Μετά από εβδομάδες κλιμακούμενων απεργιακών δράσεων, οι εργαζόμενοι στην αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία και το συνδικάτο UAW (United Auto Workers – Ενωμένοι Εργαζόμενοι στην Αυτοκινητοβιομηχανία) πέτυχαν μια μεγάλη νίκη απέναντι σε τρεις εταιρείες – κολοσσούς του κλάδου. Η General Motors (GM), η Ford και η Stellantis, γνωστές και ως «Big Three» (Τρεις Μεγάλες) υποχρεώθηκαν να συμφωνήσουν σε πολύ υψηλές αυξήσεις στους μισθούς των εργαζομένων (τουλάχιστον 25% σε βάθος τεσσεράμισι χρόνων) όπως και σε άλλες παροχές και δικαιώματα. Αυτή τη στιγμή η συμφωνία βρίσκεται στα χέρια των εργαζομένων και αναμένονται οι διαδικασίες ψηφοφορίας για την έγκρισή της.
Αυτή η νίκη έχει προκαλέσει μεγάλη ταραχή στους εργοδότες που αναζητούν απεγνωσμένα τρόπους να ανακόψουν την ανοδική πορεία του συνδικαλισμού και ειδικότερα την αυξανόμενη επιρροή της UAW και σε άλλα εργοστάσια, ενώ αποτελεί ένα από τα καλύτερα νέα της τελευταίας περιόδου για το στρατόπεδο των εργαζομένων, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Η απεργία λειτούργησε στη βάση ενός καλά οργανωμένου σχεδίου με απεργίες που κλιμακώνονταν κάθε βδομάδα (με νέα εργοστάσια να μπαίνουν όταν «κολλούσαν» οι διαπραγματεύσεις) ώστε να εξασφαλιστεί ότι το απεργιακό ταμείο δεν θα εξαντλούνταν γρήγορα και θα μπορούσε να καλύψει τους εργαζόμενους για μια μάχη που όλα έδειχναν από την αρχή ότι θα είχε διάρκεια. Τελικά οι εργάτες στην αυτοκινητοβιομηχανία άντεξαν, κατάφεραν να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην παραγωγή για μεγάλο διάστημα και πέτυχαν μια νίκη παράδειγμα για το σύνολο των εργαζομένων.
Ο Frank Hammer είναι συνταξιούχος – για δεκαετίες εργαζόμενος στην αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ και εκλεγμένος εκπρόσωπος στην UAW. Το παρακάτω κείμενο είναι βασισμένο στην εισήγησή του σε συζήτηση που διοργάνωσε το WIΝ (Workers International Network – Διεθνές Εργατικό Δίκτυο) την Κυριακή 19 Νοέμβρη σχετικά με την απεργία και την πολύ σημαντική νίκη που πέτυχαν οι εργαζόμενοι.
Οι εργαζόμενοι στην αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ πέτυχαν μια σημαντική νίκη, παρά τις δύσκολες συνθήκες για τους εργατικούς αγώνες και τον συνδικαλισμό που επικρατούν στη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022 το ποσοστό των συνδικαλισμένων εργατών έφτανε μόλις το 10% του συνόλου, από το 20% στο οποίο βρισκόταν το 1983. Συνολικά μέσα στο ίδιο διάστημα ο αριθμός των εργαζομένων που είναι μέλη στα σωματεία τους έπεσε από περίπου 70 εκατομμύρια στα 40,3 εκατομμύρια, παρά το γεγονός ότι την ίδια περίοδο ο πληθυσμός των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά περίπου 50%.
Αυτή η συνολική εικόνα αντανακλάστηκε και στην αυτοκινητοβιομηχανία και στην UAW. Στην ακμή της δύναμής του, το 1979, το σωματείο είχε ενάμιση εκατομμύριο μέλη, ενώ σήμερα έχει μόλις 380.000, τα 180.000 εκ των οποίων προέρχονται από τις επιχειρήσεις της Ford, της GM και της Stellantis (τις αυτοκινητοβιομηχανίες στις οποίες πραγματοποιήθηκαν οι μαζικές απεργίες του τελευταίου διαστήματος). Το 1980, το 60% των εργατών στην αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ εκπροσωπούνταν από την UAW, ενώ σήμερα το ποσοστό αυτό έχει πέσει στο 18%. Ένας από τους βασικούς λόγους είναι η επέκταση των βασικών βιομηχανιών προς τις νότιες πολιτείες της χώρας, όπου τα ποσοστά συνδικαλισμού είναι πολύ χαμηλά σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές της (κοντά στο 5%). Το τελευταίο διάστημα όμως αυτή η πτωτική τάση φαίνεται να ανατρέπεται και τα συνδικάτα να γίνονται όλο και πιο ελκυστικά, όχι μόνο στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, αλλά συνολικά.
Παρά τις μεγάλες δυσκολίες οι απεργοί της UAW πέτυχαν πολύ σημαντικές αυξήσεις στους μισθούς τους, μαζί με την ικανοποίηση και άλλων πάγιων αιτημάτων τους. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στην GM πέτυχαν συμφωνία που προβλέπει συνολικές αυξήσεις 27% (κάτι που σημαίνει ότι μέσα στα επόμενα τεσσεράμισι χρόνια οι εργαζόμενοι θα δούνε τους μισθούς τους να φτάνουν τα 42 δολάρια την ώρα από τα 32 που παίρνουν σήμερα). Πέτυχαν επίσης την επαναθέσπιση της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής (ΑΤΑ) του μισθού με βάση τον πληθωρισμό, πρακτικά δηλαδή οι μισθοί θα ανεβαίνουν σε αντιστοιχία με την άνοδο των τιμών των βασικών προϊόντων.
Επιπλέον, οι εργαζόμενοι των εργοστασίων που παράγουν μπαταρίες για τα ηλεκτρικά οχήματα, που μέχρι πρόσφατα βρίσκονταν σε ξεχωριστό εργασιακό καθεστώς, θα αποκτήσουν σταδιακά τα ίδια δικαιώματα με τους υπόλοιπους εργάτες, αλλά και το δικαίωμα στον συνδικαλισμό. Σημαντικά είναι και τα κέρδη για τους σημερινούς συνταξιούχους του κλάδου, που κέρδισαν επίδομα μερικών χιλιάδων δολαρίων (θα καταβληθεί σε δόσεις των 500 δολαρίων το επόμενο διάστημα).
Αυτό βέβαια δεν αναπληρώνει σε καμία περίπτωση τις απώλειες που έχουν υποστεί όλα τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα καθώς οι συντάξεις είναι καθηλωμένες στο ίδιο επίπεδο από το 2003! Το ίδιο ισχύει και τους μισθούς και τα επιδόματα των εν ενεργεία εργαζομένων που έχουν λεηλατηθεί από τα αφεντικά του κλάδου εδώ και δεκαετίες. Ο κατώτατος μισθός στις ΗΠΑ δεν έχει ανέβει από το 2014 και μετά, ενώ ιδιαίτερα στον κλάδο της βιομηχανίας το εργατικό κόστος αποτελεί για τους ιδιοκτήτες των βιομηχανιών μόλις το 5% του συνόλου. Με λίγα λόγια, οι εργοδότες κερδίζουν αμύθητα ποσά, την ώρα που οι μισθοί και οι συντάξεις μένουν στάσιμες και στην ουσία μειώνονται.
Με αυτή την απεργία όμως, οι εργαζόμενοι κατάφεραν να πάρουν πίσω πολλά από αυτά που έκλεψαν οι εργοδότες όλο αυτό το διάστημα. Κερδίσανε δισεκατομμύρια δολάρια στις νέες συμβάσεις που πετύχανε, κερδίσανε την αξιοπρέπειά τους σαν εργάτες της αυτοκινητοβιομηχανίας, κερδίσανε την υπερηφάνεια του να συμμετέχουνε σε ένα συνδικάτο όπως η UAW.
Η απεργία είχε άμεσες επιπτώσεις, όχι μόνο στην ψυχολογία των εργαζομένων, αλλά και σε αυτή των εργοδοτών. Πολλοί από τους ιδιοκτήτες εργοστασίων παραγωγής αυτοκινήτων ζουν πλέον με τον φόβο της εξάπλωσης της UAW και της επέκτασης της επιρροής της, ιδιαίτερα στους μη συνδικαλισμένους εργαζόμενους, που πλέον δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα σωματεία και τους εργατικούς αγώνες. Έτσι, σχεδόν αμέσως τα αφεντικά επιχειρήσεων όπως η Honda, η Toyota και η Hyundai, προχώρησαν σε αυξήσεις μισθών παρόλο που δεν υπάρχουν οργανωμένα σωματεία σε αυτές τις επιχειρήσεις!
Έχει επίσης σημασία να πούμε ότι αυτή η απεργία δεν είχε απλά μισθολογικά αιτήματα, αλλά χτίστηκε πάνω σε μια συνολική αντίληψη για τη σύγκρουση ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζόμενους. Ο πρόεδρος της UAW, Σον Φέην, έχει δηλώσει ανάμεσα σε άλλα ότι οι εργάτες της αυτοκινητοβιομηχανίας και η τάξη των δισεκατομμυριούχων είναι εχθροί, ότι το σύνολο της εργατικής τάξης και όχι μόνο η UAW βρίσκεται σε πόλεμο με την απληστία των μεγάλων επιχειρήσεων. Αυτές δεν είναι δηλώσεις που συνηθίζεται να ακούγονται σε μια κλαδική απεργία στις ΗΠΑ. Αυτή η απεύθυνση στο σύνολο των εργαζομένων έχει σαφώς παίξει ρόλο στο γεγονός ότι σε πρόσφατη δημοσκόπηση το 75% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι στηρίζει την απεργία της UAW.
Μεγάλης σημασίας όμως είναι και η διεθνής αλληλεγγύη που αναπτύχθηκε. Κατά τη διάρκεια της απεργίας χτίστηκαν σχέσεις συνεργασίας με Βραζιλιάνους εργαζόμενους της GM, με συνδικαλιστές από τις Φιλιππίνες, κα. Επιπλέον, αναπτύχθηκαν επαφές με εργάτες της αυτοκινητοβιομηχανίας στο Μεξικό που αυτή την περίοδο βρίσκονται στη διαδικασία χτισίματος ανεξάρτητων σωματείων, κόντρα στα εργοδοτικά που κυριαρχούν προς το παρόν.
Προκειμένου να δοθεί ακόμη πιο έντονος συμβολισμός στη νίκη της απεργίας, η UAW διεκδίκησε η νέα σύμβαση να μην διαρκέσει τέσσερα χρόνια όπως συνηθίζεται, αλλά τεσσεράμισι, έτσι ώστε να λήξει στις 30 Απριλίου του 2028. Έτσι η λήξη της σύμβασης θα συμπέσει με την εργατική πρωτομαγιά του 28, προκειμένου να πάει παντού το μήνυμα ότι οι σημερινοί εργάτες θυμούνται τις θυσίες του 1886, τη μάχη για το οκτάωρο, αλλά και κατανοούν την ανάγκη σύνδεσης με του σήμερα με τις μάχες του παρελθόντος. Η UAW μάλιστα κάλεσε κι άλλα συνδικάτα να διεκδικήσουν για τις συμβάσεις που θα υπογράψουν το επόμενο διάστημα να λήγουν τις ίδιες μέρες, έτσι ώστε να μπορέσουν να συντονιστούν οι κινητοποιήσεις για τις νέες συμβάσεις, αλλά και για να γίνει ακόμη πιο καθαρός ο συμβολισμός της σύνδεσης με την ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ.
