οικονομική και κοινωνική της καθυστέρηση και να χτίσει τον σοσιαλισμό.

37. Ο Λένιν και ο Τρότσκι εξηγούσαν ότι αν η επανάσταση δεν επεκτεινόταν και στην υπόλοιπη Ευρώπη, είτε θα συντριβόταν στρατιωτικά από τους εχθρούς της είτε θα εκφυλιζόταν.

38. Η επανάσταση στην υπόλοιπη Ευρώπη δεν μπόρεσε να νικήσει. Αντί γι’ αυτό η Ρωσία πέρασε από ένα τρομερό εμφύλιο πόλεμο και δέχτηκε την επίθεση των ευρωπαϊκών χωρών, της Αμερικής και της Ιαπωνίας. Τελικά μπόρεσε να νικήσει, αλλά η καταστροφή της ήταν σχεδόν ολοκληρωτική. Στηριγμένη στη μαζική καταστροφή, την φτώχεια και την πείνα που κυριαρχούσαν, την εξάντληση της εργατικής τάξης και του πληθυσμού, και  στο γεγονός ότι η επανάσταση έμεινε απομονωμένη,  η σταλινική γραφειοκρατία/δικτατορία  μπόρεσε να επιβληθεί. Το μονοκομματικό καθεστώς, η προσωπολατρία, η δικτατορία του Γενικού Γραμματέα και της Κεντρικής Επιτροπής μέσα στο ίδιο το κόμμα, το βάρβαρο καθεστώς του σταλινισμού, δεν είχαν καμιά σχέση με τον μαρξισμό και με τις παραδόσεις του ίδιου του κόμματος των Μπολσεβίκων όσο ζούσε ο Λένιν.

39. Η σταλινική γραφειοκρατία δεν ήταν η φυσική προέκταση-εξέλιξη  του Λενινισμού, όπως υποστηρίζουν οι αστοί αναλυτές και οι απολογητές του σταλινισμού. Η νίκη του σταλινισμού πέρασε μέσα από ένα εσωτερικό εμφύλιο πόλεμο μέσα στο ίδιο το Μπολσεβίκικο κόμμα και εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές μέλη και υποστηριχτές του κόμματος, έχασαν τη ζωή τους στη μάχη ενάντια στο σταλινισμό.  Το σύνολο  της ηγετικής ομάδας του κόμματος που καθοδήγησε την επανάσταση του 1917, εξοντώθηκαν χωρίς εξαίρεση. Ο πιο επιφανής πολέμιος του σταλινισμού ήταν ο Λέων Τρότσκι, ο οποίος στάθηκε μέχρι το τέλος πιστός στις ιδέες της εργατικής δημοκρατίας.

40. Από τη στιγμή που ο σταλινισμός μπόρεσε να επικρατήσει στη Ρωσία, άρχισε να μετατρέπεται σε φρένο για την επέκταση της διεθνούς επανάστασης – στην αρχή ασυνείδητα, στη συνέχεια συνειδητά. Τα κομμουνιστικά κόμματα διεθνώς, χωρίς εξαίρεση, πέρασαν μέσα από τους δικούς τους εμφύλιους πολέμους, μέχρι να επιβληθούν στην ηγεσία τους οι υποτακτικοί του Στάλιν και να γίνουν αποδεκτές οι εντολές από τη Μόσχα. Έτσι εκατοντάδες επαναστάσεις και εξεγέρσεις στη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα χάθηκαν/ηττήθηκαν, γιατί η σταλινική γραφειοκρατία δεν τους επέτρεπε να νικήσουν. Ενώ το πρώτο κύμα της ευρωπαϊκής επανάστασης, την περίοδο 1918 – 22, δεν μπόρεσε να νικήσει λόγω το ότι τα  κομμουνιστικά κόμματα είχαν μόλις δημιουργηθεί και ήταν ακόμα μικρά και άπειρα, πολλές επαναστάσεις που ακολούθησαν στη συνέχεια καταστράφηκαν συνειδητά από το ρωσικό σταλινικό καθεστώς.

Ανατολική Ευρώπη, Κίνα και τρίτος κόσμος

41. Η ανατροπή του καπιταλισμού σε μια σειρά χώρες μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, δεν είχε τα χαρακτηριστικά εργατικών/σοσιαλιστικών επαναστάσεων που θα μπορούσαν να απειλήσουν το σταλινικό καθεστώς στη Σοβ. Ένωση. Στην Ανατολική Ευρώπη τα καθεστώτα αυτά δημιουργήθηκαν με τη δύναμη των όπλων του Σοβιετικού στρατού μετά το τέλος του β’ παγκόσμιου πολέμου – κατ’ επέκταση καθ’ εικόνα και ομοίωση του μοντέλου της ΕΣΣΔ. Όταν τα εργατικά κινήματα σε τέτοιες χώρες, επαναστάτησαν, όπως στην Α. Γερμανία το ‘53, στην Ουγγαρία το ’56 στην Τσεχοσλοβακία το ‘68, και στην Πολωνία επανειλημμένα, ο σοβιετικός στρατός, ή η απειλή του,  χρησιμοποιήθηκε για να τα καταπνίξει.

42. Από την άλλη, επαναστάσεις που έλαβαν χώρα σε υποανάπτυκτες χώρες, συχνά σε συνδυασμό με την πάλη για την αποδέσμευση από την αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό, κάτω από την ηγεσία ανταρτικών κινημάτων, στις δεκαετίες μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο (Κίνα, Κούβα, Βιετνάμ, Αγκόλα, Μοζαμβίκη, Ινδοκίνα, , κλπ) δεν ήταν σε θέση να απειλήσουν το σοβιετικό καθεστώς για λόγους που βασικά εξηγήσαμε πιο πάνω.  Οι χώρες αυτές έχτισαν συστήματα στο πρότυπο του σοβιετικού σταλινικού μοντέλου, απόλυτα εξαρτημένων απ’ αυτό, κι εξίσου βάρβαρων. (Το ίδιο έγινε σε χώρες όπου ο καπιταλισμός ανατράπηκε από στρατιωτικά πραξικοπήματα , όπως στην Συρία, την Αιθιοπία, κ.λπ.)

Το χτίσιμο των ταξικών οργανώσεων

43. Με μια έννοια το καθήκον της ανατροπής του καπιταλισμού  και του χτισίματος της σοσιαλιστικής κοινωνίας είναι σήμερα πιο εύκολο. Αυτό ισχύει σε σχέση με την τεράστια δύναμη της εργατικής τάξης σήμερα σε σχέση με το παρελθόν. Σε σχέση επίσης με τις δημοκρατικές παραδόσεις που έχουν κατακτηθεί από τους εργατικούς αγώνες μέσα στον καπιταλισμό. Και τέλος σε σχέση με τον πλούτο της γνώσης και της κατανόησης που έχουν σήμερα οι μαρξιστές σε σχέση με περασμένες δεκαετίες. Αυτά βέβαια δεν σημαίνουν πως τα καθήκοντά μας είναι εύκολα.

44. Οι μαρξιστές ποτέ δεν υποστήριξαν ότι υπάρχει κάποιου είδους «τελική κρίση» του καπιταλιστικού συστήματος. Αντίθετα πάντα τόνιζαν πως ανεξάρτητα από το πόσο βαθιά και καταστροφική μπορεί να είναι η κρίση του καπιταλισμού, αυτός θα βρίσκει πάντα τρόπους να επιβιώνει αν δεν ανατραπεί από την εργατική τάξη.

45. Η ανάγκη να χτιστούν οι οργανώσεις της εργατικής τάξης σήμερα  είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Όχι μόνο στο πολιτικό επίπεδο αλλά επίσης στο συνδικαλιστικό. Τα συνδικάτα στη σημερινή εποχή αποτελούν σκιά του εαυτού τους στο παρελθόν. Έχουν χάσει την εμπιστοσύνη των μαζών της εργατικής τάξης και ιδιαίτερα της νέας γενιάς. Οι ηγεσίες τους έχουν ακολουθήσει την πορεία του εκφυλισμού των πολιτικών κομμάτων της εργατικής τάξης, «σοσιαλιστικών»  και «κομμουνιστικών». Δεν είναι πραγματικά διατεθειμένες να παλέψουν ενάντια στις  πολιτικές του κεφαλαίου γιατί «δεν βλέπουν» ποιες εναλλακτικές πολιτικές μπορεί να εφαρμοστούν.  Ιδιαίτερα καθώς τα κόμματα που ελέγχουν τα συνδικάτα, τα Σοσιαλιστικά και Σοσιαλδημοκρατικά, είναι στις κυβερνήσεις και εφαρμόζουν τις πολιτικές του κεφαλαίου.

46. Το καθήκον των Μαρξιστών είναι να χτίσουν τις οργανώσεις της εργατικής τάξης, συνδικαλιστικές και πολιτικές και με αυτό τον τρόπο να προετοιμάσουν το μέλλον. Αυτό δεν πρόκειται να επιτευχθεί μέσα από αφηρημένα καλέσματα, αλλά μόνο μέσα από την ενεργή παρέμβαση στους καθημερινούς αγώνες των μαζών. Οι μαρξιστές θα παλέψουν ακόμα και για τις μικρότερες κατακτήσεις της εργατικής τάξης. Για να γίνει η ζωή των εργαζομένων έστω και κατά το ελάχιστο καλύτερη. Για να υπερασπιστούν ότι είχε κερδηθεί στο παρελθόν. Για να σώσουν τη δημόσια παιδεία, τη  δημόσια υγεία τις συντάξεις και τις  κοινωνικές παροχές. Για καλύτερους μισθούς, καλύτερες συνθήκες εργασίας  κ.λπ. Για δημοκρατικά δικαιώματα, για τα δικαιώματα των καταπιεσμένων εθνοτήτων και μειονοτήτων, για τα δικαιώματα των προσφύγων και μεταναστών. Οι μαρξιστές θα επιδιώκουν πάντα να είναι μπροστά σε όλους αυτούς τους αγώνες ανάλογα βέβαια με τις δυνάμεις τους και τα μέσα  που έχουν στη διάθεσή τους. Μέσα  από αυτό τον δρόμο θα μπορέσουν να επηρεάσουν την ανάπτυξη των πλατιών οργανώσεων της εργατικής τάξης, όπως είναι τα συνδικάτα και να συμβάλουν στο να τα μετατρέψουν σε πραγματικά μαχητικές οργανώσεις κάτω από τον δημοκρατικό έλεγχο της βάσης.

52. Την ίδια στιγμή, όμως, από την αρχή μέχρι το τέλος, οι μαρξιστές θα συνδέουν αυτούς τους αγώνες και την παρέμβασή τους σε αυτούς με την ανάγκη της ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος και του κτισίματος μιας εναλλακτικής σοσιαλιστικής κοινωνίας . Και θα εξηγούν ότι αυτό το καθήκον αναπόφευκτα περνά μέσα από το χτίσιμο νέων πολιτικών οργανώσεων της εργατικής τάξης, πιστές στις ιδέες του σοσιαλισμού, νέα μαζικά επαναστατικά  κόμματα, δηλαδή, σε διεθνές επίπεδο, μέσα στις πραγματικές παραδόσεις  του μαρξισμού και του διεθνισμού.

Ιούλης 2006

————————————-

1. Η πτώση του τείχος του Βερολίνου και η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των καθεστώτων του ανατολικού μπλοκ, το 1990, σηματοδοτεί μια καμπή στην πρόσφατη ιστορία του εργατικού κινήματος

2. Παρά την ασυμβίβαστη κριτική των μαρξιστών προς τα σταλινικά καθεστώτα, η καπιταλιστική παλινόρθωση σ’ αυτές τις χώρες, μετά το 1990, αντιπροσώπευε μια σοβαρή ήττα για το εργατικό κίνημα, το αντιαποικιακό κίνημα και την αριστερά διεθνώς. Η συνείδηση οπισθοχώρησε, οι ιδέες του σοσιαλισμού, της ταξικής πάλης, κλπ, δέχτηκαν πλήγμα, η αστική τάξη και οι ιμπεριαλιστές μπήκαν σε μια μεγάλη ιδεολογική επίθεση επιχειρώντας ταυτόχρονα να πάρουν πίσω τις κατακτήσεις του εργατικού κινήματος στη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών. Τα παραδοσιακά κόμματα της αριστεράς μπήκαν σε κρίση, τα κομμουνιστικά κόμματα μπήκαν σε μια περίοδο απανωτών διασπάσεων – που οδήγησε τα περισσότερα απ’ αυτά σε διάλυση – ενώ τα κόμματα της Σοσιαλδημοκρατίας μπήκαν στο δρόμο της αστικοποίησης.

3. Η ήττα αυτή και η οπισθοχώρηση της συνείδησης δεν ήταν δυνατό να κρατήσουν για πολύ. Μετά από τη σύγχυση και την οπισθοχώρηση του πρώτου μισού της δεκαετίας του ’90, το κίνημα άρχισε σιγά-σιγά να ανασυντάσσεται με πιο σημαντική καμπή τα γεγονότα στο Σιάτλ, τον Νοέμβρη του ’99, που έδωσαν στο νεογέννητο κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση μια τεράστια ώθηση, βγάζοντας το στο προσκήνιο των εξελίξεων. Η εμφάνιση του κινήματος ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση αποτελεί, στην πραγματικότητα, ένα από τα πρώτα βήματα του μαζικού κινήματος διεθνώς στην προσπάθειά του να μπει σε αντεπίθεση στη νέα εποχή.

Αντιφατικές επιπτώσεις

4. Η κατάρρευση, η διάλυση και χρεοκοπία του “κομμουνιστικού μπλοκ” και των παραδοσιακών αριστερών κομμάτων είχε μια αντιφατική επίδραση πάνω στο κίνημα. Από τη μια αύξησε τη σύγχυση και οδήγησε το κίνημα σε υποχώρηση. Από την άλλη ενισχύει τις διεργασίες στην κατεύθυνση της αναζήτησης μιας νέας εναλλακτικής αριστεράς. Η είσοδος στον 21ο αιώνα και η αναζήτηση μίας άλλης αριστεράς, σε τελευταία ανάλυση επαναστατικής, έχει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι ο ρεφορμισμός (Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα) και ο σταλινισμός (‘κομμουνιστικά’ κόμματα) που κυριαρχούσαν στις δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι σήμερα εκτεθειμένοι, και χρεοκοπημένοι σε βαθμό που δεν έχει υπάρξει ξανά ιστορικά.

5.  Έτσι η κατάρρευση και χρεοκοπία των παραδοσιακών κομμάτων της αριστεράς, που λειτουργούσε σαν παράγοντας επιβράδυνσης της ταξικής συνείδησης στις αρχές της δεκαετίας του ’90, έχει αρχίσει να μετατρέπεται στο αντίθετό του, σε παράγοντα επιτάχυνσης των διαδικασιών αναζήτησης και ριζοσπαστικοποίησης στην εποχή που ζούμε.

6. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά το 1990 υπάρχει μια μεγάλη στροφή διεθνώς προς τη μελέτη των έργων του Λέον Τρότσκι, του πιο επιφανούς πολέμιου και αντιπάλου του σταλινικού καθεστώτος στην Ρωσία. Η πρόβλεψη του Τρότσκι ότι αν το σταλινικό καθεστώς δεν ανατρεπόταν από την επανάσταση των σοβιετικών μαζών («πολιτική επανάσταση») οι οποίες να πάρουν την εξουσία και να χτίσουν το σοσιαλισμό, τότε η σταλινική γραφειοκρατία θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για την ιστορική παλινδρόμηση πίσω στον καπιταλισμό, επιβεβαιώθηκε με εντυπωσιακό τρόπο. Το ίδιο ισχύει και με την πρόβλεψη του πως οι πρώτοι καπιταλιστές θα ήταν οι ίδιοι οι γραφειοκράτες των ΚΚ. Πρόκειται για μια από τις πιο μεγαλοφυείς ιστορικές προβλέψεις, αποτελεί δικαίωση της κριτικής του Τρότσκι απέναντι στον σταλινισμό και απόδειξη της ανωτερότητας του μαρξισμού σαν εργαλείο ανάλυσης, αφού κανένα άλλο πολιτικό ρεύμα δεν μπόρεσε να προβλέψει κάτι τέτοιο. Η στροφή λοιπόν στην μελέτη των ιδεών του Τρότσκι δείχνει πως μια νέα γενιά αναζητά απαντήσεις μέσα από τη μελέτη των επαναστατικών ιδεών.

Η συνείδηση υστερεί των αντικειμενικών συνθηκών

7. Παρά το πλεονέκτημα αυτό τα μαζικά στρώματα δεν πρόκειται να βγάλουν επαναστατικά συμπεράσματα με ένα απλό εύκολο και ευθύ τρόπο, από τη μια μέρα στην άλλη. Όπως έχουν εξηγήσει πολλές φορές οι κλασσικοί του μαρξισμού, αλλά όπως διδάσκει και η σημερινή πείρα, η συνείδηση πάντα έπεται της αντικειμενικής πραγματικότητας.

8. Ρόλος των μαρξιστών είναι να χτίζουν της δυνάμεις τους και να παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στη συνείδηση των μαζών με στόχο να τις βοηθήσουν να βγάλουν τα απαραίτητα συμπεράσματα. Χρέος τους είναι η συμμετοχή, στο μέτρο των δυνάμεων τους, σε κάθε μικρό και μεγάλο αγώνα. Και ταυτόχρονα, χωρίς να υποτιμούν την αντιφατικότητα και τις δυσκολίες της σημερινής εποχής, να επενδύουν στα θετικά της νέας κατάστασης και να αναδεικνύουν την επιχειρηματολογία που αποδεικνύει πως ο καπιταλισμός είναι ένα χρεοκοπημένο σύστημα, πως η ανατροπή του είναι επίκαιρη και αναγκαία όσο ποτέ και πως γι’ αυτό χρειάζεται να χτίσουμε έγκαιρα τις πολιτικές δυνάμεις που θα μπορέσουν να φέρουν αυτό το έργο σε πέρας, και που θα προετοιμάσουν το μέλλον.

Νέα Τάξη Πραγμάτων

9. Σε χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου, στην Αφρική την Ασία και ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή ο πόλεμος βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη. Ο καπιταλισμός δεν μπόρεσε να λύσει κανένα από τα μεγάλα εθνικά προβλήματα της εποχής, με προεξέχον το παλαιστινιακό. Αντίθετα, η βάρβαρη ιμπεριαλιστική εκμετάλλευση και η επιθετικότητα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, έχουν βάλει τις βάσεις για την έκρηξη του ισλαμικού φονταμενταλισμού σε διεθνές επίπεδο.

10. Οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία ελπίδα να επιβάλουν τη «νέα τάξη πραγμάτων» την οποία εξήγγειλαν με τυμπανοκρουσίες στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μετά την κατάρρευση του αντίπαλου δέους, της Σοβιετικής Ένωσης. Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 οι ΗΠΑ ακολούθησαν μια σκληρή πολιτική επιβολής της δικής τους πολιτικής, με τη δύναμη των όπλων, ενάντια σε μερικούς από τους αντιπάλους τους, όπως τον Σαντάμ Χουσείν στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου, το 1991, και τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στους πολέμους που συγκλόνισαν την πρώην Γιουγκοσλαβία στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990. Αυτοί οι πόλεμοι δημιούργησαν την εντύπωση ότι η Ηνωμένες πολιτείες ήταν ένας πανίσχυρος, ακατανίκητος πολεμικός μηχανισμός και πως κανένας δεν μπορούσε να αντισταθεί στις επιδιώξεις και αποφάσεις της. Αυτή η εντύπωση έχει πια καταρρεύσει.

11. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω οι πολιτικές των ΗΠΑ δημιούργησαν τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, ένα «τέρας» που δεν μπορούν να ελέγξουν. Οι πόλεμοι της πρώτης δεκαετίας του 2000 ήταν διαφορετικοί από τους πολέμους της δεκαετίας του ’90. Η εισβολή στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ που ακολούθησαν την επίθεση στους δίδυμους πύργους αν αποκάλυψαν κάτι αυτό είναι πως οι ΗΠΑ δεν μπορούν να επιβάλουν τη θέληση τους: σήμερα η φιλοαμερικανική κυβέρνηση του Αφγανιστάν δεν έχει εξουσία πέρα από την πρωτεύουσα Καμπούλ, ενώ στο Ιράκ οι αμερικανοί έχουν παγιδευτεί σε ένα πόλεμο τον οποίο δεν μπορούν να κερδίσουν αλλά την ίδια στιγμή δεν μπορούν και να φύγουν.

Ο πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία

12. Η επίθεση στους δίδυμους πύργους της Ν. Υόρκης από «μάρτυρες» της Αλ Κάιντα, και ο πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία που ξεκίνησε ο Μπους ανοίγει μια νέα εποχή αστάθειας διεθνώς. Ο «πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία» που έχει ξεκινήσει η κυβέρνηση των ΗΠΑ το μόνο που καταφέρνει είναι να αναπαράγει την τρομοκρατία. Ο αραβικός και ο μουσουλμανικός κόσμος, έχουν πια δαιμονοποιήσει τις ΗΠΑ και τη Δύση.

13. Ο μόνος τρόπος για εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στη Δύση και το 1,5 δις μουσουλμάνους του πλανήτη θα ήταν να ακολουθούσαν οι ιμπεριαλιστικές χώρες μια πολιτική που να θέσει τέρμα στην εκμετάλλευση των πόρων και των λαών των μουσουλμανικών χωρών και να δώσουν δίκαιη λύση σε εκρηκτικά εθνικά προβλήματα όπως είναι το παλαιστινιακό. Αυτό είναι εντελώς αδύνατο και αδιανόητο για τις ιμπεριαλιστικές χώρες της Δύσης.

14. Οι μαρξιστές θεωρούν πως ο κύριος εχθρός σε διεθνές επίπεδο είναι ο ιμπεριαλισμός. Υποστηρίζουν ολόθερμα των αγώνα των λαών που αγωνίζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ενάντια στις ιμπεριαλιστικές επιβουλές. Όμως δεν μπορούν να δίνουν καμία υποστήριξη σε οργανώσεις που στηρίζονται στο θρησκευτικό μίσος όπως την Αλ Κάιντα και τους Ταλιμπάν, ούτε και στις μεθόδους της ατομικής τρομοκρατίας.

15. Οι μαρξιστές δεν έχουν καμία υποχρέωση να επιλέξουν ένα από τους δύο. Δεν αποδεχόμαστε τη λογική ότι αν δεν υποστηρίζεις την Αλ Κάιντα, τότε υποστηρίζεις τις ΗΠΑ.  Εξηγούμε, σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τη δική μας  ανεξάρτητη θέση και πρόταση, που είναι: η ανάγκη να αναλάβουν οι εργατικές – λαϊκές μάζες τον αγώνα στα χέρια τους, να παραμερίσουν τις θρησκευτικές διαφορές, τον εθνικισμό και το ρατσισμό και να χτίσουν κοινά ταξικά μέτωπα ενάντια στον ιμπεριαλισμό.

Αδυναμία των ΗΠΑ

16. Η δυνατότητα των ΗΠΑ όμως να διεξάγουν πολέμους ενάντια σε στυγνούς δικτάτορες και βάρβαρα καθεστώτα όπως του Μιλόσεβιτς, των Ταλιμπάν ή του Σαντάμ Χουσείν, δεν σημαίνει πως μπορούν και να κάνουν εισβολές σε χώρες οι οποίες περνούν φάσεις μεγάλων κοινωνικών εκρήξεων ή και επαναστάσεων. Ακριβώς το αντίθετο. Είναι πολύ χαρακτηριστική η αδυναμία των ΗΠΑ να παρέμβουν για να ελέγξουν τις εξελίξεις στις χώρες της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής, η οποία περνά περίοδο επαναστατικού πυρετού με αριστερά λαϊκιστικά καθεστώτα, όπως του Τσάβεζ στη Βενεζουέλα και του Μοράλες στη Βολιβία να αμφισβητούν ευθέως και να γελοιοποιούν προκλητικά την διακυβέρνηση των ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Βενεζουέλα, οι ΗΠΑ επιχείρησαν επανειλημμένα (3 φορές μέχρι το 2005) να οργανώσουν πραξικοπηματικά την ανατροπή του Τσάβεζ, και απότυχαν κάτω από τη μαζική κινητοποίηση των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

17. Ας θυμηθούμε μόνο ότι μέχρι πριν 25 χρόνια, στη Λατινική και Κεντρική Αμερική με την πρώτη αμφισβήτηση, οι ΗΠΑ οργάνωναν πραξικοπήματα για να ελέγξουν την κατάσταση. Σήμερα δεν μπορούν παρότι θα το ήθελαν. Φοβούνται την αντίδραση των μαζών της Λατινικής Αμερικής και, ακόμα περισσότερο πιθανά, φοβούνται τις μαζικές αντιδράσεις των εργαζομένων και της νεολαίας στις ίδιες τις ΗΠΑ. Και βέβαια φοβούνται τις επιπτώσεις και τη ριζοσπαστικοποίηση που θα προκαλούσαν τέτοιες απόπειρες διεθνώς.

Αμερικανικό κίνημα

18. Η μόνη σίγουρη ‘επιτυχία’ του Μπους είναι ότι προκάλεσε τη μεγαλύτερη αφύπνιση της αμερικανικής κοινωνίας από τη δεκαετία του 60. Οι τεράστιες ανισότητες που γεννούσε ο σημερινός καπιταλισμός σε συνδυασμό με την κατάρρευση του «αμερικανικού ονείρου» (ένα καλό βιοτικό επίπεδο για κάθε Αμερικανό) το οποίο βρίσκεται πια στα σκουπίδια, γέννησαν το κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, με την εξέγερση του Σιάτλ στο τέλος του 1999. Στη συνέχεια το κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση μετεξελίχθηκε στο κίνημα ενάντια στον πόλεμο στο Ιράκ. Το κίνημα αυτό, το αντιπολεμικό, που αναπτύχθηκε στη διάρκεια του 2003 ξεπέρασε κάθε ιστορικό προηγούμενο σε αριθμούς, ακόμα και το κίνημα ενάντια στον πόλεμο στο Βιετνάμ.

19. Έτσι οι πολιτικές του αμερικανικού ιμπεριαλισμού δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την αναζήτηση πολιτικών απαντήσεων στα αδιέξοδα του καπιταλισμού  και τη ριζοσπαστικοποίηση μιας ολόκληρης νέας γενιάς στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, ιδιαίτερα στην Αμερική και την Ευρώπη.

Αγώνες στην Ευρώπη

20. Η κρίση του συστήματος προκαλεί κολοσσιαίους αγώνες παντού. Στις ανεπτυγμένες βιομηχανικές χώρες η Ευρώπη βρίσκεται στην πρωτοπορία των αγώνων. Ακόμα και χώρες οι οποίες χαρακτηρίζονταν από χαμηλής έντασης ταξική πάλη, όπως η Γερμανία και η Βρετανία, έζησαν στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων μερικές από τις μεγαλύτερες απεργιακές κινητοποιήσεις στην μεταπολεμική ιστορία τους,. Το Βέλγιο, θυμίζει όλο και περισσότερο χώρα της Νότιας Ευρώπης, με τις μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις του δημόσιου κύρια τομέα. Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης που ιστορικά χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερης έντασης ταξικούς αγώνες, έζησαν εκπληκτικά κινήματα και διαδηλώσεις εκατομμυρίων. Στα προηγούμενα χρόνια είχαμε γενικές απεργίες και μάλιστα όχι μόνο μία φορά, και παράλληλα μεγάλα κινήματα νεολαίας, στη Γαλλία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα κλπ.

21. Η κρίση στην Ευρώπη αντανακλάται με οξύ τρόπο στην κατάρρευση του «ευρωπαϊκού ονείρου» και της εμπιστοσύνης στο κοινό νόμισμα, το ευρώ.

22. Οι λαοί της Ευρώπης ανακάλυψαν πως η οικονομική και η νομισματική ένωση δεν έφεραν ούτε ευημερία ούτε απασχόληση, όπως υπόσχονταν οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου, αλλά ακρίβεια, ανεργία και φτώχεια. Αυτό έχει προκαλέσει μια μαζική μεταστροφή της κοινής γνώμης ενάντια στην ΕΕ.

23. Αυτή αντανακλάστηκε στο δημοψήφισμα για το ευρωσύνταγμα στη διάρκεια του 2004, πράγμα που αποτελεί σημαντικό πλήγμα για τους ευρωπαίους αστούς . Αφού καταψηφίστηκε στη Γαλλία και στη συνέχεια στην Ολλανδία, το ευρωσύνταγμα, το οποίο τα επιτελεία των αστών χρειάστηκαν 5 ολόκληρα χρόνια για να συντάξουν, παραπέμφθηκε στο αόριστο μέλλον.

Κρίση της ΕΕ

24. Η προσπάθεια ενός κομματιού των αστών να «ενοποιήσουν» την Ευρώπη, πάνω σε καπιταλιστική βάση είναι στην πραγματικότητα αδύνατη, λόγω των αντικρουόμενων συμφερόντων των διαφορετικών αστικών τάξεων από τη μια και των αντιστάσεων του ευρωπαϊκού εργατικού κινήματος από την άλλη.

25. Το εργατικό κίνημα πανευρωπαϊκά αρχίζει να κατανοεί τους πραγματικούς λόγους για την δημιουργία της Ε.Ε. – που είναι, να επιτρέψει στο μεγάλο ευρωπαϊκό κεφάλαιο να ενοποιηθεί και να δυναμώσει για να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό των ισχυρών αμερικανικών και ασιατικών κεφαλαίων. Και επίσης, για να μπορούν οι ευρωπαίοι καπιταλιστές, μέσα από την συνεργασία και την ενότητά τους, πιο αποτελεσματικά να περάσουν αντεργατικές πολιτικές σε εθνικό επίπεδο. Όλες οι πολιτικές λιτότητας που πέρασαν στην Ευρώπη, στη διάρκεια της δεκαετίας του 90 δικαιολογήθηκαν στη βάση του «οράματος» της Ενωμένης Ευρώπης και του ενιαίου νομίσματος, του ευρώ, που θα έφερνε υποτίθεται μεγάλα πλεονεκτήματα και ευημερία στις οικονομίες και τους λαούς της Ευρώπης.

26. Μέσα  σε αυτό το πλαίσιο οι εργαζόμενοι στην Ευρώπη όλο και περισσότερο αρχίζουν να κατανοούν την αναγκαιότητα της σύγκλισης και του συντονισμού των αγώνων σε ηπειρωτικό, πανευρωπαϊκό επίπεδο. Έτσι βλέπουμε την τελευταία περίοδο τις πρώτες πανευρωπαϊκές απεργίες και διαδηλώσεις, που στοχεύουν ενάντια στις πολιτικές πού εκπορεύονται από τις Βρυξέλλες.

27. Η Ο μας δεν συμφωνεί με απόψεις στο χώρο της αριστεράς που περιορίζουν την αντίσταση στις πολιτικές της ΕΕ στο κάλεσμα για αποχώρηση από την ΕΕ. Χωρίς να το λένε κατ’ ανάγκην ανοιχτά, τέτοιες απόψεις δημιουργούν αυταπάτες πως ένας εθνικός καπιταλισμός μπορεί να δώσει λύσεις στα προβλήματα που δημιουργεί ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός. Αυτή η προσέγγιση δεν έχει καμία βάση ούτε καν σε επίπεδο αστικής πολιτικής οικονομίας. Οι μαρξιστές πρέπει να παλεύουν για το συντονισμό των αγώνων, για το χτίσιμο πανευρωπαϊκών οργανώσεων της εργατικής τάξης, και για την πάλη για μια Σοσιαλιστική Ενωμένη Ευρώπη στο μέλλον – αυτή είναι και η πρότασή μας.

Λατινική Αμερική

28. Στον πρώην αποικιακό κόσμο εξέχουσα θέση κατέχουν οι εξελίξεις στη Λατινική Αμερική. Τεράστια κινήματα και πολύ σημαντικές πολιτικές εξελίξεις συγκλονίζουν την ήπειρο ιδιαίτερα από το 1998 και μετά όταν η οικονομία της Βραζιλίας μπήκε σε κατακόρυφη πτώση και συμπαράσυρε μαζί της το σύνολο των οικονομιών της ηπείρου.

29. Το 2001 η Αργεντινή έζησε επαναστατικές εξελίξεις όταν η εξέγερση των μαζών και η δημιουργία λαϊκών συντονιστικών επιτροπών ανάτρεψε 5 προέδρους μέσα σε διάστημα λιγότερο από δύο μήνες. Στο Εκουαδόρ και τη Βολιβία επίσης είχαμε επαναστατικές εκρήξεις, με αποκλεισμούς πόλεων και επαρχιών. Στο Εκουαδόρ είχαμε την κατάληψη του κοινοβουλίου από τον εξεγερμένο λαό. Στη Βενεζουέλα  οι απόπειρες της αμερικανικής  κυβέρνησης να ανατρέψουν τον Τσάβεζ, προκάλεσαν την αντίδραση  των λαϊκών στρωμάτων  τα οποία κατέβηκαν μαζικά στους δρόμους. Αυτό προκάλεσε και την αντίδραση του Τσάβεζ, ο οποίος άρχισε να μιλά υπέρ του “σοσιαλισμού του 21^ου αιώνα” και να μοιράζει όπλα σε τμήματα του πληθυσμού (των υποστηριχτών του).

30. Σ’ αυτό το πλαίσιο χρειάζεται να τονίσουμε ότι μέχρι και τη βραζιλιανή κρίση του 1998 οι απολογητές και οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου διεθνώς, παρουσίαζαν την λατινική Αμερική σαν το πιο επιτυχημένο μοντέλο για την εφαρμογή των νέο-φιλελεύθερων πολιτικών τους διεθνώς.

31. Στη Λατινική και Κεντρική Αμερική το κενό από την απουσία μαζικών επαναστατικών σοσιαλιστικών κομμάτων είναι μεγαλύτερο και πιο χτυπητό από οπουδήποτε αλλού στον πλανήτη. Στην Αργεντινή και το Εκουαδόρ η εξουσία του κεφαλαίου είχε κυριολεκτικά καταρρεύσει, αλλά δεν υπήρχε ένας πολιτικός φορέας, που να μπορεί να βοηθήσει τις εργατικές μάζες και τα λαϊκά στρώματα να πάρουν την εξουσία. Στην Βενεζουέλα και τη Βολιβία η αγανάκτηση των μαζών αντανακλάστηκε στην εκλογή των αριστερών λαϊκιστών ηγετών Τσάβεζ και Μοράλες, οι οποίοι μπορεί ακόμα και να μιλούν στο όνομα του σοσιαλισμού, αλλά δεν προχωρούν σε σοσιαλιστικά μέτρα. Οι οικονομίες των χωρών τους εξακολουθούν να λειτουργούν με βάση τους νόμους της αγοράς και του καπιταλιστικού συστήματος. Δεν υπάρχει κοινωνικοποίηση των μεγάλων παραγωγικών μονάδων, δεν υπάρχει σχεδιασμός της οικονομίας, και κανενός είδους συμμετοχή των εργαζομένων στις αποφάσεις που τους αφορούν.

Ξανά στην ατζέντα

32. Οι μαζικές κοινωνικές εκρήξεις και οι επαναστατικές εξελίξεις επιστρέφουν σταδιακά στην ατζέντα μετά από μια περίοδο στην οποία το κίνημα βρισκόταν σε υποχώρηση και αντιμετώπιζε τη μια επίθεση μετά την άλλη. Οι ταξικοί αγώνες, σε διεθνές επίπεδο, παραμένουν βασικά αμυντικού χαρακτήρα, παρόλα αυτά όμως είναι εξαιρετικά σημαντικοί. Η συνείδηση αναπτύσσεται κυρία μέσα από αγώνες. Οι μάζες βγάζουν συμπεράσματα μέσα και από νίκες και από ήττες. Μια νέα γενιά προσπαθεί να βγάλει συμπεράσματα μέσα από την εμπειρία της, για να καταλάβει «ποιος είναι ο δρόμος προς τα μπρος».

33. Μόνο ο μαρξισμός μπορεί να δώσει θετική απάντηση σ’ αυτή την ερώτηση. Ο μόνος «δρόμος προς μπρος» είναι η κατανόηση ότι το καπιταλιστικό σύστημα είναι σάπιο και ότι δεν πρόκειται να δώσει καμία λύση στα προβλήματα των εργατικών μαζών του πλανήτη. Οι μάζες των εργαζομένων και της νεολαίας θα το κατανοήσουν αυτό, όχι θεωρητικά (μέσα από τη μελέτη βιβλίων) αλλά όταν το ζήσουν μέσα από τις δικές τους εμπειρίες. Σε κάποιο στάδιο η οργή τους, που αυξάνεται μέρα με τη μέρα, θα βγει εκρηκτικά στην επιφάνεια. Και τότε οι μαρξιστές πρέπει να είναι έτοιμοι.

34. Οι μαρξιστές πρέπει να χτίσουν τις δυνάμεις τους σταδιακά, σταθερά και μεθοδικά μέσα στην επόμενη περίοδο. Θα το καταφέρουμε με το να είμαστε δίπλα στα καθημερινά προβλήματα των εργαζομένων και της νεολαίας και με το να επενδύουμε στην νέα γενιά, η οποία είναι φρέσκια και δεν κουβαλάει την απογοήτευση και την κούραση της παλιάς γενιάς η οποία προδόθηκε από τα παραδοσιακά “σοσιαλιστικά” και “κομμουνιστικά” κόμματα. Η επόμενη περίοδος θα προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες για τις ιδέες του μαρξισμού ακριβώς επειδή τα παραδοσιακά εργατικά / αριστερά κόμματα έχουν εκτεθεί και αποκαλυφθεί τόσο πολύ στα μάτια των εργατικών μαζών. Οι δυνάμεις μας, παρότι μικρές, είναι καλά τοποθετημένες για να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες. Οι προσπάθειές μας θα χρειαστούν χρόνο, απαιτούν υπομονή, επιμονή και σκληρή δουλειά. Κοιτάμε όμως το μέλλον με μεγάλη αυτοπεποίθηση γιατί έχουμε εμπιστοσύνη στις ιδέες μας και στα εργατικά και λαϊκά στρώματα.

 

Ιούλης 2006