Μόνο τέσσερις πετρελαϊκές εταιρείες (Chevron, ConocoPhillips, Exxon και Shell) είχαν συνολικές πωλήσεις/έσοδα ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων για το 2022.
Οι πολυεθνικές εταιρείες παραγωγής πετρελαίου κατέγραψαν τα υψηλότερα κέρδη τους από τότε που ιδρύθηκαν. Το ύψος των συνολικών τους πωλήσεων (1 τρισ. δολάρια) αντιστοιχεί στο ΑΕΠ χωρών που ανήκουν στις 20 πλουσιότερες του κόσμου, όπως η Ολλανδία.
Διπλασιασμός κερδών για όλες τις μεγάλες εταιρείες
Η Exxon, ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στις ΗΠΑ, ανακοίνωσε κέρδη 59 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το 2022 η Exxon έφτασε να κερδίζει πάνω από 6,7 εκατομμύρια δολάρια την ώρα, ξεπερνώντας κατά πολύ τα κέρδη που σημείωσε το 2008 κατά τη διάρκεια της προηγούμενης μεγάλης κρίσης, όταν η τιμή του πετρελαίου είχε φτάσει τα 142 δολάρια το βαρέλι. Η επίδοση αυτή καθιστά την Exxon την τρίτη πιο κερδοφόρα εταιρεία για το 2022 πίσω μόνο την Apple και την Microsoft.
Η Shell ανακοίνωσε κέρδη σχεδόν 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το περασμένο έτος. Το ποσό αυτό είναι υπερδιπλάσιο των αποτελεσμάτων του προηγούμενου έτους και τα περισσότερα χρήματα που έχει βγάλει ποτέ η Ολλανδο-Βρετανική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου στα 115 χρόνια από την ίδρυσή της.
Η Chevron, η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου στις ΗΠΑ, κατέγραψε κέρδη ρεκόρ ύψους 36,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2022, ενώ η εταιρεία διύλισης πετρελαίου ConocoPhillips διπλασίασε τα κέρδη της στα 18,7 δισεκατομμύρια δολάρια, τα υψηλότερα των 10 τελευταίων ετών.
Διπλασιασμό κερδών και ιστορικό ρεκόρ ανακοίνωσαν και οι εταιρείες Total και BP ξεπερνώντας τα 36,2 δισεκατομμύρια δολάρια και 27,7 αντίστοιχα για την περασμένη χρονιά.
Αντιδράσεις από κυβερνήσεις και συνδικάτα
Η ανεξέλεγκτη κερδοφορία των πετρελαϊκών ανάγκασε μέχρι και τον Λευκό Οίκο να τις επικρίνει επειδή δεν αυξάνουν την παραγωγή για να βοηθήσουν στη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου. Πέρυσι μάλιστα, ο Λευκός Οίκος είχε προτείνει τη θέσπιση επιπλέον φόρου στα κέρδη από πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Ο εκπρόσωπός του Λευκού Οίκου, Αμπντουλάχ Χασάν, χαρακτήρισε εξωφρενικά τα κέρδη της Exxon με δήλωσή του στο BBC, ενώ σχετικά με την ανακοίνωση της Chevron ότι θα δαπανήσει 75 δισεκατομμύρια δολάρια για την επαναγορά μετοχών της σχολίασε στο Twitter:
«Οι εταιρείες έχουν σαφώς όλα όσα χρειάζονται -κέρδη ρεκόρ και χιλιάδες εγκεκριμένες άδειες- για να αυξήσουν την παραγωγή. Το μόνο πράγμα που εμποδίζει είναι η δική τους απόφαση να συνεχίσουν να διοχετεύουν απρόσμενα κέρδη στις τσέπες των στελεχών τους».
Οι πετρελαϊκές εταιρείες έχουν δει μια αξιοσημείωτη ανάκαμψη από το 2020, μια χρονιά κατά την οποία τα ταξίδια σταμάτησαν και η ζήτηση για καύσιμα μειώθηκε ραγδαία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν επιβάλει (έξτρα) φόρους στα πλεονάζοντα κέρδη των εταιρειών ενέργειας. Οι εταιρείες αρνήθηκαν αρχικά να πληρώσουν με την Exxon να υποβάλει μήνυση κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Πολ Νόβακ από την ομοσπονδία συνδικάτων (TUC – αντίστοιχο της ΓΣΕΕ) στη Μεγάλη Βρετανία δήλωσε:
«Η ώρα των δικαιολογιών έχει τελειώσει. Η κυβέρνηση πρέπει να επιβάλει μεγαλύτερο φόρο στις εταιρείες ενέργειας. Δισεκατομμύρια μένουν στο τραπέζι. Αντί να μειώνουν τους μισθούς των παραϊατρικών, των δασκάλων, των πυροσβεστών και εκατομμυρίων άλλων σκληρά πιεσμένων δημοσίων υπαλλήλων, οι υπουργοί θα πρέπει να κάνουν τις μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και αερίου να πληρώσουν το μερίδιο που τους αναλογεί».
Η απληστία για κέρδος των πολυεθνικών ζημιώνει τις ζωές μας
Τα υπερκέρδη των πολυεθνικών εξοργίζουν τους καταναλωτές και τις μικρές επιχειρήσεις που δυσκολεύονται καθημερινά να ανταπεξέλθουν στα δυσβάσταχτα οικονομικά βάρη και να πληρώσουν τους τεράστιους λογαριασμούς ενέργειας.
Οι μεγάλες πολυεθνικές ενέργειας αρνούνται να μειώσουν σήμερα τις τιμές, παρότι δεκάδες από αυτές κατέθεσαν αίτηση για κρατική προστασία (μέσω επιδότησης) κατά τη διάρκεια της πανδημίας και αποφάσισαν βαθιές περικοπές στα κόστη τους μειώνοντας μισθούς και απολύοντας χιλιάδες εργαζόμενους.
Πρόσφατη έκθεση της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Oxfam κατηγορεί επίσης τις μεγάλες εταιρείες ενέργειας και τροφίμων ως υπεύθυνες της ανόδου των τιμών:
«Η εταιρική κερδοσκοπία τιμών οδηγεί τουλάχιστον το 50% του πληθωρισμού στην Αυστραλία, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.»
Η έκθεση αναφέρεται ακόμη στα μεγάλα προγράμματα επαναγοράς μετοχών (ExxonMobil 50 δισ. – Chevron 75 δισ.) όπου αποδεικνύεται στην πράξη ότι τα κέρδη των μεγάλων εταιρειών δεν επενδύονται στην παραγωγή και τους εργαζόμενους αλλά καταλήγουν στις τσέπες των μετόχων τους.
Επιπλέον, είναι εξοργιστικοί οι χαμηλοί συντελεστές φορολογίας που απολαμβάνουν οι μεγάλες πολυεθνικές με την ανοχή των κυβερνήσεων.
Σύμφωνα με το «Κέντρο Αμερικανικής Προόδου», ο φορολογικός συντελεστής της ExxonMobil το 2021 ήταν 2,8% και της Chevron μόλις 1,8% όταν ο ομοσπονδιακός φορολογικός συντελεστής εταιρικού εισοδήματος βρίσκεται στο 21%.
Παρόμοια προνομιακά ποσοστά φορολογίας έχουν και άλλοι μεγάλοι εταιρικοί όμιλοι στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο όπως η Amazon (6,1%), η Ford (1%), η General Motors (0,2%), η Bank of America (3,5%) και η FedEx (4,2%).
Η ισονομία και η δικαιοσύνη της «ελεύθερης», κατά τα άλλα, αγοράς πάνε περίπατο όταν πρόκειται για τα κέρδη των οικονομικά ισχυρών, αλλά επανέρχονται από τους εκπροσώπους της άρχουσας τάξης όταν καλούμαστε να πληρώσουμε τις οφειλές μας όλοι οι υπόλοιποι.
Μόνος δρόμος για την πλειοψηφία της κοινωνίας είναι η βαριά φορολογία των πολυεθνικών του πετρελαίου και η άμεση απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, μέσα από δημόσιες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με βάση πάντα την προστασία του περιβάλλοντος και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε τόπου, που θα λειτουργούν με εργατικό έλεγχο για τα συμφέροντα της κοινωνίας και όχι για τις τσέπες των μετόχων τους.
